Tusi Lesona ma le Taimi o Fetufaaiga a le Peraimeri

Lesona 23: Faamagalo Atu i Isi

Lesona 23

Faamagalo Atu i Isi

Faamoemoega

Ina ia fesoasoani i tamaiti taitoatasi ia mulimuli i le poloaiga ia faamagalo atu i isi.

Sauniuniga

Suesue ma le agaga tatalo le Mataupu Faavae ma Feagaiga e 64:9.
Tusi le upu ita ma le fiafia i tua o foliga e talafeagai iai (ata ʻoti 3-6).
Ia saunia e fesoasoani atu i le vasega e toe iloilo le tala ia Alema le Itiiti (tagai i le Mosaea 27; lesona 22).
O Mea e Manaomia:
1. Se Mataupu Faavae ma Feagaiga
2. Ata ʻoti o Alema le Itiiti (ata ʻoti 3-3), o atalii e toafa o Mosaea (ata ʻoti 3-4), ma foliga ita ma le fiafia (ata ʻoti 3-6).
3. Se mea lanu mumu, e pei o se fasi ie po o se pepa, ma se mea paepae. Ia mautinoa o le mea lanu paepae e matuai mama lelei.
Ia faia ni sauniuniga e talafeagai ai mo so o se gaoioiga e faamauoa mai ai e te manao e faaaoga.

Faalautelega Fautuaina o le Lesona

Tofi se tamaititi e faia le tatalo amata.

Toe tulitatao atu i tamaiti pe afai na uunaiina i latou e faataunuuina se mea i le vaiaso talu ai.

E Mafai Ona Tatou Mulimuli ia Iesu Keriso

Gaoioiga faatosina

Fai atu i tamaiti e te manao latou te faia le mea lea e te faia. Fai atu iai e faataitai mai ao e tu i luga, faaloloa, ataata, nofo i lalo, ma piilima ou lima.

Ia faamalamalama atu iai talu ai na latou faia uma mea na e faia, ua latou mulimuli ia te oe. Afai e te mulimuli i se tasi, e le faia foi le mea o lo o ia faia.

Tau atu ia i latou o le a e fesoasoani ia i latou ina ia latou aoao i se auala sili ona taua e mafai ai ona latou mulimuli ia Iesu.

E Alofa ma Faamagalo i Tatou e Iesu Keriso

Iloiloga o le tala

Fai atu i le vasega latou te faamatala faapuupuuina mai le tala i le liua o Alema le Itiiti. Atonu latou te mananao e faaaoga ata ʻoti.

Fesoasoani ia i latou e tau mai vaega nei:

Iloiloga o le tala

I le taimi muamua, sa lei talitonu Alema o Iesu Keriso o le Faaola. Na ia tautala atu i tagata ia faia mea leaga e tele. Na ia aoao atu e le moni poloaiga ma le Ekalesia a Iesu Keriso.
- O le a so outou manatu o le a se lagona na oo i le tama o Alema ma le Ekalesia?
E ui lava sa amioleaga ia Alema ma faia le tele o mea sese, ae sa alofa pea iai Iesu Keriso ia te ia.
- Na faapefea ona faaali atu le alofa o Iesu ia Alema le Itiiti? (Na ia poloaiina o ia ina ia salamo; tagai i le Mosaea 27:11-16. Na faaalia foi le alofa o Iesu e ala leai lona togiolaina o agasala uma. O lea na mafai ai e Alema ona salamo ma faamagaloina.)
- Na faapefea ona faaali atu e le tama o Alema ma tagata o le ekalesia lo latou alolofa mo Alema? (Sa latou tatalo ma anapogi mo lona toe foi mai; tagai i le Mosaea 27:21-24.)
Na lagona e Alema le Itiiti lona faanoanoa i le mea na ia faia ma salamo mai ai.
- O le a le mea na faia e Iesu Keriso ina ua uma ona salamo Alema le Itiiti? (Na ia faamagalo ia Alema; tagai i le Mosaea 27:28.)
- O le a le mea na faia e Alema le Itiiti ina ua uma ona ia salamo? (Na ia alu atu i nuu uma ma tau atu i tagata le mea na tupu ia te ia. Na ia tau atu ia te i latou le mea moni e uiga ia Iesu Keriso ma le Ekalesia; tagai i le Mosaea 27:32.)

Ia faamalamalama atu, e pei lava ona alofa ma faamagalo e Iesu Keriso ia Alema le Itiiti, e faapena foi ona alofa pea o ia ia te i tatou ma o le a ia faamagaloina i tatou pe a tatou salamo mo mea sese na tatou faia.

E Tatau Ona Tatou Faamagalo Atu i Isi

Talanoaga

O le a sou lagona pe a tulei oe e se isi i lalo po o le faatiga foi ia te oe?
O le a sou lagona pe a ula atu nisi ia te oe po o le taufaifai atu foi?
O le a sou lagona pe a le faatagaina oe e isi tamaiti tou te taaalo faatasi?
O le a sou lagona pe a faaleaga e se isi sau meatotino?

Tuu atu le avanoa mo tali i fesili taitasi. Ia faamalamalama atu afai e fai e se isi se mea leaga poo le faatiga foi ia i tatou, e masani lava ona tatou maua le lagona ita po o le tiga i totonu o o tatou loto.

Tuu i luga le ata ʻoti o le foliga ita. (O vasega matutua e mafai ona latou faaaogaina le itu o le li’o o lo o tusia ai upu.)

Ia talanoaina ma tamaiti po o a ni o latou lagona pe a feita. Taumafai e faamamafa atu o latou lagona le fiafia pe a latou feita i se isi.

Talanoaga

O le a se mea e manao iai lenei lagona ita e te faia? (Taumafai e faamamafa atu o le ita e le mafai ai ona tatou faataunuuina mea e pei ona finagalo ai le Tama Faalelagi ma Iesu Keriso tatou te faia.)

Ia faamalamalama atu na fetalai mai Iesu ina ia tatou faamagalo atu i isi e pei ona ia faamagaloina i tatou. Na ia silafia lelei e le o se mea faigofie le faamagalo atu i isi pe afai ua tatou afaina, ae finagalo o ia ina ia tatou mulimuli i ana faataitaiga.
O le a le uiga o le faamagalo? (Pe a faamagaloina i tatou e le Faaola, ua ia faaleaogaina so o se faasalaga e tusa ai ma se agasala na tatou faia, pe afai tatou te salamo. Na te fesoasoani mai ina ia tatou matuai ola amiotonu. Pe a tatou faamagalo atu i isi, ua tatou alolofa atu iai, ma ua leai ni o tatou lagona leaga mo i latou ona o ni sese sa latou faia ia te i tatou.)

Faaali atu i tamaiti le mea lanu mumu. Ona faitau lea o le vaega lenei mai le Isaia 1:18: “E ui lava ina pei o ofu mumu a outou agasala, ae mafai ona avea e pei o le paepae o le kiona.”
O le a so outou manatu o le a le uiga o lenei fuaiupu? (Faamanatu atu i tamaiti o le lanu paepae e masani ona faaaogaina e faailoa ai le mama.)

Ia suia le mea lanu mumu i le mea lanu paepae. Ia faamalamalama atu e pei lava ona e suia o le mea lanu mumu i le mea lanu paepae lea e faailoa mai ai le mama, e faapena foi ona avea e le Faaola le tagata ua salamo ma tagata mama atoatoa.

Tuu atu i se tamaititi matua na te faitauina mai le vaega lenei mai le Mataupu Faavae ma Feagaiga 64:9, po o lou faitauina atu foi e oe: “O le mea lea, ou te fai atu ai ia te outou, e tatau ona outou faamagalo atu le tasi i le tasi.”

Talanoaga

Pe a faatiga mai isi ia te i tatou po o le agaleaga mai foi, o le a se mea e tatau ona tatou faia ina ia mulimuli atu ai i le poloaiga a Iesu Keriso o le faamagalo atu? (Faamagalo ma alofa atu ia te i latou.)

Ia faamalamalama atu o le alofa atu ma le faamagalo atu, e tatau ona tatou-

Talanoaga

Aveese le lagona ita ma le naunau e taui atu ma sui i le isi tagata.
Faagalo le agaleaga mai.
Faaali atu le alofa ma le agalelei i le tagata.

Ia faamanino atu, pe a tatou matuai faamagalo atu lava i isi, ua tatou matua naunau lava e faagalo le sese na latou faia ma suia o tatou lagona ita i lagona agalelei ma le alofa. O le faamagalo atu i isi tagata e aofia ai le faaalia o le alofa le faatuaoia mo i latou pe a maea ona faamagaloina i latou.

Ufiufi le foliga ita i le foliga fiafia (po o le faaaogaina o le itu o upu o le lio).

Tala ma le talanoaga

Faamatala atu i tamaiti le tala lenei i se tamaititi e igoa ia Ioane. Fai atu iai e taumafai e mafaufau po o a ni o latou lagona ae po o le a foi se mea latou te faia pe ana fai o i latou o Ioane.

“E le lapoa Ioane e pei o isi tamaiti. O nisi o tamaiti latou te ula ia te ia ona o lona puupuu. O se tasi tamaititi lapoa e igoa ia Paulo e ula lava ia te ia ma tulei solo o ia.”

Tala ma le talanoaga

O le a so outou manatu o le a se lagona na oo ia Ioane? (Le fiafia ma le ita.)

“I se tasi aso sa alu se savaliga a Ioane i lalo o auvaemauga, e sue ni maa e seāseā ona maua. Sa ia faia se faaputuga o maa eseese…. E iai ni maa matagofie a Ioane o lo o i le fale. Ae o lo o ia saili pea mo nisi.

“E lei leva lava ae ona faalogoina loa se leo e masani lava iai. O le alii o Paulo. O lo o ia saili foi ni maa. Na fai atu Paulo ia Ioane e alu ese aua o ia na taunuu muamua iina. Na amata ona ia tulia ia Ioane agai atu i lalo o le mauga…. E lei leva ae faalogoina e Ioane se tauvalaau leotele e sau mai luga teisi atu o le mauga. Na toe tamoe atu o ia i luga ma ia iloaina ai o Paulo o lo o matuai tigaina lava.” Ua matuai lavea leaga lava lona vae.

Tala ma le talanoaga

O le a so outou manatu o le a se lagona na oo ia Ioane ina ua amata ona tuli e Paulo ma fai atu iai e alu ese?
O le a so outou manatu o le a se lagona na oo ia Ioane ina ua ia vaaia Paulo ua lavea lona vae?

Fai atu i tamaiti e faalogo mai i le faaiuga o le tala ma latou iloaina ai le mea na faia e Ioane:

“Sa taumafai Ioane e fesoasoani ia Paulo…, ae sa le malosi o ia…. Sa ia faanofofilemuina lelei ia Paulo ae tamoe atu mo se fesoasoani.

“Na o mai Ioane ma lona tama ma sa mafai ona la aveina ifo Paulo mai luga o le mauga. Na la avatu o ia i lo latou fale. Sa fesoasoani le tina o Ioane i le fusiina o le vae o Paulo. Sa ofo atu Ioane e faasoa atu lana faaputuga maa ia Paulo ona ua toulu uma maa a Paulo i le mea na pau ai.

“Na faatoese Paulo ia Ioane mo ona uiga ma mea na ia faia. Sa ata ia Ioane, ma ua avea nei i laua ma se uo lelei” (siitia mai le Savali i Ona Ala: Vaega A, itulau 151-52).

Tala ma le talanoaga

Na faapefea ona mulimuli Ioane i le poloaiga ia faamagalo atu? (Na ia faamagalo atu ma tausia lelei se tasi sa agaleaga atu ia te ia.)
O le a le mea na faia e Ioane e iloa ai ua ia faamagalo atu? (Na taumafai o ia e fesoasoani ia Paulo. Na alu atu ma aumai lona tama ma fesoasoani ia Paulo. Na avea o ia ma uo a Paulo.)
Tou te manatu sa faigofie ia Ioane ona faagalo uiga leaga o Paulo sa faia ia te ia ae fesoasoani iai?

Ia faamanino atu sa tatau ona faigata ia Ioane ona faagalo uiga leaga o Paulo sa faia, ae sa mulimuli Ioane i le poloaiga a Iesu Keriso ma sa ia faamagalo atu.

Tala faatino

Tuu atu i tamaiti latou te faatinoina se vaega se tasi po o le sili atu foi o vaega nei. Ia auai uma lava tamaiti o lau vasega. Tuu atu e faaali mai o latou lagona i lea tulaga, ma tuu atu iai e faamatala mai le mea e tatau ona latou faia ina ia mulimuli ai i le poloaiga ia faamagalo atu. Taumafai e fesoasoani i tamaiti ia malamalama e tatau ona latou suia o latou lagona ita i lagona o le alofa ma le agalelei, faagalo le agaleaga, ma tausia faalelei le tagata. Faaaoga fesili o lo o i le faaiuga o vaega taitasi e avea ma taiala.

Tala faatino

O lo o taaalo Julie ma Tammy i le polo. Sa tamoe mai Susana ma tulei i lalo ia Julie. Na leaga ai lona tuli i lana pau i lalo. I le aso lava lena, na sau ai Susana i le fale o Julie ma fesili atu pe mafai ona latou taaalo ma Julie ma Tammy i le polo.
- O le a se lagona na oo ia Julie ina ua tulei o ia e Susana i lalo?
- O le a se mea e tatau ona faia e Julie e faailoa atu ai ua ia faamagaloina Susana ina ua sau Susana e manao latou te taaalo i le polo? (Ia faailoa atu i tamaiti, e tatau ona tatou faamagalo atu i so o se tagata, e tusa lava pe latou te lei talosaga mai mo se faamagaloga po o le lagona foi o le faanoanoa i le mea sese ua faia?
O lo o taaalo Aneti ma Tavita i se taaloga. Ua malo Aneti i le taaloga. Ua ita ia Tavita, ma tulei ese faafuasei le taaloga mai ia te ia, ma alu ese faavave loa. O le aso na sosoo ai na fai atu ai Tavita ia Aneti la te toe taaalo i le taaloga.
- O le a so outou manatu o le a se lagona o Aneti ina ua tulei ese e Tavita le taaloga?
- O le a se mea e tatau ona faia e Aneti ina ua manao Tavita la te toe taaalo i le taaloga? (Toe faamamafa atu foi, e tatau ona tatou faamagalao atu i le isi, e tusa lava pe le fai mai “Ua ou iloa lou sese.”)
Sa afe Alisa e asiasi i si ona tei o Mata ina ua foi mai le aoga. O lo o i lona lima sana meaalofa mo lona tina. Sa fao e Mata mai ia te ia. Ua pau ma ua taʻe ai. O le afiafi lena na alu atu ai Mata ma faatoese ia Alisa ma fai atu iai ua ia lagona lona sese.
- O le a se lagona o le a oo ia Alisa?
- O le a se mea e tatau ona ia faia pe a alu atu Mata?

Aotelega

Faamatalaga a le faiaoga

Ia faaiuina i lou faamanatu atu i tamaiti, pe a tatou mulimuli i se isi tagata, tatou te faia mea o lo o faia e lena tagata. Afai tatou te mulimuli ia Iesu Keriso, e tatau ona tatou mulimuli i lana poloaiga o le faamagalo atu i isi. Afai e talafeagai, atonu e te manao e fetufaai ma tamaiti se mea na oo ia te oe ina ua e faamagalo atu i se tasi ma e maua ai se lagona lelei i lou faia o lena mea. (Aua e te faaaogaina igoa o tagata aua atonu e iloa lelei e tamaiti.) Tuu atu i tamaiti e toe iloilo mea e tatau ona latou faia e faamagalo atu ai:

Faamatalaga a le faiaoga

E tatau ona tatou aveese lagona ita ma le naunau e taui ma sui atu i isi tagata.
E tatau ona tatou faagalo le agaleaga.
E tatau ona tatou agalelei atu ma alofa atu i le tagata.

Ia fai atu i tamaiti e manatua ia faamagalo atu i se tasi i le faagasologa o le vaiaso ma ia o mai saunia i le vaiaso o lumanai ma faamatala mai i le vasega po o a ni o latou lagona na maua ina ua latou faamagalo atu i se tasi.

Tofi se tamaititi e faia le tatalo faaiu.

Gaoioiga e Faamauoa Mai Ai

Filifili mai gaoioiga nei ni gaoioiga o le a sili ona fetaui mo tamaiti. E mafai ona e faaaogaina i le lesona lava ia po o le avea ma se iloiloga po o se aotelega. Mo nisi taiala faaopoopo, tagai i “Taimi o le Vasega” i “Fesoasoani mo le Faiaoga.”

Tuu atu i tamaiti laiti latou te tauina se upu umi lava, e pei o le hipopotamusa. Tau atu iai o nisi upu e faigata ona tau. Ia faamatala atu e mafai foi ona faigata le fai atu “Ua ou faamagalo oe” pe a faaita i tatou e se isi. Tau atu i tamaiti o nisi taimi e mafai e upu na e fa ona liua se lagona faanoanoa i le fiafia.
Usu pe faitau upu o le “Fesoasoani Mai Tama Pele” (Tusipese A Tamaiti, itulau 99); o lo o maua upu i le pito i tua o le tusi lesona lenei.
Fai faatasi ma tamaiti gaoioiga nei e faaaoga iai tamailima. (E mafai foi ona e faamauluina ni totini i ou lima e fai ai ni papeti ma faapipii ni tamai mata i totini.)

E lua uo laiti, o agavale ma taumatau (sii i luga lima ma uu moto)

Na amata ona tauaimisa ma amata ona tauaifusu. (foli moto a le isi i le isi)

O lea na faanoanoa ai lenei uo i lena aso,

Aua ua aoaoina i laua i le ala sao e taaalo ai.

Ona lafi ai lea o le isi uo ua ma; (gagau ifo i lalo le moto taumatau ma liliu ese)

E faapena foi i le isi, ua lagona le mea e tasi. (gagau ifo foi i lalo le moto agavale ma liliu ese)

Na faapea mai le uo muamua, “Ua ou iloa le mea e fai (pati lima)

Ia faaali atu ua ou sese. Ou te talosaga atu mo lau faamagaloga.”

“E faapena foi ona ou sese,” sa faapea mai ai le isi,

“Ta taaalo ma fiafia i lenei aso atoa.” (piilima ma nofo i lalo)
Tusitusi i se penitala i luga o se fasipepa (po o le fai o ni maka i se penisina i luga o le laupapa) e faailoa mai ai mea sese ma filifiliga sese. Ona tapē uma ese lea ina ia le toe iai se mea e iloa. Ia faamalamalama atu, afai tatou te salamo, e faapena uma lava ona tapēeseina e Iesu Keriso a tatou agasala ina ia leai se toe agasala e ia te i tatou. (Atonu e te manao e faataitai le vaega lenei ao lei amataina le vasega.)