Seminelí
‘Iuniti 1: ‘Aho 1, Ko e Palani ‘o e Fakamoʻuí


ʻIuniti 1: ʻAho 1

Ko e Palani ʻo e Fakamoʻuí

Talateú

Kuó ke fifili nai pe ko e hā kuo fekau ai ʻe he ʻOtuá ke tau fai e ngaahi meʻa ʻe niʻihi pea ʻikai fai ʻa e niʻihi? ʻE lava ke tokoni ha vakai fakalūkufua ki he palani ʻa e Tamai Hēvaní ki hotau fakamoʻuí, ʻoku faʻa ui he taimi ʻe niʻihi ko e palani ʻo e fiefiá, ke mahino lelei ange kiate kitautolu ʻa e taumuʻa ʻo ʻEne ngaahi fekaú. Naʻe pehē ʻe Palesiteni Poiti K. Peeka, ko e Palesiteni ʻo e Kōlomu ʻo e Kau ʻAposetolo ʻe Toko Hongofulu Mā Uá, “ʻE lava ke ʻoatu ʻe ha ʻilo ki he palani ʻo e fiefiá, naʻa mo ha kiʻi mahino pē, ha ‘ʻuhinga’ ki he ngaahi ʻatamai kei siʻí” (“The Great Plan of Happiness” [lea ki he kau faiako fakalotu ʻa e CES, Aug. 10, 1993], 3, si.lds.org).

ʻOku ʻomi ʻe he lēsoni ko ʻení ha vakaiʻi nounou fakalūkufua ki he palani ʻo e fakamoʻuí. ʻOku nofo taha ia ʻi he Fakalelei ʻa Sīsū Kalaisí, ʻa ia, ne akoʻi ʻe ʻEletā Sefilī R. Hōlani ʻo e Kōlomu ʻo e Kau ʻAposetolo ʻe Toko Hongofulu Mā Uá, “ko e tefitoʻi moʻoniʻi meʻa, ko e makatuʻunga mahuʻinga, pea mo e tokāteline tuʻukimuʻa ia ʻo e palani lahi mo taʻengata ʻo e fakamoʻuí” (“Missionary Work and the Atonement,” Ensign, Mar. 2001, 8).

Ko e Palani ʻa e Tamai Hēvaní ki Heʻetau Fiefiá

Naʻe fakahā ʻe he ʻOtuá ʻa e taumuʻa ʻo ʻEne palani ʻo e fakamoʻuí kia Mōsese ʻi heʻena fefolofolai ko e mata ki he mata ʻi ha moʻunga. Lau ʻa e Mōsese 1:39, mo kumi ʻa e meʻa naʻe folofola ʻa e ʻOtuá ko ʻEne taumuʻá.

ʻOkú ke ʻiloʻi nai ʻa e faikehekehe ʻi he “moʻui taʻe faʻa-maté” mo e “moʻui taʻengatá”? Ko e moʻui taʻe faʻa-maté ko e moʻui ia ʻo taʻe ngata ʻi ha tuʻunga toetuʻu. ʻE maʻu ʻe kinautolu kotoa pē ʻoku haʻu ki he māmaní ke maʻu ha sino fakamatelié ʻa e meʻafoakí ni, ʻo fakafou ʻi he Fakalelei ʻa Sīsū Kalaisí. Ko e moʻui taʻengatá, pe ko e hakeakiʻí, ko e moʻui taʻengataia ko ha ngaahi fāmili ʻi he ʻao ʻo e ʻOtuá. ʻOku toe ʻatā foki ʻa e meʻafoakí ni ʻi he Fakaleleí,ka kiate kinautolu pē ʻoku feʻungá.

Naʻe fakamatalaʻi ʻe ʻEletā Pulusi R. Makongikī ʻo e Kōlomu ʻo e Kau ʻAposetolo ʻe Toko Hongofulu Mā Uá ʻo pehē: “Hangē ko hono fakaʻaongaʻi ʻi he folofolá, ko e moʻui taʻengatá ʻa e hingoa naʻe foaki ki he faʻahinga moʻui ʻoku moʻui ai ʻetau Tamai Taʻengatá. … Ko e moʻui ʻa e ʻOtuá ʻa e moʻui taʻengatá; ko e moʻui taʻengatá ʻa e moʻui ʻa e ʻOtuá— ʻoku ʻuhinga tatau pē ʻa e ongo konga lea ko iá” (Mormon Doctrine, 2nd ed. [1966], 237).

Naʻe akonaki ‘a ʻEletā Siosefa B. Uefilini ʻo e Kōlomu ʻo e Kau ʻAposetolo ʻe Toko Hongofulu Mā Uá ‘o pehē:

ʻĪmisi
ʻEletā Joseph B. Wirthlin

“Ko e moʻui taʻe faʻa maté ʻoku fekauʻaki ia mo e lahí. Ko e moʻui taʻengatá ʻoku fekauʻaki ia mo e tuʻunga lelei ʻo e moʻuí. …

“Ko e moʻui taʻengatá ko e tumutumu ia ʻo e moʻuí. ʻI heʻetau hoko ko e fānau fakalaumālie ʻa e ʻOtuá, ʻoku tau hoko ai ko e kau ʻea-hoko ki he koloa mahuʻingá ni, kau monūʻia ke maʻu ha kahaʻu nāunauʻia, pea maʻu ʻa e ʻaloʻofá.

“Kapau ko e moʻui taʻe-faʻa-maté ʻa e ngāue ʻa e ʻOtuá, ta ko e moʻui taʻengatá ʻa e nāunau ʻo e ʻOtuá” (“What Is the Difference between Immortality and Eternal Life?” NewEra, Nov. 2006, 8).

ʻOku kau ʻi he moʻui taʻengatá ʻa e nofo ʻi he ʻao ʻo e ʻOtuá, hoko ʻo tatau mo Ia ʻi he sino mo e ʻulungaanga pea maʻu e meʻa kotoa pē ʻokú Ne maʻú, kau ai hono maʻu ʻo ha fāmili taʻengatá.

Fakakakato mei he meʻa kuó ke ako mei he Mōsese 1:39, ʻa e ngaahi fakamatala fakatokāteline fekauʻaki mo e palani ʻa e Tamai Hēvaní: Ko e taumuʻa ʻo e palani ʻa e Tamai Hēvaní ke tau maʻu .

ʻI heʻetau moʻui ki muʻa ʻi he māmaní naʻa tau nofomoʻui ko ha ngaahi laumālie ʻi he ʻao ʻo ʻetau Tamai Hēvaní. Naʻa tau ako ai fekauʻaki mo ʻEne palani ki heʻetau fiefiá mo e founga ʻe tokoniʻi ai kitautolu ʻi heʻetau muimui ki he palani ko iá ke fakahoko ʻEne ngaahi taumuʻa maʻatautolú. (Vakai, T&F 138:55–56; ʻĒpalahame 3:22–28.)

  1. Tali ‘a e ngaahi fehuʻi ko ‘ení ‘i hoʻo tohinoa ako folofolá:

    1. ʻI he mahino ʻokú ke maʻú, ne tau kehe fēfē mei heʻetau Tamai Hēvaní ʻi he moʻui ki muʻa ʻi he māmaní?

    2. Ko e hā ne fakahā mo fokotuʻu mai ʻe he Tamai Hēvaní kiate kitautolu ke tokoni ke tau hoko ʻo hangē ko Ia?

  2. ʻOku fie maʻu ʻe he palani ʻa ʻetau Tamai Hēvaní ke tau mavahe mei Hono ʻaó pea aʻusia e moʻui ʻi he māmaní. ʻOku faʻa ui ʻetau moʻui he māmaní ko e moʻui fakamatelié. Fakalaulauloto ʻi ha kiʻi momeniti ki he ʻuhinga ne fie maʻu ai ke tau mavahe mei he ʻao ʻo e ʻOtuá pea mo e founga ʻoku tokoniʻi ai kitautolu ʻe he moʻui fakamatelié ke tau tupulaki pea hoko ʻo hangē ko ʻetau Tamai Hēvaní. Hiki hoʻo ngaahi fakakaukaú ʻi hoʻo tohinoa ako folofolá.

Naʻe pehē ʻe Palesiteni Sipenisā W. Kimipolo, fekauʻaki mo ʻetau moʻui fakamatelie he māmaní: “Kuo foaki mai ʻe he ʻOtuá ha palani kiate kitautolu. Kuó ne fekau mai kitautolu kotoa pē ki he māmaní ke maʻu ha sino pea ke maʻu ha aʻusia mo tupulaki” (The Teachings of Spencer W. Kimball, ed. Edward L. Kimball [1982], 25; tānaki atu hono fakamamafaʻí). ʻE tokoniʻi fēfē kitautolu ʻi hono maʻu ha sino fakamatelie mo e aʻusia ʻi heni ʻi he māmaní ke tau hoko ai ʻo hangē ko e Tamai Hēvaní? Ko e hā e fatongia ʻo e ngaahi faingataʻa hangē ko e ʻahiʻahí, mahamahakí, loto-mamahí, mamahí, loto-foʻí, faingataʻaʻia fakaesinó, pea mo e ngaahi faingataʻa fakamatelie kehé ʻi heʻetau feinga ke maʻu ʻa e moʻui taʻengatá pea hoko ʻo hangē ko e Tamai Hēvaní?

Ko e faiangahalá e taha e ngaahi fakafeʻātungia ʻoku tau fehangahangai mo ia ʻi he moʻui fakamatelié. ʻOku taʻofi kitautolu ʻe he angahalá mei haʻatau hoko ʻo hangē ko ʻetau Tamai Hēvaní pea foki ʻo nofo mo Iá (vakai, T&F 20:18–20; Mōsese 6:57). ʻOku ʻikai ngata pē hono ngaohi kitautolu ʻe he angahalá ke tau taʻe-maʻá, ka ʻoku toe fehangahangai ia mo e natula ʻo e ʻOtuá—he ʻikai ke tau lava ʻo hokohoko atu ke faiangahala pea kei aʻusia ʻetau taumuʻa ke hoko ʻo hangē ko e Tamai Hēvaní (vakai, ʻAlamā 41:10–11).

Lau ʻa e Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 76:40–42, pea fakaʻilongaʻi ʻa e founga ne ʻomi ʻe he Tamai Hēvaní ke ikunaʻi ʻa e angahalá.

ʻĪmisi
Ko e Lotu ʻa Sīsū ʻi Ketisemaní
ʻĪmisi
Ko e Tutukí

Ko e moʻoni ko ia naʻe mamahi ʻa Sīsū Kalaisí pea naʻe tutuki Ia koeʻuhi ko e ngaahi angahala ʻa e kakai kotoa pē ko ha tokāteline tefito ia ʻi he palani ʻa e Tamai Hēvaní kiate kitautolú pea ʻe lava ke ʻomi ha ʻamanaki lelei ki he fānau kotoa pē ʻa e Tamai Hēvaní. Toʻo ha kiʻi taimi ke fakakaukauloto ki he ʻuhinga ʻo e feilaulau ʻa e Fakamoʻuí kiate koé.

ʻI hono totongi ʻe Sīsū Kalaisi e tautea ki heʻetau ngaahi angahalá, naʻe ikai toʻo ai hotau fatongia fakatāutahá. Lau ʻa e Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 18:22–23; 25:13, 15, pea kumi ʻa e meʻa ʻoku fie maʻu kae lava ke tau maʻu ai ʻa e mālohi fai fakamaʻa ʻo e Fakaleleí pea toe foki ʻo nofo ʻi he ʻao ʻo e Tamai Hēvaní. Te ke fie fakaʻilongaʻi ʻa e meʻa ʻokú ke maʻú.

  1. Fakatatau ki he Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 18:22–23; 25:13, 15, ko e hā kuo pau ke tau fai ke haʻu ai kia Sīsū Kalaisi pea maʻu e ngaahi tāpuaki ʻo ʻEne feilaulau fakaleleí? Hiki hoʻo talí ki hoʻo tohinoa ako folofolá.

Kapau te tau talangofua ki he ngaahi tefitoʻi moʻoni mo e ngaahi ouau ʻo e ongoongoleleí, ʻe lava ke tau ikunaʻi ʻa e angahalá ʻo fakafou ʻi he ʻaloʻofa mo e Fakalelei ʻa Sīsū Kalaisí (vakai, Molonai 10:32–33). Koeʻuhí ko e Fakaleleí, pea ʻi heʻetau tauhi e fuakava ʻoku tau fai ʻi he papitaisó, ʻoku tau lava ai ʻo fakatomala pea fakamolemoleʻi ʻetau ngaahi angahalá pea maʻu e fakahinohino ʻa e Laumālie Māʻoniʻoní ke tataki kitautolu ʻi he hala ki he moʻui taʻengatá .

Makehe mei he angahalá, ʻoku ʻi ai ha faingataʻa ʻe taha kuo pau ke ikunaʻi kae lava ke maʻu ʻa e moʻui taʻengatá. Lau ʻa e ʻAlamā 12:24, pea feinga ke ʻiloʻi ʻa e faingataʻá.

ʻI heʻetau maté, ʻoku mavahevahe hotau laumālié mo hotau sinó. Kapau naʻe mavahevahe ʻa hotau laumālié mo e sinó ʻo taʻe ngata, he ʻikai malava ke hoko ʻo hangē ko e ʻOtuá. He ʻikai lava ke tau hangē ko e Tamai Hēvaní taʻe ʻi ai ha sino ʻo e kakano mo e hui (vakai, T&F 93:33–34; 130:22).

Lau ʻa e ʻAlamā 11:42–45, pea feinga ke ʻiloʻi e founga ʻoku ikunaʻi ʻaki e mavahevahe ʻa hotau laumālié mo e sinó ʻa ia ʻoku hoko ʻi he maté.

ʻĪmisi
Ko Mele mo e ʻEiki Kuo Toetuʻú
  1. Tali ‘a e ngaahi fehuʻi ko ‘ení ‘i hoʻo tohinoa ako folofolá:

    1. Ko e hā ʻoku hoko ai e Toetuʻu ʻa Sīsū Kalaisí ko e ongoongo lelei ki he tokotaha kotoa pē?

    2. ʻOku ʻomi fēfē ʻe he ʻamanaki lelei ʻo e Toetuʻú ʻa e fiefiá kiate koe?

Hangē ko ia naʻá ke lau kimuʻá, ko e moʻui taʻe faʻa maté ko ha meʻaʻofa ia ʻo e Fakalelei ʻa Sīsū Kalaisí ʻe maʻu ʻe he kakai kotoa pē, ʻo tatau ai pē pe naʻa nau fai lelei pe kovi lolotonga e moʻui fakamatelié (vakai, ʻAlamā 11:42–45; T&F 138:14–17). ʻE toetuʻu kotoa e faʻahinga ʻo e tangatá pea ʻe moʻui ʻo taʻe ngata, koeʻuhí ko e Toetuʻu ʻa Sīsū Kalaisí. Ka neongo ia, ko e moʻui taʻengatá, ko e meʻaʻofa ia ʻa e ʻOtuá kiate kinautolu pē ʻoku talangofua ki he ngaahi fono mo e ngaahi ouau ʻo ʻEne ongoongoleleí (vakai, T&F 14:7).

ʻĪmisi
fakatātā ʻo e palani ʻo e fakamoʻuí
  1. Fakamatalaʻi fakanounou ʻi hoʻo tohinoa ako folofolá, ʻa e meʻa kuó ke ako kau ki he palani ʻa e Tamai Hēvaní ki heʻetau fiefiá. Kumi ha taimi ke akoʻi mata ki he mata ki ha mēmipa ʻo e fāmilí pe kaungāmeʻa ʻa e meʻa kuó ke ako fekauʻaki mo e palani ʻa e Tamai Hēvaní ki hotau fakamoʻuí. Te ke ala tā e fakatātā ʻoku ʻoatú lolotonga hoʻo fakamatalaʻi iá. Mateuteu ke vahevahe e meʻa ʻokú ke aʻusiá mo hoʻo faiakó.

Kuo ʻoatu ʻe he lēsoni ko ʻení ha vakaiʻi nounou fakalūkufua ʻo e palani ʻo e fakamoʻuí. ʻI hoʻo ako e Tokāteline mo e Ngaahi Fuakavá ʻi he taʻu ní, te ke ako ai ha ngaahi moʻoni lahi ange ʻo fekauʻaki mo e palani ʻo e fakamoʻuí. ʻI hoʻo ako lahi ange kau ki he palaní, vakai ki he meʻa kuo fai ʻe he ʻOtuá maʻaú, peá ke ongoʻingofua e ngaahi ueʻi ʻa e Laumālié ʻo kau ki he meʻa ʻoku fie maʻu ke ke fai ke maʻu kakato ai e ngaahi tāpuaki ʻoku ʻomi ʻe he Tamai Hēvaní.

  1. Hiki ʻa e fakamatala ko ʻení ʻi lalo ʻi he ngaahi ngāue ke fai ʻi he ʻahó ní ʻi hoʻo tohinoa ako folofolá:

    Kuó u ako ʻa e lēsoni ki he “Ko e Palani ʻo e Fakamoʻuí” pea fakakakato ia ʻi he (ʻaho).

    Ko e ngaahi fehuʻi, fakakaukau mo e ʻilo makehe ʻoku ou fie vahevahe mo ʻeku faiakó:

Paaki