Na Bibi ni Matavuvale

Elder L. Tom Perry

Mai na Kuoramu ni iApositolo Le Tinikarua

Me sa noda inakinaki ena yabaki oqo me da taracake e dua na lomanivale ka me kena itakele na kosipeli, me ivakaruru mai na cagilaba ni veicoqacoqa.

Ena dua na vuravura voravora ka veilecayaki, e ka bibi duadua ena veigauna sa ikoya me da cakava na noda matavuvale me uto ni noda bula ka me da dau vakaliuca taumada. Na veimatavuvale e tu sara ga e lomadonu ni Nona ituvatuva na Tamada Vakalomalagi. Na itukutuku oqo mai “Na Matavuvale: A iVakaro ki Vuravura Raraba,” e sa vakamacalataka sara tikoga na nodra itavi na itubutubu kivei ira na nodra veimatavuvale.

“E tiko e dua na nodrau itavi bibi na veiwatini me rau veilomani ka veikauwaitaki vakairau kei ira na luvedrau. ‘Na gone era sa nona isolisoli na Kalou’ (Same 127:3). Na nodra itavi tabu na itubutubu me ra susugi ira na luvedra ena loloma kei na bula dodonu, me vakarautaki kina na nodra gagadre vakayago ka vakayalo, me ra vakavulici me ra dauloloma ka veiqaravi vakataki ira, me ra rokova na ivunau ni Kalou ka dau muria na lawa ni vanua era vakaitikotiko kina. Na veiwatini—tina kei tama—era na tarogi kina ena mata ni Kalou ena kena vakayacori na itavi oqo.”¹

Ena veibose ka se qai caka walega oqo vata kei na Mataveiliutaki Taumada, eratou a vakaraitaka na nodratou lomaleqataka me baleta na veisau ni kena torosobu na matavuvale. Na nodratou vakatutu ki na Matabose ni Matabete e Cake sa ikoya me vakatabakiduataki na noda vakaitavitaki ena matavuvale.

Me kena isau kivei iratou na Mataveiliutaki Taumada, e vuqa na ituvatuva kei na sasaga era sa vakarautaki oti tu. Keitou na vakayagataka na veivurevure taucoko e tu me veivakauqeti vakalevu sara ena veimaliwai, veilomani vakalevu sara kei na vakaukauwataki cake ena ilesilesi kilai tani ni Turaga ena wasewase—na matavuvale.

E yaga me da cakava na noda lomanivale me vanua ni idrodro ka ivakaruru mai na cagilaba, ni sa tubucake vagumatua na veika taucoko e baleti keda. Kevaka mada ga me ra biu tu ka ra sega ni qarauni na veikatuba lalai, e rawa me curu basikata mai na lalaga ni loma ni noda dui vuvale na kaukauwa ni veika tawa kilikili. Meu tukuna mada e dua na ivakaraitaki.

Ena vica na yabaki sa oti au a vakayakavi vata tiko kei na luvequ yalewa kei na nona matavuvale. Sa dau macala tu ga na ka e dau raici vakavoleka ena veivuvale kece ka ra tu kina na gonelalai. E a saga tiko na luvequ yalewa me vakauqeta na luvena tagane lailai yabaki tolu me kania na kakana bulabula. E a kania taucoko na kakana e dau taleitaka ka a biu tu ena nona veleti. E a mani vo toka vakalailai na bini drokadroka ka sega ni dau taleitaka. Ena iotioti ni sasaga, e a tomika cake e dua na icula ni kana o tinana ka tovolea me vakauqeti koya me kania na kena bini. E a qai vorakitaka tiko ena dua na gauna balavu. Oti e qai kaya, “Raica Nau, kakua ni vakacacana na nodaru veitokani.”

Oqori sara ga na veivosa taucoko e a rogoca ena retioyaloyalo ni veivoli ena vica na siga sa oti. Oilei! Na veivakaosodrigitaki ni kacivaki ka, ena parokaramu ni retioyaloyalo, na Initaneti kei na veitukutuku raraba tale e so ka ra sa yaco tu ena noda iwasewase ni matavuvale!

Keitou na tukuna tale ni o kemuni na itubutubu mo ni liutaka tiko na nomuni dui matavuvale.

Na veivuke kei na talevi lesu tiko ena qaravi mai ena Initaneti ni Lotu ena kena itutu kei na veisala ni retioyaloyalo, ka vakatalega kina mai na veiliutaki ni matabete kei na veisoqosoqo me vukei kemuni me vaka ni keitou tovolea tiko ena neitou igu me vakayacori na noda itavi ni veimatavuvale.

Ena so na veivanua e vuravura, e tu na isosomi ni sala ni retioyaloyalo ni veivoli kei na so na nodra parokaramu me baleta na veisaqasaqa ni matavuvale. E tu ena Retioyaloyalo ni BYU, ka vakaraitaka na parokaramu veiganiti me sarava na matavuvale. Me ikuri ni veiparokaramu ka vakaraitaka mai na ivakavuvuli vakosipeli, era tu e so na parokaramu vakadodonutaki ki na ivakavuvuli ni itubutubu kei na veivakalasai ena matavuvale. Keitou sa na saga talega me vakalevutaki na uasivi kei na wasoma ni noda vakaraitaki ka vakaleleka ena retioyaloyalo me vakadreti kina na kena bibi ni matavuvale kei na kena itagede.

E tu vei keitou e so tale na veivuke, e rabailevu cake sara na vanua e kovuti mai na sala ni retioyaloyalo: na Mataveilawa ni Lotu, lds.org. E se qai vakavoui walega oqo me oka kina : e dua na lomanivale vou kei na draunipepa ni matavuvale. Na draunipepa e oka kina na veivakasama mai na ivolanikalou kei ira na iliuliu ni Lotu me vaqaqacotaka na matavuvale. E oka talega kina na veivakasama ni itavi qaravi vakamatavuvale. E dua na iwase vou ni lomanivale kei na matavuvale e vakarautaka:

iVakavuvuli mai vei ira na veiliutaki ena Lotu vakatabakidua ki na matavuvale.
Veivakasama ni itavi qaravi ni matavuvale.
Vakasama vakatotolotaki ni lotu vakamatavuvale me vukei iko me vakaibalebale vakalevu ka marautaki na lotu vakamatavuvale.
Vakaraitaki ni veika ena veiulutaga me vaka: na kena vakayacori ni lotu vakamatavuvale me rawa vakavinaka cake, vaqaqacotaki ni veimaliwai vakaveiwatini, kei na veivakasama ni veivolekati ni lewe ni matavuvale.

Ni sa vakavoui na sala, ena rairai mai na ikuri ni veivakasama me baleta na ituvatuva ni lotu vakamatavuvale. E dua vei ira oqo ena solia na vakatutu ni itavi qaravi me baleta na Vakabauta na Kalou, Noda iTavi Vua na Kalou, parokaramu ni Vakatorocaketaki Yadua.

E dua tiko na ivurevure ni vakau itukutuku ka tara na Lotu taucoko—sa ikoya na noda mekesini veivakurabuitaki ni Lotu. O ira na mekesini oqo era yaco yani ki na nomuni lomanivale vagauna ka dua tale na gaunisala bibi ni vakadewataki ni itukutuku ni vaqaqacotaki ni matavuvale. O sa na rairai raica na Ensign kei na Liaona, ni vula o Maji, ka rairai talega mai ena veimekesini e vuravura, a itukutuku mai vei Peresitedi Gordon B. Hinckley me baleta na lotu vakamatavuvale:

“‘E dua tiko na parokaramu ni lotu vakamatavuvale vakayadua ena dua na macawa [bogi ni Moniti] ena Lotu raraba ka ra dau dabe vata kina na itubutubu kei ira na luvedrau. Era vulica na ivolanikalou. Era veitalanoataka na veileqa vakamatavuvale. Era tuvana na itavi qaravi ni matavuvale kei na veika vakaoqori. Au sega ni lomalomarua meu kaya kevaka era vakayacora e dua na ka oqori na veimatavuvale yadudua, o ni na raica e dua na duidui vakaitamera ena kena dei vakavinaka tu na veimatavuvale e vuravura’ (veivakatarogi, Boston Globe, 14 Okos. 2000).”²

Me vakamuria tikoga na veivakauqeti nei Peresitedi Gordon B. Hinckley vei keda me da dau Lotu Vakamatavuvale, na itukutuku ka tarava ena Ensign e vakatokai, “E Dua na iLesilesi Au Sega ni Kila ni Noqu”:

“E dua na bolebole vei keda na lotu vakamatavuvale ni ra se gone na luveda. Na noqu turaga lewenivale kei au keirau taura vakabibi sara na ivakasala ni veiparofita ni yalododonu me dau vakayacori na lotu vakamatavuvale, ia ena kedrau maliwa na noda ilesilesi ena Lotu kei na veitavi tale e so, e vakawasoma na noda dau raica ni sa takiveiyaga na gauna kei na icegu me tuvai kina e dua na lotu vakamatavuvale taleitaki ka yaga, ni yaco mai na bogi ni Moniti.

“Ena noqu veisiko tiko vei ira na Lalai ena dua na Sigatabu au raica na nodra vakarorogo na gonelalai ena italanoa, iyaloyalo ni veivakavulici, kei na tuvai ni itavi qaravi leleka ia me yaga me baleta na gauna ni veiwasei kei na lagasere. Au a vakarorogo matua tale tu ga ena vuli mai na igu ni kena vakarautaki vakavinaka sara na itavi ena nodrau ilesilesi na imatai ni daunivakasala ni Lalai kei na daunisere. Au vakasamataka na ‘E macala vinaka sara tu ga na nodrau vakayagataka vakavinaka na gauna ena veimaliwai vata kei na loloma vuabale,’ au vakasamataka. ‘Erau vakayacora na veika veivakurabuitaki ena nodrau ilesilesi.’

“Ni oti ga vakalailai e lako mai na noqu vakasama e dua na ka: ‘Na lotu vakamatavuvale sa ikoya e dua na nomu ilesilesi. E dina, sa ikoya e dua na iwase ni nomu ilesilesi bibi duadua—tina ni gone!’ Au vakananuma baleta na vakasama oqori. ‘Kevaka me rawa niu cakava na gauna meu vakalevutaka na noqu ilesilesi me vaka na kenadau ni volaitukutuku kei na dauveisiko, e rawa me vakadeitaka na noqu vakalevutaka na noqu ilesilesi ena lotu vakamatavuvale.’”³

E sa dua dina na vakasama veivakurabuitaki e kauta mai vei keda me vakauqeti keda me da yaga vakalevu ena noda ituvatuva me baleta na bogi kilai tani oqo me vagalalataki me baleta na matavuvale.

E rawa talega me keitou vakasalataki kemuni ki na dina ni neitou ilavelave ni mekesini ni Lotu ena vula o June ena vakatabui ki na dua na yavu ni matavuvale. Me kena ikuri, ena loma ni yabaki taucoko ena tiko na ilavelave ni Liaona, Ensign, New Era, kei na Friend ka tu kina na iyaya me vakavulici ena vuvale. Ena tu e so na vakatutu veivakurabuitaki me baleta na lotu vakamatavuvale kei na veivakasama ni veigauna ni veivakavulici ena veisiga. E volai na veika me vakarawarawataka na kena salavata kei na veilesoni ni nomu matavuvale.

E vakaraitaki vei ira na gonelalai kei ira na itabagone, mai na vosa vakaparofita kei na ivakaraitaki bula, na kena bibi me ra lomana ka vakarokorokotaka na nodra itubutubu. Era vakavulici na itubutubu ena veisala me ra tara cake ka taqomaka na ivesu ni veivolekati vakamatavuvale, ena veigauna vinaka kei na veigauna dredre. Na yalovinaka era tu ena veimekesini oqo ena vukea na kena vakasinaiti na nomu lomanivale vata kei na yalo vinaka, loloma, kei na kaukauwa vakosipeli.

Na Church News sa ikoya e veivukei sara ena kena vakatetei yani na itukutuku me baleta ma matavuvale. E volai tu kina me vakaukauwataki na veilomani kei na veidokai ena lomanivale, kena cakacakataki na kosipeli, kei na kena tuvai na taucoko ni vakaitavi vakalasalasa.

Keitou nuitaka na kena vakarautaka vakalevu na Lotu ena tabana ni vakau itukutuku ena veidusimaki ni matavuvale, era na vukei ka vakauqeti na lewe ni Lotu me ra tara cake vakaukauwa ka me vinaka cake sara na veimatavuvale. Keitou sa nuitaka ni na vakavuna e dua na kila kei na igu ni veitokoni me tara cake kina e dua na iwasewase ni matavuvale tawamudu. Era na vakarautaki vei kemuni na iyaya ni Lotu vakaitamera mo ni digitaka kina na veivakasama yaga. E sa bau dua mada ga na ka na kena laurai tiko na veika e cavuti wasoma me baleta na matavuvale, me da nanuma lesu tale me vakanamata na noda vakasama ena isoqosoqo bibi duadua e a tauyavutaka na Turaga ena vuravura oqo.

Mai na ivakatekivu e a tauyavutaka na Turaga vei keda na bibi ni isoqosoqo ni matavuvale. Ni oti ga vakalaliai na nodrau biuta o Atama kei Ivi na Were ko Iteni, e a vosa vei rau na Turaga ka:

“Sa curumi Atama na Yalo Tabu, [ka] vakdinadinataka na Tamada kei na Luvena.

“[Oti] sa vakasinaiti na yalo i Atama ka vakarokorokotaka na Kalou; a sa tekivu me tukuna na veika e baleti ira na lewe ivuravura ka vaka: Me vakarokorokotaki ga na yaca ni Kalou; raica na noqu talaidredre sa rai rawa kina na mataqu; io meu kila na marau ena bula oqo, ka raica tale na Kalou ena yagoqu ga oqo.

“A sa marau vakalevu ko Ivi na watina ni sa rogoca na nona vosa; a sa kaya: Raica kevaka keirau a sega ni talaidredre, ke a sega na luvei keirau, ka keirau a sega talega ni kila na ka vinaka mai na ka ca; io ke keirau a sega ni rekitaka na neirau vakabulai kei na bula tawamudu sa solia na Kalou vei ira kecega sa vakabauta.

“A rau sa vakarokorokotaka na Kalou ko Atama kei Ivi; ia erau sa vakatavulica na ivakavuvuli oqo vei ira na luvedrau.⁴

“E a vakamacalataka o Peresitedi Brigham Young ni noda veimatavuvale era se bera ni noda. Na Turaga e soli ira mai vei keda me raica se eda na qaravi ira vakacava. Kevaka walega eda yalodina era na qai soli vei keda me tawamudu. Na cava eda cakava e vuravura sa na vakatau sara tu ga vei keda kevaka eda kilikili me yaco me da itubutubu vakalomalagi.”⁵

E a tauyavutaka na Lotu e rua na gauna kilai tani me baleta na soqoni vata ni veimatavuvale. Na kena imatai sa ikoya e cowiri ka tiko e lomadonu na kena vakarokorokotaki vakadodonu na Siga ni Vakacecegu. Sa ikoya oqo na gauna e dodonu me da dau soqo vata taucoko kina, vulica na bula kei na ivakavuvuli ni iVakabula kei ira na parofita. Na Sigatabu tale e so na veitavi qaravi e veigauna e oka kina (1) volai ni volaniveisiga vakaikoya kei na matavuvale, (2) vakayaco bose vakamatavuvale, (3) tauyavutaki kei na vakadeitaki ni isoqosoqo vakamatavuvale kei na weka voleka, (4) veivakatarogi ni itubutubu kei na luvena, (5) volavola kivei ira na weka kei na daukaulotu, (6) ituvatuva ni kawa, (7) veisiko ki vei ira na weka kei ira era tauvimate se galili, (8) cakacaka vaka daukaulotu, (9) wilivola ni italanoa kivei ira na gonelalai, kei (10) lagasere ni Lotu.”⁶

Na ikarua ni gauna sa ikoya na bogi ni Moniti. Me da vakavulici ira na luveda ena dua na lotu vakamatavuvale lewai vinaka ka wasoma. E sega ni dodonu me da vakaitavitaki ira na lewe ni noda matavuvale ena so tale na itavi qaravi ni matavuvale ena bogi ni Moniti. Na gauna lokuci oqo sa ikoya me da tiko vata kina kei ira na noda veimatavuvale.

Au nuitaka ni o ni sa raica kece na nodratou vakadreta vakabibi na Mataveiliutaki Taumada na ka e baleta na lotu vakamatavuvale. Na itukutuku ni Mataveiliutaki Taumada ena Okotova 4, 1999, e a tokaruataki tale walega oqo ena mekesini:

“Kivei: Ira na Lewe ni Lotu e Vuravura Taucoko

“Kemuni na Taciqu kei na Ganequ Lomani:

“Na veibogi ni Moniti era maroroi tu ena loma ni Lotu taucoko me vakayacori kina na lotu vakamatavuvale. Keitou vakauqeta na lewenilotu me biu vakatikitiki na gauna oqo me vakaukauwataka na isema ni veimatavuvale kei na vakavulici ni kosipeli ena nodra veilomanivale.

“Ena itekivu ni yabaki oqo keitou kacivi ira na itubutubu me ra solia ena yalodina na nodra igu uasivi duadua ena nodra vakavulici ka susugi cake na luvedra ena ivakavuvuli vakosipeli ka na taqomaki ira vakavoleka tu ga ki na Lotu. Keitou vakasalataki ira talega na itubutubu kei na luvedra me ra solia na kena vakaliuci taumada ka cecere duadua ki na masumasu vakamatavuvale, lotu vakamatavuvale, vulici ni kosipeli kei na ivakavuvuli, kei na taucoko ni itavi qaravi vakamatavuvale.

“Keitou sa vakamasuti kemuni na lewenilotu, ena vanua cava ga e rawa, me levei na vakayaco soqo se so tale na itavi qaravi e tautauvata ena veibogi ni Moniti. Na cava ga e rawa ni caka, na lewenilotu era na vinakata talega me ra vakauqeti ira na iliuliu ni itikotiko kei na koronivuli me ra levea na vakarautaki ni itavi qaravi ena bogi ni Moniti ka gadrevi kina na nodra lako tani mai na nodra lomanivale na luvedra se itubutubu.

“Na veivale kei na iyauqaqa ni Lotu e dodonu me ra dau sogo ena veibogi ni Moniti. E sega ni dodonu me navuci na itavi qaravi ni tabanalevu se iteki, kei na veivakaleqai e so ki na lotu vakamatavuvale e dodonu me levei.”⁷

Me sa noda inakinaki ena yabaki oqo me da tara cake e dua na lomanivale ka me utona na kosipeli, me ivakaruru mai na cagilaba ni veicoqacoqa. Me da vakananuma tale na veiyalayala kei na veivakro mai vua na Turaga kivei ira na luvena:

“Na lagilagi ni Kalou sa ikoya na vuku, se, e so tale na kena vosa, rarama kei na dina.

“Na rarama kei na dina sa valuti kina na tevoro… .

“A sa lako mai na tevoro ka kovea tani na rarama kei na dina; mai vei ira na luve ni tamata, ena vuku ni nodra talaidredre ka baleta talega na nodra ivakavuvuli na nodra qase.

“Ia au sa vakaroti kemudou mo dou vakavulici ira na luvemudou me ra kila na rarama kei na dina.”⁸

Me noda yabaki oqo ni rekitaka na rarama kei na dina ni kosipeli ena noda veilomanivale. Me yaco vakaidina na noda lomanivale me vanua ni idrodro kei na ivakaruru mai na cava ni vuravura, sa noqu masu ena yaca i Jisu Karisito, emeni.