Lautohi Faka-Sāpaté: Tokāteline ʻo e Ongoongoleleí
Lēsoni 22: ‘Maʻu ʻa e Puleʻanga Kuo Teu Moʻomoutolú’


Lēsoni 22

“Maʻu ʻa e Puleʻanga Kuo Teu Moʻomoutolú”

Mātiu 25

Taumuʻá

Ke tokoniʻi e kalasí ke nau mateuteu ki he Hāʻele ʻAnga Ua maí, ʻaki ‘enau moʻui anga-tonu, fakatupulaki honau ngaahi talēnití pea mo tokoniʻi e niʻihi kehé.

Teuteú

  1. Lau, fakalaulauloto mo ke lotua ʻa e ngaahi potu folofola ko ʻení:

    1. Mātiu 25:1–13. Ko e akonaki ʻa Sīsū kuo pau ke tau teuteu ki heʻene Hāʻele ʻAnga Ua maí, ʻo fakafou ʻi he talanoa fakatātā ʻo e kau tāupoʻou ʻe toko hongofulú.

    2. Mātiu 25:14–30. Ko e akonaki ʻa Sīsū ʻoku totonu ke tau fakatupulaki ʻa e ngaahi meʻa-foaki ʻoku tau maʻu mei he ʻOtuá, ʻo fakafou ʻi he talanoa fakatātā ʻo e ngaahi talēnití.

    3. Mātiu 25:31–46. Ko e akonaki ʻa Sīsū ʻoku totonu ke tau loto lelei ke tokoniʻi e niʻihi kehé, ʻo fakafou ʻi he talanoa fakatātā ʻo e sipí mo e fanga kosí.

  2. Kapau ʻokú ke fakaʻaongaʻi ʻa e ʻekitivitī ke tākiakiʻi ʻaki e tokangá, peá ke haʻu mo ha kiʻi foʻi hina sioʻata siʻisiʻi, pea mo ha hina lolo (kalasini) pe ko ha vai fakalanu, pea kapau ʻe maʻu, mo e fakatātā Ko e Hāʻele ʻAnga Ua Maí (62562 900; Ngaahi Fakatātā ʻo e Ongoongoleleí 238).

  3. ʻOmi ha laʻi pepa mo ha peni vahevahe ke takitāuhi ʻa e mēmipa kotoa ʻo e kalasí.

  4. Fokotuʻu ki hono akoʻí: Faʻa fakaʻaongaʻi ha ngaahi lea ne fai ʻe ha kau palōfita ʻo e ngaahi ʻaho kimui ní, ʻa ia ʻe lava ʻo maʻu ʻi he tohi lēsoni ko ʻení mo e ngaahi makasini ʻa e Siasí, ke tokoni ʻi hono tataki mo hono fakamahino ʻa e ngaahi fealēleaʻaki fakakalasí pea mo fakamamafaʻi ʻoku kei hokohoko atu pē hono fakahā mai ʻe he ʻEikí ʻa hono finangaló he ʻahó ni. Fakaʻaongaʻi e ngaahi lea ko ʻení ke ne tokoniʻi, kae ʻikai ke ne fetongi, ʻa e ngaahi potu folofola ne vahe ke laú mo e ngaahi fealēleaʻaki fakakalasí.

Fokotuʻu Ki he Founga Fai ʻo e Lēsoní

ʻEkitivitī ke Takiʻaki ʻaki e Tokangá

Fakaʻaongaʻi ʻa e ʻekitivitī ko ʻení pe ko haʻo ʻekitivitī pe ʻaʻau ʻe feʻungá ke kamata ʻaki ʻa e lēsoní.

Fakaʻaliʻali ha kiʻi foʻi hina sioʻata siʻisiʻi, hina lolo pe vai fakalanu pea mo e fakatātā ʻo e Hāʻele ʻAnga Ua maí.

Fakamatalaʻi ange, ʻoku nofotaha ʻa e lēsoni ko ʻení ʻi he talanoa fakatātā ʻe tolu ne akoʻi ʻe he Fakamoʻuí, ‘a ia ko ha tali ki he ngaahi fehuʻi ne fai ʻe heʻene kau ʻAposetoló fekauʻaki mo ʻene Hāʻele ʻAnga Ua maí. Fakahā ki he kalasí te ke faka- ʻaongaʻi ʻa e foʻi hiná pea mo e hina loló pe ko e vai fakalanú ke fakafofongaʻi ʻetau teuteu ʻoku fakahoko ki he Hāʻele ʻAnga Ua maí.

Aleaʻi ʻo e Folofolá mo Hono Fakahokó

ʻI hoʻo akoʻi ʻa e ngaahi potu folofola ko ʻení, mou aleaʻi ha founga ʻe fakaʻaongaʻi ai kinautolu ʻi he moʻui fakaʻahó. Fakalotolahiʻi e kalasí ke nau fakamatala ki ha meʻa ne hoko kiate kinautolu ʻa ia ʻoku felāveʻi mo e ngaahi tefitoʻi moʻoni fakafolofolá.

1. Ko hono fakahoko ʻe Sīsū ʻa e talanoa fakatātā ʻo e kau tāupoʻou ʻe toko hongofulú.

Lau pea mou aleaʻi ʻa e Mātiu 25:1–13. Fakamatalaʻi ange, ko e maʻu ʻa e talanoa fakatātā ʻo e kau tāupoʻou ʻe toko hongofulú mei he tala tukufakaholo fakafonua ʻo e mali faka-Siú. ʻI he kuonga ʻo Sīsuú, naʻe faʻa tataki ʻe he tangata taʻané mo hono kaungāmeʻá ʻa e fefine malí mei hono ʻapí ki he ʻapi ʻo e tangata taʻané. ʻI he halá, kuo talitali mai ai e ngaahi kaungā-meʻa ʻo e fefine malí ke kau fakataha mo kinautolu. ʻI he taimi te nau aʻu ai ki he ʻapi ʻo e tangata taʻané, te nau hū leva ki loto ke fakahoko ʻa e malí. ʻOku faʻa fakahoko ʻa e ngaahi mali ko ʻení ʻi he efiafí, ko ia ko kinautolu ne tatali ki he tangata taʻané pea mo e fefine malí, naʻa nau faʻa toʻotoʻo ha fanga kiʻi maama ʻoku ulo mei ha lolo.

  • ʻI he talanoa fakatātā ʻo e kau tāupoʻou ʻe toko hongofulú, ko hai ʻoku fakafofongaʻi ʻe he tangata taʻané? (Ko e Fakamoʻuí.) Ko hai ʻoku fakafofongaʻi ʻe he kau tāupoʻoú? (Mēmipa ʻo e Siasí.) Ko e hā ʻoku fakafofongaʻi ʻe he malí? (Ko e Hāʻele ʻAnga Ua mai ʻa e Fakamoʻuí.) Ko e hā ʻoku fakafofongaʻi ʻe he lolo ʻi he ngaahi māmá? (Teuteu ki he Hāʻele ʻAnga Ua maí.)

  • Ko e hā ha meʻa ne fai ʻe he kau tāupoʻou vale ʻe toko nimá? (Vakai, Mātiu 25:3.) Ko e hā ha ngaahi nunu’a ʻo ʻenau taʻe teuteú? (Vakai, Mātiu 25:8–12.) ʻOku tau faʻa fai fēfē mo ha fehālaaki tatau mo ia ne fai ʻe he kau tāupoʻou valé?

  • Ko e hā ne fai ʻe he kau tāupoʻou poto ʻe toko nimá? (Mātiu 25:4.) Ko e hā e ola ʻo ʻenau mateuteú? (Vakai, Mātiu 25:10.) Ko e hā te tau lava ʻo ako mei he ngaahi tōʻonga ʻa e kau tāupoʻou poto ʻe toko nimá? (Vakai, T&F 45:56–57. Kuo pau ke tau mateuteu ki he Hāʻele ʻAnga Ua mai ʻa Sīsū Kalaisí.)

  • ʻI hoʻo manatuʻi ko ia ne fakafofongaʻi ʻe he lolo ʻi he talanoa fakatātaá ʻa e teuteu ki he Hāʻele ʻAnga Ua maí, ko e hā ha ngaahi founga te tau lava ʻo tānaki ai ha “lolo” ki heʻetau ngaahi “māmá”? (ʻE lava ke kau he talí, ʻa e ngaahi tefitoʻi meʻa mahuʻinga ʻo e moʻui anga-tonú, hangē ko hono ngāueʻi ʻo e tuí, maʻu e ngaahi ouaú, tauhi e ngaahi fuakavá pe fai mo ha ngaahi ngāue tokoni.)

    Kapau ʻokú ke fakaʻaongaʻi ʻa e hiná pea mo e loló pe ko e vai fakalanú (vakai ki he ʻekitivitī ke takiakiʻi ʻaki e tokangá). Fakamatalaʻi ange, ʻoku fakafofongaʻi ʻe he hiná ʻa e maama ʻi he talanoa fakatātaá. ʻAi ha tulutā lolo pe vai ki he hiná ʻi he taimi kotoa pē ʻoku fokotuʻu atu ai ʻe he kalasí ha ngaahi meʻa ke tau fai ke tau mateuteu aí. Te ke lava ʻo vahevahe ʻa e ngaahi fakakaukau ko ʻeni meia Palesiteni Sipenisā W. Kimipoló:

    “ ʻI he talanoa fakatātaá, naʻe lava ke fakatau e loló he māketí. ʻI heʻetau moʻuí, ʻoku tānaki ʻa e lolo ʻo e mateuteú ʻi he tulutā ki he tulutā, ʻi heʻetau moʻui angatonú. ʻOku hanga ʻe heʻetau kau ki he ngaahi fakatahaʻanga ʻo e sākalamēnití ʻo tānaki mai ha lolo ki heʻetau ngaahi māmá, ʻo tātānaki fakafoʻi tulutā ʻi he ʻalu ʻa e taʻú. Ko e ʻaukaí, lotu fakafāmilí, faiako fakaʻapí, mapuleʻi e ngaahi holi ʻo e uʻá, malangaʻi ʻo e ongoongoleleí, ako ʻo e folofolá—mo e ngaahi ngāue kotoa pē ʻoku fai ko hano fakahaaʻi ʻete tokangá mo ʻete talangofuá, ʻokú ne tānaki mai ha tulutā ki heʻetau tukuʻanga koloá. ʻA e ngāue ʻofá, totongi ʻo e ngaahi foakí mo e vahehongofulú, fakakaukau mo e tōʻonga maʻá, mali ʻi he fuakavá ki he taʻengatá—ʻoku kau foki mo kinautolu he tokoni mahuʻinga ki he lolo ko ia te tau lava ʻo fakafoʻou ʻaki ʻa ʻetau ngaahi maama ongosiá ʻi he vaeua poó” (Faith Precedes the Miracle [1972], 256).

Kole ki he kalasí ke nau fakakaukau fakalongolongo ange ki he ngaahi fehuʻi ko ʻení:

  • Ko e hā ha meʻa naʻá ke fai ʻi he uike kuo ʻosí ke tānaki ai ha lolo ki hoʻo māmá? Ko e hā ha meʻa te ke fai ʻi he uike ko ʻeni ka hoko maí ke tānaki atu ai ha lolo ki hoʻo māmá?

2. Ko hono fakahoko ʻe Sīsū ʻa e talanoa fakatātā ʻo e ngaahi talēnití.

Lau pea mou aleaʻi ʻa e Mātiu 25:14–30. Fakamatalaʻi ange, ʻi he kuonga ʻo e Fuakava Foʻoú, naʻe ʻuhinga ʻa e talēnití ki he lahi ʻo e paʻangá.

  • ʻI he talanoa fakatātā ʻo e ngaahi talēnití, ko hai ʻoku fakafofongaʻi ʻe he tangata ʻoku teu fononga ki he fonua mamaʻó? (Ko e ʻEikí.) Ko hai ʻoku fakafofongaʻi ʻe he kau tamaioʻeikí? (Ko kitautolu taki taha.) Ko e hā ʻoku fakafofongaʻi ʻe he ngaahi talēnití? (Ngaahi meʻafoaki mei he ʻOtuá.)

  • Ko e hā ne fai ʻe he ongo tamaioʻeiki ne foaki ange kiate kinaua ʻa e talēniti ʻe nimá pea mo e talēniti ʻe uá? (Vakai, Mātiu 25:16–17.) Ko e hā ha fakapale ne na fakatou maʻu? (Vakai, Mātiu 25:21, 23.) Ko e hā ʻoku akoʻi mai ʻe he talanoa fakatātā ko ʻení fekauʻaki mo e fakapale taʻengata ʻe tāpuekina ʻaki kitautolu ʻe he Tamai Hēvaní? (ʻE lava ke kau he talí, ko kinautolu ko ia ʻoku siʻisiʻi e ngaahi meʻa-foaki ʻoku nau maʻu mei he ʻOtuá, te nau maʻu ʻa e tāpuaki kotoa pē kapau te nau fakaʻaongaʻi kakato ʻa ʻenau ngaahi meʻa- foakí.)

    Naʻe meʻa ʻa ʻEletā Sēmisi E. Fausi fekauʻaki mo kinautolu ʻoku ngali siʻisiʻi e ngaahi talēniti ʻoku nau maʻú:

    “Kapau ʻoku fakaʻaongaʻi honau ngaahi talēnití ki hono langa ʻo e puleʻanga ʻo e ʻOtuá mo hono tokoniʻi ‘o e niʻihi kehé, te nau fiefia kakato ʻi he ngaahi talaʻofa ʻa e Fakamoʻuí. Ko e talaʻofa maʻongoʻonga ʻa e Fakamoʻuí, te nau ‘maʻu ʻa [ʻenau] totongí, ʻio ʻa e melinó ʻi māmani pea mo e moʻui taʻengatá, ʻi he maama ka hoko maí’ (T&F 59:23)” (ʻi he Conference Report, Apr. 1994, 5; pe Tūhulu, Siulai 1994, p.17)

  • Ko e hā ne fai ʻe he tamaioʻeiki ne foaki ki ai ʻa e talēniti ʻe tahá? (Vakai, Mātiu 25:24–25.) Ko e hā e lea ʻa e ʻeikí kiate iá? (Vakai, Mātiu 25:26–30.) Ko e hā ha ʻuhinga ʻoku tau faʻa tōnounou ai ke fakatupulaki e ngaahi talēniti mo e ngaahi meʻa-foaki kuo foaki mai kiate kitautolu ʻe he ʻOtuá? Te tau lava fēfē ʻo ikunaʻi e ngaahi tūkiaʻangá, ke fakatupulaki e ngaahi meʻa-foaki ko ʻení?

  • Naʻe akonaki ʻa ʻEletā Māvini J. ʻEsitoni ʻo pehē “ko hotau tufakangá ia mo hotau fatongiá ke tau tali ʻa e ngaahi meʻafoakí pea vahevahe atu kinautolu” (ʻi he Conference Report, Oct. 1987, 23; pe Tūhulu, Sānuali 1988, palakalafi 7). Te tau lava fēfē ʻo ʻiloʻi mo tali ʻa e ngaahi talēniti pe ngaahi meʻafoaki kuo foaki mai ʻe he ʻEikí kiate kitautolú? ʻOkú ke fakakaukau ko e hā hono ʻuhinga ʻoku mahuʻinga ai ke vahevahe hotau ngaahi talēnití pe ngaahi meʻafoakí? Kuo tāpuekina fēfē nai koe koeʻuhí ko ha vahevahe atu ʻe ha niʻihi honau ngaahi talēnití pe ngaahi meʻafoakí? Ko e hā ha ngaahi tāpuaki kuo haʻu ki hoʻo moʻuí koeʻuhí ko haʻo fakatupulaki pe vahevahe ho ngaahi talēnití pe meʻafoakí? Kuo tāpuekina fēfē koe koeʻuhí ko ha vahevahe atu ʻe ha niʻihi honau ngaahi talēnití pe meʻafoakí?

  • Kuo foaki ki he toko taha kotoa pē ha meʻafoaki ʻe taha mei he ʻOtuá (T&F 46:11–12), ka ʻoku ʻi ai ha ngaahi meʻafoaki ia ʻe niʻihi ʻoku faingofua hono ʻiloʻí ʻi ha niʻihi. Ko e hā ha ngaahi meʻafoaki ʻe faingataʻa ke ʻiloʻi ka ʻe lava ʻo fakaʻaongaʻi ia ke tokoniʻi ʻaki e niʻihi kehé mo fakalāngilangiʻi ʻa e ʻOtuá?

    Naʻe pehē ʻe ʻEletā Māvini J. ʻEsitoni:

    “Tuku muʻa ke u lau atu ha niʻihi ʻo e ngaahi meʻafoaki ʻoku ʻikai ke faʻa fakatokangaʻi pe ʻiloí ka ʻoku nau fuʻu mahuʻinga faú. ʻOku kau ʻi he niʻihi ko ʻení [haʻamou] ngaahi meʻafoaki—ngaahi meʻafoaki ʻoku ʻikai ke faʻa hā ka ʻoku nau moʻoni mo mahuʻinga.

    “Tau vakaiʻi muʻa ha niʻihi ʻo e ngaahi meʻafoaki ko ʻeni ʻoku ʻikai hā mahino maí: ʻa e meʻafoaki ʻo e kolé, ʻa e meʻafoaki ʻo e fanongó, ʻa e meʻafoaki ʻo e ongoʻí mo hono fakaʻaongaʻi ʻo ha kihiʻi leʻo siʻí; ʻa e meʻafoaki ʻo e tangí; ʻa e meʻafoaki ʻo e fakaʻehiʻehi mei he fakakikihí; ʻa e meʻafoaki ʻo e loto-tahá, ʻa e meʻafoaki ʻo e fakaʻehiʻehi mei he launoá; ʻa e meʻafoaki ʻo e fekumi ki he angatonú; ʻa e meʻafoaki ʻo e ʻikai fai fakamāú; ʻa e meʻafoaki ʻo e kumi ki he ʻOtuá ki ha tākiekiná; ʻa e meʻafoaki ʻo e hoko ko ha ākongá; ʻa e meʻafoaki ʻo e tokanga ki he niʻihi kehé; ʻa e meʻafoaki ʻo e lava ke fakalaulaulotó; ʻa e meʻafoaki ʻo e lava ke lotú; ʻa e meʻafoaki ʻo hono fai ʻo ha fakamoʻoní; pea mo e meʻafoaki ʻo hono maʻu e Laumālie Māʻoniʻoní“ (ʻi he Conference Report, Oct. 1987, 23; or Tūhulu, Sānuali. 1988, palakalafi 5–6).

ʻOange ki he mēmipa taki taha ha peni pe penivahevahe pea mo ha lauʻi pepa. Kole ange ke nau hiki ai ha taha pe ua ʻo honau ngaahi talēnití pe meʻafoakí fakataha mo ha meʻa pau ʻe taha te nau lava ʻo fai ʻi he uike ka hoko maí ke faka- ʻaongaʻi kinautolu ʻi hano tokoniʻi ʻo e niʻihi kehé.

Kapau ʻokú ke fakaʻaongaʻi ʻa e kiʻi hiná pea mo e loló pe vai fakalanú, toe tānaki atu ha ngaahi tulutā ki he foʻi hiná. Fakamatalaʻi ange, ʻi he taimi ko ia ʻoku tau fakatupulaki ai ʻa e ngaahi talēniti mo e ngaahi meʻafoaki kuo foaki mai ʻe he ʻOtuá, ʻoku tau tānaki atu ai ha lolo ki heʻetau ngaahi māmá.

3. Ko hono fakahoko ʻe Sīsū ʻa e talanoa fakatātā ʻo e sipí mo e fanga kosí.

Lau pea mou aleaʻi ʻa e Mātiu 25:31–46.

  • Naʻe akonaki mai ʻa Sīsū ʻi heʻene Hāʻele ʻAnga Ua maí, te ne fakamavahevaheʻi kitautolu ʻo hangē ko hano fakamavahevaheʻi ʻe ha tauhi-sipi ʻa e sipí mei he fanga kosí (Mātiu 25:31–32). ʻI he talanoa fakatātā ʻo e sipí mo e fanga kosí, ko hai ʻoku fakafofongaʻi ʻe he sipí? (Vakai, Mātiu 25:33–34.) Ko hai ʻoku fakafofongaʻi ʻe he fanga kosí? (Vakai, Mātiu 25:33, 41.)

  • Ko e hā ha meʻa ʻoku akoʻi mai ʻe he talanoa fakatātā ko ʻení kuo pau ke tau fai ko e teuteu atu ki he Hāʻele ʻAnga Ua maí pea mo e ʻaho ʻo e fakamāú? (Vakai, Mātiu 25:35–46.)

    Naʻe pehē ʻe ʻEletā Melioni D. Hengisi:

    Naʻe pehē ʻe ʻEletā Melioni D. Hengisi: “Naʻe akoʻi ʻe Sīsū ʻa ʻene kau ākongá ʻi he talanoa fakatātā ʻo e sipí mo e fanga kosí, ʻo fakataipe ki he fakamaau ʻe hokó, peá Ne fakamahinoʻi ai ʻa kinautolu te nau maʻu ʻa e “moʻui taʻengatá” pea mo kinautolu te nau “ ʻalu atu ki he tautea taʻe ngatá’ (Mātiu 25:46). Ko hono faikehekehé, he ko kinautolu kotoa ko ia te nau maʻu fakataha mo ia ʻa e puleʻangá, kuo nau fakatupulekina ʻiate kinautolu ʻa e ʻulungaanga fie tokoní, pea nau maʻu ʻa e fiefia ʻi he foakí, pea mo e fiemālie ʻi he tokoní. Kuo nau tokoni ki he ngaahi fie maʻu ʻa e fiekaiá, fieinuá, tukuhāusiá, telefuá, mahakí, mo kinautolu ʻoku nofo pōpulá… .

    “ ʻOku ʻikai ha meʻa ʻe mahino [lelei ai] ʻa hono fakamahuʻingaʻi lahi ange ʻe he Fakamoʻuí ka ko e ngāue taʻe siokita ki he ni’ihi kehé, ʻi heʻene hoko ko ia ko ha konga mahuʻinga ʻo e ʻulungāanga faka-Kalisitiané pea mo e fakamoʻuí. ʻOku totonu ke hoko ʻa e fie tokoní, foakí mo e feilaulaú ko ha meʻa fakanatula pē ʻo hangē ko e tupú mo e mānavá” (ʻi he Conference Report, Apr. 1992, 10; pe Tūhulu, Siulai 1992, 10).

Kapau ʻokú ke fakaʻaongaʻi ʻa e foʻi hiná pea mo e loló pe vai fakalanú peá ke tānaki atu mo ha ngaahi foʻi tulutā ki he foʻi hiná. Fakamatalaʻi ange, ʻi he taimi ʻoku tau tokoni ai ki he niʻihi kehé, ʻoku tau tānaki ha lolo ki heʻetau ngaahi māmá. Te tau lava foki ai ʻo tokoniʻi ʻa e niʻihi kehé ke nau ʻutu ʻenau ngaahi māmá. Fakamatala ki ha ngaahi sīpinga ʻo ha ngāue tokoni kuó ke vakai ki ai, peá ke fakaafeʻi e kalasí ke nau fakamatala ki ha ngaahi sīpinga kuo nau mamata ki ai.

  • Te tau tāpuekina fēfē ʻa e niʻihi kehé ʻaki ʻetau ngaahi ngāue tokoní? Kuo tāpuekina fēfē koe ʻi haʻo tokoniʻi ha taha? Ko e hā ha faʻahinga ongo ʻokú ke maʻu kiate kinautolu kuó ke tokoniʻí? Ko e hā ha faʻahinga ongo ʻokú ke maʻu kiate kinautolu ne nau tokoniʻi koé? Te tau lava fēfē ʻo tala e ngaahi fiemaʻu ʻa e niʻihi kehé? Te tau vilitaki fēfē ʻi hono tokoniʻi ʻo e niʻihi kehé?

  • ʻOkú ke fakakaukau ko e hā e ʻuhinga ʻa e Fakamoʻuí ʻi he taimi naʻá ne folofola ai, “Ko e meʻa ʻi hoʻo fai ia ki ha taha ʻoku kihiʻi siʻi hifó ʻi hoku kāingá ni, ko hoʻomou fai ia kiate aú”? (Mātiu 25:40; vakai foki, Mōsaia 2:17).

Fakaʻosí

Fakamoʻoni ange ʻoku totonu ke tau teuteu ki he Hāʻele ʻAnga Ua mai ʻa Sīsū Kalaisí. ʻOku totonu ke tau fakatupulekina ʻa e ngaahi meʻafoaki kuo foaki mai ʻe he ʻOtuá mo tau muimui ki he sīpinga ʻa e Fakamoʻuí, ʻaki hano tukutaha ʻetau moʻuí ki hono tokoniʻi ʻo e niʻihi kehé. Fakamamafaʻi ange te tau lava ʻo fai kotoa ʻa e ngaahi meʻá ni, neongo pe ko e hā ha tuʻunga ʻoku tau ʻi aí.

Ngaahi Fakakaukau ke Fakalahi ki Hono Akoʻi ʻo e Lēsoní

ʻOku hoko ʻa e nāunau ko ʻení ko ha fakalahi ki he lēsoni ʻoku fokotuʻu atú. Te ke lava ʻo fakaʻaongaʻi ha fakakaukau ʻe taha pe lahi ange mei heni ke hoko ko ha konga ʻo e lēsoní.

1. “Ko ha Tangata Fononga Fonu he Loto Mamahí”

Mou hivaʻi pe lau fakataha mo e kalasí ʻa e fakalea ʻo e himi “Ko ha Tangata Fononga Fonu he Loto Mamahí” (Ngaahi Himi, fika 17). Hili iá, pea lau ʻa e Mātiu 25:40. Fakaafeʻi e kalasí ke nau fakamatala’i mai e ngaahi ongo ‘oku nau ma’u ‘o kau ki he pōpoaki ʻo e himí pea mo hono potu folofolá.

2. Ngaahi fakamatala fakavitiō

Te ke lava ʻo fakaʻaongaʻi ʻa e konga hono nima ʻo e “Ngaahi ʻUlungāanga Fakafonua ʻo e Fuakava Foʻoú,” ko ha konga ne toʻo mei he Ngaahi fakamatala Fakavitiō ʻo e Fuakava Foʻoú, ke fakamatalaʻi ha ngaahi ʻulungaanga fakafonua fekauʻaki mo e kātoangaʻi ʻo ha mali ʻi he kuonga ʻo e Fuakava Foʻoú.

Paaki