Tusi Lesona ma le Taimi o Fetufaaiga a le Peraimeri

Lesona 3: E Fesoasoani Poloaiga Ia i Tatou e Filifili le Sa‘o

Lesona 3

E Fesoasoani Poloaiga Ia i Tatou e Filifili le Sa‘o

Faamoemoega

Ina ia fesoasoani i tamaiti taitoatasi ia malamalama na tuuina mai e le Tama Faalelagi ia i tatou poloaiga ina ia fesoasoani ia i tatou e faia filifiliga sa‘o.

Sauniuniga

Suesue ma le agaga tatalo le Mosaea 2:22.
Fai se kopi e tufaina atu o “Faatonuga mo Faailoga o le Auala” mo tamaiti uma ( o lo o lomia i le faaiuga o le tusi lesona). Fai se isi kopi faaopoopo ma faapipii i luga o se isi pepa malō. Faitau mau o lo o lisiina atu i le pepa e tufaina atu ma ia saunia e faamatala atu so o se upu faigata o lo o aofia ai.
Fuafua se sailiga oloa (treasure hunt) faigofie lea e faatagaina ai tamaiti ina ia mulimuli i faamatalaga faailo, o faailoga, po o ni tamai fasi pepa e faasino atu ai le ala e agai atu i le oloa. E mafai ona avea le Tusi a Mamona, o se ata, po o se mama a le FMT ma se oloa.
Ia saunia e usu le “Filifili le Ala Sa‘o” (Tusipese a Tamaiti, itulau 160); o lo o maua upu i tua o le tusi lesona. Ia saunia foi e usu le “Tausi Poloaiga” (Tusipese a Tamaiti, itulau 146).
O Mea e Manaomia:
1. Se kopi o le Tusi a Mamona mo tamaiti uma e mafai ona faitau. Ia tuu atu i tamaiti o lau vasega o ē e mafai ona faitau e fesoasoani mai i le lesona lenei.
2. Laupapa, penisina, ma se solo (po o se isi mea e mafai ona tusitusi ai i luga).
3. Ata 3-3, Muai Olaga; ata 3-4, Se Tamaititi ma Lana Polo Soka.
Ia faia ni sauniuniga e talafeagai ai mo so o se gaoioiga e faamauoa mai ai e te manao e faaaoga.

Faalautelega Fautuaina o le Lesona

Tofi se tamaitiiti e faia le tatalo amata

Toe tulitatao atu i tamaiti pe afai na uunaiina i latou e faataunuuina se mea i le vaiaso talu ai.

E Fesoasoani Poloaiga Ia i Tatou e Filifili le Sa‘o

Gaoioiga faatosina

Faataga tamaiti e su‘e le oloa i lo latou faaaogaina lea o faamatalaga tau faaataata na e sauniaina

Faamatalaga a le faiaoga

Ia mafaufau tamaiti e faapea o lo o e auina atu i latou i se fale o se tasi ina ia aumai ni pepa taua e toe avatu ia te oe. Ia faamatala atu e mamao le mea e nofo ai le tagata lea ma e leai se isi e mafai ona o ma tamaiti ina ia fesoasoani ia i latou e su‘e le auala.

Faamatalaga a le faiaoga

O le a se mea e fesoasoani ia te outou e sailia ai lo outou auala i le fale?
Afai o le auala sa faailogaina i ni faailoga po o ni aū, e mafai ona outou sailia lo outou auala? Ta‘u atu i tamaiti ina ua auina mai i tatou e le Tama Faalelagi i lenei lalolagi, na ia auina mai i tatou ona o se feau faapitoa. E finagalo o ia ina ia tatou saili atu lo tatou auala e toe foi atu ai ia te ia.

Ata

Faaali atu le ata 3-3, Muai Olaga, i le vasega.

Ata

O fea sa tatou nonofo ai muamua ae tatou te le‘i fananau mai? (Faatasi ma le Tama Faalelagi.)
Aisea na tatou tuua ai le Tama Faalelagi ae tatou o mai i le lalolagi?

Ia faamalamalama atu i tamaiti na tatou tuua le Tama Faalelagi ina ia mafai ona tatou maua ni tino faitino, ia maua se malamalama, ma aoao e filifili le sa‘o.

Faamatalaga a le faiaoga

Ia faamalamalama atu ina ua fuafuaina e le Tama Faalelagi tatou te tuua o ia ae tatou o mai tatou te ola i lenei lalolagi, na ia finagalo ia i tatou uma taitoatasi ina ia tatou toe foi atu ma toe nonofo faatasi ma ia. Na ia silafia o le a tatou faia ni filifiliga sa‘o ina ia mafai ai ona tatou toe foi atu ia te ia ma o le filifilia o le sa‘o o le a tatou maua ai le fiafia.

Na ia tuuina mai poloaiga ina ia fesoasoani ia i tatou e faia filifiliga sa‘o.

Faamatalaga a le faiaoga

O a poloaiga? (O mea na ta‘uina mai e le Tama Faalelagi ia i tatou e faia.)
O a nisi o poloaiga?

Ia faamalamalama atu o poloaiga e pei lava o faailoga i luga o le auala tele ina ia fesoaosani ia i tatou e sailia ai lo tatou auala. Latou te faaali mai ia i tatou le ala sa‘o e mulimuli ai ina ia toe foi atu ai i le Tama Faalelagi.

Pese

Usu pe faitau upu o le “Tausi Poloaiga”:

Tausi poloaiga; tausi poloaiga!
O iai le puipuiga; o iai le filemu.
O le a ia aumai faamanuiaga; o le a ia aumai faamanuiaga.
Upu a perofeta: Tausi poloaiga
O iai le puipuiga ma le filemu.

Gaoioiga

Faaali atu le siata “Faatonuga o Faailoga o le Auala” na e sauniaina. Faamatala faapuupuu atu po o le tau atu se mea e uiga i mau taitasi po o faamatalaga o faailoga o le auala tele. Ia faamalamalama atu o le a e faamatalaina atu se tulaga ona mafaufau lea o tamaiti po o le a le faatonuga o faailoga o le auala o le a fesoasoani ia i latou e filifili le sa‘o. Ia faamatala atu so o se upu faigata mo tamaiti ina ia malamalama ai. Ia auaua‘i tamaiti e faasino so o se faatonuga e faaali mai ai le ala sa‘o.

O vaega fautuaina la nei:

Gaoioiga

O lo o e savali atu i le tou fale mai le fale o le isi au uo ae vaaia loa oe e le isi au uo. Na ia fai atu ia te oe e te alu atu i le latou fale e te lua taaalo ai. Ae sa fai atu lou tina e te alu atu sa‘o i le fale, ma sa e folafola atu o le a e faia. Na fai atu lau uo e leai se afaina pe a e tuai atu i le fale. O le a le poloaiga o le a fesoasoani ia te oe ina ia e filifilia le sa‘o?
Sa e mauaina se tupe e faatau ai se polo e ala lea i lou faia o ni galuega faaopoopo mo ou matua. O lo o pa‘ū le tau o le polo i le faleoloa, ae le o lava pea lau tupe seiloga e te nonoina mai se tupe mai lau sefulua‘i. O le a le poloaiga o le a fesoasoani ia te oe ina ia e filifilia le sa‘o?
Ua leva le po ae faatoa foi mai lo outou aiga i le fale. Ua e vaivai ma ua e manao e te alu e te moe. Ona e manatua lea ua galo i lo outou aiga ona faia se lotu a‘o le‘i o atu uma tagata e momoe. O le a le poloaiga o le a fesoasoani ia te oe ina ia e filifilia le sa‘o?
Na valaaulia oe e sau uo pele lava e te lua o i se tifaga i le Aso Sa. Ua leva ona e manao e te fia matamata i le ata lea. O le a le poloaiga o le a fesoasoani ia te oe ina ia e filifilia le sa‘o?
O lo o outou taaalo ma au uo. O se tasi tamaititi sa taufaifai ma ula atu ia te oe ua manao tou te taaalo faatasi. O le a le poloaiga o le a fesoasoani ia te oe ina ia efilifilia le sa‘o?
O lo o outou faatasi ma au uo ma o nisi o i latou o lo o mananao e te inuina se meainu alakaholo na aumaia e se tasi o i latou mai le fale. Na aoaoina oe e ou matua e sese le inuina o se meainu alakaholo. O le a le poloaiga o le a fesoasoani ia te oe ina ia e filifilia le sa‘o?

Faamalo atu i tamaiti e tusa ai ma a latou tali.

A Tatou Filifili le Sao, Tatou Te Maua Faalogona Lelei

Talanoaga

Ta‘u atu i tamaiti o le filifilia o le sa‘o e maua ai e i latou se lagona lelei.

Iloilo tulaga nei e ala lea i lou fai atu o nisi fesili. Mo se faataitaiga, o fesili nei ma talanoaga e mafai ona sau mai tulaga e lua o lo o muamua.

Talanoaga

O le a sou manatu o a ni ou lagona pe a e alu atu i le fale e pei ona fai atu ai lou tina nai lo lou alu e te taalo ma lau uo?

Atonu e te maua le fiafia pe a oulua taaalo ma lau uo. Ae ui lava o lo o e fiafia i a oulua taaloga, atonu lava e iai ni ou lagona le fiafia e tusa ai ma lou solia o lau folafolaga i lou tina. E tusa lava pe faigata ona filifili le sa‘o ma faia mea na fai atu ai Iesu Keriso ia te oe e faia, afai e te faia, o le a lelei lau faalogo i totonu ia te oe. O le a e fiafia ia te oe lava mo le filifiliga ua e faia.
O le a sou manatu o le a se lagona e oo ia te oe pe afai na e faatauina sau polo fou e ala lea i lou faaaogaina o se vaega o le tupe o lau sefulua‘i? Pe e te maua ea se lagona lelei pe a e taalo ai i lena polo?

Atonu e te maua le fiafia i lo outou taaalo faatasi ai ma au uo, ae le o lelei lau faalogona ia te oe lava aua e te le‘i filifili e totogiina lau seufuluai e pei ona poloaiina ai e le Tama Faalelagi.

Toe iloilo isi tulaga i le ala lava lea e tasi. Ia faamamafa atu lagona lelei e maua e tamaiti pe a latou usitai i se poloaiga a le Alii-aemaise lava pe a faafoliga e faigata ona faia. Ia faamalamalama atu o lena lagona lelei o le Agaga Paia lena o lo o ta‘uina atu ia i latou le fiafia o le Tama Faalelagi ia latou galuega o lo o faia.

Faamanatu atu i tamaiti le lagona e oo ia i latou pe a latou faia se filifiliga sese. E masani lava o se lagona le fiafia. O lea lagona e mafai foi ona faapea o le Agaga Paia lea o lo o ta‘uina mai ia i tatou ina ia salamo ma faia filifiliga sa‘o.

Ata ma le tala

Faaali atu le ata 3-4, Tamaititi ma Lana Polo Soka.

Fai atu i tamaiti e faalogologo mai i le tala ma vaai pe na faapefea ona avea le filifilia o le mea sa‘o ma mea na maua ai e Iulio ni lagona:

Ina ua tuuina atu e le uso o le tina o Iulio o Maria se polo soka ma ia, sa faigata ona ia talitonuina o se polo a ia. Na ia iloa e le tele ni tupe a Maria. Ae sa iloa e Iulio o le a le fiafia o ia pe afai na te le aveina le polo.

“Faafetai tele lava,” sa ia fai atu ai ma le filemu. “Ae aisea ua e tuuina mai ai ia te au?”

“Aua ua tele ona e fesoasoani mai ia te au,” sa faapea atu ai Maria. “E te faia le tele o a‘u feau ma e fesoasoani i le faamamaina o lo‘u fanua. Na pau lava le mea na ou manao ai ina ia e manatua pea le mafuaaga na ou tuuina atu ai ia te oe. Alu loa e taalo.”

A‘o kikiina atu e Iulio le polo agai atu i le ala savali o lo o i ona luma, sa ia ofo e uiga i le mea na fai atu ai Maria. “Ia manatua pe aisea na ou tuuina atu ai ia te oe,” sa ia fai mai ai.

E fiafia tele Iulio e taalo soka, ma e lelei ai tele o ia. E iai se aso o lo o ia faamoemoe e taalo ai mo le au tele a Pasila. E iloa lelei lava e Maria lena mea, na ia manatunatu iai. Atonu o le mafuaaga lena na ia tuuina mai ai le polo ia te au.

E le‘i umi lava ae sau loa Atonio i fafo e taaalo ai ma Iulio. E le‘i leva ae auai mai ai ma isi tamaiti, ma e le‘i umi ae lava lelei le aofai o i latou e amata ai se taaloga soka.

Na vaaia e Iulio se isi tamaititi laititi o nofonofo mai luga o le ala savali ma matamata mai i le taaloga soka. “Auoi, e leai,” sa musumusu atu ai Atonio ia Iulio. “Ua sau Paulo. Aua le faataaloa o ia! E masani lava ona ia faaleagaina taaloga. O le a tatou faiaina pe a taalo o ia!”

E sa‘o lava o Paulo e le o se tagata taalo lelei. Ae na iloa lelei e Iulio le naunau o Paulo e fia taalo.

“E mafai ona ou taalo?” na fesili atu ai Paulo ma lona faamoemoe atoa.

Ata ma le tala

O le a sau tali atu iai?

E le i tali vave atu iai ia Iulio. Na ia autilo atu mo ni nai sekone i le faamalama o le fale o Maria, ma sa ia vaaia ai o lo o tilotilo lelei mai o ia ia te ia. Sa ia vaai mai ma le popole a‘o ia faatali mo se tali a Iulio.

“Manatua pe aisea na ou tuuina atu ai ia te oe.” O ana upu na sa oo mai i le mafaufau o Iulio. Na ia toe autilo atu ia Maria. Na ia fetufaai atu lona taimi ma ana taumafaiga ina ia fesoasoani ai ia te ia, ma o lo o ia manatunatu pe o ia taumafai e ta‘u mai ia te ia ina ia tumau pea lona fetufaai atu.

Na tilotilo ese Iulio mai ia Maria ae vaai atu ia Paulo ma faapea atu, “Ioe, e mafai ona e taalo.” Ona ia toe faaopoopo atu lea faapea, “O Atonio, o se tasi lea o tagata taalo lelei, ma o le a ia fesoasoani ia te oe ina ia e aoao atili i le taaloga.”

Na tilotilo atu Atonio ia Iulio ma ata. “Ioe, o le a ou fiafia iai! O le a matou aoaoina uma lava oe ina ia avea oe ma se tagata taalo soka lauiloa,” sa ia fai atu ai ia Paulo. “Matou te fiafia uma lava e aoao oe.”

Na toe amata ona toe taaalo uma lava tama. Na tilotilo atu Iulio i luga o le faamalama o le fale o Maria. Sa ataata ia Maria. Ona iloa ai lea e Iulio le mafuaaga na tuuina atu ai e le uso o lona tina o Maria le polo soka fou ma ia. (Na siitia mai ia Sherrie Johnson, “O le Polo Soka,” Friend, Iuni 1973, itulau 10-12.)

Talanoaga

O a ni lagona na oo ia Iulio ina ua ia filifili e fetufaai atu? (Na ia maua se lagona lelei ma le fiafia.)
O le a se mea atonu e tupu pe ana fai e le fetufaai atu o ia? (Atonu na te lagonaina le faanoanoa ona o le tulieseina o Paulo; o le a faanoanoa foi ia Paulo.)
Pe na faia ea e Iulio le mea na finagalo ai le Tama Faalelagi ma Iesu Keriso na te faia?

Ia faamalamalama atu o le a tatou faia ni filifiliga se tele i o tatou olaga. O nei filifiliga o le a tatou fiafia pe faanoanoa ai foi. O le filifili e usitai i poloaiga o le a maua ai pea e i tatou le fiafia.

Aotelega

Talita ma le mama a le FMT

Faaali atu i tamaiti le talita a le FMT. Faamanatu ia i latou e mafai foi e a latou mama a le FMT ona fesoasoani ia i latou ina ia latou manatua e filifili le sa‘o.

Pepa e tufaina atu ma le talanoaga

Ia tuuina atu se kopi o “Faatonuga mo Faailoga o le Auala” mo tamaiti uma. Faitau faatasi poloaiga o lo o lisiina atu i luga o faailoga o le auala. (Mo tamaiti laiti, ia faamatala atu iai faailoga ma le uiga.)

Ta‘u atu i tamaiti o le faia o filifiliga sa‘o e le o se mea faigofie ma o nisi taimi e mafai lava ona tatou o atu ai i le auala sese. E mafai e poloaiga a le Tama Faalelagi ona fesoasoani ia i tatou e sailia le ala sa‘o e ui ai ma tatou maua ai ni lagona lelei ina ia tatou iloa ai o lo o tatou faia ni filifiliga sa‘o. O le a latou fesoasoani ia i tatou ina ia tatou toe foi atu i lo tatou Tama Faalelagi. O le a tatou fiafia ia tatou filifiliga pe afai tatou te filifilia le sa‘o.

Ia fautuaina tamaiti e ave a latou pepa i le fale ma faitau faatasi mau mai le Tusi a Mamona ma o latou aiga. Atonu latou te mananao e teu a latou pepa ina ia faamanatu ai ia i latou nisi o poloaiga.

Molimau a le faiaoga

Ia tuuina atu lau molimau i le mafuaaga e taua ai le faitauina o le Tusi a Mamona. O le a fesoasoani lo latou suesue iai ina ia latou filifilia ai pea le sa‘o.

Pese

Usu faatasi ma tamaiti le “Filifili le Ala Sa‘o.”

Tofi se tamaititi e faia le tatalo faaiu ma faafetai atu i le Tama Faalelagi mo le tuuina mai ia i tatou o poloaiga ina ia fesoasoani tatou te faia ai filifiliga sa‘o.

Gaoioiga e Faamauoa Mai Ai

Filifili mai gaoioiga nei ni gaoioiga o le a sili ona fetaui mo tamaiti. E mafai ona e faaaogaina i le lesona lava ia po o le avea ma se iloiloga po o se aotelega. Mo nisi taiala faaopoopo, tagai i “Taimi o le Vasega” i “Fesoasoaniga mo le Faiaoga.”

Nonoa se manoa, po o se maea i le va o ni mea se lua i totonu o le potuaoga (o le faitotoa ma se nofoa i le isi itu o le potu, e fai ma faataitaiga). Ia tuu atu i tamaiti e auaua‘i i lo latou faaaogaina lea o le manoa e saili ai lo latou auala i le isi itu o le potu ae o lo o pupuni o latou mata. Atonu e mafai ona e tuuina se taui mo tamaiti uma i le isi itu o le manoa. Ia faamalamalama atu e pei lava ona taitaiina i tatou i le isi itu o le potu e le manoa, e faapena foi ona toe taitaiina atu i tatou i le Tama Faalelagi e ala i poloaiga.
Ia faamatala faapuupuu atu le tala i le miti a Liae e pei ona tusia i le 1 Nifae 8-11 (tagai faapitoa lava i le 1 Nifae 8: 9-30; 1 Nifae 11:1-25). Ia faamalamalama atu o le ai uamea o le faatusa lea o le afioga a le Atua. Ia faamalamalama atu o le laau o le ola o le faatusa lea o le alofa o le Atua, pe faapefea ona fesoasoani poloaiga a le Atua ia i tatou ina ia tatou lagonaina ai lona alofa.
Ia saunia se pepa lautele e ufiufi ai le ata 3-5, O Atamu ma Eva o Lo o Aoaoina a la Fanau. ‘Oti le pepa i ni vaega tutusa lelei se iva ma toe faapipii vaega uma taitasi ina ia ufiufi uma ai le ata. Ia faamatala atu o lo o nanaina i tua o pepa nei se savali taua lava. O taimi uma lava e ta‘u mai ai e tamaiti se poloaiga e mafai ona latou usitaia aua sa aoaoina ai i latou e o latou matua po o se isi tagata matua, ona mafai lea ona latou aveese se fasi pepa se tasi ma taumafai e vaai po o le a le savali. A aveeseina uma loa ia fasi pepa, ona talanoaina lea pe mafai faapefea ona fesoasoani matua, faiaoga, ma isi taitai ina ia aoao tamaiti e usitai i poloaiga.