Seminelí
ʻIuniti 27: ʻAho 3 Tokāteline m oe Ngaahi Fuakava 127; 128:1–11


ʻIuniti 27: ʻAho 3

Tokāteline m oe Ngaahi Fuakava 127; 128:1–11

Talateú

ʻOku ʻi he Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 127 ha tohi meí he Palōfita ko Siosefa Sāmitá, ne fakaʻaho ki he ʻaho 1 ʻo Sepitema, 1842, ʻa ia naʻe fakahinohinoʻi ai ʻa e Kāingalotú ke nau tauhi ʻa e ngaahi lekooti ʻo e papitaisó ʻoku nau fakahoko maʻá e kau pekiá. ʻI ha uike nai ʻe taha mei ai, naʻe fai ʻe Siosefa ha tohi ʻe taha ʻo kau ki he kaveinga ʻo e papitaiso maʻá e kau pekiá. ʻOku ʻi he Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 128 ʻa e tohi ko ʻení, ʻa ia ʻokú ne akoʻi ʻa e ʻuhinga ʻoku tau tauhi ai ʻa e ngaahi lekooti ʻo e ngaahi ouau fakahaofi ʻoku fakahokó.

Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 127:1–4

ʻOku lāngilangiʻia ʻa Siosefa Sāmita ʻi he fakatangá mo e mamahí

Lau ʻa e Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 127:1, kumi ʻa e ngaahi ʻahiʻahi naʻe foua ʻe he Palōfita ko Siosefa Sāmitá ʻi Nāvū, ʻIlinoisi ʻi he 1842.

ʻI Mē ʻo e 1842, naʻe fakalaveaʻi ai ʻe ha tangata ne ʻikai ke ʻiloʻi ʻa Lilipani W. Pōkisi, ko e kōvana kimuʻa ʻo Mīsulí, naʻá ne tuku atu ʻa e tuʻutuʻuni fakafepaki fakaʻauha ʻo e Kāingalotú. Naʻe tukuakiʻi ʻe he kau maʻu mafai ʻo Mīsulí ʻa e Palōfita ko Siosefa Sāmitá ki hono fokotuʻutuʻu ke fakapoongi ʻe ha taha ʻa Pōkisi pea feinga ke fakafoki mai ʻa e Palōfitá ke hopoʻi ʻi Mīsuli. Naʻe fuoloa e hiki ʻa Siosefa Sāmita mei Mīsuli ʻi ha ngaahi taʻu kimuʻá ʻo nofo ʻi he ʻelia ʻo Nāvū, ʻi ʻIlinoisi, ʻi he taimi ko iá. Naʻá ne ʻiloʻi kapau ʻe foki ki Mīsuli ʻe tamateʻi ia, naʻe feinga ʻa e Palōfitá ʻi ha vahaʻataimi ke hao meí he kau taki fakapuleʻanga ʻo Mīsulí, ke ʻoua naʻa puke taʻefakalao ia. ʻI Sānuali 1843, naʻe fakapapauʻi ai ʻoku ʻikai fakalao ʻa e ngāue ko ia ke puke pōpula ʻa Siosefa Sāmita mo fakafoki ia ki Mīsuli.

Ko e Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 127 ko ha tohi naʻe fai ʻe he Palōfita ko Siosefa Sāmitá ki he Siasí ʻo fakaʻaho ki he ʻaho 1 ʻo Sepitema, 1842, ʻa ia naʻe hiki ʻe he Palōfita ko Siosefa Sāmitá ki he Siasí lolotonga ʻene hiki holo ke fakaʻehiʻehi mei hono puke pōpula ia ʻe he kau ngāue fakapuleʻanga ʻo Mīsulí. Naʻe lau ʻa e tohí ni ki he kāingalotu ʻo Nāvuú hili ha ngaahi ʻaho siʻi mei ai.

Lau ʻa e Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 127:2, kumi ʻa e founga ne tali ʻaki ʻe Siosefa ʻa e faingataʻá. ʻI hoʻo laú, mahalo ʻe tokoni ke ke ʻilo ʻoku ʻuhinga e foʻi lea ko e anga ki he angamaheni ʻaki ha meʻa.

  1. Tali ‘a e ngaahi fehuʻi ko ‘ení ‘i hoʻo tohinoa ako folofolá:

    1. Ko e hā ʻa e tōʻonga fakakaukau ʻa Siosefa Sāmita ki he ngaahi faingataʻá?

    2. ʻE tokoniʻi fēfē kitautolu ʻe heʻene sīpingá?

Fakatatau mo e meʻa naʻe tohi ʻe he Palōfitá ki he Kāingalotú, ʻe lava ke tau ako ʻe lava ke tokoniʻi kitautolu ʻe he falala ki he Tamai Hēvaní ke tau kātaki ʻi he faingataʻá. Toe fakamanatu ʻa e Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 127:2, pea fakakaukau ke fakaʻilongaʻi e ngaahi foʻi lea pe kupuʻi lea ʻokú ne akoʻi ʻa e foʻi moʻoni ko ʻení.

  1. Tohi ʻi hoʻo tohinoa ako folofolá, e hingoa ʻo ha tokotaha ʻokú ke ʻiloʻi (pe kuo ke ako fekauʻaki mo ia) naʻá ne lava ʻo kātakiʻi ha faingataʻa lahi he naʻá ne falala ki he Tamai Hēvaní. Naʻe tokoniʻi fēfē ʻa e tokotahá ni ʻe heʻene falala ki he Tamai Hēvaní ke kātakiʻi ʻa e ngaahi faingataʻá?

ʻĪmisi
young woman praying

Naʻe fakapapauʻi ʻe he Palōfita ko Siosefa Sāmitá ki he Kāingalotú ʻe lava ke nau fiefia koeʻuhí “Ko e ʻOtua ʻo ʻIsilelí ʻa honau ʻOtuá” (T&F 127:3). Lau ʻa e Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 127:4, kumi ʻa e meʻa naʻe talaʻofa ʻe he ʻEikí kiate kinautolu te nau kātakiʻi e ngaahi fakatangá.

Fakalaulauloto ki he tui ʻa e Kāingalotu naʻa nau hoko atu hono langa e Temipale Nāvuú ʻo aʻu pē ki he taimi naʻe fakamanamanaʻi ai kinautolu ʻaki e fakatangá. ʻE takiekina fēfē koe ʻe heʻenau ngaahi sīpingá ʻi he taimi ʻokú ke fehangahangai ai mo e ngaahi ʻahiʻahi faingataʻa?

Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 127:5-12

ʻOku faleʻi ʻe he Palōfita ko Siosefa Sāmitá ʻa e Kāingalotú ke tauhi ha lekooti ʻo e ngaahi papitaisó naʻa nau fakahoko maʻá e kau pekiá

Manatuʻi ʻi ha taʻu ʻe taha mo e konga kimuʻa pea hiki ʻe Siosefa ʻa e tohi ʻoku lekooti he taimí ni ʻi he Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 127, naʻe fakahā ʻe he ʻEikí ki he Kāingalotú ʻoku totonu ke fakahoko e papitaiso maʻá e kau pekiá ʻi he temipalé (vakai, T&F 124:30). Neongo iá, naʻe fakaʻatā ʻe he ʻEikí ʻa e Kāingalotú ke fakahoko e papitaiso maʻá e kau pekiá ʻi he vaitafe mo e ngaahi vai ofi maí kae ʻoua kuo ʻi ai ha faiʻanga papitaiso ʻi he temipalé. ʻI he taimi pē naʻe maau ai ʻa e faiʻanga papitaisó, ko e papitaiso pē maʻá e kau pekiá ʻi he temipalé naʻe talí. Naʻe kamata fakahoko ʻe he Kāingalotú e papitaiso maʻá e kau pekiá ʻi he Temipale Nāvuú ʻi Nōvema 1841.

ʻĪmisi
temple name cards

Kuó ke lava ʻo ʻalu ki he temipalé ʻo fakahoko e papitaiso maʻá e kau pekiá? Kapau ko ia, naʻá ke fakatokangaʻi nai ha taha ʻoku tangutu ofi ki he faiʻanga papitaisó?

Lau ʻa e Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 127:5–9, kumi pe ko hai ʻoku fie maʻu ke ʻi ai ʻi he taimi ʻoku fakahoko ai e papitaiso maʻá e kau pekiá.

Fakatatau ki he veesi 7, ko e hā ʻoku mahuʻinga ai ke fakamoʻoniʻi ʻe ha tokotaha tauhi lekooti ʻa e ngaahi papitaisó?

Makehe meí he fie maʻu ke ʻi ai ha tauhi lekōtí, te tau lava foki ʻo ʻilo meí he veesi 7 ko e ngaahi ouau fakatemipale ʻoku tau fakahoko ʻi māmaní ʻoku nonoʻo ia ʻi he langi. Mahalo naʻá ke fie fakaʻilongaʻi ʻa e ngaahi foʻi lea pe kupuʻi lea ʻokú ne akoʻi ʻa e tokāteline ko ʻení. ʻOku ʻuhinga e nonoʻo ʻi he langí ʻoku ʻaonga ʻa e ngaahi ouaú ʻi he ʻao ʻo e Tamai Hēvaní.

  1. Tali e fehuʻi ko ení ʻi hoʻo tohinoa ako folofolá: ʻE uesia fēfē nai koe ʻe he tokāteline ko ʻení ʻi he taimi ʻokú ke kau atu ai ʻi he ngaahi ouau maʻá e kau pekiá?

ʻOku tau ako ʻi he Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 127:10-12, naʻe fie maʻu ʻe Siosefa Sāmita ke akoʻi lahi ange ʻa e Kāingalotú ʻo kau ki he papitaiso maʻá e kau pekiá, ka koeʻuhi naʻe kei toitoi naʻe ʻikai ke lava ʻo fai ia. Naʻá ne palōmesi ke tohi ha toe ngaahi tohi kehe ki he Kāingalotú fekauʻaki mo e papitaiso maʻá e kau pekiá pea mo ha ngaahi meʻa mahuʻinga kehe.

Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 128:1-11

ʻOku fakamatalaʻi ʻe Siosefa Sāmita ʻa e ʻuhinga ʻoku tau tauhi ai e ngaahi lekooti ʻo e ngaahi ouau fai fakamoʻuí

Hili nai a uike mei heʻene fai ʻa e tohi ʻoku lekooti ʻi he Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 127, naʻe toe fai ʻe he Palōfita ko Siosefa Sāmitá ha tohi ki he Kāingalotú ʻo kau ki he papitaiso maʻá e kau pekiá. ʻOku ʻi he Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 128, ʻa e kakano ʻo e tohí ni.

Naʻe akoʻi ʻe Siosefa Sāmita ʻi he Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 128:1–5, ʻoku totonu ke fili ha kau tauhi lekooti fakalotofonua ke fakamoʻoniʻi mo lekooti ʻa e ouau papitaiso maʻá e kau pekiá. Naʻá ne akoʻi foki ʻoku totonu ke fili ha tokotaha tauhi lekooti fakakātoa ke fakatahatahaʻi ʻa e ngaahi lekooti fakalotofonuá ki ha lekooti fakakātoa ʻa e Siasí.

Kuó ke sio nai ʻi ha paasipooti? Ko e hā e ngaahi faingamālie ʻoku lava ke maʻu ʻe he tokotaha maʻu paasipooti? Ko e hā ka ʻikai fakangofua ai koe ke fakaʻaongaʻi ha paasipooti ʻa ha taha kehe ke ke hū ʻaki ki ha fonua ʻe taha? Ko e hā ʻe ala hoko kapau te ke feinga ke hū ki ha fonua kehe ka ʻoku ʻikai ke kakato ʻa e fakamatala ʻi hoʻo paasipōtí?

Lau ʻa e Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 128:6–7, kumi pe ko e hā e ngaahi lekooti ʻe fakaʻaongaʻi ke fakapapauʻi pe ʻoku tau feʻunga ke hū ki he ʻao ʻo e ʻOtuá. Fakatokangaʻi naʻe fakamatala ʻa e ʻAposetolo ko Sioné mo e Palōfita ko Siosefa Sāmita ki ha ngaahi lekooti lahi ange ʻi he tahá. Naʻá na fakamatala ki hono “folahi ʻo e ngaahi tohí; pea folahi mo ha tohi ʻe taha, … ʻa ia ko e tohi ʻo e moʻuí” (T&F 128:6; vakai foki, Fakahā 20:12). Ko e ʻuluaki tohi naʻe fakamatala ki ai ʻa Sioné ko e ngaahi lekooti ia naʻe tauhi ʻi māmaní, pea ko e tohi ʻo e moʻuí ʻa e lekooti naʻe tauhi ʻi langí. ʻOku ʻi he ngaahi tohí ni ha lekooti ʻo ʻetau ngaahi ngāué.

ʻOku tau fie maʻu ke hiki ha ngaahi fakamatala pau ʻi he ongo tohí ni kae lava ke tau hū ki he ʻao ʻo e ʻOtuá ʻo hangē pē ko hono fie maʻu ʻe ha taha ke hiki ʻa e ngaahi fakamatala pau ʻi heʻene paasipōtí kae lava ke hū ki ha fonua ʻe taha.

Naʻe akoʻi ʻe Palesiteni Poiti K. Peeka ʻo e Kōlomu ʻo e Kau ʻAposetolo ʻe Toko Hongofulu Mā Uá ʻo pehē:

ʻĪmisi
President Boyd K. Packer

“Neongo pe ʻoku tau tangataʻifonua ʻi fē pe ko e hā e matakali, tangata pe fefine, neongo pe ko e hā e ngāue, ako fakaʻatamai, pea neongo pe ko e toʻutangata fē ʻoku moʻui ai ha taha, ko e moʻuí ko haʻatau fononga kotoa ia ki ʻapi, ke foki ki he ʻao ʻo e ʻOtuá ʻi Hono puleʻanga fakasilesitialé.

“ʻOku hoko ʻa e ngaahi ouaú mo e ngaahi fuakavá ko ʻetau fakamoʻoni ke hū ʻaki ki Hono ʻaó. Ke maʻu kinautolu ʻi he moʻui tāú ʻa e ngāue ʻi he moʻuí kotoa; ko hono tauhi kinautolú ʻa e pole ʻo e moʻui fakamatelié” (“Covenants,” Ensign, May 1987, 24).

Fakakaukau ke fakaʻaongaʻi e kupuʻi lea “ʻilonga ʻa e meʻa te mou nonoʻo ʻi he māmaní, ʻe nonoʻo ia ʻi he langí” Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 128:8. Hili iá, pea toe lau leva ʻa e Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 128:8 ʻo kumi ha “toe vakai ʻe taha ʻo e liliú” naʻe fakahoko ʻe Siosefa Sāmita ki he lea ko ʻení. Mahalo te ke fie fakaʻilongaʻi lelei e kupuʻi lea ko iá.

Mahalo e tokoni ʻi hoʻo lau ʻa e veesi 8, ke ʻiloʻi ʻoku ʻuhinga ʻa e ʻe kinautolu peé ke te fai pē e ngāue maʻata pea ʻoku ʻuhinga ia ki he kakai ʻoku nau papitaiso maʻanautolu peé. ʻOku ʻuhinga ʻa e kupuʻi lea “ʻe hanau kau fakafofonga” kiate kinautolu ne ʻikai lava ke nau maʻu ʻa e ouau fakahaofi ʻo e papitaisó ʻi he moʻui fakamatelié pea fie maʻu ki ai ha fakafofonga — ha kakai kehe — ke papitaiso maʻanautolu.

Fakatatau ki he Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava128:8, ko e hā ha meʻa ʻe ua ʻoku fie maʻu ke hoko kae lava ke nonoʻo ʻa e ngaahi ouaú i māmaní pea ʻi he langí? Ke tali e fehuʻi ko ʻení, fakafonu ʻa e ngaahi ʻatā ʻi he tokāteline ko ʻení: ʻI hono fakahoko ha ouau ʻi he lakanga fakataulaʻeikí pea tauhi totonu ha , ʻoku nonoʻo leva ʻa e ouaú ʻi māmani pea ʻi he langí.

  1. Tali ‘a e ngaahi fehuʻi ko ‘ení ‘i hoʻo tohinoa ako folofolá:

    1. ʻOkú ke pehē ko e hā e ʻuhinga ke nonoʻo ha ouau ʻi he langí?

    2. Ko e hā ʻokú ke ongoʻi ʻi hoʻo fakakaukau ki hono ʻoatu ʻe hoʻo kau atu ki he ngaahi ouau fakatemipalé ʻo e papitaisó mo e hilifakinimá ʻa e ngaahi tāpuakí ki he kakai ʻi he maama tataliʻanga ʻo e ngaahi laumālié?

Lau ʻa e Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 128:9, kumi ʻa e ngaahi meʻa naʻe lea ki ai ʻa Siosefa Sāmita fekauʻaki mo e tefitoʻi moʻoni ko ʻení.

Ko e taha ʻo e ngaahi meʻa ʻoku tau ako ʻi he veesi 9 ʻoku fakamafaiʻi ʻe he ʻEikí ʻi he kuonga fakakosipeli kotoa pē ʻo e lakanga fakataulaʻeikí, ke maʻu pea ngāue ʻaki ʻe ha taha ʻo ʻEne kau tamaioʻeikí ʻa e ngaahi kī ʻo e sila ʻo e lakanga fakataulaʻeikí.

ʻĪmisi
young family with Provo Utah Temple in background

Lau ʻa e Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 128:10–11, kumi ʻa e meʻa naʻe foaki ʻe he Fakamoʻuí kia Pitá.

Kuo toe foaki mai ʻe he Fakamoʻuí ʻa e ngaahi kī ʻo e faisila ʻo e lakanga fakataulaʻeikí ʻi hotau kuongá ni ʻo hangē ko ʻEne foaki e ngaahi kií kia Pitá.

  1. Tali ‘a e ngaahi fehuʻi ko ‘ení ‘i hoʻo tohinoa ako folofolá:

    1. Ko e hā ʻoku mahuʻinga ai ke fakahoko ʻaki e mafai totonú ʻa e ngaahi ouau hangē ko e papitaiso maʻá e kau pekiá?

    2. Ko e hā te ke fai koeʻuhí ko e meʻa kuó ke ako he ʻahó ni?

  2. Hiki ʻa e fakamatala ko ʻení ʻi lalo ʻi he ngaahi ngāue ke fai ʻi he ʻahó ní ʻi hoʻo tohinoa ako folofolá:

    Kuó u ako ʻa e Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 127; 128:1–11 peá u fakakakato ʻa e lesoni ko ʻení ʻi he (ʻaho).

    Ko e ngaahi fehuʻi, fakakaukau, mo ha ngaahi mahino makehe ʻoku ou fie vahevahe mo ʻeku faiakó:

Paaki