Tusi Lesona ma le Taimi o Fetufaaiga a le Peraimeri

Lesona 2: Ua Faatuatuaina i Tatou e le Tama Faalelagi Tatou Te Mulimuli i Lana Fuafuaga

Lesona 2

Ua Faatuatuaina i Tatou e le Tama Faalelagi Tatou Te Mulimuli i Lana Fuafuaga

Faamoemoega

Ina ia fesoasoani i tamaiti taitoatasi ia malamalama ua faatuatuaina o ia e le Tama Faalelagi e faia filifiliga sa’o.

Sauniuniga

Suesue le Aperaamo 3: 22-28.
Fai ni pine mo tamaiti uma ma oe e pei o lenei:

Ua Faatuatuaina A‘u e Lo‘u Tama Faalelagi Ou Te–

Ia tusia i le ogatotonu o le pine ia mataitusi FMT.
Ia saunia e aoao atu le fuaiupu lona lua o le pese “Filifili le Ala Sa‘o” (Tusipese a Tamaiti, itulau 160); o lo o maua upu i tua o le tusi lesona lenei.
O Mea e Manaomia:
1. Ia tofu tamaiti ma se penivali po o se penitala.
2. Se pine po o se mea faapipii mo pine taitasi.
3. Le talita a le FMT o lo o i luma o le tusi lesona.
4. Penisina, laupapa, ma se solo (po o se isi mea e mafai ona tusi ai i luga).
5. Ata 3-2, Ua Tuuina Mai e le Tama Faalelagi Lana Fuafuaga Ia i Tatou.
Ia faia ni sauniuniga e talafeagai ai mo so o se gaoioiga e faamauoa mai ai e te manao e faaaoga.

Faalautelega Fautuaina o le Lesona

Tofi se tamaititi e faia le tatalo amata.

Toe tulitatao atu i tamaiti pe afai na uunaiina i latou e faataunuuina se mea i le vaiaso talu ai.

O i Tatou o ni Fanau a se Tupu Silisili

Gaoioiga faatosina

Faamatala atu le tala lea e uiga i le atalii o se tupu sili:

Sa iai se tupu ma sona atalii, o se perenise, sa pu‘eina ma aveina atu i se nofoaga e mamao ese mai lona fale.

O i latou sa pu‘eina le perenise sa latou taumafai e faamalosia o ia e faia mea sese. Sa latou taumafai e aoao o ia ina ia agaleaga atu i tagata. Sa latou faaaogaina gagana leaga ma taumafai ina ia tautala o ia i upu leaga. Sa latou taumafai e faamalosia o ia ina ia pepelo, faa‘ole‘ole, ma gaoi. Sa oo foi ina ua latou taumafai e faamalosia o ia ina ia ona faaaogaina meaai ma vaiinu e lē lelei mo lona soifua maloloina. Ae peitai, e leai ma se tasi o na mea leaga na faia e le perenise. Mulimuli ane, ina ua mavae le ono masina o lenei mea matautia, sa fesiligia loa e nei tagata le perenise, “Aisea e te le faia ai mea nei matou te mananao e te faia?”

Na ia tali mai faapea, “E le mafai ona ou faia mea o lo o outou fai mai ai, aua o au o le atalii o le tupu, ma ua aoaoina au e lo‘u tama ina ia ou faia mea sao. Na ou ola ae ina ia avea au o se tupu.”

Talanoaga

Ia faamalamalama atu na iloa lelei e le perenise o ia o se atalii o le tupu ma o lo o faamoemoe foi o ia e avea ma se tupu pe a matua.

Ia ta‘u atu i tamaiti o se atalii o se tupu o lo o i totonu o le potuaoga i le asō.

Solo

Fai atu i tamaiti e faalogologo lelei i le solo ma maitau po o ai le atalii o lenei tupu silisili. Faitau e oe po o le fesoasoani atu foi i se tasi o tamaiti e faitauina le solo lenei:

“O au o se tamaititi na fanau mai i se aiga tautupu.
O lou Tama o le Tupu o le lagi ma le lalolagi.
O lou agaga na foafoaina i le lagi i luga.
O se tamaititi alofagia, o se purinisese (perenise) au nei.”

(Anna Johnson, “I Am a Child of Royal Birth,” Children‘s Friend, Oct. 1959, p. 29)

Solo

O ai lea tamaititi tautupu? (O i tatou uma lava.)

Fesoasoani i tamaiti ina ia malamalama o tagata uma lava o lo o i le vasega o se perenise po o se purinisese. O i tatou uma lava o ni fanau a se tupu e silisili i tupu uma, o lo tatou Tama Faalelagi alofa lea. E finagalo o ia ina ia tatou faia mea sao, e pei lava ona faia e le perenise na faamatalaina i le tala.

E Faatuatuaina i Tatou e le Tama Faalelagi

Gaoioiga i le laupapa

Tusi lolomi le upu faatuatuaina i luga o le laupapa.

Gaoioiga i le laupapa

O le a le uiga o le upu faatuatuaina?

Ia tuu atu se avanoa i tamaiti e tali mai ai.

Tala

Pe ua e oo atu ea i se nofoaga e matuai sili lava ona pogisa?

Faamatala atu le tala lenei:

Ina ua iva tausaga o Susana, na aveina atu ai o ia e lona tama e matamata i se ana e latalata ane i lo latou fale. Ia ua la ulu atu i totonu o le ana, sa fefe Susana aua e pogisa ma fou ia te ia. Na fesoasoani lona tama ia te ia e foia

lona fefe e ala lea i lona uuina o lona lima ma talanoa atu ia te ia a‘o la savavali atu i totonu. Na ia aoao atu ia te ia ina ia tagotago solo ona lima i puipui ma savali faatosotoso ona e lē laugatasi le palapala.

Na faifaimalie lava seia oo lava ina ua la oo atu i totonu o le ana i le pogisa tele. Sa fefe Susana, ma e iai taimi na manao ai e toe foi i tua, ae sa latalata atu pea lona tama ia te ia ma faamalosi atu ia te ia e faaauau pea.

E le‘i umi ae vaaia e Susana se malamalama i ona luma atu. O se avanoa i le isi itu o le ana. Ona o lona faatumulia i le lototoa sa ia savali faavavevave atu ai i le avanoa lea ma ia lagona ai se mitamita uiga ese ona o le mea ua ia mafaia. Sa ataata lemu lona tama. Ona ia fai atu lea ia Susana po o le a sona manatu pe mafai ona ia toe foi atu i fafo ma le ana na o ia lava. Sa fai si fefe laititi o Susana i lea manatu o le alu na o ia, ae sa ia fai atu o le a alu. Sa ta‘u atu e le tama o Susana ia te ia o le a puipuia o ia i totonu o le ana ma faailoa atu le tele o le talitonuga i lona mafaia lea ona alu na o ia. Na ia faamautinoa atu foi ia te ia o le a ia faatali mai i le isi itu o le ana mo ia.

Sa toe alu atu Susana i totonu o le ana ma savali ma le faaeteete tele, ma le tagotago atu o ona lima i puipui, e pei lava ona aoaoina atu e lona tama. Sa lagonaina e Susana le fiafia tele ina ua ia latalata atu i le isi itu o le ana. Sa fiafia o ia a‘o savali atu i fafo i le malamalama o le isi itu o le ana i lima o lona tama o lo o faatali mai ai o ia.

Ta‘u atu i tamaiti, e pei lava ona aoaoina Susana e lona tama i le auala e toe su‘e ai lona ala i fafo o le ana, e faapena foi ona aoao mai i tatou e lo tatou Tama Faalelagi pe faapefea ona tatou sailia lo tatou auala i lenei olaga e toe foi atu ai ia te ia. Ina ua toe auina atu Susana e lona tama na o ia i totonu o le ana, na ia faatuatuaina o ia e tagotago i puipui ma savali ma le faaeteete i le palapala ina ia mafaia ai e ia ona su‘e lona auala i fafo. Ua faatuatuaina i tatou e lo tatou Tama Faalelagi tatou te faia filifiliga sao ina ia mafai ai ona tatou sailia lo tatou auala e toe foi atu ai ia te ia. O lo o ia faatalitali mo i tatou ina ia tatou toe foi atu ia te ia.

Talanoaga

O fea sa tatou iai ae tatou te le‘i o mai i lenei lalolagi? (Sa tatou nonofo faatasi ma lo tatou Tama Faalelagi; tagai i le Aperaamo 3: 22-23.)

Ia faamalamalama atu tatou te alolofa i le Tama Faalelagi, ma ua tatou iloa e alofa o Ia ia i tatou. Sa tatou fiafia ai iina. Na ta‘uina mai e Tama Faalelagi ia i tatou e finagalo o ia ina ia tatou faapei o ia ma o lo o iai sana fuafuaga o le a fesoasoani ia i tatou e ausia ai lea sini.

Ata

Faaali le ata 3-2, Ua Tuuina Mai e Tama Faalelagi Lana Fuafuaga Ia i Tatou, ma faamanino atu sa iai Iesu Keriso iina ma i tatou. Sa tatou faatasia uma lava.

O le fuafuaga a le Tama Faalelagi e aofia ai le foafoaina o se lalolagi mo i tatou. O le lalolagi o le a mafai ai ona tatou aoao i le eseesega o le lelei ma le leaga ma filifili mo i tatou lava po o le a le mea tatou te faia. Na silafia lelei e le Tama Faalelagi o le a tatou faia mea sese. Ae o le a ia auina mai Iesu Keriso e fesoasoani ia i tatou e faatoilaloina na sese. (Tagai i le Aperaamo 3: 24-27.)

Ia faamalamalama atu na filifilia e le Tama Faalelagi ia Iesu Keriso e fesoasoani ia i tatou aua sa ia usiusitai ma manao e mulimuli i le fuafuaga a le Tama Faalelagi. Na filifilia foi o ia e le Tama Faalelagi e foafoaina lenei lalolagi mo i tatou.

E iai le isi o tatou uso e igoa ia Lusifelo. Na manao lava ia e mulimuli ia te ia lava ae le o le Tama Faalelagi. Ae o le mulimuli atu ia Lusifelo o le a lē lelei lea mo i tatou. Na silafia lelei e le Tama Faalelagi lena mea ma ia filifilia ai Iesu e faataunuuina lana fuafuaga. O le mea lena na matuai ita ai Lusifelo. (Tagai i le Aperaamo 3: 27-28.)

Ata

O le a le mea na faia e Lusifelo? (Na ia tauanauina le toatele o tagata e mulimuli atu ia te ia ae le o le Tama Faalelagi.)
O ai na tatou filifili e mulimuli iai? (O le Tama Faalelagi ma Iesu. Ia faamalamalama atu e na o i latou lava na filifili e mulimuli i le Tama Faalelagi ma Iesu latou te mauaina ni tino. O i latou na filifili e mulimuli atu ia Lusifelo, latou te le mauaina ni tino.)
O le a le mea na oo ia Lusifelo? (Na tulieseina o ia mai le Lagi ma ua lauiloa o ia ia Satani po o le tiapolo. E taumafai e faaosooso i tatou e faia mea sese. Ia faamalamalama atu o lo o ia taumafai pea ina ia tatou mulimuli atu ia te ia ae le o le Tama Faalelagi ma Iesu, e pei lava ona iai o ia a‘o tatou nonofo faatasi ai ma le Tama Faalelagi.)

Ta‘u atu i tamaiti o le filifili e mulimuli i le Tama Faalelagi ma Iesu o le filifiliga sao lena ma ua matuai fiafia lava le Tama faalelagi ma Iesu i a tatou faaiuga. E finagalo le Tama Faalelagi ina ia tatou filifili e mulimuli i lana fuafuaga i lenei lalolagi ina ia mafai ai ona tatou toe foi atu e mau faatasi ma ia.

E Mafai Ona Tatou Mulimuli i le Fuafuaga a le Tama Faalelagi e Ala Lea i lo Tatou Filifili o le Sa‘o

Taaloga

Ia faamalamalama atu i tamaiti e tele auala e filifili ai le sa‘o i aso taitasi. Fesoasoani ia i latou e faia le taaloga o le “O Le a Se Mea E Finagalo le Tama Faalelagi Ou Te Faia?”

Ia tuuina atu se avanoa i tamaiti uma e tali mai ai se fesili o fesili nei. Faaopoopo atu iai nisi fesili pe a manaomia ina ia maua uma e tamaiti le avanoa e filifili ai po o le a le mea o le a ia faia. Ia faia ni fesili e talafeagai ma lau vasega.

Taaloga

O le a se mea e finagalo iai le Tama faalelagi ou te faia pe afai ua ou vaivai tele i se po ma ua ou manao ou te moe e aunoa ma le faia o sau tatalo?
O le a se mea e finagalo iai le Tama Faalelagi ou te faia pe afai ua ou folafola atu i lo‘u tina o le a ou fesoasoani atu ia te ia, ae te‘i ua sau se tasi o a‘u uo ma fai mai ma te o ma te taaalo?
O le a se mea e finagalo iai le Tama Faalelagi ou te faia pe afai ua ou mauaina se meatotino a se tasi tagata?
O le a se mea e finagalo iai le Tama Faalelagi ou te faia pe afai ua leaga ia te au i se tulaga e le‘i mafaufauina se mea taalo a la‘u uo e sili ona fiafia iai?
O le a se mea e finagalo iai le Tama Faalelagi ou te faia pe afai ua uma ona ou folafola atu i lo‘u tina le taimi ou te taunuu atu ai i le fale?

Pese ma le talanoaga

Ta‘u atu i tamaiti o le fuaiupu lona lua o le “Filifili le Ala Sa‘o” o lo o faamatala mai ai nisi o auala e mafai ona tatou filifilia ma faaali atu ai lo tatou faatuatuaina e lo tatou Tama Faalelagi. Fesoasoani ia i latou e faalogologo lelei ao e faitauina atu upu o le fuaiupu lona lua.

Pese ma le talanoaga

O le a se mea o lo o ta‘u mai i le pese e mafai ona tatou faia ina ia filifili ai le sa‘o? (Tatalo, faatuatua, salamo, ma usitai.)

Tusi lolomi upu nei i luga o le laupapa. Mo tamaiti laiti, ia ta‘u leotele ia upu ma toe fai faatasi ma oe. Fai atu i tamaiti po o le a le uiga o nei upu. Faalautele o latou manatu pe a manomia:

Pese ma le talanoaga

Tatalo, o lona uiga o le talanoa atu i le Tama Faalelagi. Faafetai atu ia te ia mo ana faamanuiaga uma ia te oe, ma ole atu ia te ia e fesoasoani mai ina ia e filifilia le sa‘o.
Faatuatua, o lona uiga o le talitonu lea e alolofa mai le Tama Faalelagi ma Iesu Keriso ia te oe ma o le a la‘ua fesoasoani mai ia te oe.
Salamo, o le lagona lea o le faanoanoa mo se mea sese na e faia, ma ole atu i le Tama Faalelagi e faamagalo mai ia te oe, ma e te le toe faia lava.
Usitai, o lona uiga o le faia lea o le mea ua fai mai ai le Tama Faalelagi tatou te faia.

Pese ma le talanoaga

O le a le mea o lo o ta‘u mai i le pese o le a tupu pe afai tatou te ola i aoaoga a Iesu? (O le a tatou fiafia.)

Fesoasoani i tamaiti e aoao upu e ala lea i le faifai soo. Ona usu uma lea o le pese faatasi ma tamaiti. Atonu e te manao e titina ese upu o lo o i luga o le laupapa pe afai ua maua e tamaiti.

Aotelega

Pine

Ia tuuina atu i tamaiti taitoatasi se pine e faia mai i le pepa ma se penivali po o se penitala pe afai e mafai ona latou tusitusi. Faitau leotele atu ia upu “E Faatuatuaina A‘u E Lo‘u Tama Faalelagi Ou Te —”.

Pine

O le a le mea ua faatuatuaina i tatou e le Tama Faalelagi tatou te faia? (Filifili le sa‘o.)

Fesoasoani i tamaiti ina ia malamalama, afai e valu tausaga lo latou matutua, e mafai ona latou filifili ina ia papatisoina aua ua lava lo latou matutua e iloa ai le lelei mai le leaga. Ua faatuatuaina i latou e le Tama Faalelagi latou te filifilia le sa‘o.

Faaali atu le talita a le FMT o lo o maua i le pito i luma o le tusi lesona. Atonu e te manao foi e faamanatu atu iai le uiga o mataitusi o le FMT o lo o i luga o a latou mama.

Ia tusia e se tamaititi matua ia mataitusi e suitulaga mo le “fai mea tonu.” Ia faaali atu lau pine i tamaiti faatasi ai ma mataitusi o lo o i le ogatotonu. Ia tusia lava e i latou ia mataitusi i luga o a latou pine pe afai latou te mafaia ma fesoaosani ia i latou e faapipii a latou pine i o latou ofu.

Molimau

Ia tuuina atu lau molimau o tamaiti uma lava o lo o i lau vasega o ni fanau a le Tama Faalelagi. E sili atu lona malosi nai lo se isi tupu o lo o iai i le lalolagi. Ua faatuatuaina i latou uma e le Tama Faalelagi o le a latou faia mea sa‘o ina ia mafai ai ona latou toe foi atu e mau faatasi ma ia.

Ia fautua atu i le tamaititi o le a faia le tatalo faaiu ina ia tuuina atu le faafetai i le Tama Faalelagi alofa o lē ua faatuatuaina i tatou e faia mea sa‘o.

Gaoioiga e Faamauoa Mai Ai

Filifili mai gaoioiga nei ni gaoioiga o le a sili ona fetaui mo tamaiti. E mafai ona e faaaogaina i le lesona lava ia po o le avea ma se iloiloga po o se aotelega. Mo nisi taiala faaopoopo, tagai i “Taimi o le Vasega” i “Fesoasoaniga mo le Faiaoga.”

Ta‘u atu i tamaiti o le a e alu ese atu ma le potu mo sina taimi, ae e te le‘i alu ese, ia musumusu atu i taliga o tamaiti uma ni faatonuga. Ia iloa e tamaiti o nei faatonuga o le a ta‘u atu ai ia te i latou se mea o le a fiafia ai lo latou Tama Faalelagi ia i latou. Ta‘u atu ia i latou afai latou te manaomia oe, o le a e latalata atu ia i latou. Ia faamalamalama atu o le a e fiafia pe afai latou te mulimuli i faatonuga.

Ia musumusu atu le faatonuga lenei e tasi i tamaiti uma lava, “Piilima ou lima, moeiini ou mata, ma mafaufau e uiga i le Tama Faalelagi ma Iesu Keriso.”

Alu ese ma le potu ma tu i tafatafa o le faitotoa. Tu ai iina mo ni nai sekone. A‘o e toe ulu mai i le potu, ia e faafetai atu i tamaiti o ē na mulimuli i faatonuga. Ia faamalamalama atu na tuuina mai e lo tatou Tama Faalelagi ma Iesu ni faatonuga ia i tatou, ma e finagalo i la‘ua ina ia tatou mulimuli iai. Afai tatou te faia, o le a tatou toe foi atu ia i la‘ua ma le saogalemu i se aso.
Ia tusia ma valivali e tamaiti uma se ata o se mea e mafai ona latou faia ina ia mulimuli ai i le fuafuaga a le Tama Faalelagi.