Vuli e na Dina

Me da vakasaqara vakagumatua na dina ka tovolea mo vuli ka vakatoroicaketaki tiko e na veisiga.

Tukuni e na Bula i Joseph F. Smith

E dina ni a vica ga na gauna lekaleka e a rawa kina vei Peresitedi Joseph F. Smith me vuli kina vakavinaka, e tarai koya dina na ivakavuvuli oya ka dau sakitaki e na lotu na “sa lagilagi ni Kalou na vuku” (V&V 93:36), ka vakauqeti ira na Yalododonu o koya me ra vuli sara vakavinaka e na veika dina vakayalo ka vakayago. E dau veitokoni o Peresitedi Smith e na veika me baleta na parokaramu vakavuli ni Lotu, ka wili tiko kina na vuli torocake, na vuli vakalotu me baleti ira na Yalododonu. E tauyavutaka talega o koya na Church Educational System (Tabana ni vuli e na Lotu), e tauyavutaki taumada na parokaramu ni semineri. E dola na imatai ni semineri e na 1912, a veitaravi tiko kei na Granite High School e Salt Lake City, Utah.

E na nona itutu vaka Peresitedi ni Lotu, a vakauqeta na veimataisoqosoqo ni Lotu—na iSoqosoqo ni Veivukei, na Matawilivola ni Sigatabu, na Lalai, kei na Mutual Improvement Association (ni kua sa iSoqosoqo tiko ni Cauravou kei na Goneyalewa)—e na nodra itavi me ra vakavulica na kosipeli. E na gauna talega ni nona veiliutaki, e tauyavutaki kina vakamatau na veika me vakavulici vei ira na gone kei ira na uabula e na veisoqosoqo ni Lotu, ka dau tabaki talega e na mekesini ni Lotu na ituvatuva ni veilesoni e na veimacawa. E vica na yabaki na nona cakacaka tiko vakadautabaivola ni Improvement Era, ka qai mai tomana tiko yani e muri na Ensign; e dua talega na mekesini ni lotu na Juvenile Instructor, e dau tabaki me baleti ira na isoqosoqo ni Matawilivola ni Sigatabu, ka dau vola tale ga e so na itukutuku kei na ivakamacala me vakamatatataki kina na ivakavuvuli ni Lotu. “E dau taleitaka sara na volavola,” e nanuma e dua na nona itokani, “ni dau vakaraitaka talega na nona dau diva me dau vakayagataka na gauna me volavola e na Era.”¹

E dau vakamacalataka o Peresitedi Smith, “Vei ira kece na Yalododonu Edaidai na veivakabulai mai kei na veisorovaki i Karisito, e dua sara ga na ilakolako vakavuli.… Na vuku e dua na yavu ni torocake tawamudu.”²

iVakavuvuli i Joseph F. Smith

E sa umani tu na dina taucoko e na kosipeli.

E sega tale ni tiko na dina e na dua tale na mataisoqosoqo vakalotu se ivavakoso, ke sega ni okati tiko e na ivakavuvuli ni kosipeli i Jisu Karisito e vakavulica o Josefa Simici na Parofita, kei ira na iliuliu se qase ni Lotu era muri koya mai; io e vinakati talega kina eso na sasaga mai vei iko, eso na igu e vinakati kina, e so na veivakauqeti, noda veiqaravi, me da kila kina ka marautaka na veika oqo. Kevaka eda na sega ni kawaitaki ira, eda na sega ni taura kina na veivakalougatataki e muri mai na sasaga oya, kei na kena e lako mai e na noda kila na kena ivakavuvuli. E na laki vakavuna me lako mai e so e na keda maliwa me mai tokoni na nodra vakasama, o koya e sega ni tautauvata na kena matata, veituberi kei na dina, o koya era dau vakarogoca na tamata ka yaco me ra vakabauta ni veika taucoko oqo e vou, ka sega ni tiko e na kosipeli i Jisu Karisito era vakavulica tiko na Yalododonu Edaidai. Oqo e dua na lasu vakarerevaki, ka dodonu me ra qarauna sara o ira era lomana na kosipeli.³

Ke o lomana na dina, ka ciqoma na kosipeli e yalomu ka taleitaka, e na vakalevutaki na nomu kila ka; na nomu kila talega na dina e na vakarabailevutaki, ka na vuavuai vinaka na veika kece. Na dina e cecere duadua mai na veika kece e na vuravura oqo, o koya gona e solia na galala vei ira kece na tamata—galala mai na rarawa kei na sega ni veikawaitaki, galala mai na veika rerevaki e na yaco ni sega ni kawaitaki, e na dua talega na ka rerevaki kevaka eda na sega ni kawaitaka na noda itavi vua na Kalou bula. Ke o vulica na dina me tukuni koya na rarama o na vakagalalataki mai na cala kece ni tamata …;o na sega ni bau kidavi ka sega ni cala. E na vakadonui iko na Kalou ka vakalougatataka na veika kece e nomu, e na vakasaututaki iko mo bulabula me vaka na kau drokadroka ni vanua.⁴

O koya sa vulica oti ka ciqoma na Kalou ka bulataka tale ga na bula vakalou … e na kalougata sara mai vei koya e kunea na iyau, se na iyau talei vunitaki ni vuravura.… E galala na nona vakasama me vakadonuya na dina e vakaraitaki me baleta na veivakabulai kei na nodra bula na tamata mai na yavu ni dina oya, kei na yalona me—dodonu ka—gumatua sara kina e na cakacaka levu ka lagilagi ni nodra vakabulai na tamata.⁵

Me ra vakanamata kivei o ira na tamata era se sega ni dei e na nodra dina? Na isau ni taro oqo e matata. E ra na sega ni kunea na vakacegu e na ivakavuvuli ni Tamata. Me ra na vakasaqara ga e na vosa ni Kalou; laivi ira me ra masu vua e na loma ni nodra dui loqi, me kakua ni dua me rogoci ira, e na nodra kerekere vuni me baleta na rarama; ka laivi ira me ra vakamuria na ivakavuvuli i Jisu, e na totolo sara na nodra tubu ka kila na dina. Na sala ga oqo e na vakasaututaki kina na yalodra, era na marau, ka veivakadeitaki. E na veivakadeitaki vakaoqo “masu vua na Tamamu sa tabogo; ia na Tamamu sa raica na ka e vuni e na sauma votu vei iko.” [Raica Maciu 6:6.]⁶

E sega ni dina na vosa ni tamata, ia na vosa ni Kalou e na dina tiko ga, ka dodonu.

O ira na noda gone e na gauna oqo era gonevuli gugumatua. Era vakasaqara na dina kei na kila ka e na yalovinaka kei na gugumatua, baleta gona na veika oqo era na vakayagataka vakagauna walega, na nodra vakanananu na tamata. Me ra nanuma tiko ga ka kila me vakayagataki walega vakatovotovo e na veika vakavuli, e na sega ni dua na kena leqa oya. E na gauna ga e na wili kina na nanuma ni tamata oqo me ka dina, e na basika mai na leqa, o koya e vakasaqara tiko e na vakaleqai sara ni na vakaliuci tani mai na sala dodonu .…

E tiko e na Lotu na lewadodonu mai na ivakatakila vakalou e na veika e dodonu; na ka oya, e dau kilai tu me “Vuku” ka sa veisau tiko mai e na veiyabaki, ia na ivakatakila vakalou e ka dina, ka tudei me tawamudu, na ivakaraitaki se na veika e vulici se raici e dodonu me vakamuria na itukutuku dodonu ni ivakatakila vakalou, me tomani yani, ia na vale ni veivakavulici e tauyavutaka na Lotu me baleta na vakavulici ni veika vakalou, kei na veitabana ni vuli, o ira na veituberi kina me ra duavata e na veivakavulici, ivakavuvuli kei na ivakarau raraba.…

Na nodra lotu na Yalododonu Edaidai e rau sega ni veimecaki kei na dina se na kena vakaqarai na dina vakavuku. “Na veika ga sa vakaraitaki, eda sa ciqoma e na marau,” eratou a tukuna vakaoqo na Mataveiliutaki Taumada e na nodratou vosa ni veikidavaki vei ira na Yalododonu, “io na sasaga wale ni vaqara vuku, na nanuma vakatamata kei na veika me baleti ira na tamata eda sega ni vakadonuya, se me kauta cake mai se vakayagataka e dua na ka e sega ni veidonui kei na ivakatakila vakalou se vakasama vinaka, io e na veika kece e qarava na veika dodonu e veiyaloni kei na bula dodonu ka vakalevutaka na noda vakabauta na Kalou, e na vukei keda veitalia na vanua e na kune kina.” [“Words in Season from the First Presidency,” Deseret Evening News, 17 Dec. 1910, 3.]

E dua na ibole me ra taura na itabagone, na tamata uabula, o ira na sa gumatua me ra vakasaqara na veika vakavuku, me ra vakasaqara vinaka na veika kece, ka me ra qarauna me ra taura tiko ga na dina. Na dina e na dei tiko ga, io na nodra nanuna na dauvakasaqara na veika vuni se na vuku e na veisau se na sosomitaki. Na veika era vakayagataka na tamata e na gauna ni kua e vakadeitaki tu ga vakagauna na inaki vakavuku me da vakasaqara yani, e so na vanua eda sega ni kila na dina, de na mani basuki laivi ni mataka, ni sa oti na kena inaki; io na vakabauta e ivakavuvuli tawamudu ni na rawa ni kunea kina o ira na vakabauta e na yaloraramusumusu na vakacegu tawamudu. Oqo na sala duadua ga me da kunea kina na Kalou.⁷

Na Vuku kei na vuli me baleta na kena vakasaqarai se na kilai ni veika e na veigauna e dau veiveisau tu ga. E dredre sara ni da kunea ni oti oqo e drau vakadrau na yabaki e sa vakaraitaki tale mai kina e so na veika vou vakavuku se vakanananu, me sosomitaka na itovo makawa na vakabauta makawa kei na ivakavuvuli makawa era vakaraitaka mai o ira na daunivuku se o ira na vuku. Na veika oqo e dodonu beka me ra na veisau tu ga, io na vosa ni Kalou e na dina tiko ga, ka dodonu.⁸

Na vuli e dau nanumi tiko me noda sasaga kina veika vakavuravura e leqa tiko ga kina na drodro tawayalani ni Yalo Tabu ni dau vakarautaka vei keda na galala kei na taucoko ni bula. E na gauna eda qase mai kina ka sa levu talega na veika eda sa sotava mai na noda bula vakayalo e na levu sara na veika me baleta na noda marau dina. E dau vakatitobutaki na noda vakasama e na noda dau nanuma ni da sa yacova yani na iotioti ni bula oqo kei na ivakaraitaki ni bula levu mai muri.⁹

Me da vakatoroicaketaka ka yalomatuataka cake na noda kila ka.

Eda sa “dauvakatavulici tiko, ka sega ni rawata me kila na ka dina.” [raica 2 Timoci 3:7.] E na kena veibasai, eda se vulica tiko ga ka tovolea me da toso voleka tiko yani e na noda kila vinaka na dina, na nodra itavi kei na nodra cakacaka na lewenilotu era sa lesi me ra veiliutaki e na itutu nuitaki. E sega walega me baleti ira na lewenilotu era lesi me ra vakaitavi e na itutu ni veiliutaki levu, e baleti ira … [kece na] lewenilotu i Jisu Karisito ni Yalododonu Edaidai.

E dua beka e bula maliwai keda tu ka sega ni torocake? E dua beka e sega ni vulica tiko eso na ka e na veisiga? E dua beka e sega ni se sotava na veika ni bula, ni vakayacora tale tiko ga na nona itavi ni lewe tiko ni Lotu, kei na nona itavi vakalewenivanua …? E vakaraitaki vei au e na dua na vosa vakaloloma e na Lotu i Jisu Karisito ni Yalododonu Edaidai kei ira na nona tamata me ra nanuma e na dua na gauna ni da sa mai tucake tu vakadua, ka da sa sega ni bula se tubu, eda sa sega ni rawa ni toso iliu, kei na noda vakayacora e na yalovakabauta na noda itavi e na vanua ga eda sa vakatikori kina na tamata e lewena na Lotu i Karisito.¹⁰

E dua na valavala ca levu e bula tiko … oya na lecaika, ka okati vata na wele. Au nanuma ni o ira na lecaika, ke me ra sega so ni wele e na veika dina oqo kei na veika tale era na rairai vakauqeti kina me levu na ka me ra vulica mai na ka era sa kila tu. Na cala e tiko vei ira na tagane kei na yalewa e dau vakalevu sara na nodra sega ni via raica na dina e tu wavokiti ira, ka dredre sara kina vakalevu vei ira na tamata me ra vulica ka bulataka e na nodra dui bula na dina lalai, e dodonu me dau vakayagataki wasoma e na loma ni veivale me ivunau, vei ira na Yalododonu Edaidai, kei na nodra vale na Yalododonu Edaidai. Eda rawa ni tarova vakacava na tete ni veika ca vakaoqo, na wele ka laki vakavuna na sega ni kila ka? Na ka ga au raica me vakayacori, me da yadra mai ka vakaitavi e na veika vakaoqo, se me da vakaosoosotaki keda e na veika e bibi ka yaga e na noda marau kei na nodra tiko vinaka na luveni tamata, vakabibi o ira na vinakata tu na marau kei na noda dodonu yadudua.

E sega walega ni o koya oya, ia me da vulica na dina se me da kua ni se lecaika tiko. E muria tiko mai oya na kena cakacakataki se vakayagataki na noda kila kei na veika eda sa vulica me da kila, kina na cakacaka kei na veika e yaga e na noda maroroi se taqomaki kei na nodra taqomaki talega na noda gone na luveda, na kai noda, na noda vale kei na noda bula marau.¹¹

Vakasaqara na dina e na vosa sa volai tu; vakarorogo mo ciqoma na dina e vakatusa na parofita bula kei na noda qasenivuli; ka vakasinaita na noda vakasama e na kila vinaka na veika e dina. O ira na vosa e na yacani Turaga e vinakata o koya na yalo raramusumusu, ka sega ni vinakati na lecaika. Na vuku sa lagilagi ni Kalou; ka sa dredre me vakabulai na tamata e lecaika [raica V&V 93:36; 131:6].¹²

Na cakacaka me baleta na Turaga e dua na sala eda na vuli vinaka kina, na vuli eda kila ni vuli dina ka vakarabailevutaka na yaga ni tamata e sa vuli ka vakayagataka na kaukaua kei na yalo gugumatua e na veika e na vakayacora.¹³

Vakadeitaka e lomamu na vakasama vakaturaga, bucina na vosa cecere, ka biuta sara icake na ivakatagedegede ni vatavata o via yacova yani kei na veika o vinakata. Mo tiko e na dua na loma ni ivakatagedegede ni galala; na ivakatagedegede ni kemu yaga, na veivuke kei na noda qarauni keda vakataki keda, dina ni sega ni dua na tamata e rawa ni tukuni me sega ni dau vakanuinui vua tale e dua na tamata, ka sega talega ni dua e lialia me lasutaka na noda vakanuinui taumada vua na Tamada Vakalomalagi. Vakasaqara mo vuli vinaka sara; mo solia taucoko na nomu igu e na gauna sa soli vei iko, e na yagomu kei na nomu vakasama, laiva taucoko na veika o sasagataka me vakamuria na sala dokai, me kua ni maumau walega na veika eda sasagataka, me kua ni dua na cakacaka me maumau walega se me ca.

Vakasaqara na isoqosoqo vinaka; mo dau yalovinaka, itovo vinaka, dau veivakadonui, vakasaqara mo vulica na veika e vinaka, ka vulica vinaka na cakacaka ni bula mo rawa ni vakalougatataki ira kina na nomu ilawalawa, ka vakayacora kece na veika e na nomu vinaka vei ira kece na wekamu kei na nomu itokani e na bula oqo.¹⁴

E na nomu sasaga vakavuli kei na veika ni bula, me da tautauri tiko ga e na ititoko kaukamea.

E bibi vei ira na Yalododonu Edaidai me ra dau muria ka vakayagataka e na veigauna na ivakatagedegede ni bula vakalotu kei na bula e vuravura e sa vakarautaki tu mai e na ivakaraitaki e na gauna oqo me nodra idusidisi. E dodonu me ra, me vaka sa vakaraitaki vei ira me ra tautauri matua sara kina ni totoka ka vinaka oya na “ititoko kaukamea.”

E na gauna oqo, ni ra sa tautauri matua vei ira na tamata na isoqosoqo me baleta na veivoli, na veilasamaki kei na veika vakailavo,… na cakacaka kei na nodra itavi na Yalododonu Edaidai e na sega ni rawa ni biu vakatikitiki me da vakayagataka kina eso tale na ivakatagedegede ni bula.

E dau rerevaki sara ni ra dau vakatara na tamata me ra vakamuria e na veigauna na nodra itovo o ira na tiko voleka se tiko vata kei ira. Ke dua na cakacaka e sega ni dodonu e vakaitavi tiko kina ka vinakata me tarova na veika oqo, na veilasamaki kei na isoqosoqo vakamatanitu se vakapolotiki oqo, e na sega sara ga na kena yaga vei ira na tukuna tiko ni ra lewe ni Yalododonu Edadai ni ra sega ni rawa ni vukitani mai na kele tiko se ciri vata tiko kei ira na duidui tu na yalodra, lako tu vakalialia se o ira na valavala ca.…

Me da kua ni guilecava ni o keda taumada eda Yalododonu Edaidai, e na veivanua cava ga eda lako kina se tiko kina me da kakua ga ni guilecava se vukitani mai na veituberi vakayalo kei na vakayago ni Kosipeli vei keda. E so na cauravou a vakacalai na nodra bula mai liu se sa mai sotava tu oqo na rarawa, era rawa ni raica lesutale na imatai ni gauna era taura kina na sala cala e na nodra vinakata me ra vakamurimuri ira na nodra itokani e na nodra vinakata se vakasaqara na veika vakavuravura.

E na so na gauna ni sa sivia na lasa e dau laki vakavuna na nodra laki nuiqawaqawa na tagane kei na yalewa era sa laki guilecava kina na veika kece era vulica, ka vakasaqara yani na veika e solia na vakacegu e na dua na gauna lekaleka walega, kei na veika vakavuravura era gadreva. E so na tamata e sa sega sara tu ga na nodra itovo ka taleitaka ga na veika e taleitaki raraba vakavuravura. Ni sa oti na marau kei na veilasamaki era sa raica na nodra sa mai wavoki wale tu ga yani ka sega sara ga na vanua era kila se na tao mai kina ka sa mai coko tu e na ivalavala ca, kei ira na tamata ivalavala ca, era sa lako sese tu.…

E dodonu ga, e na veigauna, vakalevu sara ga ni sa sega na veitokoni vakayalo kei na vakayago meda toso kina iliu mai vei ira na noda ilawalawa eda vakamuri ira tiko, me da lako yani kina vale ni Turaga me da laki veiqaravi kina ka veitokani kei ira na Yalododonu me vakadodonutaki keda na nodra kaukaua vakayalo kei na nodra itovo vinaka ka kauti keda lesutale mai kina bula me da mai vakayacora kina na itavi kei na veika eda dui qarava e solia se vakaitavitaki keda kina na noda Lotu dina.

… Me da nanuma tiko ga, e na maliwa ni noda ilesilesi vakavuravura kei na noda veimaliwai, me da kakua ga ni guilecava na noda itavi taumada vei keda kei na noda Kalou.¹⁵

Me iUlutaga ni Vuli

Na veika cava o sa bau sotava e vakavulici iko e na dina “e okati tiko e na kosipeli i Jisu Karisito”?
Na cava meda cakava me da vulica kina na ivakavuvuli ni ka dina? Na cava eda na sotava ke da sega ni vakayacora na noda itavi oqo? Na iloloma cava e yalataki vei ira na vulica na dina ka lako e na kena rarama?
Na cava na itutu ni Lotu me baleta na kena vakaqarai na dina vakavuku? Era veicoqacoqa vakacava na veika e nanumi e na vuku ni veika vakavuravura kei na vosa ni Kalou?
Na cava e rerevaki kina na noda gumatua me da qacoya na noda vuli me vakaceguya na yaloda e na veika “eda vinakata vakavuravura”?
Na cava e tinia koso “na nodra vakatoroicaketaki na tamata se tosoya tale na levu ni nodra kila ka”? Eda na vakadeitaka vakacava na noda tubu tiko vakavuli e na veisiga? (Raica V&V 130:18–19.)
Na cava e “dua kina na cala levu” na noda dau lecava na ka dina? Eda na”tarova vakacava na vakatoroicaketaki se na tubu ni veika ca”?
O na rawa vakacava “ni rawata na levu ni nonu cakacaka mai na nomu gauna, na yagomu kei na nomu vakasama”? Na mataqali tovo cava se iwalewale e rawa ni vukei keda “vakalevu me vakavinakataki kina na nodra bula na noda itokani”?
Na cava e rerevaki kina na vakamuria na nodra veidusimaki “se itovo o ira na tiko kei keda” e na noda vuli vakagugumatua kei na noda sasaga ni bula e vakavuravura?
Ni da sa “tiko e na maliwa ni veika vakavuravura ka vakaisoqosoqo,” na cava eda rawa ni cakava “me da kua kina ni guilecava na noda itavi taumada vei keda yadudua kei na Kalou”?

first seminary building — E dau vakayacori taumada e na vale oqo na semineri ni Lotu, e tauyavutaki e na 1912 ka tikiva tiko na Granite High School e Salt Lake City, Utah.

O ira na gonevuli e na Latter-day Saints’ University e Salt Lake City, Utah, 1903. E vakauqeti ira na Yalododonu o Peresitedi Joseph F. Smith “Me ra vakabulabulataka na nodra vakasama ena kila vinaka kei na veika dodonu.… sa dredre me vakabulai na tamata dau lecaika” (*Gospel Doctrine,* 206).