Lesona 4
Iosefa Samita i Lona Laititi
Faamoemoega
Ina ia uunaia tamaiti e mulimuli i faataitaiga a Iosefa Samita i le avea ma se tagata lelei o le aiga ma mulimuli ia Iesu.
Sauniuniga
-
Suesue le Talafaasolopito o Iosefa Samita 1: 1-12.
-
Ia saunia se pepa lautele e ufiufi uma ai le ata o Iosefa Samita. ʻOtiʻoti le pepa i ni vaega se tele, ina ia tofu uma ai le vasega ma vaega taitasi o le paso. Toe tuu pepa ua uma ona ʻtiʻti i luga o le ata o Iosefa Samita seia oo ina le toe iloa le ata. (Mo tamaiti matutua, ia tusi se faamatalaga e uiga ia Iosefa Samita i tua o fasi pepa taitasi.)
-
Ia saunia upu nei e tusi i luga o ni fasipepa:
Usitai
Auauna
Alofa
Faitau tusitusiga paia
Tatalo
-
Ia saunia e usu le “A i ai i le Aiga le Alofa” (Viiga, Nu. 181)
-
Ia saunia mea nei e faaaogaina:
-
Mea faapipii (tape).
-
Ata 3-6, Le Perofeta o Iosefa Samita (62002; Taga Ata o le Talalelei 401); ata 3-7, O le Aiga o Iosefa Samita; ata 3-8, Ua Sailia e Iosefa Samita le Poto i le Tusi Paia (Taga Ata o le Talalelei 402); ma le ata 3-9, Iesu le Keriso (62572; Taga Ata o le Talalelei 240).
-
-
Ia faia ni sauniuniga e talafeagai ai mo so o se gaoioiga e faamauoa mai ai e te manao e faaaoga.
Faalautelega Fautuaina o le Lesona
Tofi se tamaititi e faia le tatalo amata.
Toe tulitatao atu i tamaiti pe afai na uunaiina i latou e faataunuuina se mea i le vaiaso talu ai.
Sa Iai se Aiga Lelei o Iosefa Samita
Gaoioiga faatosina
Faaali atu i tamaiti le ata o Iosefa Samita o lo o ufiufiina. Taʻu atu ia i latou o le ata o lo o i lalo o le pepa o le ata o se tasi na alofa i le Tama Faalelagi ma sa mulimuli i aoaoga a Iesu Keriso. Taʻu atu i tamaiti se tasi o faamatalaga moni nei, ma fai atu i se tamaititi e aveese se fasi pepa se tasi mai pepa o lo pupuni ai le ata. Ia faia pea lea faiga seia aveesea uma fasi pepa ma mafai ai e tamaiti ona vaai i le ata. (Mo se vasega o tamaiti matutua, atonu e te manao e tusi nei mea moni i tua o fasi pepa ma auauaʻi tamaiti e aveese mai fasi pepa ma faitau leotele le faamatalaga o lo o tusia ai i tua.)
Faamatalaga moni e uiga ia Iosefa Samita:
Gaoioiga faatosina
-
E fiafia o ia e taalo i taaloga.
-
E lanumoana ona mata.
-
Na fanau mai o ia i le aso 23 o Tesema.
-
O le igoa o lona tina o Lusi.
-
E le mauoa tagata o lona aiga ae sa latou maua le fiafia.
-
O se tagata galue malosi.
-
Sa faaigoaina o ia i lona tama.
-
Sa faamaoni o ia.
-
Sa asiasi atu agelu ia te ia.
-
O le igoa o lona toalua o Ema.
-
O ia o se alii malosi.
Ona fesili atu lea i tamaiti:
Gaoioiga faatosina
-
O ai lea?
-
O le a se isi mea tou te iloa e uiga ia Iosefa Samita?
Afai e iai ni fesili a tamaiti e uiga ia Iosefa Samita, ia talanoaina faapuupuu ma i latou. Ia faamatala atu iai o ia o le perofeta muamua ma le Peresitene o le Ekalesia a Iesu Keriso o le Au Paia o Aso e Gata Ai. O ia o se tagata agalelei ma alofa. Ia faamalamalama atu o le a latou aoao atili e uiga ia Iosefa Samita i lesona o lo o lumanai.
Ata ma le tala
Faaali atu le ata 3-7, O le Aiga o Iosefa Samita, ma taʻu atu mea nei e uiga i le olaga o Iosefa aʻo laititi o ia.
I le ata, o Iosefa Samita o le alii laititi o lo o i le itu taumatau ma lona ofutino paepae. E lanumoana ona mata ma enaena vaivai lona lauulu. E toatele ona uso ma ona tuafafine. O Iosefa o se tama tausaafia ma fiafia e ata, taalo i le polo, piʻi, faasee i le aisa, ma taalo i isi taaloga.
Aʻo laititi ia Iosefa, sa faia e lo latou aiga ni aoga i lo latou fale aua sa leai se aoga na latalata ane i lo latou aiga. Mulimuli ane, sa o atu Iosefa ma ona uso ma ona tuafafine i le aoga, lea na latou aoao atili ai e uiga i le faitau tusi, tusitusi, ma le matematika.
Sa faamamaina e le aiga o Iosefa se vaega o le eleele na latou faatauina ma fausia ai so latou tamai fale laau i le itu i saute o Palamaira i Niu Ioka. O lenei tamai fale laau sa iai ni ona faamalama tioata ma se fola laupapa. O potu sa faamafanafanaina e se taʻinafi tele lava sa i totonu o le umukuka. Sa faaaogaina e le aiga o Samita moli fagu aua sa leai se eletise. Sa latou totoina ia saito, sana, o pi, ma le felesi. Sa faaaogaina e Lusi Samita ma lana fanau teine ia le felesi e gaosia mai ai lavalava. Sa faamamaina e tama ia laau mai lo latou fanua ma faaputu ese ina ia faamamago ona latou susunuina lea ae faatau atu le lefulefu e fai mai ai fasimoli. Sa gaosia foi e le aiga o Samita ni nofoa ma ʻato. Sa faapea mai Lusi, sa latou mafaia lava ona fausia so latou fale faatauvaa ae sa mama lelei ma teuteuina e ala i o latou lava lima.” (Tagai i le Donald L. Enders, “A Snug Log House,” Ensign, Aug, 1985, pp. 14-22 ma le Dale L. Berge, “Archaeological Work at Smith Log House,” Ensign, Aug. 1985, pp. 24-26.)
Ata ma le tala
-
E tutusa faapefea lou fale ma le fale o Iosefa Samita?
-
E ese faapefea lou fale mai le fale o Iosefa Samita?
E tele ni mea sa faia e le tama o Iosefa Samita aua le tausiaina o lo latou aiga, e aofia ai se faatoaga. Sa galue malosi Iosefa faatasi ma lona tama i le totoina lea o fatu laau, fualaau ʻaina, fualaau faisua. Sa tausia foi e le aiga se lafu povi, puaa, ma moa. Sa la faia ni paelo, pakete, ma salu. Sa galulue malosi le tina o Iosefa ma ona tuafafine i le kuka, suisui, faamamaina o le fale, tausiga o tamaiti, gaosia le sisi ma le pata, ma le vaaia o le umukuka, togalaau, ma le tatauina o susu o povi. I se tasi tausaga na manumalo ai le aiga o Samita i se faailoga mo le gaosiina o se meaai suamalie (syrup) sili ona lelei i totonu o le aai atoa.
Ata ma le tala
-
O a ituaiga galuega e faia faatasi e lo outou aiga?
-
O le a se mea e mafai ona e faia e fesoasoani atu ai i lou aiga?
Aʻo laititi lava Iosefa Samita, sa tau leai ni falemai e maua ai ni vailaau. Sa malaga atu fomai i fale o tagata mamai ina ia fesoasoani ia te i latou.
Sa mai tigaina Iosefa Samita ao laititi o ia. Sa afaina le vae o Iosefa ma ua fufula. Sa matuai tiga lava. Na faateteleina le tiga ina ua tipi e le fomai le vaega o le vae o lo o afaina ina ia faasau ai i fafo le leaga. Sa leai se falemai e latalata atu iai, o lea sa faia ai pea le taotoga i le fale o le aiga o Iosefa. Sa leai se vailaau a Iosefa i lena taimi e taofia ai le tiga i le taimi o le taotoga, o lea na ia lagonaina ai le tiga tele.
Sa toe afaina foi le vae, ma sa tumau pea le fufula ma le tiga i le vae o Iosefa. Mulimuli ane, sa mafaufau le fomai e le toe foi i se lelei le vae; sa ia mafaufau o le a tipi ese le vae lea e leaga ina ia aua ai nei salalau atu le leaga i vaega uma o le tino o Iosefa ma oo ai lava ina oti o ia. O le tulaga lea na matuai popole ai lava le aiga o Iosefa. Sa tatalo lona tina ina ia iai se mea e mafai ona faia ina ia faasaoina mai ai lona vae. Ona ia toe augani atu ai lea i le fomai ina ia toe tipi tasi ese lava le vaega lea e leaga o le vae. Sa malie iai le fomai.
Talu ai ona o le leai o ni vailaau e taofia ai le tiga, o lea na manao ai le fomai ina ia inuina e Iosefa se ava malosi ina ia fesoasoani ai te ia i le tauaveina o le tiga. Ae sa le inuina e Iosefa. Na manao le fomai ina ia nonoa Iosefa i le moega ina ia aua ai neʻi tafiti aʻo faia le taotoga. Ae sa filifili Iosefa e aua neʻi nonoaina o ia i le moega. Ae sa ia filifili e alu atu lona tama e taofi o ia i ona lima. Sa fai atu Iosefa i lona tina e alu i fafo mai le potu o lo o fai ai le taotoga ina ia aua neʻi vaai iai. Na ia iloa lelei e faigata tele ia te ia ma sa le manao e faapopole o ia.
I le taimi umi o lenei taotoga tiga, sa opomau ai Iosefa e lona tama i ona lima. Ina ua uma, sa matuai vaivai lava ma le lavā Iosefa, ae ua leai uma se leaga. Ua faasaoina le vae o Iosefa.
Ata ma le tala
-
Na faapefea ona faaali atu e Iosefa i lona aiga e alofa ia i latou? Na faapefea ona latou faaali atu lo latou alolofa ia te ia?
-
E tutusa faapefea lou aiga ma le aiga o Iosefa Samita?
-
O a ni auala e te manao ia e faapei ai o Iosefa Samita?
Na Usitai Iosefa Samita i Aoaoga a Iesu Keriso
Gaoioiga e faaaoga ai upu e tusia i fasi pepa
O le aiga o Iosefa Samita atonu e taitutusa lava ma lo outou aiga i le tele o itu. E masani ona latou tatalo faatasi. E masani ona latou pepese, o i le lotu, ma faitau Tusi Paia faatasi. Sa latou taumafai e usitai i aoaoga a Iesu.
Faataatitia ia fasi pepa o upu ia faasaga i luga i luga o se laulau po o le fola o le potuaoga. Fai atu i se tamaititi matua e filifili se fasi pepa o upu ma faitau leotele po o le faapipii i luga o le laupapa. Faamatala atu i tamaiti o lo o taʻuina mai i fasi pepa o upu ia auala na mulimuli ai Iosefa Samita i aoaoga a Iesu. Aʻo filifilia ia fasi pepa o upu taitasi, taʻu atu i tamaiti le mea na faia e Iosefa ina ia mulimuli ai i lena aoaoga ma talanoaina pe mafai faapefea ona latou mulimuli ai foi ia Iesu Keriso.
Usitai. Na iloa e Iosefa na fai mai le Tusi Paia e faapea, “Ia e ava i lou tama ma lou tina” (Esoto 20: 12). Na ava Iosefa i lona tama ma lona tina e ala lea i lona alofa ma usitai ia i laua.
Gaoioiga e faaaoga ai upu e tusia i fasi pepa
-
O a nisi mea e mafai ona tatou faia e faaalia ai tatou te alolofa ma usiusitai i o tatou matua?
Auauna. Na aoao mai Iesu e tatau ona tatou auauna atu i isi. O Iosefa Samita o se tagata galue lelei tele ma sa ia taumafai pea e faataunuu lana vaega o le galuega e aunoa ma lona faitio. Na ia auauna atu i lona aiga e ala lea i lona fesoasoani atu ma lona galue malosi.
Gaoioiga e faaaoga ai upu e tusia i fasi pepa
-
Na faapefea ona e auauna atu i lou aiga i lenei vaiaso?
Alofa. O se tasi o uo sili lava a Iosefa o lona uso lea o Ailama, o lē e ono tausaga e matua ai ia Iosefa. O uso uma ma tuafafine i le aiga o Iosefa e masani ona taaalo faatasi. Sa latou taumafai e faaali atu le alofa o le tasi i le isi.
Usu pe faitau upu o le “Alofa i le Aiga”:
A iai i le aiga
O le alofa;
Matagofie mea uma
Fiafia leo uma.
Maua ai le filemu,
Leai se e faaʻuʻū
Solo lelei mea uma
A iai le alofa.
Gaoioiga e faaaoga ai upu e tusia i fasi pepa
-
O anafea le taimi mulimuli na e taʻuina atu ai i ou matua e te alofa ia i laʻua? O ou uso ma tuafafine?
-
E faapefea ona e faaali atu lou alofa i tagata o lou aiga?
Faitau tusitusiga paia. Na iloa lelei e Iosefa le taua o aoaoga a Iesu Keriso. E masani ona ia mafaufau e uiga i le Tama Faalelagi ma Iesu. Na ia manao e aoao atili e uiga ia i laʻua, o lea na ia faitau ai pea i le Tusi Paia ma tatalo. Faaali le ata 3-8, Ua Sailia e Iosefa Samita le Poto i le Tusi Paia
Gaoioiga e faaaoga ai upu e tusia i fasi pepa
-
Aisea e taua ai le faitauina o tusitusiga paia?
Tatalo. Ina ua maʻi Iosefa Samita, sa tatalo atu lona tina i le Tama Faalelagi mo se fesoasoani. Sa tali mai le Tama Faalelagi i lana tatalo ma fesoasoani mai ia Iosefa ina ia malosi.
Gaoioiga e faaaoga ai upu e tusia i fasi pepa
-
O le a se mea e mafai ona e ole atu ai i le Tama Faalelagi e fesoasoani mai ia te oe e fai?
-
O le a se isi mea e mafai ona e tatalo atu ai i le Tama Faalelagi?
Aotelega
Ata
Faaali atu i tamaiti le ata 3-6, O le Perofeta o Iosefa Samita. Ia faaali atu foi le talita a le FMT ma faamanatu atu ia i latou a latou mama a le FMT. Taʻu atu i tamaiti o Iosefa Samita o se faataitaiga lelei lea o le filifilia o le saʻo. Sa lelei o ia i lona aiga ma sa usitai i aoaoga a Iesu. Faaali le ata 3-9, Iesu le Keriso. Afai tatou te filifili le saʻo, ua tatou mulimuli ia Iesu, e pei lava ona faia e Iosefa Samita.
Molimau a le faiaoga
Ia tuuina atu lau molimau i le alofa o Iosefa Samita i lona aiga ma o ia o se perofeta maoaʻe. Na ia filifili le saʻo ma auauna atu i le Tama Faalelagi.
Tofi se tamaititi e faia le tatalo faaiu. Fai atu iai e faafetai atu i le Tama Faalelagi mo Iosefa Samita ma lana faataitaiga lelei ma ole atu mo le fesoasoani ina ia manatua e mulimuli i lena faataitaiga i lenei vaiaso.
Gaoioiga e Faamauoa Mai Ai
Filifili mai gaoioiga nei ni gaoioiga o le a sili ona fetaui mo tamaiti. E mafai ona e faaaogaina i le lesona lava ia po o le avea ma se iloiloga po o se aotelega. Mo nisi taiala faaopoopo, tagai i “Taimi o le Vasega” i “Fesoasoaniga mo le Faiaoga.”
-
Ia filifili e tamaiti se auala se tasi e mafai ai ona latou mulimuli i le faataitaiga a Iosefa Samita i lenei vaiaso. Aʻo latou mafaufau, ia tufa atu penitala ma pepa. Ia tusia i lalo e tamaiti o latou igoa ma a latou filifiliga i le pito i luga o le pepa. Fesoasoani atu iai pe a manaomia. (Mo se faataitaiga, “O le a ou agalelei atu i lenei vaiaso.”) Ona latou tusia lea o se ata e faailoa mai ai le mea ua latou filifilia e mulimuli ai i le faataitaiga a Iosefa Samita.
Ia uunai tamaiti e ave a latou pepa i le fale ma faaali atu i o latou matua ma teuina faalelei i se nofoaga e mafai ona latou vaai pea iai i le gasologa o le vaiaso.
-
Usu faatasi le “Filifili le Ala Saʻo”; o lo o maua upu i tua o le tusi lesona lenei.