Na Matabete, na Matanitu va-Kalou

Na itutu tabu vakamatabete sa ikoya na lewa kei na kaukauwa ni Kalou era lesi kina na tamata me ra lewai ka vakalougatataki kina.

Tukuni e na Bula i Joseph F. Smith

Ni se qai yabaki 28 o Joseph F. Smith e a nodratou liganicakacaka na matabose ni Veiliutaki Taumada kei iratou talega na Kuoramu ni Le Tinikarua. E na 1 Julai 1866 ni se qai suka toka na soqoni ni masumasu ni Veiliutaki Taumada e kacivaka sara o Peresitedi Brigham Young vei iratou na mataveitacini: “Au kalougata ni vakauqeti au na Yalo Tabu me’u lesia na tacidatou o Baraca Joseph F. Smith me iApositolo, ka me noqu ivukevuke talega.” E a kacivi iratou kina na lewe ni matabose me ratou soli vakasama mai ki na veilesi oqo, e ratou tokoni koya kece sara kina, ka solia na nodratou veivakadonui.”

Eratou tabaka sara na ului Joseph F., ka qai kaya o Peresitedi Young: “Baraca Joseph F. Smith, keitou tabaka na ulumu e na yaca i Jisu Karisito, kei na ivalavala Tabu Vakabete keitou tabaki iko mo iApositolo e na Lotu i Jisu Karisito ni Yalododonu Edaidai, ka mo ivakadinadina talega ki na veimatanitu vakavuravura. Keitou vauca vata e ulumu na lewa, kaukauwa kei na ki vaka iApositolo tabu ka tabaki iko talega, mo ivukevuke vei iratou na Mataveiliutaki Taumada ni Lotu kei na Matanitu ni Kalou e vuravura. Keitou vauca vata vei iko na veivakalougatataki oqo e na yaca i Jisu Karisito kei na lewa ni Matabete Tabu. Emeni.”¹

E na lotuvakayabaki e na 8 ni Okotova 1867 a tokoni kina o Joseph F. Smith ka lesi talega me lewe ni Kuoramu ni iApositolo Le Tinikarua, e dua na ka cecere e na gauna ni nona veiqaravi tiko ka lewe ni matabose ni matabete ni Lotu. E na 50 vakacaca na yabaki ni nona veiqaravi tiko e ka levu na veika e sotava kei na nona vuku vakabete e na matanitu ni Lotu e yaga sara vakalevu e na Lotu.

iVakavuvuli i Joseph F. Smith

Na matabete sa ikoya na lewa e veiliutaki kina na Kalou ka vakalougatataki ira kina na Nona tamata.

Na Matabete Tabu kei na kena lewa e lesia na Kalou vei ira na tamata me ra vosataka kina na inaki ni Kalou me vaka ga era tiko na agilosi e ke me ra vosataka; ka soli vei ira na tamata na kaukauwa me ra vauca e vuravura na veika ka na vauci talega e lomalagi, ka sereka e vuravura ka e na sereki mai lomalagi; ni na vosa na tamata, ka vakayagataka na lewa oya me mai vosa ni Turaga, ka lawa ni Kalou ki vuravura, ivolanikalou, ka ivakaro vakalou.… Sa ikoya na lewa e veituberi kina na Turaga Cecere, e na gauna sa bera mai vei ira na veimatanitu e vuravura.²

E vuqa na ka e sa tukuni me baleta na lewa kei na dodonu vakamatabete. E ivakavuvuli levu ni kena matanitu kei na isoqosoqo, ka vakadodonutaki ki na nodra kaukauwa kei na gugumatua na tamata ni Kalou era duidui yabaki. Na ivakavuvuli oqo e veiliutaki kina na Kalou Cecere e na Nona vuravura. Na ivakavuvuli oqo e liutaki tiko kina na Lotu i Jisu Karisito ni Yalododonu Edaidai.… Na lewa e vakaraitaka na Kalou ka vakalesuya tale mai vei ira na luve ni tamata me ra veiliutaki ka veidusimaki kina e na kena tarai cake o Saioni kei na kena vunautaki raraba na Kosipeli ki na veimatanitu e vuravura, me yacova ni ra rogoca o ira yadua na luvei Atama na Kosipeli ka me ra kila kina na dina ka sega walega e na vuravura oqo ia e na vuravura talega ni yalo.³

[Na] Matabete i Melikiseteki se na Matabete Tabu… sa ikoya na lewa era vakayagataka na tamata yadua kei na … vei kuoramu … kei ira na matabete e na Lotu me ra rawa kina ni vakayacora na nodra itavi e na yaca ni Turaga; me tosoi, veidusimaki, tautauri dei, veiliutaki se dabe vakailiuliu, dodonu kei na lewa, e vakatokari e na Lewetolu Vakalou ka soli vei ira na tamata me baleta na nona vuli, curu kina Lotu, veidusimaki vakayalo ka vakavuravura talega, na matanitu kei na bula vakalou.⁴

E sa tauyavutaka na Turaga e vuravura na taucoko ni Matabete… mai na kena soli mai vakadodonu e na ivakatakila kei na ivakaro mai lomalagi … e sa tauyavutaka o koya e dua na isoqosoqo se matanitu e lomalevu sara, ka tiko sara icake na kena vuku, vuli kei na nodra kila na tamata, ia e na gauna oqo e dua na ka dredre e na vakasama ni tamata, vakabibi ke sega ni veivuke mai kina na Yalo Tabu ni Kalou, me ra kila na totoka, kaukauwa kei na iwalewale ni Matabete Tabu. E vaka ni dredre vei ira na tamata me ra kila na kaukauwa ni itutu vakaMatabete, na kena lewa dodonu, kei na levu ni kena kaukauwa; e na kilai ga mai na rarama [veidusimaki] ni Yalo Tabu.⁵

Kevaka era mani sega sara ni vinaka, era sa vakaisulutaki na tamata e na nona lewa oqo, me rawa kina ni vosa ka cakacaka e na yaca ni Tamada kei na Luvena, ka na rawa kina vua na Kalou, kevaka era na vosa e na veivakauqeti ni Nona Yalo Tabu e na nodra vakayacora tiko na nodra itavi ni ra Nona tamata cakacaka, me ra rokova ka vakayacora na veika era sa yalataka e baleta ni ra sa vosa tiko e na lewa e solia mai o Koya.… Ia na cakacaka taucoko oqo me vakayacori e na yalo kilikili. E na sega ni rawa vua e dua na tamata me vakayacora e dua na itovo tawa kilikili e na veika e rokova na Kalou. Ia ni dua na tamata e tiko vua na itutu vakamatabete ka vakayacora na veika sa kilikili sa vakadonuya vakakina na Kalou.⁶

Na uto ni veika kece e vakaoqo: e sa tauyavutaka na Turaga na nona Lotu, vakarautaka na nona matabete, ka vakadeitaka na nona lewa vua e so na tamata, matabose kei na kuoramu, ka sa nodra itavi na tamata ni Kalou me ra bulataka me ra kila ni veika oqo e vakadonuya o koya.⁷

Na itutu vakamatabete e vakatikori ga vei ira na tagane, e nodrau ruarua kina na veivakalougatataki na turaga kei na marama.

E tekivu na kena vakayagataki na Matabete e na ivakaro vakapeteriaki, o ira na tiko vei ira na itutu oqo era vakayagataka na nodra kaukauwa baleta na nodra itutu vakatama. E sa vakakina vua na Kalou Cecere. Oqo na imatai ka kaukauwa talega ni noda taura na loloma, veidokai kei na talairawarawa e baleta ni o koya e Tamada, na Dauveibuli ka buli ira kece na tamata.… Na tamata e tiko vua na matabete tabu e ucui koya. Io e na sega ni rawa ni ra vakayacora na cakacaka ni Kalou na tamata se me matataki koya ke sega vua na lewa, ia na veilesi kei na veitabaki e na qai vakayacori ga. E na sega ni rawa ni dua na tamata e na vakayacora na cakacaka oqo, vakavo sara ga ke lesi koya na Kalou e na kena sala dodonu, e kila ka vakaukauwataki kina.⁸

E itekitekivu vakalou na ituvatuva vakapeteriaki ka na lako tiko e na veigauna ka tawamudu.… Me ra kila tiko o ira na tagane, yalewa kei ira na gone na ituvatuva oqo kei na kena lewa e na vale ni tamata ni Kalou, ka tovolea me vakayacori me vaka e vinakata na Kalou, oya me ra vakavakarautaki ka rawata na bula vakalou cecere o ira na luvena.⁹

Na veivakacerecerei, na dokai se na lagilagi e rawata na tagane e na vuku ni Matabete e dau wasei ka marautaki kei na watina. E rau duavata o koya [kei watina] vei Karisito, na nona dokai e na dokai talega kina o watina, na nona veivakalougatataki e nona vakalougatataki talega, kei na nona lagilagi e na nodrau ruarua, ka ni rau sa duabau ga—ka sega ni wasei rawa.… Me vaka ni tukuna o Paula, “Ia sa sega ni tu duaduaga na tagane ka me tu tani na yalewa, se tu duadua na yalewa me tu tani na tagane e na Turaga.” [raica 1 Korinica 11:11]. E dua tale na kena ivakamacala qo, na tagane e na sega ni rawata na lagilagi na dokai kei na bula vakalou ke sega na marama, se na marama ke sega na turaga. E rau lewe rua ka duabau.… Na Matabete ni Luve ni Kalou e vakatikori vei ira na turaga era taura tiko na cecere kei na dodonu me rawa ni vakayacora kina na veika me vaka na Karisito kei na Kalou.… E na vuku ni tamata … e vakatikori kina vei ira na kaukauwa kei na dokai vakabete, o koya e na vakayacora na veika e dodonu me vakayacori, na marama e vakayagataka na kena yaga, na kena veivakalougatataki, na kaukauwa, na dodonu kei na veika e baleta na tagane.… Na kaukauwa e sega ni soli vua na marama me vakayacora kina na veika ka sega ni vakaitavi kina na turaga se me soli vua na turaga me cakacaka kina vakataki koya ka sega kina na Karisito.¹⁰

Era dui lewa ga na marama na veika era vakayacora me vakataki ira na turaga, e dina ga ni tiko vei ira na turaga na lewa vakamatabete, e kilai ni iliuliu ka dau veiliutaki.… Ia ke da talanoataki ira na turaga me da talanoataki ira talega na marama, ni o rau oqo e rau na sega ni wasei rawa vakatamata.¹¹

Na ki vakamatabete e yaragi vakacakacaka ni Lotu.

Na itutu vakaMatabete sa ikoya na lewa e soli vei ira na tamata me ra vakayacora kina na cakacaka kei na inaki va-Kalou. O ira na tamata era tabaki ki na itutu vakamatabete kece e soli talega vei ira na lewa oqo.

Io e dodonu me vakayacori na veicakacaka kece ka vakayagataki kina na kena lewa oqo me vakayacori e na vanua kei na kena gauna dodonu, na kena sala dodonu, kei na kena ivakaro dodonu. Na kaukauwa ni kena dusimaki tiko na veicakacaka oqo e vakayagataki kina na ki vaka-Matabete. Na taucoko, ni lewa oqo e taura tiko ga e dua na tamata na kena ki e na dua na gauna, oya na parofita ka peresitedi ni Lotu. E rawa ni solia talega e dua na tiki ni kaukauwa ki vua tale e dua, e taura tiko na tamata oya na ki ni cakacaka vata oya. Io, o iratou oqo na peresitedi ni valetabu, na peresitedi ni iteki, na bisopi ni tabana levu, na peresitedi ni kaulotu kei na peresitedi ni kuoramu e tiko yadua vei ira na ki me ra vakayacora kina na nodra dui cakacaka e na nodra dui itavi se e na nodra dui tabana. E na sega ni vakalevutaki na itutu vakaMatabete oqo baleta ga na veilesi vakaoqo; … Me kena ivakaraitaki na peresitedi ni kuoramu ni talatala qase, e na sega ni levu cake na nona itutu vaka-Matabete mai vei ira na lewe ni kuoramu. Io e sa soli vua na kaukauwa me veidusimaki kina cakacaka e vakayacori e na … kuoramu, se na ki ni kena vakayacori na tabana ni cakacaka oya.¹²

[Na] Peresitedi e gusu ni Kalou, e dauvakatakila, daunivakadewa, daurairai, ka parofita ni Kalou kina Lotu raraba. O koya e tiko vua na ki ni Matabete Tabu oqo—na ki e dolava kina na katuba kina Valetabu ni Kalou kei na cakacaka vakalotu ni Nona vale me baleta na nodra vakabulai na bula tiko kei na nodra vueti cake na mate. O koya talega e tiko vua na kaukauwa ni veivauci, me ra vauca kina e vuravura na tamata na veika ka na vauci talega mai lomalagi, ka ra vakadonui kina ka lesi talega na tamata mai vua ka taura tiko na ki ni ka kece ga dou sereka e vuravura e na sereki talega mai lomalagi. Oqo na ivakaro ni Matabete Tabu.¹³

Na Matabete e cakacaka e na lawa ni loloma.

E vakaraitaka na Turaga na ivakavuvuli levu ni veiliutaki, me lewai kina na Nona Lotu, o koya e tauyavutaka na Turaga Vakataki koya e na Lotu, me vaka na lewa ni Matabete Tabu, ni Matabete Cecere, na iApositolo, na Le Vitusagavulu, kei ira na italatala Qase, kei na isoqosoqo ni Matabete Lalai—na Bisopi, na Bete, na iVakavuvuli kei ira na Dikoni—E tauyavutaka na Kalou na veisoqosoqo vakaoqo e na Lotu me ra lewai kina na tamata. E na vuku ni cava? Me vakamalumalumutaki ira? Sega. Me vakamavoataki ira? Sega, vakadua na udolu, sega. A cava na vuna? Me yaga vei ira kei na luvedra na tauyavutaki ni veivakavulici, ni kena vunautaki, dusimaki, vakaraitaki kei na veivakauqeti me ra vakayacora na veika e vakaroti ira kina na Turaga e ligadra, me vinaka sara na nodra dui bula.¹⁴

E da sa lewai tu vakalawa, e baleta ga ni da veilomani, e vakavuna me da yavalati mai na rarawa vakabalavu, na loloma cecere, na yalo vinaka kei na noda isoqosoqo e yavutaki tiko e na vakasama ni noda lewai keda; na ivakavuvuli ni veilomalomani, kei na noda rawa me da rarawataka na cala ka me kua na caka cala. Sa noda itukutuku, me veivinakati o vuravura ka lomani o ira na tamata; loloma, na loloma cecere kei na veivosoti, me rawa ni yavalati kina o ira kece na veitokani e na Lotu i Jisu Karisito ni Yalododonu Edaidai. Na noda Lotu e veiliutaki kina na lawa, io na lawa ni loloma.¹⁵

Me kakua ni vakasaurarataki e dua na tamata. Me kua talega ni dua na lewa vaka-Matabete me qaravi se me vakaukauwataki e na dua na ivakatagedegede ni valavala tawa kilikili, ka me kua ni rarawa kina na Kalou. Io e na noda bula veimaliwai kei ira na tamata me kua ni tiko kina na vakanananu butobuto.¹⁶

E na sega ni dua na tamata e taura tiko na itutu ni veiliutaki e na Lotu e rawa ni vakayacora na nona itavi e na dua tani tale na yalo vakavo ga e na yalo vakatama kei na veitacini vei ira e veiliutaki kina. O ira e tiko vei ira na lewa me ra kua ni vakatulewa se me ra veivakaroti; me ra kakua ni veivakasaurarataki; me ra tovolea me ra veiyaloni, me veivakadeitaki na nodra loloma o ira era veiliutaki tiko, e na yalomalumalumu kei na loloma e sega ni veivakaisini, e na yalomalua, e na veivakauqeti, na ivakaraitaki e tiko sara e cake mai na ivunau ca ka sega ni yacova rawa yani na vosa tawa dodonu. E na sala oqo mai na loloma ni yalodra, kei na nodra lomani ira na nodra tamata era vakaliuci ira kina sala e kilikili, ka vakavulica vei ira na sala kina bula vakalou, e na nomu tukuna vei ira, na vunau kei na ivakaraitaki: Ni vakamuri au, ni’u vakamuria na noda iliuliu¹⁷

Doka na kaukauwa kei na lewa ni matabete tabu.

E dodonu vei keda meda ciqoma ka doka na itutu vakaMatabete Tabu e sa vakalesuitale mai e na itabagauna oqo, mai vei Josefa na Parofita. Au kila ni vinaka baleta e tokona na dina, na Lotu, e vakarautaka na tamata me kila ka, me cakacaka vinaka, na yalo dodonu ki na inaki ni Turaga, e na yaga talega e na nodra lewai vinaka na tamata ni Kalou e vuravura, e na noda matanitu yadua, na matanitu ni noda vuvale, na matanitu ni noda cakacaka vakavuravura,vakayalo yadua ka vakatalega kina vakaisoqosoqo.¹⁸

Doka na kaukauwa kei na lewa e da vakayacana me Matabete Tabu me vaka na iLesilesi ni Luve ni Kalou, e sa vakatikora na Kalou vakataki koya vei ira na tamata. Doka na isolisoli vaka-Matabete oya. Na cava na Matabete? Na lewa tabu va-Kalou e solia o koya vei ira na tamata. Na ivakavuvuli oya meda doka.… Na Matabete ni Luve ni Kalou e sega ni rawa ni vakayagataki e na dua na ivakatagedegede ni yalo tawa kilikili; se na kena kaukauwa, na bula dodonu kei na lewa me na vakamuri koya e tawa kilikili, o koya e ca tiko na lomana me baleta na Kalou kei ira na nona itokani. E na sega talega ni vakamuria vakagumatua na kaukauwa o koya e sega ni doka na nona bula ka vakamuria na veika e vinakati mai lomalagi.¹⁹

O dau doka na Matabete oqo? … O na doka, na nomu taura tiko na itutu vaka-Matabete, e na tiko talega vei iko na dodonu kei na lewa mai vua na Kalou mo rawa kina ni cakacaka e na yaca ni Tamada na Luvena kei na YaloTabu, ka qai vakacacana na veivakadeitaki kei na loloma ni Kalou na vakanuinui kei na inaki ni Tamada vei keda kece? Ni vakatikora na ki oya kei na nomu kalougata, e na vinakata ka nuitaki iko o koya mo dau vakayacora na itavi kei na ilesilesi sa lesi kemudou kina.²⁰

Kevaka o doka taumada na itutu vakaMatabete Tabu o taura tiko o na doka talega na nodra liutaki iko kei ira na qarava tiko e so tale na ilesilesi era sa kacivi kina e na veitabana ni Lotu.²¹

E … sega ni vinaka vei ira na Yalododonu Edaidai kei ira na luvedra me ra taura vakamamada na ivakavuvuli tabu ni lewa oqo e sa vakaraitaki mai lomalagi e na itabagauna e da bula tiko kina oqo.… E ilesilesi tabu ka me ra vakarokorokotaka na tamata. E dodonu me ra doka ka rokovi, koya e tiko vua se na ilesilesi e vakaitavi kina e na Lotu. Me ra doka talega na cauravou kei na gone yalewa na ivakavuvuli oqo me ra kila tale tiko ga ni dua na ka e tabu ka sega ni rawa me ra vakawaletaka se me tauri vakamamada ka vosoti kina. Na kena dau sega ni kauwaitaki na lewa oqo, e dau vakavuna na butobuto kei na vuki tani na tamusuki mai na dodonu kei na veika e rawa mai na vale ni Kalou, ni kaukauwa ni lewa oqo na cakacaka vakalotu ni Kosipeli e vakayacori e vuravura taucoko kei na veivanua tabu, kevaka e na sega, e na sega ni vakayacori rawa na noda itavi. Me ra doka vakataki ira o ira e tiko vei ira na lewa oqo. Me ra bulataka me ra kilikili e na nodra lewa e vakatikori vei ira ka kilikili talega kina isolisoli e vakatikori vei ira.²²

Me iUlutaga ni Veivosaki

Na cava na Matabete? Na cava na inaki ni Turaga e na nona vakatikora vei ira na tamata na lewa vakamatabete?
E da na “vakavukui vakacava e na cakacaka ni Matabete”?
E na sala cava era vakaivotavota kina na marama kei na turaga ni Kalou kina veivakalougatataki, kaukauwa kei na galala vakamatabete?
E sa vakalougatataki iko vakacava na matabete? E vakalougatataki ira vakacava na nomu lewe ni vuvale?
Na cava so na ki vaka-matabete? Na vuna e soli kina? O cei e tiko taucoko vua na ki vaka-Matabete? O cei e tiko vua na ki e na tabana levu kei na iteki?
E na mataqali yalo cava me ra vakayacora kina na nodra cakacaka na ilesilesi vaka-Matabete? (raica V&V 121:41–46.) Na ivakaraitaki cava me na tiko vei ira na vakaitutu e na matabete e vale se valenilotu me vakaraitaka kina na nona “na loloma e sega ni veivakaisini” kei na “malumalumu vakayalo”?
E da na vakarokorokotaka vakacava na matabete ka vakatabuya tiko? E na sala cava eda na “vakawaletaka kina” na lewa tabu oqo?
E na vukei keda vakacava na ivakaraitaki ni iVakabula me da kila vakavinaka na cakacakataki kei na kena dokai na lewa vakamatabete?

A lewe ni Kuoramu ni iApositolo Le Tinikarua e na 1860 o Peresitedi Joseph F. Smith, ka iVukevuke nei Peresitedi Brigham Young.