Lautohi Faka-Sāpaté: Tokāteline ʻo e Ongoongoleleí
Lēsoni 35: ‘Mou Fakalelei mo e ʻOtuá’


Lēsoni 35

“Mou Fakalelei mo e ʻOtuá”

2 Kolinitō

Taumuʻá

Ke fakalotolahiʻi e kalasí ke nau hoko ko ha kau ākonga moʻoni ʻa Sīsū Kalaisi ʻaki ʻenau fakahoko ʻa e naʻinaʻi ʻa Paula ʻi he 2 Kolinitō.

Teuteú

  1. Lau, fakalaulauloto mo ke lotua ʻa e ngaahi potu folofola ko ʻení:

    1. 2 Kolinitō 1:3–11; 4; 6:1–10; 11:21–33; 12:1–10. Ko e akonaki ʻa Paula fekauʻaki mo hono ikunaʻi ʻo e ngaahi mamahí.

    2. 2 Corinthians 2:5–11. Ko hono valokiʻi ʻe Paula ʻa e kāingalotú ke nau fefaka-molemoleʻaki.

    3. 2 Kolinitō 7:8–10. Ko e akonaki ʻa Paula fekauʻaki mo e ongoʻi mamahi fakaʻOtua ʻi he ngaahi angahalá.

    4. 2 Kolinitō 5:17–21. Ko e ekinaki ʻa Paula ki he kāingalotú ke nau fakalelei mo e ʻOtuá.

  2. Kapau ʻe maʻu ʻa e filimi Ngaahi fakamatala Fakavitiō ʻo e Fuakava Foʻoú (53914 900) peá ke huluʻi ʻa e “Mamahi Faka-ʻOtuá,” ʻa ia ʻoku miniti ʻe hongofulu mā taha hono lōloá.

  3. Kapau ʻokú ke fakaʻaongaʻi ʻa e ʻekitivitī ke takiakiʻi ʻaki e tokangá peá ke ʻomai ha kiʻi falukunga ʻoneʻone ki he kalasí.

  4. Fokotuʻu ki hono akoʻí: Tuku ha taimi he fakaʻosinga ʻo e kalasí ke ke toe fakamatala fakanounouʻi ai e meʻa kuó ke akoʻí. ʻE hanga ʻe hano fakanounouʻi lelei ʻo e meʻa naʻá ke akoʻí ʻo tokoniʻi e kalasí ke nau fakamāʻopoʻopo mai mo fakamahino ʻa e meʻa kuo nau akó pea nau fakakaukauʻi ai foki mo ha founga ke fakahoko ai ia ʻi heʻenau moʻuí. (Vakai, ʻOku ʻIkai ha Ui ʻe Mahuʻinga ange ʻi he Faiakó, [36123 900]peesi 111–112.)

Fokotuʻu Ki he Founga Fai ʻo e Lēsoní

ʻEkitivitī ke Takiakiʻi ʻaki e Tokangá

Fakaʻaongaʻi ʻa e ʻekitivitī ko ʻení pe ko haʻo ʻekitivitī pē ʻaʻau ʻe feʻungá ke kamata- ʻaki ʻa e lēsoní.

Fakaʻaliʻali ki he kalasí ʻa e ʻoneʻone kuó ke ʻomi ki he kalasí.

ʻEkitivitī ke Takiakiʻi ʻaki e Tokangá

  • Kapau ʻe foaki atu ʻe ha taha kiate koe ha falukunga ʻoneʻone mo ne palōmesi atu ʻoku ʻi ai ha koula ai, ko e hā te ke faí?

Tuku ange ki he kalasí ke fai mai haʻanau tali. Hili iá peá ke lau ʻa e lea ko ʻeni ne fai ʻe ʻEletā Henelī B. ʻAilingi fekauʻaki mo hono tali e naʻinaʻi ʻa e kau palōfitá:

“ ʻOua naʻa mou liʻaki ʻa e akonakí ka mou maluʻi ia ke hoko ko ha meʻa mahu- ʻinga fau. Kapau ʻe ʻi ai ha taha ʻoku mou falala ki ai te ne ʻoatu kiate kimoutolu ha meʻa ʻoku hangē ha ʻoneʻoné, peá ne palōmesi atu ʻoku ʻi ai ha koula, ʻe fakapotopoto pē kapau te mou pukepuke ia ʻi homou nimá, pea kiʻi lulululuʻi. Ko e taimi kotoa pē ʻoku ou fai pehē ai ki ha akonaki mei ha palōfita, ʻe hili pē ha kiʻi taimi nounou, kuo kamata ke u mamata ki he ngaahi tāpuaki ʻo e talangofua ki he akonakí, pea ʻoku ou fakamālō ai” (ʻi he Conference Report, Apr. 1997, 35; pe Tūhulu, Siulai 1997, 29).

ʻEkitivitī ke Takiakiʻi ʻaki e Tokangá

  • ʻOku ʻuhinga ki he hā ʻa e lea ne fai ʻe ʻEletā Henelī B. ʻAilingí?

Fakamatala ange ʻoku hā ʻi he 2 Kolinitō ha ngaahi akonaki fakakikite ʻa ia ʻoku hoko ʻi hotau ʻahó ni. ʻOku tatau e ngaahi akonaki ʻa Paula ʻi he tohí ni mo e ngaahi akonaki ʻoku tau faʻa fanongo ki ai ʻi he konifelenisi lahí. Naʻe pehē ʻe ʻEletā Aealingi, “ ʻI he taimi ʻoku toutou fakaongo mai ai ha lea tatau ʻa e kau palōfitá, ʻoku totonu ke tukutaha ʻetau tokangá [kiate kinautolu]” (ʻi he Conference Report, Apr. 1997, 32; pe Tūhulu, Siulai 1997, 29). Fakalotolahiʻi e kalasí ke nau maʻu ʻa e akonaki ʻi he lēsoni ko ʻení pea nau “fakamahuʻingaʻi ia.”

Aleaʻi ʻo e Folofolá mo Hono Fakahokó

ʻOku vahevahe ʻa e lēsoni ko ʻení ki ha konga ʻe fā ʻa ia ʻoku fakatefito ʻi ha ngaahi taumuʻa mahuʻinga ʻi he 2 Kolinitō. Filifili ʻi he faʻa lotu ʻa e ngaahi taumuʻa ke mou aleaʻi mo e kalasí.

1. Ikunaʻi ʻo e mamahí

Lau pea mou aleaʻi ʻa es 2 Kolinitō 1:3–11; 4; 6:1–10; 11:21–33; 12:1–10. Fakaafeʻi e kalasí ke nau lau leʻolahi e ngaahi potu folofola kuo filifilí.

  • Naʻe hiki e tohi ʻa Paula ki he kakai Kolinitoó, hili ha taimi ne lahi ai ʻa e fakatangá ʻi he taimi ne ʻikai “ ʻamanaki ki he moʻuí” ʻa Paula mo Tīmote” (2 Kolinitō 1:8). Ko e hā hono ʻuhinga ne lava ai ʻe Paula mo Tīmote ʻo fakaʻehiʻehi mei he ongoʻi taʻe ʻamanekiná neongo ʻa e puputuʻú, fevālākí, fakatangá mo hono tuku hifo kinauá? 2 Kolinitō 1:3–5; 4:5–15.) Ko e hā ha ʻuhinga ʻoku hoko ai ʻa e Tamai Hēvaní mo Sīsū Kalaisi ko hotau maʻuʻanga ʻo e fiemālie lelei tahá ia?

    Naʻe fakalotolahiʻi mai kitautolu ʻe ʻEletā Nila A. Mekisuele ʻe tokoniʻi kitautolu ʻe Sīsū Kalaisi ʻi hotau ngaahi faingataʻaʻiá:

    “Ko e taimi ko ia ʻoku tau toʻo ai ʻa e haʻamonga ʻa Sīsuú kiate kitautolú, ʻoku fakahū atu ai ʻa kitautolu ki he meʻa ne ui ʻe Paula ko e ‘feohiʻanga ʻo [Kalaisí] e ngaahi mamahí’ (Filipai 3:10). Neongo pe ko e mahamahaki pe tukuhāusia, pe fakamaau taʻe totonu, … ʻe hanga ʻe hotau fanga kiʻi mamahí ʻo uesia lahi hotau laumālié ʻo kapau ʻoku tau anga-malū. Kuo pau leva ke tau hanga ʻo fakahoungaʻi ʻa e ngaahi mamahi ʻa Sīsū koeʻuhí ko kitautolu, pea ʻikai ngata aí, ka ko hono ʻulungāangá ʻoku ʻikai hono tatau, pea ueʻi hake ai ʻa kitautolu ke tau ʻofa ʻiate ia ʻo lahi ange, pea aʻu ki heʻetau faʻifaʻitaki lahi ange ai kiate ia.

    “Naʻe fakahā mai ʻe ʻAlamā naʻe ʻafioʻi ʻe Sīsū ʻa e founga ke tokoniʻi ai kitautolu ʻi hotau ngaahi mamahí mo e faingataʻaʻiá, koeʻuhí pē kuo ʻosi fuesia ʻe Sīsū hotau ngaahi mamahí mo e ngaahi mahakí (Vakai, ʻAlamā 7:11–12). ʻOkú ne ʻafioʻi lelei ia he kuo hoko kiate ia, [ko ia ai ʻe lava ke Ne ongoʻi ʻa ia ʻoku tau ongoʻí]. Neongo ʻa e ʻikai ke mahino kakato ia kiate kitautolu, ʻo hangē pē ko e ʻikai mahino kakato kiate kitautolu ʻa e anga ʻo ʻene fuesia ʻa e ngaahi angahala ʻa e kakai kotoa pē, ka ʻoku fakafiemālie kiate kitautolu ʻetau ʻiloʻi naʻá Ne fakahaofi ʻa kitautolu tuʻunga ʻi he Fakaleleí” (ʻi he Conference Report, Apr. 1997, 13; pe Tūhulu, Siulai 1997, 12).

  • Kuo tokoniʻi fēfē koe ʻe he Tamai Hēvaní mo Sīsū Kalaisi lolotonga hano ʻahi-ʻahiʻi koe?

  • Naʻe fakahā ʻe Paula ha holi ke ne tokoniʻi e niʻihi kehé ke nau maʻu e fakafiemālie tatau mo ia naʻá ne maʻu mei he ʻOtuá(2 Kolinitō 1:4). Te tau lava fēfē ʻo tokoniʻi e niʻihi kehé ke nau maʻu ha fakafiemālie mei he ʻOtuá?

  • Naʻe fakamālō ʻa Paula ki he kāingalotu ne nau lotua ia mo Tīmote lolotonga ʻa e ngaahi taimi ʻo ʻena faingataʻaʻiá (2 Kolinitō 1:11). Ko e hā e ʻuhinga ʻoku mahuʻinga ai ke tau felotuaʻakí? Kuo tāpuekina fēfē koe pe ko ha taha ʻokú ke ʻiloʻi, ʻe ha ngaahi lotu ʻa ha niʻihi kehe? ʻOku tāpuekina fēfē kitautolu ʻi heʻetau lotua ʻa e niʻihi kehé?

  • ʻE tokoniʻi fēfē kitautolu ʻe he ngaahi akonaki ʻi he 2 Kolinitō 4:17–18 lolotonga e ngaahi mamahí? (Vakai, foki T&F 121:7–8.) Ko e hā e ʻuhinga ʻoku tokoni ai ke tau vakai ki hotau ngaahi ʻahiʻahí mei he tafaʻaki ʻoku taʻengatá? Te tau ako fēfē ke tau vakai ki hotau ngaahi ʻahiʻahí mei he tafaʻaki taʻengatá?

  • Naʻe fakahā ʻe Paula ki he kakai Kolinitoó, naʻe tupu ʻene kātakí, mo ha kāinga-lotu tokolahi, mei heʻenau tui kia Sīsū Kalaisí (2 Kolinitō 6:4–5; 11:23–33). Ko e hā ha ngaahi ʻulungāanga ne akoʻi mai ʻe Paula ʻoku totonu ke tau fakatupulaki ke tokoniʻi ai kitautolu ʻi hono kātekina ʻo e ngaahi ʻahiʻahí? (Vakai 2 Kolinitō 6:4, 6–7.) Kuo tokoniʻi fēfē koe lolotonga ha taimi ne ʻahiʻahiʻi ai koe ʻe ha taha pe lahi ange ʻo e ngaahi ʻulungāanga ko ʻení?

  • Naʻe pehē ʻe Paula naʻe foaki ange ʻe he ʻEikí kiate ia ha vaivai—ko ha “tolounua ʻi he kakanó” (2 Kolinitō 12:7). Ko e hā ne foaki ange ai ʻe he ʻEikí kia Paula ʻa e vaivai ko ʻení? 2 Kolinitō 12:7.) Ko e hā ne ako ʻe Paula ʻi he taimi ne ʻikai ke toʻo ai ʻe he ʻEikí hono “tolounua ʻi he kakanó,” ʻo hangē ko ʻene kolé? 2 Kolinitō 12:8–10.) ʻE tokoniʻi fēfē kitautolu ʻe hotau ngaahi vaivaí ke tau maʻu ha mālohinga meia Sīsū Kalaisi? (Vakai, ʻEta 12:27.) Kuó ke mamata fēfē ki ha moʻoni ʻo e lea ʻa Paula, “he kaú ka vaivai, ʻoku ou toki mālohi”?

2. Fakamolemoleʻi e niʻihi kehé

Lau pea mou aleaʻi ʻa e 2 Kolinitō 2:5–11.

  • Naʻe fakatokanga ʻa Paula ki he kāingalotú ke nau fefakamolemoleʻaki (2 Kolinitō 2:5–8). Ko e hā hono ʻuhinga ʻoku mahuʻinga ai ke tau fakamolemoleʻi e niʻihi kehé? (Vakai, Mātiu 6:14–15; 2 Kolinitō 2:7–8; T&F 64:9–10. Mou aleaʻi ha founga ʻoku uesia ai kitautolu —mo e niʻihi kehé—ʻi he taimi ʻoku tau fefakamolemoleʻaki aí mo e taimi ʻoku ʻikai ke tau fefakamolemoleʻaki aí.)

    Naʻe pehē ʻe Palesiteni Kōtoni B. Hingikelī:

    “ ʻOku tau mamata ki he fakautuutu e honge [fakamolemolé] he ngaahi ʻapi ʻo e kakaí, ʻa ia ʻoku lalanga ai e fanga kiʻi fetaʻemahinoʻaki īkí ʻo hoko ko ha moʻunga ʻo e fekeʻikeʻí. ʻOku tau mamata ki ai ʻi hotau ngaahi kaungāʻapí, ʻa ia ʻoku hoko ai e fanga kiʻi faikehekehe īkí ko ha kona tuʻuloa. ʻOku tau mamata ki ai ʻi he kau ngāue fakapisinisi ko ia kuo nau fekeʻikeʻi mo fakafisi ke nau fakalelei mo fefakamolemoleʻakí, ʻi he taimi lahi ʻoku faʻa ʻi ai ha loto fakatōkilalo ke nofo fakataha hifo ʻo alea ʻi he leʻo vaivaí, pea fakaleleiʻi ʻa e meʻa ʻoku hokó pea tāpuekina ai e toko taha kotoa. Ka ʻoku nau fakamoleki honau ngaahi ʻahó ʻi hono tafunaki e ʻitá mo palani ha sāuni… .

    “Kapau ʻoku ʻi ai ha taha ʻokú ne tafunaki ʻi hono lotó ʻa e ongoʻi kona ko ia ʻo e fetāufehiʻaʻakí, ʻoku ou kole atu ke ke kole ki he ʻEikí ha mālohi ke ke lava ʻo fakamolemole. ʻE hoko haʻo fakahā e holi ko ʻení, ko ha fakamoʻoni ʻo hoʻo fakatomalá. He ʻikai ke faingofua, pea he ʻikai ke hoko leva. Ka ʻo kapau te ke fekumi faivelenga ki ai mo ke ngāueʻi, ʻe hoko ia… .

    “ … ʻOku ʻikai maʻu ha melino ʻi hono toe fakamanatu ʻo e ngaahi mamahi kuo ʻosi hokó. ʻOku maʻu pē ʻa e melinó ʻi he fakatomalá mo e fakamolemolé. Ko e melino haohaoa ia ʻa e Kalaisi naʻá ne folofola, ‘ʻOku monūʻia ʻa e faʻa fakaleleí, ʻe ui kinautolu ko e fānau ʻa e ʻOtuá.’ (Mātiu 5:9.)” (“ ʻOku ʻEkea Meiate Kimoutolu ʻa Hoʻomou Fakamolemoleʻi ʻa e Kakai Kotoa Pē,” Tūhulu, Nōvema 1991, 4)

  • Ko e hā te tau lava ʻo fai ke toe lahi ange ai ʻetau fakamolemolé?

3. Ko e ongoʻi mamahi faka-ʻOtua ʻi heʻetau ngaahi angahalá

Lau pea mou aleaʻi ʻa e 2 Kolinitō 7:8–10.

  • Hili haʻane fanongo ne hanga ʻe ha taha ʻo ʻene ngaahi tohí ʻo “ngaohi ke mamahi [e kakai Kolinitō,” naʻe fiefia lahi ʻa Paula (2 Kolinitō 7:8–9). Ko e hā ne tali peheni ai ʻa Paula ki he mamahi ʻa e kakai Kolinitoó? (Vakai, 2 Kolinitō 7:9–10.) ʻOku ʻuhinga ki he hā ʻa e “mamahi faka-ʻOtua” ʻi heʻetau ngaahi angahalá?

Kapau ʻokú ke fakaʻaongaʻi ʻa e filimi vitiō “Ko e Mamahi Faka-ʻOtuá,” peá ke huluʻi ia he taimí ni.

  • Ko e hā hono faikehekehe ʻo e mamahi faka-ʻOtuá pea mo e mamahi ʻo e māmaní”? Ko e hā hono ʻuhinga ʻoku hoko ai ʻa e mamahi faka-ʻOtuá ko ha konga mahuʻinga ʻo e fakatomalá?

    Naʻe fakamatalaʻi ʻe Palesiteni Sipenisā W. Kimipolo: “Kapau ʻoku ʻi ai ha taha ʻokú ne mamahi koeʻuhí ko hano ʻiloʻi ʻo ʻene faiangahalá, ta ʻoku ʻikai kakato ʻa ʻene fakatomalá. ʻOku hanga ʻe he mamahi faka-ʻOtuá ʻo fakalotolahiʻi ha taha ke ne fakatomala, neongo ʻoku teʻeki ke maʻu ʻe ha taha ʻene faiangahalá, pea ngaohi ia ke ne fakapapauʻi te ne fai ʻa e meʻa ʻoku totonú ʻo tatau ai pē pe ko e hā ha meʻa ʻe hoko. Ko e faʻahinga mamahi ʻeni ʻokú ne ʻomi ʻa e māʻoni- ʻoní mo ne tataki atu kita ki he fakamolemolé“ (Repentance Brings Forgiveness [pamphlet, 1984], 8).

4. Hoko ʻo fakalelei mo e ʻOtuá

Lau pea mou aleaʻi ʻa e 2 Kolinitō 5:17–21.

  • Naʻe naʻinaʻi ʻa Paula mo Tīmote ki he kakai Kolinitoó ke nau “fakalelei mo e ʻOtuá” (2 Kolinitō 5:20). ʻOku ʻuhinga ki he hā ʻa e fakalelei mo e ʻOtuá?

    Naʻe ako mai ʻa ʻEletā Pulusi R. Makongikī ʻo pehē: “Ko e fakaleleí ko e founga pē ia ʻokú ne totongi mai e tangatá mei he faiangahalá pea mo e poʻuli fakalaumālié pea fakafoki ai ia ki ha tuʻunga ʻo e faaitaha mo e uouangataha pea mo e ʻOtuá, ʻa ia kuó ne liliu mei heʻene tomuʻa fakakakanó, koví mo moʻui fakatatau mo e holi ʻo e māmaní, ka kuo fakatupu foʻou ia ʻe he Laumālie Māʻoniʻoní; kuo fanauʻi foʻou ia; peá ne hangē ha kiʻi tamasiʻí, ʻo ne moʻui ʻia Kalaisi” (Doctrinal New Testament Commentary, 3 vols. [1965–73], 2:422–23).

  • Te tau lava fēfē ʻo fakalelei mo e ʻOtuá? (Vakai, 2 Kolinitō 5:17–19, 21; 2 Nīfai 25:23; Sēkope 4:10–11.)

Fakaʻosí

Fakamoʻoni fekauʻaki mo e ngaahi moʻoni kuo mou aleaʻí. Fakalotolahiʻi e kalasíke nau manatua mo muimui ki he naʻinaʻi ʻa Paula ʻi he 2 Kolinitō.

Ngaahi Fakakaukau ke Fakalahi ki Hono Akoʻi ʻo e Lēsoní

ʻOku hoko ʻa e nāunau ko ʻení ko ha fakalahi ki he lēsoni ʻoku fokotuʻu atú. Te kelava ʻo fakaʻaongaʻi ʻa e fakakaukau ko ʻení ke hoko ko ha konga ʻo e lēsoní.

1. Ko e “tangata ʻi tuʻá” pea mo e “tangata ʻi lotó” (2 Kolinitō 4:16)

  • Naʻe lea ʻa Paula ʻo kau ki he “tangata ʻi tuʻá” pea mo e “tangata ʻi lotó” (2 Kolinitō 4:16). ʻOku ʻuhinga ki he hā ʻa e ongo kupuʻi lea ko ʻení? ʻE lava fēfē ke “fakafoʻou ʻa e lotó ʻi he ʻaho kotoa pē”? (2 Kolinitō 4:16).

2. “Kau Fakafofonga ʻo Kalaisi” (2 Kolinitō 5:20)

  • Naʻe pehē ʻe Paula ko ia mo Tīmoté ko ha ongo fakafofonga (amipasitoa) ʻo Kalaisi” (2 Kolinitō 5:20). Ko e hā ʻa e ʻamipasitoa? (Ko e ʻamipasitoá ko ha fakafofonga fakapuleʻanga ia ʻokú ne lea ke fakafofongaʻi ha kau taki ʻo ha fonua pe kautaha. ʻOku ngāue ʻa e ʻamipasitoá ke fokotuʻu ha vā fengāueʻaki lelei ʻi he kakai ʻokú ne fakafofongaʻí mo e kakai kehé.) Naʻe hoko fēfē ʻa Paula mo Tīmote ko ha ongo ʻamipasitoa pe fakafofonga ʻo Sīsū Kalaisi? Te tau hoko fakatāutaha fēfē ko ha kau ʻamipasitoa pe fakafofonga ʻo Sīsū Kalaisi?

Paaki