2003
Me Vakavinavinakataki Na Ka Kecega
Me 2003

Me Vakavinavinakataki Na Ka Kecega

Elder Dallin H. Oaks

Mai na Kuoramu ni Le Tinikarua

Eda vakavinavinakataka na veika kecega, eda sa qai raica rawa na veika dredre kei na ka rarawa e tiki ni bula oqo.

Ena dua vei ira na gauna ni veivakararawataki vakayalo ka vakayago ka volai ena iVola i Momani, ka ra “vosota kina na veika rarawa” na tamata ni Kalou, e a qai vakaroti ira kina na Turaga me ra “vakavinavinakataka na ka kecega” (Mosaia 26:38–39). Au gadreva me da vakayacora vakakina ena gauna oqo.

I.

Sa dau veivakaroti tikoga na luveni Kalou me ra dau vakavinavinaka. E vuqa na kena ivakaraitaki e talanoataki tu ena Veiyalayalati Makawa kei na Veiyalayalati Vou. E vola vakaoqo na iApositolo o Paula, “Dou ia na vakavinavinaka ena vuku ni ka kecega: ni sa loma ni Kalou oqo vei kemudou ena vuku i Karisito Jisu” (1 Cesalonaika 5:18). E a vakavulica na parofita o Alama, “Ni ko sa yadra ena mataka, mo vakavinavinakataka vua na Kalou” (Alama 37:37). Ena ivolanikalou ena gauna oqo e a vakaraitaka kina na Turaga ni ko “koya sa vakavinavinakataka na ka kecega sa soli vua, ena vakalougatataki; io ena soli me kena ikuri vua na veika kecega e vuravura; io ena yadrau” (V&V 78:19).

II.

E vuqa sara na veika sa dodonu me da vakavinavinaka kina. A imatai ka bibi duadua o ya na noda vakavinavinakataka na noda iVakabula, o Jisu Karisito. Mai na ituvatuva ni Tamana, e a bulia kina o Koya na vuravura. Kivei ira na Nona parofita e a vakatakila kina o Koya na yavu ni veivakabulai kei na kena ivakaro kei na cakacaka tabu. E a mai bula e vuravura me vakavulica ka vakaraitaka vei keda na sala. E a mai vakararawataki ka sauma na isau ni noda ivalavala ca kevaka eda veivutuni. E a solia o Koya na Nona bula ka valuta na mate ka tucake mai na ibulubulu ka me rawa ni da bula tale. Sa ikoya na Rarama kei na Bula kei Vuravura. Me vaka a vakavulica na Tui o Penijamini ni kevaka “eda sa vakavinavinaka ka vakacaucau ena [yaloda] taucoko vua na Kalou ka buli [keda] ka maroroi [keda], ka taqomaki [keda] ka … qaravi Koya ena [yaloda] taucoko, [eda] sa tamata tawayaga tikoga” (Mosaia 2:20-21).

Me da vakavinavinakataka na veika dina sa vakatakilai mai ka na vakarautaka na ka kecega. E vakavulica na iVola Tabu, ni sa solia na Turaga vei keda o ira na iapositolo kei na parofita “me ra vakavinakataki kina ko ira sa lotu” (Efeso 4:11–12). Eda sa mai taurivaka na dina a vakatakilai mai ka ra solia mai vei keda ka “me da kakua ni vagonegonea tiko, ka veitosoyaki ka veikauyaki ena cagi kecega ni vakavuvuli, ena ilawaki ca ni tamata, ena dau veivaqaseni sa nakiti kina na veivakacalai” (Efeso 4:14). Kivei ira na tamata era kila vinaka na veileqa taucoko ka vakadutaitaka na veivakasama se ivakatakila vovou vata kei na ivakatakila ni veika dina sa vakaraitaka mai na Kalou e dodonu me ra kakua ni “veitosoyaki ka veikauyaki,” ia me ra tudei tu ga ka yalo vakacegu. E tiko mai na Nona lomalagi kecega na Kalou ka sa dei tu ga na Nona yalayala, “Dou kakua ni rarawa,” oqo e a tukuna vei keda o Koya me baleta na veivakarusai ka na yaco taumada ena ivakataotioti kei vuravura, ka “raica ena gauna sa yaco kina na veika oqo, mo dou kila sara ni sa vakayacori na veika kecega sa yalataki vei kemudou” (V&V 45:35). Oqo sa dua na ivakavuvuli nuitaki ka veivakacegui ena gauna dredre oqo.

Me da vakavinavinakataka na ivunau taucoko. Era sa idusidusi ni lako tani mai na qarabuto, ka ra sa solia na veivakalougatataki. Na vunau e vakatakila na salatu ki na bula marau ena bula oqo kei na bula tawamudu ena bula sa bera mai.

III.

Ena loma ni walu na vula sa oti, au a rogoca vakavuqa mai Filipaini na ivakadinadina e so me baleta na veivakalougatataki ni kosipeli. Ena soqo ni kena vakatabui e dua na valenilotu, e a vosa kina e dua na turaga ni Filipino ka kena bisopi ka vakavinavinakataka kina o koya na itukutuku ni kosipeli ka yaco mai ki na nona bula ena tini na yabaki sa oti. E a vakamacalataka o koya na nona a vakabulai mai na dua na bula kocokoco, vakasabusabu, ka veivakacacani, ka sa yaco oqo me dua na tama ka turaga vakawati vinaka. E a vakadinadinataka o koya na veivakalougatataki e sala muria mai na nona sauma na ikatini.

Ena nona vosa ena dua na soqoni ni veiliutaki e dua na daunivakasala ena mataveiliutaki, e loya ka iliuliu ni itikotiko raraba, e a kaya kina: “Au sa rawa ni vakaraitaka ki vuravura taucoko kau sega ni lomalomarua kina ni sa ka cecere duadua sa bau yaco ena noqu bula o ya na noqu sa mai lewena na Lotu i Jisu Karisito ni Yalododonu Edaidai. Sa … veisautaka vakadua na noqu bula kei na bula ni noqu vuvale dina ga ni sa levu na ka meu vulica ka vakayacora ki na noqu bula. Na Lotu sa ikoya dina ga na cakacaka vakurabui vakaidina sara.”

E sega ni gadrevi mo gole ki Filipaini mo laki rogoca kina na ivakadinadina vakaoqo. Sa dau rogovaki ena veivanua kecega e ciqomi ka bulataki kina na itukutuku ni kosipeli. Ia oi au kei Sisita Oaks keirau sa mai vakavinavinakataka vakalevu ni rawa me keirau mai vakaitikotiko ka veiqaravi e Filipaini, ka sota rawa kei na udolu na lewenilotu vinaka ena dua tale na yasa ivuravura ka kila vakavinaka na kosipeli ena dua tale na rarama vou.

Na veivanua e vakatorocaketaki tiko vakalotu eda vulica kina na kena bibi na vakaduri ni Lotu—e sega walega ni veivakavulici ka veipapitaisotaki, ia na nodra maroroi na lewenilotu curuvou ena loloma, na nodra kacivi ka tabaki, kei na veivakani ena vosa vinaka ni Kalou. Eda sa kila tiko na bibi ni nodra vunauci na lewenilotu me ra tagutuva vakadua na itovo vakavanua e veisaqasaqa ki na vakaro ni kosipeli kei na veiyalayalati ka yaco o ira kei na luvedra me ra “sa qai sega tiko ni vulagi kina se kai tani, [era] sa koro vata ga kei ira era sa lotu, ka [ra] sa lewe ni vale ni Kalou; … ka sa taracake ena nodra yavu nai apositolo kei ira na parofita, ia sa ikoya ko Jisu Karisito sa kena ivakadei ni tutu ni vale” (Efeso 2:19–20).

O ira era vakayacora na ka oqo, era sa lewe ni yavusa vakalotu ni vunau kei na veiyalayalati, na cakacaka tabu kei na veivakalougatataki. Era vakila o ira oqo “ni sa cakacaka yaco ki na [yalodra] na Yalo ni Turaga ka ra sa biuta tani na gagadre ca ka via kitaka tikoga na ivalavala dodonu” (Mosaia 5:2). Dou “raica yani na serau ni mata ni Kalou”(Alama 5:19). Era sa tu ga ena veivanua o ira na tisaipeli i Karisito ena vanua sa vakaduri kina na kosipeli kei na Lotu. E lewevuqa vei ira oqo era tiko e Filipaini, ka da sa cakacakataka tiko na nodra vakauqeti tale e lewevuqa vei ira. Eda na vakayacora na ka oqo mai na noda tauyavu mai na veivanua sa qaqaco tu kina na bulataki ni kosipeli, ka vagolea vakatabakidua na noda veivakavulici ki na vanua era tiko kina e lewe levu na lewenilotu gugumatua me ra vakaitavi ena cakacaka ni veimaliwai, veivakavulici, ivakaraitaki vinaka, kei na veivukei e gadrevi vei ira na lewenilotu curuvou ka ra saga tiko me ra kila na veika e gadreva se solia vei keda na kosipeli.

IV.

Na ivakatakila eda sa vakavinavinakataka e vakaraitaka tiko ni dodonu me da vakavinavinakataka na noda vakararawataki baleta ni oqo ena vagoleya na yaloda vua na Kalou ka solia na gauna me da vakavakarau ki na nona buli keda na Kalou. A vakavulica vakaoqo na parofita o Moronai me baleta na Turaga, “Au sa vota vei ira na tamata na malumalumu vakayago me ra yalomalumalumu kina,: a qai yalataka tale ni “kevaka era sa vakamalumalumutaki ira” ka “vakabauti au, au na vakaukauwataki ira ena veika era sa malumalumu kina” (Ica 12:27). Ena gauna era a vakacacani tiko kina na Yalododonu Edaidai ni ra vakararawataki mai Missouri a veivakavulici ka yalataka talega kina na Turaga: “Au sa kaya vakaidina vei kemudou na wekaqu; dou kakua ni rere, dou yalo vakacegu ga; ia dou reki tikoga ka vakavinavinakataka na ka kecega; … ia na veika rarawa kecega dou sa sota kaya dou na vinaka kina” (V&V 98:1, 3). Sa vakakina vei Josefa Simici ena veivakararawataki mai na Valeniveivesu e Liberty, a kaya kina na Turaga, “Mo kila sara na luvequ ni ko na kalougata vakalevu, kevaka ko sa vosota rawa na veika kece oqo” (V&V 122:7). E kila vakavinaka o Brigham Young. E a kaya o koya, “E sega ni dua sara na ka ena bula oqo [se] na veika e sotavi ena loma ni dua na auwa, ka na sega ni yaga vei ira era na dau vuli kina, me ra vakavinakataka kina na veika e so era sotava mai” (Nodra iVakavuvuli na Peresitedi ni Lotu: Brigham Young, tabana 204).

Me vaka e a kaya e dua tiko na duidui levu ni bulataka mai ena 20 na yabaki kei na bulataka mai ena 1 na yabaki ka taleva vaka 20. Kevaka me da kila vakavinaka na ivakavuvuli kei na yalayala ni Turaga, eda na vuli ka vuavuai vinaka mai na noda vakararawataki.

E vuqa sara na ivakavuvuli veivakauqeti ni noda parofita ena gauna oqo era sa volai tu ena Nodra iVakavuvuli na Peresitedi ni Lotu, na noda idusidusi vakavuli ni Matabete i Melikiseteki kei na iSoqosoqo ni Veivukei. Na vunau kei na ivakavuvuli tawamudu ka ra umani tu ena veiivola oqo, sa ivurevure ni vuku kei na veidusimaki vakalou. O ira na dau veituberi yalomatua ena tabanalevu kei na veitabana era na sega ni vakaisosomitaka na nodra ulutaga kei na veivakavulici, ia era na rai vakatabakidua tikoga ki na veivakavuvuli veivakauqeti oqo kei na kena bulataki ena bula ni veisiga kei na ibolebole e so.

E dua na kena ivakaraitaki mai na kena ivola ka da wilika kina na nona vosa o Peresitedi John Taylor ena ulutaga ni vakavinavinakataki na veivakararawataki: “Eda sa vulica e vuqa na ka mai na veika rarawa. Ka da vakatoka me veika rarawa. Au vakatoka me koronivuli ni vulici ni veika… . Au sa sega mada ni raica na veika oqo mai na dua tale na rarama, me vaka na kedra yaco me rawa ni vakasavasavataki keda na Yalododonu ni Kalou me vaka era tukuna na vosanikalou me vaka na siliva sa vakatovolei ena kuro qele sa vakasavasavataki vakavitu” (Nodra iVakavuvuli na Peresitedi ni Lotu: John Taylor [2001], 226). Me vakataki Peresitedi John Taylor e dua talega na painia, ka raica e matana na nona vakamatei na nodra parofita ka sotava tu mai vakabalavu na veivakacacani kei na leqa lelevu ena vuku ga ni nodra vakabauta, a vakacerecerea ga na Kalou ka vakavinavinaka vua. Mai na veika era a bolei kina kei na yaloqaqa ka vakayacora na veika e so e veivakauqeti ka saqata kina, era tubu ena vakabauta ka vaqaqacotaki vakayalo. Mai na nodra vakararawataki era sa yaco me vakataka na veika sa gadreva vei ira na Kalou, ka ra sa vakadavora na yavu ni cakacaka cecere ka vakalougatataka tiko na noda bula edaidai.

Me vakataki ira na painia e dodonu me da vakavinavinakataka na Kalou ena vuku ni noda vakararawataki, ka kerea na veidusimaki me ra vorati kina. Mai na noda vakatulewa, na noda vakabauta kei na talairawarawa, eda na qai raica rawa kina na yalayala sa solia vei keda na Kalou. Era sa umani kece sara ki na ituvatuva.

Au taleitaka na iyaloyalo vakatagi na Fiddler on the Roof. Eke a lagata kina e dua na turaga tama Jiu “If I Were a Rich Man.” Na nona masu kilai levu e a tini ena vakatataro oqo:

Turaga, na lami kei na laione o cei a bulia,

Na kequ ibulibuli ko ni sa vakadonuya,

Ena ca beka kina na Nomuni ituvatuva,

Ka meu tamata vutuniyau?

(qaqana mai vei Sheldon Harnick [1964])

Io, Tevye, ena vakabeka kina. Me da vakavinavinakataka na keda ituvaki kei na veika sa solia vei keda na Kalou me baleta na noda ilakolako ena bula oqo.

Ena gauna makawa e a vakavulica vei Jekope na luvena na Parofita o Liai na dina oqo:

“Ko a sota kei na vuqa na leqa kei na ka rarawa ni ko sa gone, ena vuku ni nodratou itovo ca na tuakamu.

“Ia ko iko Jekope na imatai ni luvequ ka sucu ena lekutu, ko sa kila na nona loloma na Kalou ka na vakalougatataka vei iko ko Koya na nomu rarawa” (2 Nifai 2:1–2).

Na marama tinaqu e taleitaka na ivolanikalou o ya ka bulataka na kena ivakavuvuli. Na ka rarawa levu duadua a yaco ki na nona bula o ya na nona a leqa na turaga watina, na tamai keitou, ni oti ga e tinikadua na yabaki ni vakamau. Na ka oqo a veisautaka sara ga na nona bula ka kauta mai e dua na dredre levu ni sasaga me cakacaka ka susugi iratou na luvena lalai. Ia, kau sa dau rogoci koya ni dau kaya ni sa vakalougatataka na Turaga na rarawa o ya me vinaka kina o koya baleta na mate nei watina sa mai vakavuna me vaqaqacotaka kina na nona taledi ka veiqaravi ka yaco sara me tamata rawa ka, ka sega ni rawata rawa kevaka e a sega ni yaco vua na leqa o ya. O tinai keitou e dua na tuwawa vakayalo, qaqa ka ganiti koya vakavinaka na kena ivakananumi eratou a ceuta na luvena ena vatu ni nona ibulubulu o ya na: “Nona Vakabauta e Vakaukauwataki Keda.”

E roboti keda kece sara na veivakalougatataki ni veika rarawa. Au kila ni sa dua na ka kalougata me da susugi mai vua e dua na tina yada ka ra se qai vulica tiko na luvena na cakacaka kaukauwa. Au kila ni levu na iyau ka levu na gauna ni gade e meca vakalevu cake sara mai na lailai ni iyau ka cakacaka vakaukauwa. Au kila talega ni veika rarawa ena tauyavutaka na yaloqaqa ni tamata ka sa taraicake na vakabauta ena vanua sa tatabogobogo vei keda.

V.

Ni da vakavinavinakataka na veika kecega, eda sa qai raica rawa ni veika dredre kei na ka rarawa sa tiki ni bula oqo. Eda vakau mai eke me da vakatovolei. Sa kilikili me tu na veibasai ni ka kecega. Sa kena inaki me da vuli ka tubu mai na veibasai ni veika oqo, ni da sotava yani na bolebole e so kei na noda tuberi ira tale e so me ra vakayacora vakakina. Na neimami itokani vinaka o Elder Neal A. Maxwell, e tukuna vei keda e dua na ivakaraitaki vakaturaga baleta na ka oqo. Na nona yaloqaqa ka lomavinakataka ni sa ciqoma na nona sa tauvi kenisa, ka tomana tikoga na nona veiqaravi ena vakabauta vei ira na udolu na tamata sa masulaka ka vakavulica na ivakavuvuli tawamudu ki na milioni na tamata. Na nona ivakaraitaki oqo e vakaraitaka tiko ni Turaga ena sega walega ni vakalougatataka na noda rarawa me da vinaka kina, ia ena vakayagataka sara ga o Koya me ra vakalougatataki kina na lewevuqa tale e so.

Oqo e dua na ivakavuvuli a vakavulica o Jisu ena gauna eratou a sotava kina kei iratou na nona tisaipeli e dua na tagane a sucu mataboko. Eratou taroga na tisaipeli, “Ko cei sa ivalavala ca, a tamata oqo, se tamana kei tinana, sa sucu mataboko kina ko koya? “Sa sega,” a sauma ko Jisu. E a sucu mataboko na tagane oqo “me vakatakilai ga na cakacaka ni Kalou ena vukuna” (Joni 9:2–3).

Ni da vakadodorairaitaka vakayalo na bula oqo, eda na raica rawa e vuqa sara na ivakaraitaki ni cakacaka ni Kalou ka vakayacori rawa mai na veivakatovolei era sotava o ira na luvena. Au dau sikova vakawasoma na American War Memorial mai Manila. Oqo e dua na vanua tabu vei au. Sa ikoya oqo na vanua e mai vakotori kina na yagodra e 17,000 na sotia e wai kei ira na pailate ni waqavuka era a mate ena iKarua ni Valu Levu ena veivaluvaluti mai na Pasifika. Sa kedra ivakananumi talega e 36,000 na sotia tale e so era a vakaleqai ka sega ni laurai na yagodra. Niu kalawa sivita tiko yani na lalaga totoka oqo ka ceuti tu kina na yacadra kei na nodra vanua, au raica e levu kau vakabauta ni ra a Yalododonu Edaidai yalodina.

Ni da raica na lewe levu ni mate ena ivalu vei ira na lewenilotu totoka ka kilikili kei na rarawa e yaco vei ira na nodra daulomani, au vakasamataka na nona raivotu cecere o Peresitedi Joseph F. Smith ka volai tiko ena Wase 138 ni Vunau kei na Veiyalayalati. E a raica o koya e dua na ilawalawa levu ni Yalododonu ka “sega ni wiliki rawa na kedra iwiliwili” era sa yalodina sara ka muria na ivakavuvuli i Jisu ena nodra bula vakayago (t. 12). Era a vakarautaki ka lesi me ra italai, “ka [soli] vei ira na kaukauwa kei na lewa, a sa vakaroti ira … me ra lako yani ka vunautaka na itukutuku vinaka me vakararamataki ira sa tiko ena butobuto, … sa vakaoqo na vunautaki ni itukutuku vinaka vei ira na sa mate” (t. 30). Ni da raica na ivakatakila oqo ka da nanumi ira na milioni era bale mate ena ivalu, au marau ena ituvatuva ni Turaga ena kena vuki na rarawataki ni nodra mate e lewevuqa na Yalododonu me vakalougatataki kina o ira na italai Yalododonu me ra vunautaka yani na kosipeli vei ira na wekadra sotia era a vakaleqai talega.

Ena gauna eda kila vinaka kina na ivakavuvuli oqo, ni sa dau vakarautaka na Kalou na gauna ni kalougata vei keda ka vakalougatataki keda ni da sotava na veika rarawa kei na nodra rarawa e so tale, sa qai rawa kina me da kila vinaka na vuna sa vakaroti keda tikoga ena veigauna na Kalou me da “vakavinavinakataka vua na Turaga na nomu Kalou na nona isolisoli kecega” (V&V 59:7).

Sa noqu masu ni da na kune kalougata me da kila vinaka kina na dina kei na inaki ni vunau kei na ivakaro au sa vakamacalataka, ka na yaco me da yalodina tiko ka qaqa tiko me da vakavinavinakataka tikoga na veika kece. Au sa vakadinadinataki Jisu Karisito, ni sa noda iVakabula ka Dauveivueti ka Dauveibuli, ka sa ikoya eda sa vakavinavinaka vua, ena yaca i Jisu Karisito, emeni.