Na i Valavala kei na Bula Savasava

E sa vakaroti keda na Turaga me da savasava, doka ka vakatabuya na veiyalayalati ni vakamau.

Tukuni e na Bula i Joseph F. Smith

Ena 1875 e a rarawataka o Peresitedi Joseph F. Smith, ni se peresitedi tiko kina ni Kaulotu mai Europe ni a vakasukatale kina e dua na daukaulotu ni a sega ni vakamuria tiko na lawa ni ivalavala savasava. Ni vakananuma vakatitobu o koya na nona veivutunitaka na mosi ni uluna na cauravou oqo e vola kina vakaoqo, “E sa rairai voleka ni vakacavara na nona kaulotu e dua na cauravou bulataka na bula dokai ka yalo vakabauta, ka qai vakayacora e dua na ivalavala tawa kilikili se ca e laki vakavuna kina me vakamaumautaka taucoko na cakacaka e sa vakayacora tiko mai ka laki vakatutuwinataka na veika vinaka ka kamikamica e sa vakayacora tiko mai.”

E laki vakananuma talega o Peresitedi Smith e na nona vakavinavinaka baleta na nona veitaqomaki na Turaga kei na nona vukei koya me dina tiko kina na nona veiyalayalati. “Io, au vakavinavinaka vua na Kalou baleta na nona veitaqomaki, kei na nona veiraici, … ka taqomaki au tiko mai na ivalavala ca vakavuravura, ka vakaduanaudolutaki mai na noqu malumalumu e na noqu dau caka ca.” E vinakata o koya me dua e rawa ni dau “raica na mata ni tamata e savasava na nona vakasama e na iserau ni Kalou, ka tucake vakadodonu ni yalo vinaka e taleitaka na dina e savasava vakavuravura ka savasava talega mai na veidauci.” E marau o koya ni raica e matana votu na loloma dina ni nona matavuvale ka kaya vakaoqo, “Au sa sega ni vakawaletaka na nodratou loloma e tiko vei au.”¹

iVakavuvuli i Joseph F. Smith

Na ivalavala savasava e kauta mai na gugumatua kei na kaukauwa vei ira na tamata e vuravura.

E da vakabauta ni bula na Kalou, o koya e lewai ira na bula kei ira na mate. E da vakabauta talega ni wanonova tiko na vuravura, ka raici ira na vakaisini, na sese tu kei ira na luvena malumalumu e na vuravura oqo. E da vakabauta ni da mai tiko e ke me baleta na nona inaki … ; na noda tiko oqo me da mai rawata kina na noda ilesilesi, ka sega ni mai rawati na veika e da vinakata se na veika e na noda bula vakayago.²

Na savasava yadua kei na vakasama vinaka … e yavu ni veivakasama vinaka. Au nuitaka ni ra na taleitaka na yaga ni vakarau oqo o ira na cauravou kei na gone yalewa ka solia talega na nodra gauna vua na Turaga. Na tubu cake, susugi, vakatoroicaketaki, na noda rawa ka, na veirokorokovi, na gugumatua kei na kena qoroi na tamata e tiki ni noda bula ni da se cauravou se gone yalewa tiko. E solia e dua na ivakaraitaki na iVakabula me baleta na veika oqo, ka totolo sara na nona vakayacora na loma i Tamana .… Na parofita o Samuela e vakarautaki koya talega e na savasava, kei na bula dokai ni se gone lailai kina ka matau sara kina vakasolokakana ni Kalou.³

E rairai dua na ka e sivia ka tiko sara e cake mai na iulubale e kilai e na vakasama vakatamata baleta na ivalavala savasava e kauta mai na gugumatua kei na kaukauwa kivei ira na tamata e vuravura, ia e vaka kina.⁴

E da vakabauta e dua ga na ivakatagedegede ni bula dodonu vei ira na turaga kei ira na marama. Kena sega ni kauwaitaki na savasava ni bula, na veika rerevaki tale e so e na tarai keda mai me vaka na kui ni wai ni sa dola kina na matamata ni wai.⁵

E da vinakata kei na gugumatua tabu me vakabibitaki kina na ka levu ni ivalavala ca vakaveidauci. E dau sega tu ni kauwaitaki vei ira na sega ni ciqoma se kila na inaki ni Kalou, na veika oqo e ka vakasisila e matana, kevaka me da na no na tamata taleitaki me da biuta laivi sara me vaka na matamata mai eli. Na ca e vu mai na ivalavala ca oqo sa rui laurai levu ka dau vakawasoma, na cala vakalawa, rarawa kei na mate e kauta mai vei ira kece na gone kei na qase era rawa ni raica ka vakila. Era sa vakarusa tiko na vuravura. Ke da vinakata me da na taqomaki ia me da besetaka, biuta laivi, kua ni vakayacora tale, e na vakamalumalumutaka ka kauta tani na kaukauwa, e na vakamatea na tamata vakayalo, e na sega kina ni yaga e na kedra maliwa na kilikili kei na iserau ni Kalou.⁶

E da kila na ivalavala ca ni veidauci e ikarua ni ivalavala ca levu ke o vakamatea e dua na tamata e na ivakatagedegede ni valavala ca yadudua ni tamata .… Eda vakarota na vosa ni Turaga: “Mo kakua ni ia na veibutakoci.” [Lako Yani 20:14.] “Ko ira yadua sa raica na yalewa ka dodomo kina, era sa dauyalewa oti e lomadra; raica sa sega ni tiko vei ira na Yalo Tabu; io era na rere ka cakitaka na vakabauta.” [V&V 63:16.]⁷

Me vaka na veimate vakayago tale e so, na cala ni veidauci e kauta tale ga mai e levu na vei mate tale e so. Me vaka na veika e yaco e na mateni, na kena vakaleqai na veitikini yago, kei na cakacaka vakayago tale e so, e laki vakavuna mo dau cudrucudru kina, ka laki vakamalumalumutaka talega na yagomu me kua kina ni vorata na mate tale e so e dau veitauvi mai, me vaka na ivalavala e tawa savasava e vakavuna na yalo dukadukali ka veivakamatei vakayalo ka vakadredretaka me ra qaqarauni kina kei na nodra rawa ni bula mai kina. O ira na dau yalewa e na tabagauna oqo e na gauna i Karisito era sega ni via vakarorogo mai ki na dina, baleta na ituvaki ni nodra vakasama kei na yalodra e ca, ka vakasaqara na ivakatakilakila ka vinakata na italanoa vakaibalebale sega ni dua na kena yaga ki na itukutuku ni veivakabulai [raica Maciu 16:4].⁸

Na tawa savasava me’u tomana yani, e na sega walega ni totogitaki o ira na caka ca se ivalavala ca, e tarai ira talega yani na totogi e sega ni cala vei ira na ikatolu kei na ikava ni tabatamata, ka caka na dauvalavala ca me vakaleqai ka vakaitavi tale tiko ga kina e lewe levu na tamata e na veika era vakayacora e na nodra vakaleqa na veiwekani vakamatavuvale, vakararawataki ira na itubutubu ka vakavuna na rarawa me taukena na nodra bula.⁹

E bibi na Lawa ni bula savasava vei ira na turaga, na marama kei ira na gone.

Na lawa ni bula savasava e bibi vei ira na gone, turaga kei ira na marama. E ivakavuvuli bibi talega vei ira na luve ni Kalou e na nodra bula mai na gauna era se lailai me yacova sara ni ra sa mate. A sa tauca na Kalou na itotogi rerevaki vei ira sa cala kina lawa ni ivalavala savasava, bula dodonu kei na savasava. E na gauna sa na vakayagataki kina na lawa ni Kalou vei ira na tamata, era na tamusuki o ira na tawa savasava, na tiko vaka ca kei ira na leqa tiko—o rau ruarua na turaga kei na marama. E da namaki ira na marama me ra savasava, e da na namaki ira talega me ra kakua ni duka se vakacacani, e na bibi talega vei ira na turaga me ra savasava ka bula dodonu ka vakakina na marama.¹⁰

E da wawa tiko me da qarava na Turaga ni sa vakayacori oti na na itovo lialia vakagone, ka sa vunauci kina .… e vinaka cake me qai vakanadakuya na veika ca na tamata e na nona bula e muri mai na nona sa ivalavala ca tiko ga e na veisiga kece ni nona bula, io … e tiko talega na veivutuni kei na mosi ni ulu e na noda qai mai tovolea me da mai veivutunitaka na ivalavala ca e da vakayacora ni da se gone.¹¹

E dua na ka lolovira dina me ra dau lewai vakaukauwa o ira na marama mai vei ira na leweni veitokani e na cala vakaveidauci mai vei ira turaga. Na iulubale oya, e laurai ga kina na ca ni veivakaduiduitaki? …

Ni sa valavala ca na marama e na sega ni levea rawa na kena saumi, e na sausaumi ga kina, vakatotolo se vakamalua. Io ke sa beitaki vua na marama na nona cala na turaga e na lewai na turaga e na levu sara na cala. E na beitaki sara vakalevu na turaga e na ivalavala ca baleta na dodonu kei na bula dodonu, oqo e dau laki cola na isamu ni dawa o koya e lailai sara na nona vakaitavi e na caka cala .…

Mai vua e dua na parofita ni Nifai e na gauna makawa e da ciqoma ka sega tale ni vakabekataka na veivakadeitaki ni vosa ni Kalou oqo: “Ia ko i au na Turaga, au sa daurekitaka na nodra ivalavala savasava na yalewa. Ia sa ka vakasisila e mataqu na veibutakoci, sa kaya na Turaga ni Lewevuqa.” (Jekope 2:28.)¹²

E da saqata vakadoudou na saqamua, kei na ivalavala ca kece. E da sega talega ni mai tiko e ke me da mai vakayacora tiko na ivalavala ca taucoko ga. Mai na veika kece, na ivalavala ca vakaveidauci e ivalavala ca sara e na iserau ni Kalou .… Io, me voqa sara na domoda e na noda saqata na ivalavala ca vakaveidauci kei na ivalavala levu tale e so.¹³

Na noda veiyalayalati ni vakamau e ka tabu.

Na nodrau veiwekani na tagane kei na yalewa e sa tabaki mai vua na Kalou, e sega walega ni baleta na tomani tiko ni tamata se kawa se baleta talega na kena susugi cake na itovo cecere kei na yalo vakaturaga ni tamata, e na rawa ga mai na veika oqo e na veivakauqeti-ni loloma ni tagane kei na yalewa. E sa matata vinaka tu na vosa mai na ivolanikalou me baleta na inaki vaKalou kei na ivakaro me baleti rau ruarua na veiwekani oqo. E sega ni vinaka vua na tagane me tiko duadua; ni sa tabaki mai iliu “O koya oqo sa na biuta kina na tamana kei na tinatina na tagane, ka kabita na watina: a rau na lewe dua ga.” [raica Vakatekivu 2:18, 24]

Na ivunau oqori ni vakamau e ka dokai e se dina tiko ga e na gauna edaidai me vaka ni ra a vosataka na iApositolo e na gauna makawa [raica na Iperiu 13:4].…

Na veidauci e dodonu vinaka vakalawa ni rau sa vakamau na tagane kei na yalewa, ke me vakayacori e na kena inaki dodonu e na dokai kina ka savasava. Io ke sega na vakamau, na veidauci e ivalavala ca ka vakasisila e na iserau ni Kalou.¹⁴

Na levu ni valavala ca e sa robota na vuravura oqo. E dua na vuna bibi e tiko ni sega na vakamau; e sa yali na kena dau rokovi se mariqeti e matadra na lewe vuqa. Na veiyalayalati ga vakamatanitu, e levu na gauna e vakacalaka se vakasauri me rawa ga kina na yalomu se na nomu veidomoni. Ni sa sega ni kauwaitaki na tabu ni veiyalayalati se guilecavi, ka sega ni kauwaitaki na veiyalayalati ni vakamau, mai na mataqali veivakavulici ni tamata e na gauna oqo e ka walega ka sega ni dua na betena.¹⁵

Ni dau beci na veiyalayalati ni vakamau e dau laki vakavuna kina na veisere, kei na veika ca tale e so e sala vata kaya, vakabibi na madua kei na sega na veidokai e tarai ira na gone lalai ni ra sega ni kila na veika e yaco tiko. Na veika e yaco e na veibutakoci e na sega walega ni tiko vua o koya e vakaitavi kina. Ke sa kilai levu se vunitaki lo tiko e na itutuvi me kua ni kilai, e na yaco me laki yaga e na inaki ca. Na yalo tawamudu e lako mai e vuravura me mai vakayago, e tiko vua na dodonu me vakasucumi mai vakavinaka, mai vei rau na nona itubutubu ka rau savasava mai na ivalavala ca vakaveidauci.¹⁶

Na ivalavala ca me baleta na ivalavala savasava e na kaukauwa sara kevaka e sega ni vakamuri na veiyalayalati tabu.

E sa soli na lawa raraba me baleti ira na Yalododonu. Ia, e na gauna e laki kuri kina na cala me baleta na lawa ni ivalavala savasava ka sega ni muri kina na veiyalayalati, ka itotogi ni ivalavala ca ruarua e na saumi e na bula oqo se na bula mai muri e na levu sara ka voravora.¹⁷

E dau tukuni tu ni dau levu sara na veimataqali roka drokadroka mai na veiroka tale e so, ka keimami nanuma talega ni tu e levu na ivakatagedegede ni ivalavala ca me baleta na veiwekani e sega ni dodonu vua na tagane kei na yalewa mai na so na ivalavala ca keimami kila. Era baleta tiko na ivalavala ca lelevu—na ivalavala ca me baleta na ivalavala savasava e na levu ga na gauna e vu mai na kena sega ni muri na veiyalayalati tabu, e tomani kina na veikaisini, veisagai se na veivala.

Na ivalavala ca taucoko oqo me biu laivi ka me vakasisilataki, e da rawa ni raica na inaki kei na ka e na yaco e na nodrau ivalavala ca na se qai vakamau walega me veiyalayalati me vakamau, e na gauna e rau sega ni vakavakarau tu kina, ka sega ni kila ni sa valavala ca tiko, ni tagane a sa curuma yani na vanua tabu ka solia kina na nona veiyalayalati tabu, ka lawakitaka me taura na watina na kai nona kei na nona bula dodonu e na lawaki ca se e na itovo vakaukauwa me rawata kina na nona inaki ca.

E sega walega ni tiko na duidui e na vei cala oqo, ni da raica mai na vu ni inaki, kei na ka sa mani yaco kina.… e na vuku[ni tamata e sa solia na nona veiyalayalati], o ira na sa vakaitavi kina, na vakacacani ni matavuvale, era sa kunea na tamata tawacala na rarawa, e sa rawai ira yani na veitokani … ; me taucoko sara, na cala e vakayacori vei ira na bula tiko kei ira na mate, kei ira talega na se bera ni sucu mai, ka na sega ni rawa tale vua na kaukauwa ni tamata e vakayacora na cala oqo me vakavinakataka se me vakadodonutaki tale.¹⁸

Na kosipeli sa inuinui vei ira na gumatua me ra savasava.

O ira ga na vakarerevaki kei ira na tamata ivalavala ca era sega ni vinakata na savasava; era sega ni vinakata na savasava kei na dina. Au sega ni kila ke rawa vua e dua na tamata me mai tiko vakaca me vakayalia taucoko kina na nona rokova na veika makare, savasava, vinaka, dina ka vakalou. Au kila ni se tiko ga e na yalodra na tamata rerevaki kei na dauvalavala ca e na so na gauna na veika vakalou a se tiko e lomadra me vaka ira kece na luve ni Kalou. Ni ra sa valavala ca vakalevu na tamata era sa sega ni raica rawa na veivakauqeti vakalou me dusimaka vei ira na lomana na veika vinaka; io, au na sega ni vakabauta ni tiko e dua na tamata e vuravura oqo e sa vakayalia taucoko na nona rai kei na nona taleitaka na veika vinaka ka savasava, e na gauna e raica kina. E na dredre talega ni vakabauti ni o ira na tamata kece e na kau taucoko mai vei ira na veika ka sa yali kina na nodra vinakata me ra vinaka ka savasava, ke rawa; ia sa levu na tamata era sa soli ira vua na ca ka ra nanuma ni ra sa sega ni vakabulai rawa. Ke tiko na bula e na tiko talega na vakanuinui, kena tiko na veivutuni e na tiko talega na veivosoti.¹⁹

Na kosipeli i Jisu Karisito e sa tabaki tu vakalou me iwali raraba ni mate e tauvi ira tu na tamata e vuravura, e vakabibi sara ga na ivalavala ca ni veidauci.²⁰

Keimami tukuna yani kina vei kemuni na sa veivutunitaka na nomuni ivalavala ca, oi kemuni talega sa buluvata kei na Karisito e na papitaiso, ka tucake mai e na ibulubulu wai ni sa vakavoui na nomuni bula, sucu mai e na wai kei na Yalo Tabu, ka sa mai yaco kina mo ni luve ni Tamada ka Kalou talega ka veitacini kei Jisu Karisito—kemami kaya vei kemuni, kevaka o ni talairawarawa k luve ni ina lawa ni Kalou, ka sega ni vakayacora tale na ivalavala ca, muduka na veika ca, muduka na ivalavala ca, vakaveidauci se na ivalavala ca tale e so, muduka na vosataka na vei ka ca, muduka na nomu sega ni vakabauta, ka vakabauta na Kalou, vakabauta na dina ka ciqoma, ka dina vua na Kalou kei ira na tamata, mo rawa ni vakatikori sara icake, ka na vakadaberi iko na Kalou e liu, e na rawa ke o vakamuria na ivakaro sa soli yani. O koya sa talairawarawa kina ivakaro ni Kalou, veitalia ke o iko se me dua tale na tamata, era na tucake ka sega ni lutu, era na veiliutaki ka sega ni veimurimuri, era na lako cake ka sega ni lako sobu. E na vakabulai ira na Kalou ka vakalougatataki ira talega e na iserau e matadra na matanitu vakavuravura, ka na vakadabera na drega ni veivakadonui vei ira ka vauci ira me nona. Oqo na noqu ivakadinadina vei iko.²¹

Me iUlutaga ni Vuli

Na cava na lawa ni Turaga me baleta na ivalavala savasava? E na sala cava e kauta mai kina na ivalavala savasava na”igu kei na kaukauwa” vei ira na tamata?
E da na vakamariqeta vakacava na “noda ivalavala savasava kei na vakasama vinaka” yadudua? E na vakalougatataki keda, noda vuvale kei na vuravura vakacava na noda ivalavala savasava?
Baleta na cava e ikarua kina ni valavala ca levu na lawa ni ivalavala savasava ka imatai kina na vakamatei ni dua na tamata”? (Raica na Alama 39:5.)
Na ivalavala ca cava tale e so e na murai mai na kena voriki na lawa ni ivalavala savasava? Na cava e tarai ira kina na tamata tale e so na cala ki na lawa ni ivalavala savasava kei ira era vakayacora?
Na cava e da rawa ni cakava “me da rawa ni vosa kina baleta na cala bibi ni veidauci, kei na veitovo ca tale e so”?
Na cava na inaki ni “veivauci vakalawa ni veiwatini … e tabaka na Kalou”?
Baleta na cava e “dua kina na vuna bibi” na noda sega ni qarauna kina na tabu ni vakamau e vuna beka “na vuabale ni valavala ca … ka ra druka kina na kai vuravura rarama”?
Na cava “e rua kina na cala” e na noda vorata na lawa ni ivalavala savasava vakabibi vei ira na sa solia na nodra veiyalayalati tabu vua na Kalou? Na cava e na yaco ni sa rua vakaoqo na ivalavala ca?
Na vakanuinui cava e tiko e na kosipeli i Jisu Karisito vei ira na gumatua e na nodra tovolea me ra vakasavasavataki ira ka muria na lawa ni ivalavala savasava?