Tusi Lesona ma le Taimi o Fetufaaiga a le Peraimeri
Lesona 14: O le Upu o le Poto


Lesona 14

O le Upu o le Poto

Faamoemoega

Ina ia fesoasoani i tamaiti taitoatasi ia malamalama e faamanuiaina i tatou e le Alii pe a tatou mulimuli i poloaiga o lo o tuuina mai i le Upu o le Poto.

Sauniuniga

  1. Suesue ma le agaga tatalo le Mataupu Faavae ma Feagaiga e 89 ma le Tanielu 1.

  2. Lua taga pepa, e tasi e tusia ai se foliga ataata i luga, ma le tasi e tusia ai se foliga faanoanoa. Afai e le maua ni taga pepa, tusi se foliga faanoanoa ma se foliga fiafia i luga o ni fasi pepa .

  3. Ia faia ni tamai pepa lapotopoto e tusia ai ni foliga fiafia mo tamaiti uma. e mafai ona e filifili e aumaia ni pine po o se mea faapipii e faapipii ai i ofu o tamaiti.

  4. Tusi ni ata laiti o meaai po o le ‘oti‘oti mai foi i se mekasini (pe afai e maua). Fai ia lava ina ia mafai ona tofu le tamaititi ma ni ana ata se lua. Ia aofia ai le tele o meaai maloloina eseese, ma ia aofia ai foi ni ata o tapaa, lauti po o le kofe, ma ava malolosi.

  5. Ia saunia e usu pe faitau upu o le “Mo Le Maloloina ma le Malosi” (Tusipese a Tamaiti, itulau 21).

  6. O Mea e Manaomia:

    1. Se Tusi Paia ma se Mataupu Faavae ma Feagaiga.

    2. Talita ma le mama a le FMT.

    3. Ata 3-6, O le Perofeta o Iosefa Samita (62002; Taga Ata o le Talalelei 401); ata 3-29, Ua Teena e Tanielu Meaai ma Uaina a le Tupu (62094; Taga Ata o le Talalelei 114); ata 3-27, Fetufaai le Uila Vilivae (62317); ata 3-30, Maea Tafue (62523); ata 3-31, Tamaititi ma se Maile.

  7. Ia faia ni sauniuniga e talafeagai ai mo so o se gaoioiga e faamauoa mai ai e te manao e faaaoga.

Faalautelega Fautuaina o le Lesona

Tofi se tamaititi e faia le tatalo amata.

Toe tulitatao atu i tamaiti pe afai na uunaiina i latou e faataunuuina se mea i le vaiaso talu ai.

E Finagalo le Tama Faalelagi ma Iesu Keriso Ina ia Tatou Maua ni Tino Maloloina Lelei

Gaoioiga faatosina

Fai atu i tamaiti e moeiini o latou mata ma faafoliga e tofu lava i latou ma le fagafao, e pei o se tamai maile. Latou te alolofa tele ia latou fagafao ma latou te fiafia faatasi ma i latou. I se tasi aso na foliga mai ai ua ‘ivaiva ma mamai, ma e foliga mai ua le ‘aina e i latou a latou meaai e fiafia tele iai.

Gaoioiga faatosina

  • O le a se mea o loo faaletonu ai lau fagafao lena e te mafaufau i ai?

  • O a ni mea atonu e le manao iai le fagafao na te ‘aina?

Ia faamalamalama atu na ‘aina e le fagafao se mea e le lelei mo ia.

Gaoioiga faatosina

  • E mafai faapefea ona e fesoasoani i lau fagafao? (Aua le tuuina atu o ia e ‘ai se meaai e leaga mo ia.)

  • O le a se mea e mafai ona tupu i lou tino pe afai e te ‘aia ni mea e le fetaui ai ma lou tino?

Ia faamalamalama atu e mafai ona tatou faaleagaina o tatou tino e ala lea i le ‘aina o mea e le maloloina. Aua e silafia lelei e le Tama Faalelagi ma Iesu Keriso e mafai ona tupu lenei mea, ua la tuuina mai ia te i tatou nisi poloaiga e fesoasoani ia i tatou ina ia tatou tutupu ae ma le malolosi ma le fiafia.

Ua Tuuina Mai e le Tama Faalelagi ma Iesu Keriso le Upu o le Poto Ia i Tatou

Ata ma le talanoaga

Faaali atu le ata 3-6, O le Perofeta o Iosefa Samita. Ia faamatala atu na tauina atu e Iesu Keriso i le Perofeta o Iosefa Samita nisi o meaai e tatau ona tatou ‘aia ma nisi e le tatau ona tatou ‘aia. Na tusia i lalo e Iosefa Samita nei mea ina ia taitaiina ai i tatou. O nei faatonuga ua taua o le Upu o le Poto, o lo o maua i le vaega e 89 o le Mataupu Faavae ma Feagaiga. (Ia uu i luga se kopi o le Mataupu Faavae ma Feagaiga.)

Ia faamatala atu o meaai e tatau ona tatou ‘aia e aofia ai fualaau faisua, pi, sina fasi povi laititi, fualaau ‘aina, ma fatulaau e pei o saito (falaoa ma saimini) ma le araisa.

Na lapataiina foi i tatou e Iesu Keriso e uiga i mea e leaga ai o tatou tino, e pei o le tapaa, mea vevela e pei o le lauti ma le kofe, ma le uaina ma isi ava oona. O perofeta talu ai nei na latou lapataiina foi i tatou ina ia aua nei o tatou faaaogaina ia fualaau faasaina. (Fesoasoani atu i tamaiti ia latou malamalama e le o tagata uma e ulaula; inu lauti, kofe, po o ava oona; po o le faaogaina o fualaau e leaga. O nisi tagata latou te le iloaina o nei mea e leaga mo o latou tino.)

Ia faamatala atu na fetalai mai foi Iesu Keriso ia i tatou ina ia aua nei o tatou soona faaaogaina aano o manu. Ia faamalamalama atu e lelei tele le faaaoga o ituaiga eseese o meaai maloloina.

Faaali atu ata o tamaiti tiotio (ata 3-27, Fetufaai le Uila vilivae; ata 3-30, Maea Tafue; ata 3-31, Tamaititi ma le Tamai Maile). Ia mautinoa ua malamalama tamaiti o le Upu o le Poto ua tuuina mai ia i tatou e tausia ai o tatou tino ia maloloina ma malolosi ma o le a tatou fiafia pe a tatou usitaia ona taiala.

Taaloga

Tuu i luga o le fola o le potuaoga ia foliga e lua (po o tagapepa), e tasi e fiafia ma le tasi e faanoanoa. Faaali atu ata o meaai ma vaiinu. Ia auauai tamaiti i le filifilia o se ata o se meaai. Tuu atu i latou e mafaufau po o le fea tagapepa po o le faaputuga e tatau ona faasino iai meaai taitasi. Ia talanoaina po o a meaai o le a fesoasoani i o latou tino ia tutupu ae malolosi ma maloloina ai.

E Finagalo le Tama Faalelagi ma Iesu Keriso Ina ia Tatou Maloloina ma Malolosi

Mau, ata, ma le tala

Faaali atu le ata 3-29, Ua Teena e Tanielu Meaai ma Uaina a le Tupu, ma faamatala atu le tala lenei mai tusitusiga paia e faatatau i le ata (tagai i le Tanielu 1). Ia faamatala atu na silafia lelei e Tanielu o le meaai ma le uaina mai le tupu e le lelei mo lona tino ma e le maua ai e ia se malosi. Na toa o ia ma teena le manao o le tupu. Na filifili o ia e ai i meaai e faia i fualaau faisua ma fatulaau ma talosaga atu mo se vai manino e inu ai. Ia faamalamalama atu na iloa mulimuli ane e le tupu, o Tanielu ma ana uo e toatolu o tagata sili ia ona malolosi ma popoto o tagata uma. (O Tanielu lava lenei na lafoina i le lua o liona ona o lona tatalo i le Atua ae sa taofia e le tupu ma sa faasaoina e le Atua i se vavega.)

Mau

Faitau atu le Tanielu 1:17 i tamaiti, ma faamatala atu na faamanuiaina i latou e le Atua ona o lo latou tausiaina o o latou tino

Ia uunaia tamaiti ina ia mulimuli i le faataitaiga a Tanielu pe a ofoina atu se mea e le talafeagai mo o latou tino. Ia tuu atu i tamaiti latou te talanoaina pe faatinoina po o le a le mea e mafai ona latou faia ina ia filifili ai le sao.

Pese

Usu pe faitau faatasi ma tamaiti upu o le “Mo le Maloloina ma le Malosi.” Afai e masani ai tamaiti i le pese, e mafai ona e taumafai e usuina faataamilosaga.

Mo le maloloina ma le malosi

ma meaai i aso uma

viia lona suafa,

Le Alii e.

Aotelega

Faaali atu le talita a le FMT po o le mama a le FMT. Ia faamamafa atu iai le taua o le filifilia o le ala sao e tausia ai o tatou tino ia malolosi. Fai atu ni fesili mai le lesona e avea ma iloiloga vave, e pei o nei:

  • Na aoaoina i tatou e Iesu i le ala tatou te tausia ai o tatou tino ia maloloina ma malolosi. O fea e mafai ai ona tatou faitau iai i nei mea i totonu o tusitusiga paia? Mataupu Faavae ma Feagaiga e 89.)

  • Tatou te taua lea vaega o le o le . (Upu o le Poto.)

  • Aisea tou te manatu ai ua taua lenei vaega o le Upu o le Poto?

  • O a nisi mea lelei e tatau ona tatou aai ma feinu ai?

  • O a nisi o mea e mafai ona afaina ai o tatou tino?

  • Na faapefea ona faaalia e Tanielu lona lototoa? (I lona fai atu lea e “leai” i meaai le maloloina.)

  • O le a se mea e mafai ona e faia pe afai e ofoina atu e se tasi ia te oe se mea e le mo le ola maloloina? (Fesili atu i ni mea patino lava, e pei o sikareti, fualaau, po o le tele foi o le lole. Fesoasoani i tamaiti e aoao ma faataitai auala latou te tali atu ai i ni ituaiga faaosoosoga faapena.)

Pepa e tufaina atu

Ia tuuina atu i tamaiti uma se foliga ataata (e mafai ona e faapine pe faapipiiina i o latou ofu) ina ia faamanatu atu ai ia te i latou o le a latou fiafia pe a latou filifilia meaai maloloina e ai.

Fai atu i le tamaititi o le a faia le tatalo faaiu ia faafetai atu i le Tama Faalelagi mo meaai maloloina ma tino malolosi.

Gaoioiga e Faamauoa Mai Ai

Filifili mai gaoioiga nei ni gaoioiga o le a sili ona fetaui mo tamaiti. E mafai ona e faaaogaina i le lesona lava ia po o le avea ma se iloiloga po o se aotelega. Mo nisi taiala faaopoopo, tagai i “Taimi o le Vasega” i “Fesoasoani mo le Faiaoga.”

  1. E mafai ona e fuafua e aumai i le vasega sina meaai maloloina itiiti e fetufaai ai ma tamaiti, e pei o fualaau aina po o ni masi. (Ia fesootai muamua ma matua o ni tamaiti ina ia mautinoa e leai se tamaititi e afaina gofie ona o se meaai. Aua le aumaia ni meaai i le Aso Sa anapogi.)

  2. Usu pe faitau faatasi ma tamaiti upu o le fuaiupu lona lua o le “I La Tatou Tesareta” (Viiga, itulau 191).

    Ia umi na ola

    Malolosi manaia

    Ti, le kofe, ma tapaa lē tagofia,

    ‘Ava e le inu ai

    Manu e le ai tele ai

    Ua saili ia lelei ma atamai.

  3. Mo tamaiti laiti, atonu e te manao e fai se papeti (puppet) faigofie mai pepa po o se ie ma sona gutu e faamaga tele. Faaali atu le ata o meaai po o le faamatala atu foi meaai eseese. Tatala le gutu o le papeti mo meaai lelei ae mapuni mo mea e le tatau ona faaaogaina e le tino. Po o lou valaaulia foi o tamaiti e faamatala ma faamapuni o latou gutu ao e faaali atu po o lou faamatalaina atu foi o ituaiga meaai eseese. (Tagai i le Friend, Nov. 1993, itulau 12.)

  4. Ia valaaulia tamaiti latou te faatinoina le tala ia Tanielu ma ana uo ua latou teena meaai mananaia a le tupu ae filifili meaai faigofie ua latou iloa e sili atu le maloloina.

Lolomi