Vanua Tabu, Tikinivanua Bibi
Na noda rawa ni vakasaqara, raica, ka rokova na veika tabu mai na veika tawasavasava kei na veika bibi mai na veika vakavuravura e vakaraitaka na noda ivakatagedegede vakayalo.
Ena Nona sauma na taro nei Pailato “O iko na nodra Tui na kai Jutia se segai?” a sauma na iVakabula ka vaka, “Sa sega ni vakavuravura na noqu matanitu: … kevaka sa vakavuravura na noqu matanitu” (Joni 18:33, 36). Ena malanivosa e vica oqori, sa tukuna tiko kina o Jisu ni Nona matanitu e duatani mai na vuravura oqo. Na Nona ivakavuvuli, ivunau, kei na Nona ivakaraitaki na iVakabula ena laveti ira era vakabauti Koya vakaidina sara ki na dua na ivakatagedegede ka na gadrevi ruarua kina na vakasama kei na rai me vakanamata ga vakadua ki na nona lagilagi na Kalou (V&V 4:5; 88:68). Na lagilagi ni Kalou e okati kina na veika kece e tabu ka bibi. Na noda rawa ni vakasaqara, raica, ka rokova na veika tabu mai na veika tawasavasava kei na veika bibi mai na veika vakavuravura e vakaraitaka na noda ivakatagedegede vakayalo. E dina sara, ni sega na veika tabu kei na veika bibi, sa na qai tu ga vei keda na veika tawasavasava kei na veika vakavuravura.
Ena loma ni bula osooso vakavuravura, kei na kena dei na sega ni tudei, ena tu beka e so na ivakaruru ni bula vakayalo, veivakavoui, inuinui, kei na sautu. Era tu dina na veivanua vakaoqori. E koto ruarua kina ni tabu ka bibi. Era vanua eda na sota kina kei na veika vakalou ka kunea kina na Yalo ni Turaga.
E veivakasalataki vakatolu vei ira na Nona tamata na Turaga ena Vunau kei na Veiyalayalati me ra “tudei ena nodra vanua tabu” (V&V 45:32; 87:8; 101:22). Era sa rui bibi dina sara na lewe ni Nona ivakasala ni da raica tu na ituvaki ni vuravura ena gauna oqo. Na mate ni veivakarusai, na veivakacacani, kei na veivaluvaluti, era dau yaco vakawasoma ka ra sa tiki tu ni veika eda dau sotava e veisiga. Ni da sotava tu na leqa veivakayalolailaitaki vakaoqo sa veivakasalataki kina na Turaga: “Raica au sa lewa me ra vakasoqoni vata ka tiko ena vanua tabu ko ira kecega sa masuta na yacaqu, ka qaravi au me vaka na noqu ivakavuvuli tawamudu” (V&V 101:22).
E dau gadrevi tu ga ena veigauna kece sara na veivanua tabu me qaravi kina vakadodonu na sokalou vua na Kalou. Vei keda na Yalododonu Edaidai na veivanua tabu oqori e okati kina na veivanua e so ka tu na kedra ibalebale bibi ena itukutuku makawa vakalotu, na noda vuvale, na soqoni ni sakaramede, kei na veivaletabu. E vuqa na veika eda dau rokova, kei na veika eda dau vakavuvulitaka vei ira na luveda me ra dau rokova me vaka ni ra tabu ka bibi, e dau laurai ena veivanua oqori. Na vakabauta kei na vakarokoroko era okati kina kei na noda doka na veika e yaco tiko kina se na veika sa yaco oti kina e vakavuna me ka tabu kina na bibi ni vanua tabu kei na tiki ni vanua bibi ena noda sokalou sa na ka dredre kina me raibaleti.
Sa gadrevi vei keda na vakavakarau cecere cake me da rawa ni ciqoma kina na kena yaga vakayalo ni noda dau tudei tu ena noda vanua tabu. Erau duatani talega na vanua tabu kei na tiki ni vanua bibi ena vuku ni solibula e gadrevi kina. Sa vakavuvulitaka o Elder M. Russell Ballard ni “na vosa solibula e kena ibalebale vakavosa ‘me vakatabui’” (“The Law of Sacrifice,” Liaona, Maji 2002, 13). Na vosa e rua na “tabu” kei na “vakatabui” e rau vu mai na dua ga na tina ni vosa. Eda na sega beka ni rawata e dua na ka tabu kevaka e sega ni vakatabuya taumada kina e dua na ka. Ena sega ni rawa ni laki yaco me ka tabu e dua na ka kevaka e sega na vakatatabu yadua. Na vakatatabu ena vakasavasavataki kina na veika tabu.
Vei ira e vuqa na tamata, na veikau ena yasa ni nodratou iteitei na vuvale na Smith mai New York e cake, sa dua na vanua totoka ka kune kina na vakacegu e vuravura taucoko, ia, sa yaco me vanua tabu me baleta na vakabauta kei na vakarokoroko eda kauta yani kina kei na titobu ni solibula e vakaraitaka.
Ena vica na vula sa oti ena dua na siga totoka ni vulaimago, keirau a dabe vata kina kei na watiqu ena loma ni veikau oqori. Sa vakasakiti dina na kena totoka, ka keirau marautaka na vakacegu keirau kunea kina. Ia e uasivi cake sara, ni keirau dabe sara toka ga ena vanua erau a rairai kina na Kalou na Tamana kei na Luvena o Jisu Karisito vua na Parofita gone o Josefa Simici. Na noda vakabauta, kei na noda vakarokorokotaka na nodrau veisiko kei na solibula ka yaco mai ena vuku ni ka oqo, ena nona bula na Parofita ka vakakina ena nodra bula na tubuda, sa veisautaka na vanua rairai totoka oqo ki na dua na tiki ni vanua bibi ka vanua tabu sara.
Na veinanuma titobu ka rokovi vakaoqori ena dau vakayadrati tale ena veivanua bibi tale e so ena veiyasa ivuravura ka kilai tu ena itukutuku makawa ni Lotu oqo. Na veivanua tabu vakaoqo e dau vakauqeta na noda vakabauta ka vakayaloqaqataki keda me da dina ki na vakabauta oqori ka toso ki liu, e dina ga ni tu na veivakatovolei eda na sotava.
Sa vakakina na noda vuvale, era vanua tabu ka sinai kina na veitiki ni vanua bibi. E dina ni ra na sega ni dau maravu tu e veigauna, e rawa ni vakasinaiti tu na noda veivale ena Yalo ni Turaga. Eratou vakavuvulitaka na Mataveiliutaki Taumada ena “Na Vuvale: Ai Vakaro ki Vuravura Raraba:” “Ni na qai laki kunei ga na bula marau ena veivuvale, ke yavutaki ena ivakavuvuli ni Turaga o Jisu Karisito. Ni yavu ni vuvale vinaka, kei na bula veilomani vakaveiwatini, na nodra vakavulici ena vakabauta, masumasu, veivutuni, veivosovosoti, veidokai, veilomani, yalololoma, gugumatua, kei na ivakasala vinaka me ra vakamarautaki kina” (Liaona, Okot. 1998, 24).
Na vuvale vakaoqori e gadrevi kina na solibula yadua. E kaya kina na Turaga vua na Parofita o Josefa Simici: “Raica me ratou veivutuni mada na lewe ni nomu matavuvale ka biuta tani na veika e tawakilikili” (V&V 93:48). E sinai tu ena veimatavuvale yadua na veimataqali itavi qaravi kei na veika ni veivakalasai, e sega ni taucoko ka vinaka kece—ka vuqa talega vei ira e sega na betena. Me vaka na nona matavuvale na Parofita, era gadreva tale beka ga na noda veimatavuvale me ra veivutunitaka ka biuta laivi na veika tawakilikili me vukea na noda maroroya tiko na ituvaki bibi ni noda veivuvale? Na kena tauyavutaki na noda veivuvale me vanua tabu ena vakaraitaka na titobu ni solibula eda sa vakarau tu me da vakayacora ena vukudra.
Era bibi cake sara na veisoqoni ni sakaramede mai na veisoqoni tale e so. Era gauna bibi ena veivanua tabu. Ena veigauna bibi ni veimacawa oqo, eda dau vakananuma kina na ivalavala cecere duadua ni loloma ena solibula me bau vakila ko vuravura. Eda vakananuma kina na Nona loloma na Kalou ka solia kina na Luvena e Duabau Ga me da rawata na bula tawamudu. Ni da vakaivotavota ena sakaramede, eda sa nanumi Koya kina ka vakaraitaka na noda lomasoli me da taura na yacana ka muria na Nona ivunau. Na vakavakarau vakamatau, ka okati kina na noda solibula yadua ena yalo sa raramusumusu kei na yalo sa bibivoro, sa gadrevi me baleta na veivakavoui vakayalo e veigauna ka dau rawa ena noda vakaitavi kina ena bula kilikili. Sa dodonu me da lomasoli ka me rawa vei keda me da dro tani mai vuravura ena dua na gauna lailai me da vakananuma kina na veika tabu. Kevaka e sega na veivakavoui vakayalo oqo, ena dau rawai vakarawarawa na noda vakabauta mai na veika vakavuravura e vakasisila.
Ena vica vata na yabaki sa oti ni rau se ka lalai sara na neirau cauravou, au a cavuta e dua na ka ena gauna ni vakayakavi me baleta na kena vinaka na neimami soqoni ni sakaramede kei na levu ni ka au vulica rawa kina. Na kedrau irairai na gone oqo e tukuna vei au ni rau sega ni vakadeitaka rawa kevaka e tautauvata na soqoni keitou a tiko kina. Na duidui ni veika keitou vakila e vakaraitaka ga na duidui ni kila ka kei na vakavakarau. Na veivakavoui vakayalo eda rawata mai na noda soqoni ni sakaramede ena sega ni sivia yani na noda vakavakarau kei na noda lomasoli kei na noda gagadre me da vakavulici.
Na valetabu ka ceuti tu kina “Sa Tabu Vua Na Kalou” sa dua vei ira na vanua bibi duadua e vuravura. Era tu me ivakadinadina ni Nona loloma na Kalou me baleti ira kece sara na Luvena, o ira e liu kei keda ena gauna oqo. Na veivakalougatataki ni valetabu e umani vata ka sega ni duidui mai na solibula bibi. Na cakacaka vakalotu e vakayacori kina sa rawa kina vei keda me da ciqoma na veivakalougatataki taucoko ni Nona veisorovaki na iVakabula. Na noda vakaitavi ga ena veicakacaka vakalotu oqo ena vakavuna me tabu ka bibi na valetabu. Ia, e gadrevi talega kina na solibula yadua. Eda solibulataka na noda gauna ena noda vakasaqarai ira na tubuda kei na gauna me da qarava kina na noda itavi ni valetabu. Eda segata talega me da bulataka na ivakatagedegede e cake duadua ni bula kilikili na kena ena rawa kina vei keda me da curuma yani na tikina bibi ena vanua tabu duadua oqo.
Ena veivanua tabu kei na veitiki ni vanua bibi eda na kunea kina na ivakaruru vakayalo, na veivakavoui, na inuinui, kei na vakacegu. E sega beka ni ganita oqori na solibula yadua kece eda rawata? Kemuni na taciqu kei na ganequ me da rokova ka doka na veika tabu ka bibi ni noda bula. Me da vakavulici ira vakakina na luveda. Me da tu kece ena veivanua tabu ka bibi ni vakacegu vakayalo.
Au vakaraitaka na noqu ivakadinadina me baleta na Turaga ka iVakabula o Jisu Karisito, na Tui ni Sautu, ena yaca i Jisu Karisito, emeni.