Veivaluvaluti kei na Veisaututaki

Peresitedi Gordon B. Hinckley

Au sa nuitaka ni ko ira na tamata ni Turaga era na dauveilomani ena veigauna ni lewa, veitalia sara na nodra dina ena veimatanitu se isoqosoqo era lewena.

Ena Sigatabu sa oti au a dabe toka ena noqu rumu ka vakasamataka na ka meu mai tukuna eke nikua, au ciqoma kina e dua na talevoni ka tukuni mai vei au ni sa mate ena dua na vanua mai Iraki o Staff Sergent James W. Cawley mai na U.S. Marine. O koya e sa yabaki 41 ka biuta tu mai na watina kei na rua na luvena lalai.

O Elder Cawley e a dua na daukaulotu ni Lotu ki Japani ena 20 na yabaki sa oti. Me vakataki ira ga e lewe levu sara, e a tubu cake o koya ena Lotu, e a qito me vaka e dua na gonevuli, e a dau qarava na sakaramede me vaka e dua na dikoni, e a bula dodonu ka laki veiqaravi sara vakadaukaulotu, ka vakavulica na kosipeli ni veisaututaki vei ira mai Japani. E a lesu tale mai kina nona vuvale, laki veiqaravi kina Marine, vakawati, yaco sara me ovisa, ka qai kacivi tale me laki vakaitavi ki na mataivalu, ka sega ni bau lomalomarua ena nona ciqoma.

Na nona bula, nona kaulotu, nona qaravi itavi ena mataivalu, nona mate, e sa vakaraitaka na veisaqasaqa ni veisaututaki ni kosipeli, kei na ua taletale ni veivaluvaluti.

Oqo au sa na tukuna mada e so na kame baleta na veivaluvaluti kei na kosipeli eda vakatavuvulitaka tiko. Au a vosa talega ena ka oqo ena koniferedi ni Okotova, 2001. Ena noqu tadu mai ki na itutu ni vunau oqo ena gauna o ya e a se qai tekivu sara ga kina na nodra valuti na dauvakacaca. Na ivalu e sa yaco tiko oqo e tubu mai ka tosoya tiko na vakaduiduile o ya. Eda nuitaka ni sa toso tiko mai ena gauna oqo na kena itinitini.

Au kerea na veidusimaki ni Yalo Tabu ena noqu vosa tiko ena ulutaga oqo. Au sa masulaka ka vakasamataka sara vakatitobu na ka oqo. Au raica rawa ni sa ikoya na ulutaga votivoti ki na ivavakoso e vuravura, era wili kina o ira era sega ni lewe ni noda matavakabauta.

Era sa wase rua na veimatanitu e vuravura baleta na ka sa yaco oqo. Sa kaukauwa cake mai na ituvaki ni vakasama. Era a vakaraitaki kudru o ira era tokona kei ira era saqata. Eda sa Lotu tu ni veiyasa ivuravura ena gauna oqo, ka sa tu na lewenilotu ena veivanua era sa veisaqasaqa tiko me baleta na ka oqo. Sa tu na nodra vakasama o ira na noda. E tiko na nodra lomatarotaro.

Na veivaluvaluti e sega ni ka vou. Na iyaragi e sa veisau. Na kaukauwa ni veivakamatei kei na vakacaca e sa qai vinaka cake ga mai. Ia e sa tu ga na veisaqasaqa ena veivanua kece baleta na ulutaga vata ga.

Na iVakatakila e tukuna vakalekaleka na ka ena vakavuna na duidui ena nodra vakasama na luvena na Kalou. Ena ganita me tokaruataki:

“A sa tubu na ivalu mai lomalagi: o Maikeli kei ira na nona agilosi era sa veivala kei na gata levu; a sa ia vata na ivalu na gata levu kei ira na nona agilosi,

“A ra sa sega ni gumatua; a sa sega tale ni dua na nodra tikina mai lomalagi.

“A sa biu tani na gata levu, na gata makawa, a yacana na Tevoro, kei Setani, o koya sa temaki ira kecega na kai vuravura: a sa biu ki vuravura, a ra sa biu vata kaya na nona agilosi” (iVakatakila 12:7–9)

E vakamacalataka sara yani o Aisea na duidui levu oqo, (raica na Aisea 14:12–20) Na ivakatakila ni gauna oqo e solia na kila tale e so (raica na V&V 76:25–25), me vaka na iVola iMosese (raica na 4:1–4), ka tukuna na lalawa nei Setani me vakaleqa na galala ni tamata.

Ena levu sara na gauna eda dau guilecava na kedra irogorogo na veimatanitu rogo ena gauna e liu, vakataki Ottoman Empire, Roman kei Byzantine empires, kei na wale tikoga qo na British Empire. Ia e tiko na yasana e sega ni vinaka vei ira kece oqori. E tiko na kena ca na kaba vakaivalu vakaoqo, veivakararawataki, veivakalolomataki, kei na kena isau vakailavo na bula kei na iyau.

Na dauvolavola ni Igiladi, o Thomas Carlyle, e a tukuna vakaoqo ena dua na gauna: “Na Kalou e rairai ganita me na dredre, baleta na kena yaco na ka oqo me raica na nona mannikins ka tiko oqo e ra” (cavuti ena, Sartor Resartus, [1836], 182). Au kila ni Tamada mai Lomalagi e rairai a tagi ni raici ira sobu tu mai na luvena, ni ra sa duavata me ra vakawaletaka na nodra dodonu me ra ia na veivakamatei vakataki ira.

Ena ivolatukutuku ni veigauna, era basika mai kina na dauvakatulewa vakaukauwa me ra vakalolomataki ira na nodra tamata ka vosa vakacudrucudruya ki veiyasa ivuravura. E sa vaka tu o ya na ituvaki ni ka e yaco tiko ena gauna oqo ka sa rerevaki sara na vereverea ni veimataqali iyaragi ka sa vakayagataki tiko ena gauna oqo.

Era lewe levu sara na noda lewe ni Lotu era sa vakaitavi tiko ena veivaluvaluti oqo. Eda sa raica ena retio yaloyalo kei na veiniusiveva na gone ena nodra sa tagici tamadra ni sa dara tu na nodra unifomu me ra sa lako yani kina rara ni ivalu.

E dua na ivola vakaciriloloma au taura ena macawa oqo ka a vola e dua na tina baleti luvena ka tiko ena Marine ka sa ikarua ni nona laki vala ena ivalu mai na Tokalau e Loma. E a tukuna ni ena imatai ni nona ilakolako, “E lako mai vale ena nona gade ka kerea me keirau taubale… . E a mokoti au e ligana ka talanoataka na ivalu. E … tukuna,” ‘Na, o au meu na lako me rawa vei kemudou mo dou galala, mo dou qaravi lotu ena galala … Kevaka me na mani yali na noqu bula … ia sa na vakaibalebale na noqu solia na noqu bula.’ Oqo e sa baci tu tale mai kea ka sa volavola lesu tale mai vei iratou na nona matavuvale ka kaya, ‘Au marautaka niu mai tu eke meu veiqaravi ena vuku ni noqu vanua kei na ivakarau ni noda bula … Au vakila vakalevu niu taqomaki tiko niu kila ni Tamada Vakalomalagi e sa tiko vata kei au.’”

E tiko tale e so na tina, lewenivanua tu galala, era mokoti ira tu na luvedra ena rere ka rai vaka ki lomalagi ena vakatakekere ena kena yavala tu na dela ni qele e yavadrau ka mai veivukayaki tu e loma ni macawa na rokete vanataki.

E sa levu sara na mavoa ena vuku ni veisaqasaqa ka na levu ena basika tale mai. Na vakaraitaki kudru ena toso tikoga.

O ira na iliuliu ni veimatanitu era sa vakalewa na ivalu oqo ka vakalewa na ito cokovata. Na taro ena basika, “Evei na vanua e tu kina na Lotu ena tikina oqo?”

Kena imatai, me kilai tiko ni da sega ni veivala tiko kei ira na Musulomani se dua tale na matavakabauta. Eda sa vakadeitaka ni tamata kece e vuravura era lewena na matavuvale va-Kalou. Me vaka ni o Koya e Tamada, eda sa veitacini kece sara ka sa tu na noda itavi vakamatavuvale mai vua edua kina dua tale.

Ia, me vaka ni da lewenivanua eda sa na vakarorogo tu ga vua na iliuliu ni noda matanitu. E levu sara na nodra kila vakapolitiki kei na kila vakaivalu mai vei keda na lewenivanua raraba. O ira era tiko ena tabana ni veitaqomaki era sa bubului oti kina dui nodra matanitu ni ra na colata na ka e vinakata na nodra vanua. Ni ra sa curu ki na mataivalu, era sa duavata ena veika era sa yalayala kina ka ra sa dui cakacakataka.

E dua na Yavu ni Vakabauta, ka tukuna tiko e dua na ka eda vakatavuvulitaka tiko, e kaya, “Keimami vakabauta ni sa kilikili me da vakarorogo vei ira na tui na peresitedi, na iliuliu, kei ira na turaga ni lewa, io me da rokova ka muria na lawa” (Yavu ni Vakabauta 1:12).

Ia na ivakatakila ni gauna oqo e tukuna ni dodonu me da “cata sara na ivalu ka vunautaka na veilomani” (V&V 98:16).

Ena matanitu ni lewenivanua e rawa ni da cata na ivalu ka vunautaka na veilomani. Ena rawa ni da saqata. E lewe levu era sa vosataka, ka ra sa vosa sara ga vakaukauwa. O ya na nodra kaukauwa. O ya na nodra dodonu, ia me vakayacori tiko ga ena loma ni lawa. Ia e dodonu me da nanuma tale tikoga e dua na itavi levu e tiko, o ya, meu na vakuria, e lewa na noqu kila vakaiau ka vakadeitaka na noqu yalodina ena ituvaki ni gauna oqo.

Ena gauna ni nodra a veivaluvaluti na Nifaiti kei ira na Lemanaiti e tukuni ena kena itukutuku ni “o ira na Nifaiti era vakauqeti kina dua na inaki vinaka cake, ni ra a sega ni vala tiko baleta na … itutu ia era a vala tiko baleta na nodra vuvale kei na nodra galala, o ira na watidra kei ira na luvedra, kei na ka kece e a taukena, baleta na nodra dodonu ni qaravi Kalou kei na nodra lotu.

“Ia era sa cakava tiko oqo ena vei ka era kila ni sa nodra itavi vua na nodra Kalou” (Alama 43:45–46).

Sa vakasalataki ira kina na Turaga, “Taqomaka na nomu matavuvale me yacova sara na mate” (Alama 43:47).

Ia ko Moronai “a sa dresuka rua na nona itutuvi; sa taura e dua na tikina ka vola vakaoqo—Me vakananumi na noda Kalou, na noda lotu, na noda galala, kei na noda veisaututaki; me baleti ira na watida kei na luveda—a sa vesuka na tikini itutuvi oqori ena dua na kau.

“A sa tokara na nona isala kaukamea kei na nona isasabai ka vauca e tolona na nona iyaragi; a sa kauta na kau sa vesu tu kina na tikini nona itutuvi (sa volai kina na yavu ni bula galala) a sa cuva vakai tobuicu ki na qele ka masuta na nona Kalou, me vakalougatataka tikoga na vanua oqo vei ira na wekana era lotu vakarisito” (Alama 46:12–13).

E sa macala mai na veivola oqo ni so na gauna ena so na vanua era sa dodonu, me ra na valataka na nodra matavuvale, nodra dodonu mai vei ira na dau vakatulewa kaukauwa kei na veivakararawataki.

Ni sa dau tukuni oti na veika oqori sa macala kina ni o keda na lewe ni lotu eda tamata dauloloma. Eda talairawarawa vua na Dauveivueti na Turaga o Jisu Karisito o koya na Tui ni sautu. Ia o Koya e tukuna “Dou kakua ni vakasama niu sa lako mai me kauta mai ki vuravura na veivinakati; au sa sega ni lako mai meu kauta mai na veivinakati, a iseleiwau ga” (Maciu 10:34).

Oqo e sa na biuti keda ki na vanua era tiko kina o ira era gadreva na veisaututaki, era vakavulica na veilomani era vunautaka na kena itukutuku ia era lewe ni vanua ka sa dodonu me ra na vakamuria na lawa ni matanitu. Me nanumi tiko, ni da tamata bula galala, ka da sa vosa bubului oti ni da na taqomaka na galala, veitalia se evei ga na vanua e yaco kina. Au vakabauta ni Kalou ena sega ni okati ira na tagane kei na yalewa era vakaisulu ni sotia me ra na vakacalai ena lawa ni matanitu ni ra vakayacora tiko na veika era sa galala kina ka dodonu vakalawa. E na rawa ni wiliki keda o Koya me da vakayacora na veika me na vunitaki kina na veika era cakava o ira era vakayacora tiko na veika e cala kei na veivakararawataki.

Nikua, e levu sara na ka e rawa ni da cakava e na gauna dredre oqo. Rawa ni da solia na noda vakasama me baleta na dodonu ni veika eda raica ni yaco tiko. Me da kakua sara ni duavata ena vosa se na cakacaka cala me baleti ira na tacida kei na ganeda ena veimatanitu e so ena tai oqo se na tai o ya. Na duidui vakapolitiki ena sega ni rawa ni vakadonua na veicati se na veilomacataki. Au sa nuitaka ni ko ira na tamata ni Turaga era na dauveilomani e na veigauna ni lewa, veitalia sara na nodra dina ena veimatanitu se isoqosoqo era lewena.

Me da na masulaki ira era sa kacivi me ra tauri iyaragi mai vei ira na nodra dui matanitu, ka kerea na veitaqomaki mai lomalagi me nodra ka me rawa ni ra lesu tale vei ira na nodra daulomani.

Vei kemuni na taciqu kei na ganequ ko ni tu ena vanua ni leqa, keimami na masulaki kemuni tiko. Keimami masulaka me na raici kemuni ka taqomaki kemuni na Turaga mai na ka ni veivakaleqai, ka mo ni na lesu tale ki vale ka laki tomana tale na nomuni itavi. Keimami kila o ni sega ni tiko ena vanua liwavi cagi nuku katakata sivia baleta ni o ni taleitaka na ivalu. Na dina ni nomuni igu e sa ivakaraitaki ni nomuni solia na nomuni bula ki na veika o ni vakabauta.

Keimami kila ni so era sa mate ka so era na mate ena veiraravui katakata oqo. Keimami na tovolea na neimami kaukauwa taucoko me ra na vakecegui ka vakalougatataki o ira e sa yali na nodra daulomani. Me ra na vakacegui o ira era gadreva na vakacegu mai vei Karisito na Dauveivueti. Sa iKoya ga ka tukuna vei iratou na nona tisaipeli:

“Me kakua ni rarawa na lomamudou: dou sa vakabauta na Kalou; dou vakabauti au talega.

“Sa vuqa na tikina ena vale nei Tamaqu: kevaka sa sega au sa tukuna vei kemudou. Ni kau sa lako meu vakarautaka na tikina me nomudou … mo dou tiko talega ena vanua au sa tiko kina.

“Au sa laiva vei kemudou na vakacegu, au sa solia vei kemudou na noqu vakacegu au sa sega ni solia vei kemudou, me vaka sa solia ko vuravura. Me kakua ni rarawa na yalomudou se rere” ( Joni 14:1–3; 27).

Me da kerea na Turaga, o koya sa cecere ka tawamudu na nona kaukauwa me vakaotia na veivaluvaluti, me na oti ka kauta mai e dua na bula e vinaka cake. Na Turaga e sa tukuna, “Koi au na Turaga; au sa lewa mai lomalagi e cake, ka lewai ira talega na kai vuravura” (V&V 60:4).

Me da nuitaka ka masulaka na siga lagilagi o ya ka a parofisaitaka o Aisea na Parofita “ni tamata era na tukitukia na nodra iseleiwau me bati ni siviyara, kei na nodra moto me isele ni samaki; ena sega ni lave iselewau e dua na matanitu ki na dua na matanitu, a ra na sega ni vulica tale na ivalu” (Aisea 2:4).

Ena vuravura ca e rawa ni da na bulataka na noda bula me rawa ni noda na veitaqomaki loloma ni Tamada mai Lomalagi. E rawa ni da vaka na buladodonu ka tiko vata kei ira na ivalavala ca ka tiko vata kei ira mai Sotoma kei Komora. E a kerea o Eparaama me vakabulai na veikoro oqo me baleti ira na ivalavala dodonu (raica na iVakatekivu 18:30–32).

Ena kena ka tiko sara e cake, sa rawa me da vunautaka ki vuravura na veivakabulai ni Turaga o Jisu Karisito. Ena Nona Veisorovaki eda na kila kina ni da na laki bula ena daku ni ilati ni mate. Ena rawa ni da vakavulica na kosipeli ka na vakavuna na bula tawamudu vei ira sa talairawarawa.

Ena gauna sa tatagi mai kina na iyaragi ni ivalu kei na kena o loaloa ni mate kei na veisevaki ena yalodra e so, sa na tucake, me veivakadeitaki, veivakayalovinakataki, kei na loloma tawayalani ni Luvena na Kalou na Dauveivueti kei vuravura. E rawa ni da na vakataki Paula:

“Niu sa kila vakaidina, ni na sega ni rawata na mate, se na bula, se ko ira na agilosi, se ko ira sa liu, se ko ira sa kaukauwa, se na veika sa yaco edaidai, se na veika ena yaco e muri,

“Se na ka cecere se na ka titobu, se dua tani mai na ka me tawasei keda mai na loloma ni noda Kalou sa yaco ena vuku i Karisito Jisu na noda Turaga” (Roma 8:38–39).

Na bula oqo e dua ga na iwase ni nona yavu vakalomalagi na Tamada, e sa sinai tu kina na tiko veisei kei na veilomacataki. E so e mate ni se gone. E so e qase cake sara. E na sega ni rawa ni da vakamacalataka. Ia eda na vakadonuya ni sa dei na noda kila ni veisorovaki ni Noda Turaga eda na bula tikoga, oqo e salavata na kena vakadeitaki ni Nona loloma sega ni vakaiyalayala.

O koya e sa tukuna tiko: “Mo vuli vei au ka muria na noqu vosa; mo vakarorogo vua na noqu YaloTabu mo rawata kina na noqu vakacegu.” (V&V 19:23).

O ya na vanua, kemuni na taciqu kei na ganequ, me na mai cegu toka kina na noda vakabauta. Veitalia ga se cava eda na cakava, e sa tiko vei keda na veitokoni kei na vakacegu nei Karisito, na noda iVakabula, na noda Dauveivueti na Luvena bula na Kalou bula. Au vakadinadinataka ena Yacana tabu, io na yaca i Jisu Karisito, emeni.