“¿Ndaha’éi piko [kóva] pe ayuno che aiporavova’ekue?
Presidente Henry B. Eyring rupive
Primer Consejero Primera Presidencia-gua
Pene ofrenda de ayuno ndaha’éi omongaru terã omonde haĝuánte tetekuéra; ha katu omonguera ha omoambuéta korasõnguéra.
Che hermano ha hermanakuéra ahayhuetéva, avy’a aipysóvo peẽme che mborayhu ko Iglesia de Jesucristo de los Santos de los Ultimos Dias Conferencia General-pe. Pe vy’a ou pe testimoniogui ome’ẽva pe Espíritu, Salvador mborayhu ojepysoha peẽme ha opa umi ñande Ru Yvagagua ta’yrakuérape. Ha’e ohovasase Ita’yrakuérape espiritual ha temporalmente; Ha’e oikuaa opa pene rekotevẽ, py’arasy ha esperanzakuéra.
Ñaipytyvõro ñande rapichápe, pe Salvador okonsidera ñaipytyvõroguáicha Chupe.
He’i ñandéve upeichaha odescrivívo peteĩ ára oútava, opavave jahasátava jahechávove chupe, opávo ñande rekove ko mundo-pe. Pe ta’ãnga aguerekóva che akãme upe áragui hesakãve umi ára añembo’e ha ajunávove aikuaa haĝua mba’épa ha’eva’erã ko pyharevépe. Ñandejára odescribi upe entrevista tenonderãgua Idiscipulokuérape, ha upéva odescribi upe jaipotáva opa ñane korasõ reheve tojehu ñandéve:
“Uperõ pe Rey he’íta umi oĩva ijakatúape: Peju, peẽ che Ru penderovasava’ekue, peju ha peñemomba’e upe rreino ojepreparava’ekue peẽme ĝuarã iñepyrũmbýguive.
“Cheñembyahýi ramo guare peẽ chemongaruva’ekue; che y’uhéi ramo, peẽ chemboy’uva’kue; ha aiko ramo mombyrygua ramo, peẽ chemoĝuahẽ pende rógape;
“Che opívo ramo, peẽ chemondeva’ekue, Cherasy ramo, peẽ che’aduva’ekue; aime ramo cárcel-pe peẽ pejuva’ekue cherendápe.
“Upépe umi hekojojáva ombohováita heívo: Ñandejára, ¿araka’e piko ndéve rohecha neñembyahýi ramo ha romongaru?, terã ¿y’uhéi ha romboy’u?
“ ¿Araka’e piko ndéve rohecha mombyrygua ramo ha romoĝuahẽ ore rógape?. Terã opívo ha romonde?
“¿Terã araka’e rohecha nderasyrõ terã carcel’pe ha roho ne’andúvo?
“ Ha ombohováivo pe Rey, he’íta chupekuéra: Añetehápe ha’e peẽme opa pejapóva peteĩva ko’ã che ryvy michĩvéva rehe, chéve ĝuarã pejapo ramoguáicha”1.
Peẽ ha che jaipota pe Salvador tañanemoĝuahẽporãite; ha katu ¿mba’éicha jahupytyta upéva? Oĩ hetave ñande Ru Yvagagua ta’yrakuéra iñembyahýiva, ndahógaiva ha ha’eñóva umi ikatúvagui ñaipytyvõ; ha inúmero okakuaa ñande capacidad mboypýri.
Upévare, Ñandejára ome’ẽ ñandéve peteĩ mba’e opavave ñande ikatúva jajapo. Ha’e peteĩ mandamiento isencilloitéva jepe peteĩ mitã ikatúva ontende; ha’e peteĩ mandamiento peteĩ promesa hechapyrãva reheve, umi oikotevẽvape ha avei ñandéve ĝuarã.
Ha’e pe ley del ayuno. Umi ñe’ẽ Isaías kuatiañe’ẽme ha’e pe descripción Ñandejára ojapóva upe mandamiento ha jehovaságui oĩva ohupytyhaĝuaicha umi opertenecéva Itupaópe:
“¿Ndaha’éi piko [kóva] pe ayuno che aiporavova’ekue: pemondoho umi aña oporapytĩva, pemondoho tukumbo oporojopýva, ha pepoi umi oñeñapytĩvagui ha pemondoho sã opaichaguáva?
“¿Ndaha’éi piko pemboja’o pene rembi’u iñembyahýiva ndive ha umi hoga’ỹvape pende rógape pemoĝuahẽ; ijopívova pemonde ha ani peñemboyke pene pehenguégui?
“Uperõ pohesapéta ko’ẽjuicha, ha pya’eterei pekueráta pende aigui; pende rekojoja ohóta pene renonderã ha Ñandejára reko mimbipa pende rapykuéri.
“Upéramo pesapukáita, ha Ñandejára penerendúta; pejeruréta pytyvõ, ha he’íta: Ápe aime. Peipe’arõ mba’e pohýi oporojopýva, ha napendejurupochýi ramo;
“ha peipysórõ pene ánga iñembyahýivape ha pemoangapyhy pe ánga ohasa’asývape, pende resape hendýta pytumbýpe, ha nde pype iñypytũva asajepytéicha hesakãta;
“ ha Ñandejára pene sãmbyhy mantéta, ha penemoryĝuatáta ha pene mbohete mbaretéta; ha peẽ ha’éta yvotytýicha hi’y hetáva ha yvúicha hypa’ỹva”2.
Upéicha, Ñandejára ome’ẽ ñandéve peteĩ mandamiento icensíllova, oguerekóva peteĩ promesa hechapyrãva. Ko’aĝa, tupaópe oñeme’ẽ ñandéve oportunidad ja’ayunávo una vez al mes ha ñame’ẽ peteĩ ofrenda de ayuno igenerósova obispo terã presidente de rama rupive oñeipytyvõ haĝua umi imboriahúva ha oikotevẽvape. Oĩ ofrenda ojeipurútava oñeipytyvõ haĝua umi oĩva pendejerére, ikatu alguno pende familiakuérape jepe. Ñandejára rembiguaikuéra oñembo’éta ha oayunáta orrecibi haĝua revelasiõ oikuaa haĝua mávape ha mba’éichapa oipytyvõva’erã. Umi noñeikotevẽmo’ãiva oñeipytyvõ haĝua umi tapichápe ibarrio terã irrama-pe oñemoĩta a disposición ohovasa haĝua ambue tupaogua miembrokuéra oikotevẽvape yvóra jerére.
Pe mandamiento ja’ayunava’erãha imboriahúvare ogueru heta jehovasa hendive. Presidente Kimball he’ĩ noñekumplíri ramo upe ley ha’e peteĩ pekádo de omisión hepyetereíva. Ha’e ohai: “…Ñandejara oipyso jehovasa tuicháva umi o’ayuna ha oipytyvõva umi oikotevẽvape…Pe inspiración ha orientación espiritual oúta tekojoja ndive, ha ñañemo’aĝuivéta ñande Ru Yvagagua rehe. Ña’omitirõ pe ayuno jajepriváta ko’ã jehovaságui”3.
Ahupyty peteĩva umi jehovasa ojapo pokã ára. Conferencia ningo ho’a pe fin de semana oikohápe normalmente pe reunión de ayuno ha testimonio, upévare a’ayuna ha añembo’e aikuaa haĝua mba’éichapa ikatu cheñe’ẽrendu meme pe mandamiento-re añangarekova’erãha umi oikotevẽvare.
Pe sábado, a’ayuna aja, apay pyhareve a la 6 ha añembo’e jey. Añandu amañava’erãha umi noticia yvoraguáre, ha upépe amoñe’ẽ ko información:
Pe ciclón tropical Pam ohundi heta ogakuéra ohasakuévo Port Vila-re, Vanuatu capital. Oĩ por lo menos 6 persona omanova’ekue, peteĩha oñekonfirmava’ekue, pe yvytu’atãiterei oinupãva’ekue pe Isla.
“Apenas opyta pokã yvyramatakuéra oñembo’ýva ohasa rire [pe ciclón]” pe nación isleña del Pacífico-re4.
Pe World Vision equipo o’evaluáva umi emergencia oestimátakuri umi daño oñekalmávove pe tormenta.
He’i umi upépe oikóvape toheka refugio umi edificio tuichávape, universidad ha mbo’ehaokuérape.
Upéi he’i hikuái: “ Umi mba’e hatavẽ peguerekóva ha’e umi Iglesia cementoguáva’, he’i Inga Mephan, CARE international-[gua]… ‘Oĩ umi ndoguerekóiva ni upéva. Hasy jatopa peteĩ estructura ikatúva ogueropu’aka [peteĩ tormenta] categoría cíncova’”5.
Amoñe’ẽvo upe noticia, chemandu’a avisitahague ogakuéra Vanuatu-pe. Ikatu añeimagina umi tapicha oñemoakuruchirõ ogakuérape oñehundíva hína umi yvytu’atãre, ha chemandu’a pe ñemoĝuahẽ porãite ome’ẽva’ekue chéve hikuái upépe. Apensa hesekuéra ha ivecinokuérare oñanirõ hína ohekávo refugio ñande capillakuéra cementoguávape.
Uperõ añeimagina pe obispo ha Sociendad de Socorro presidenta oguatávo hína ijapytepekuéra, omoangapyhývo, ome’ẽvo chupekuéra frazada, tembi’u ha y. Ikatu añeimagina mitãnguéra oñemondýiva, oñemoakuruchĩva oñondive.
Mombyryete oĩ hikuái pe ógagui amoñe’ehápe hína upe reporte, ha katu, che aikuaa mba’épa ojapóta hína Ñandejára hesekuéra Hembiguaikuéra rupive. Che aikuaa pe ojapóva posible toñeipytyvõ umi ñande Ru Yvagagua ta’yrakuérape ha’e umi ofrenda de ayuno ome’ẽva generosamente umi Ñandejára discípulo oĩva mombyry chuguikuéra, ha katu iñaguĩ Tupãgui.
Upévare naha’arõi domingo peve, ha upe pyhareveitépe agueraha peteĩ ofrenda de ayuno che obispo-pe. Aikuaa pe Obispo ha Sociedad de Socorro presidenta ikatu oipuru pe ofrenda oipytyvõ haĝua peteĩ tapichápe che vencindario-pe. Ikatu noñeikotẽvei che ofrenda michĩmi pe che aikohápe che familia ndive ha ikatu pe hembýva che ofréndagui araka’eve noĝuahẽi Vanuatu-pe.
Ha katu oĩta ambue tormenta ha tragediakuéra ko mundo-pe ohupytýtava umi tapichápe Ñandejára ohayhúva ha ipy’arasykuéra Ha’e oñandúva. Parte pe che ofrenda ha penemba’éva ko mes-pe, ojeipurúta oñeipytyvõ haĝua peteĩ mávape, peteĩ tendápe, ipytu’u Ñandejára oñandútava Imba’erõguáicha.
Pene ofrenda de ayuno ndaha’éi omongaru ha omondétavante tetekuéra; ha katu omonguera ha omoambuéta korasõnguéra. Peteĩ ofrenda voluntaria resultado ikatu ha’e peteĩ deseo pe orrecibiva’ekue pe ofrenda korasõme oipytyvõ haĝua ambue oikotevẽvape. Upéva oiko opa ko mundo’pe.
Oikókuri hermana Abie Turay rekovépe, Sierra Leona-pe, oikohápe peteĩ guerra civil 1991-pe ha oinupã upe tetãme heta áñore. Sierra Leona ha’émakuri peteĩ tetã imboriahuvéva ko mundo-pe. ‘ Upe guerra aja, nahesakãi mávapa oisambyhy upe tetã… umi banco oñemboty, umi oficina gobiernopegua oñehundi, umi policía [ndaikatúi ojapo mba’eve umi rebelde rehe ]…ha oĩ caos, jejuka ha py’arasy. Decenas de miles tapichakuéra omano, ha dos millones rupi okañyva’erãkuri hógagui pono ojejuka hikuái”6.
Jepe upe época aja, pe Iglesia de Jesucristo de los Santos de los Ultimos Dias okakuaákuri.
Pe primera rama oñeorganiza pe ciudad hermana Turay oikohápe. Iména oĩ umi presidente de rama peteĩha apytépe ha oservi presidente de distrito ramo upe guerra civil aja.
“ [Ko’aĝa] Hermana Turay orrecibívo invitadokuéra hógape, ohechauka chupekuéra mokõive [tesoro] oñongatuva’ekue upe guerra-gui: peteĩ kamisa arraya morotĩ ha hovy [orrecibiva’ekue] peteĩ paquete ao usado-pe [ome’ẽva’ekue tupaogua miembrokuéra], ha peteĩ frazada ko’aĝa ojegastapa ha ikuapámava”7.
Ha’e he’i, “Ko kamisa ha’e pe peteĩha…ao [arrecibiva’ekue]…Amonde jepi aha haĝua amba’apo – iporãiterei. [Chemoporã]. Che ndaguerekói ambue ao”.
“Ko frazada orembyaku chéve a che membykuérape guerra aja. Umi rebelde [ourõ] guare ore’ataka, kóva añónte ha’e pe [aikatuva’ekue] ajagarra [akañy jave umi yvyramáta gotyo]; upévare [rogueraha] orendive, ha orembyaku ha oremo’ã umi ñati’ũgui”8.
“Hermana Turay he’i oĩha agradecida peteĩ presidente de misión-re oguatáva peteĩ tetã oñehundiva’ekuére guerra rupi [pirapire] ibolsíllope”. Pe pirapire, umi donación de ofrendas de ayunoguáva, oúva umi peẽichaguávagui, opermiti umi Santos-pe ojogua tembi’u, heta umi tapicha upe tetãmegua ndaikatúiva ojogua9.
Hermana Turay he’i umi igenerosoitévagui ome’ẽ haĝua umi donación opermitiva’ekue chupekuera toikove: “Apensávo umi hénte ojapova’ekue upéva [rehe]…añandu Tupã oñembouha [chupekuéra], yvypóra comunes ha corrientes oguerekóguikuri peteĩ gesto iñamabletéva [orendive] ĝuarã”10.
Peteĩ visitante Estados Unidos-gua oĩ Kuri Abie ndive ramoite. Oĩ aja hendive “ohecha peteĩ juego de escrituras mesa ári”. Ohechakuaa ha’eha peteĩ tesoro: “oñemarkaporã ha oguereko anotaciones imargenpe; ipaginakuéra oĩ [gastada], oĩ osoróva jepe, ha pe ikubierta ojedespega pe libro-gui”.
Ojagarra umi Escritura “ipópe ha ombojere ipaginakuéra mbeguekatumi. [Ojapóvo upéva, otopa peteĩ] copia sa’yju formulario de donativos rehegua ha ohecha mba’éichapa, peteĩ tetãme [peteĩ dólar ovalehápe i]peso en oro. Abie Turay opagákuri peteĩ dólar diezmo ramo, peteĩ dólar fondo misionalpe ĝuarã ha peteĩ dólar ofrenda de ayuno ramo, umi, iñe’ẽtepe, ‘imboriahu añetévape ĝuarã”.
Pe visitante omboty umi hermana Turay escritura ha opensa, oĩ aja pe sy hekojojáva Africapegua, oĩha hína yvy marangatúpe11.
Ikatuháicha oñemoambue korasõnguéra ojerrecibi haguére ofrenda de ayuno jehovasa, pende mba’éva ha chemba’éva, upéicha avei oiko ña’ayuna ramo ambue tapicháre. Peteĩ mitã jepe ikatu oñandu.
Razones personales rupi, heta mitã ha adulto-pe avei ikatu hasy o’ayuna haĝua 24 horas. Ikatu, Isaias ñe’ẽme he’iháicha, oñandu pe ayuno “ombohasy hi’ánga”. Umi túva iñakaporãva ohechakuaa upe posibilidad ha iñe’ẽrendu presidente Joseph F. Smith momarandúre: “Iporãve ñambo’e pe principio ha jaheja chupekuéra tojapo oguereko vove edad suficiente oiporavokuaa haĝua”12.
Ramoite ahechakuaa upe consejo jehovasa. Peteĩ che nieto odescubri peteĩ ayuno de 24 horas ohasaha icapacidad de resistencia, ha katu jepe upéicha isy ha itúva iñarandúva oñotỹ upe principio ikorasõme. Peteĩ iñangirũ escuela-gua operde peteĩ iprimo accidente mortal-pe. Che nieto oporandu isýpe pe domingo de ayuno aja, pe mismo horaitépe ha’e okonsiderava’ekue hína hasyetereiha okontinua pe ayuno reheve, iñangirũ ipy’arasývapa oñeñanduporãvéta ha’e okontinuárõ oayunávo.
Iporandu ha’e peteĩ confirmación upe presidente Joseph F. Smith consejo rehegua. Che nieto oĝuahẽ pe punto-pe ndaha’éi okomprendevante pe principio del ayuno, ha katu opyta ikorasõme. Oñandu pe iñayuno ha iñembo’e ikatu ogueru como resultado peteĩ Tupã jehovasa umi oikotevẽvape ĝuarã. Pevivirõ py’ỹi upe principio, peñandúta pende rekovépe umi efecto hechapirãva Ñandejára oprometéva: peguerekóta pe jehovasa espiritual perrecibikuaa haĝua inspiración ha tuichave capacidad perresisti haĝua py’ara’ã.
Ndajaikuaapái mba’érepa Jesucristo oho pe desierto-pe o’ayuna ha oñembo’e haĝua, ha katu jaikuaa peteĩ efecto oguerekova’ekuekuri: pe Salvador orresisti opaite umi Satana py’ara’ã oipuru vai haĝua Ipoder divino.
Ikatu pe tiempo pokã ja’ayunáva cada mes ha pe michĩ pirapire ñame’ẽva umi oikotevẽvape oproduci peteĩ michĩ ñemoambue ñande naturaleza-pe ndajajaposevei haĝua umi ivaíva. Upevére, oĩ peteĩ tuicha promesa jajaporõ opa ikatúva ñañembo’e, ja’ayuna ha jajapo haĝua peteĩ donación umi tapicha oikotevẽvape:
“Uperõ che pohesapéta ko’ẽjúicha, ha pya’eterei pekueráta pende asýgui; pende rekojoja ohóta pene renonderã, ha Jehova mimbipa pende rapykuéri.
‘Upéramo pesapukáita, ha Ñandejára penerendúta; pejeruréta pytyvõ ha he’íta: Ápe aime”13.
Ajerure’asy tajarreclama umi tuicha jehovasa ñandéve ha ñande familiakuérape ĝuarã.
Atestifika Jesus ha’eha pe Cristo, Itupaópe ñañeinvitaha ñaipytyvõ haĝua chupe oñangarekóvo Ha’e oipotaháicha umi imborihúvare, ha Ha’e opromete jarrecivitaha jehovasa yjapyra’ỹva ñaipytyvõ haguére chupe. Jesucristo rérape . Amén.