duha ka tawo nga nagginaksanay

Leksiyon 26 Materyal sa Pagpangandam sa Klase

Pag-ila ug Pagkaayo gikan sa Pang-abuso

Ang abuso usa ka seryoso nga sala. Ang mga propeta ug apostoles mipasidaan nga “ang tagsa-tagsa kinsa … moabuso sa ilang kapikas o mga anak … moab[o]t ang adlaw nga mobar[o]g nga adunay tulubagon sa atubangan sa Dios” (“Ang Pamilya: Usa ka Pamahayag ngadto sa Kalib[o]tan,” ChurchofJesusChrist.org). Samtang magtuon kamo niini nga leksiyon, pangitaa unsaon ninyo sa pag-ila kon ang pag-abuso nahitabo ug sa unsa nga paagi nga kadtong kinsa naapektahan sa pag-abuso mahimong mamaayo sa Ginoo.

Seksiyon 1

Unsa ang pang-abuso?

Ang atong mga pagpili mahimong adunay nagkalain-lain nga mga sangpotanan alang nato ug sa uban. Subo lang, ang pipila ka tawo mogamit sa ilang moral nga kabubut-on sa dili matarong nga paagi sa pag-abuso sa uban.

“Kanunay walay usa lang ka kahulogan sa pag-abuso nga magamit sa tanang sitwasyon. Hinoon, magkalain-lain ang kagrabe sa abusado nga kinaiya. Kining nagkalain-lain nga kinaiya magsugod sa panagsa nga paggamit og mahait nga mga pulong ngadto sa pagpahamtang og seryoso nga kadaot.” (Kinatibuk-ang Tamdanan nga Basahon: Pagserbisyo diha sa Ang Simbahan ni Jesukristo sa mga Santos sa Ulahing mga Adlaw, 38.6.2.4, ChurchofJesusChrist.org). Ang pag-abuso mahimong mahitabo pinaagi sa pagbaliwala o dili maayong pagtagad sa uban sa pisikal, sekswal, emosyonal, o sa pinansyal nga mga paagi.

Sumala sa gipahinumdom sa usa ka publikasyon sa Simbahan:

Ang Ginoo nagdahom kanato sa pagbuhat kutob sa atong mahimo sa pagpugong sa pag-abuso ug sa pagpanalipod ug pagtabang sa mga nabiktima. Walay usa nga gipaabot nga molahutay sa abusado nga kinaiya. …

… Ang mga biktima … dili gayod basolon tungod sa makadaot nga mga kinaiya sa uban—bisan kinsa pa ang moabuso kanila. Ang usa ka biktima dili sad-an. (Gospel Topics, “Abuse,” topics.ChurchofJesusChrist.org)

usa ka young adult nga naglingkod nga nag-inusara

Si Elder Jeffrey R. Holland sa Korum sa Napulog Duha ka Apostoles naghisgot sa atong responsibilidad isip mga disipulo ni Jesukristo sa paglikay sa pag-abuso sa uban, ilabi na sa mga sakop sa atong pamilya:

Elder Jeffrey R. Holland

Kinahanglan atong doblehon ang atong pagmatngon isip mga disip[u]lo ni Ginoong Jesukristo .… Kinahanglan dili kita mahimong sad-an sa bisan unsa nga matang sa pagpasipala o dili matarong nga kamandoan o immoral nga pagpamugos—dili sa pisikal, emosyonal o eklesyastikal o sa bisan unsang uban nga matang. …

Sa daghan kaayong mga higayon, ang unta matinud-anong mga lalaki, mga babaye, ug gani mga bata mahimong sad-an sa pagsulti sa dili mabination nga paagi, bisan sa makadaot nga paagi, ngadto kanila kinsa sila unta may purohan nga mabugkos pinaagi sa balaang ordinansa diha sa templo sa Ginoo. Ang tanan adunay katungod nga higugmaon, nga mobati og kalinaw, ug makakaplag og kahilwasan sa panimalay. Palihog, tinguhaon unta nato nga mamintinar kana nga kahimtang dinha. Ang saad nga mahimong tigpasiugda sa kalinaw mao nga ikaw makabaton sa Espiritu Santo nga imo kanunay nga kauban ug mga panalangin modagaya nganha kanimo sa “walay pagpugos nga paagi” hangt[o]d sa kahangt[o]ran” [Doktrina ug mga Pakigsaad 121:46]. (“Dili Sama sa Hinatagan sa Kalib[o]tan.,” Liahona, Mayo 2021, 37; tan-awa usab sa Mga Taga-Efeso 4:29–32)

icon, pamalandong

Pamalandong agi og Pagpangandam alang sa Klase

Unsa nga mga baroganan sa ebanghelyo ang nasupak kon mahitabo ang pang-abuso?

Seksiyon 2

Unsaon nako sa pag-ila kon ang pag-abuso nahitabo?

“Adunay komon nga mga ilhanan nga bantayan kon sa unsang paagi ang pag-abuso [kasagaran] magsugod ug magpadayon” (“Pag-ila sa mga Timailhan sa Pagpang-abuso,” abuse.ChurchofJesusChrist.org). Ang pag-ila ug pagsabot niini nga mga timailhan magmugna og oportunidad alang sa Ginoo nga motrabaho pinaagi kaninyo sa pagtabang nga mahunong o mapugngan ang mga sitwasyon nga mosangpot ngadto sa pag-abuso.

icon, pagtuon

Pagtuon agi og Pagpangandam alang sa Klase

Paggahin og pipila ka minuto nga magtuon sa kapanguhaan “Pag-ila sa mga Timailhan sa Pagpang-abuso” (abuse.ChurchofJesusChrist.org), ug motambong sa klase nga andam mopaambit unsay imong nakat-onan.

usa ka young adult nangayo og tabang gikan sa usa ka lider sa pagkapari

Ayaw gayod ipagamay ang kaseryoso sa pag-abuso nganha sa imong kaugalingon o ngadto ni bisan kinsa. “Kon ikaw o laing tawo nga imong nailhan ang giabuso, pangayo dayon og tabang gikan sa sibil nga mga awtoridad, mga lider sa pagkapari, mga serbisyo alang sa pagpanalipod sa bata, o mga serbisyo alang sa pagpanalipod sa hamtong” (“Nagkaproblema Ka Ba? Isulti Kana Karon.,” abuse.ChurchofJesusChrist.org). Alang sa dugang nga impormasyon sa pag-report og abuso, tan-awa sa “Unsa ang Kinahanglan Nakong Buhaton Kon Nakahibalo Ko o Nagsuspetsa nga ang Usa ka Tawo Giabuso?” (abuse.ChurchofJesusChrist.org).

icon, pamalandong

Pamalandong agi og Pagpangandam alang sa Klase

Pamalandong unsaon nimo sa paggamit sa mga pagtulon-an niini nga seksiyon sa pagpanalipod sa imong kaugalingon ug mahimong instrumento sa Ginoo sa pagpanalipod sa uban gikan sa pag-abuso.

Seksiyon 3

Unsaon nako nga mamaayo kon ako naabusohan?

Ang mga biktima sa pag-abuso mag-antos og lawom nga mga emosyonal nga kasakit. Ang kasakit ug trauma nga ilang nasinati mahimong mosangpot ngadto sa mga hagit sa pangisip, emosyon, espirituwal, ug pisikal.

Si Elder Richard G. Scott sa Korum sa Napulog Duha ka Apostoles mipasidaan:

Elder Richard G. Scott

Kon kamo naabusohan, si Satanas maningkamot sa pagdani kaninyo nga wala na gay[o]y solusyon. … Ang iyang pamaagi mao ang pagbuhat kutob sa iyang mahimo sa pagpalayo kaninyo gikan sa Amahan ug sa Iyang Anak. Ayaw itugot nga si Satanas makadani kaninyo nga kamo dili na gay[o]d matabangan. (“Aron Pag-alim sa Makadaot nga mga Resulta sa Pang-abuso,” Liahona, Mayo 2008, 41)

Ang Agalon nga Mananambal, si Jesukristo, makahatag og paglaom ug hingpit nga pagkaayo ngadto sa tanang mga anak sa Dios. Si Elder Scott mitudlo og dugang:

Elder Richard G. Scott

Ang matar[o]ng nga kabubut-on maoy mahinugdanong elemento sa plano sa kalipay sa atong Amahan sa Langit. Siya nakasab[o]t nga ang uban sa Iyang espiritung mga anak mogamit niana nga kabubut-on sa dili minatar[o]ng, nga maoy makaingon sa seryosong mga problema ngadto sa uban. Gani ang uban mosupak sa sagradong pag- salig, sama sa usa ka amahan o miyembro sa pamilya nga miabuso og usa ka inosenting anak. Tungod kay ang atong Langitnong Amahan hingpit nga makiangayon, may paagi gay[o]d sa pagbuntog sa makalilisang nga sangp[o]tanan sa ingon nga mga makadaot nga paggamit sa kabubut-on alang sa biktima ug sa nagbuhat sa da[o]tan. Kana nga malinawon nga pagkaalim moab[o]t pinaagi sa gah[o]m sa Pag-ula sa Iyang Pinalanggang Anak nga si Jesukristo, aron sa pagtar[o]ng niana nga dili makiangayon. Ang hugot nga pagtuo kang Jesukristo ug ang Iyang makaalim nga gahom nagsangkap ngadto sa giabusohan og mga paagi nga mabuntog ang makalilisang nga mga sangp[o]tanan nga nahimo tungod sa dili matar[o]ng nga buhat sa uban. …

Ang pagkaalim mahimong magsugod uban sa mahunahunaon nga bishop o [presidente sa] stake o sa usa ka maalamon nga propesyonal nga counselor [magtatambag]. Kon nabalian kamo og tiil, dili ka gay[o]d mohukom nga ikaw ra ang mohilot. Sa seryosong pag-abuso makaayo usab ang tabang nga gikan sa usa ka propesyonal. Adunay dagang paagi nga masugdan ang pagpaalim, apan hinumd[o]mi nga ang hingpit nga pagkaalim moab[o]t gikan sa Manluluwas, kang Ginoong Jesukristo, ang atong Magtutudlo ug Manunubos. Batoni ang hugot nga pagtuo nga uban sa kakugi ang Iyang hingpit, walay katap[o]san, walay kinut[o]ban nga Pag-ula moalim sa inyong pag-ant[o]s tungod sa pag-abuso. (“Aron Pag-alim sa Makadaot nga mga Resulta sa Pang-abuso,” 40, 42)

Si Jesukristo migakos sa tawo nga Iyang giayo

Si propeta Isaias namulong sa misyon ug gahom sa pag-ayo sa Manluluwas.

icon, pagtuon

Pagtuon agi og Pagpangandam alang sa Klase

Basaha ang Isaias 61:1–3, ug pangitaa ang paglaom nga gitanyag ni Jesukristo ngadto ni bisan kinsa nga nag-antos sa pag-abuso.

Aron mas makasabot sa mga pulong “aron paghatag kanila og purongpurong nga bulak nga puli sa abo” (bersikulo 3), tingali makatabang nga makahibalo nga ang mga Israelita sa ilang tradisyon mobu-bo og mga abo sa ilang mga ulo atol sa mga panahon sa kasubo o kagul-anan. Ang Ginoo misaad sa pagpuli niini nga mga abo og bulak, o sa usa ka korona o tabon sa ulo sa katahom. Kadtong kinsa magpakita og hugot nga pagtuo kang Jesukristo makasinati niining sagrado nga gasa sa pagkaayo ug gugma.

Si Presidente Jean B. Bingham, Kinatibuk-ang Presidente sa Relief Society, mipamatuod:

Presidente Jean B. Bingham

Dili igsapayan unsa ang atong giant[o]s, Siya mao ang tinubdan sa pagpang-ayo. Kadtong kinsa nakasinati sa bisan unsang pang-abuso … mamaayo sa Manunubos sa kalib[o]tan. Hinoon Siya dili moduol kon walay pagdapit. Kita kinahanglan gay[o]d nga moduol ngadto Kaniya ug motugot Kaniya sa pagbuhat sa Iyang mga milagro. (“Nga ang Imong Hingpit nga Kalipay Mapuno,” Liahona, Nob. 2017, 86)

icon, pamalandong

Pamalandong agi og Pagpangandam alang sa Klase

Unsa ang inyong nahimo sa pagdapit og kahupayan, tabang, ug pagkaayo gikan sa Manluluwas, sa bisan unsa nga sirkumstansiya? Unsa ang makatabang ninyo aron mahimong mapailobon ug matinud-anon sa tibuok panahon nga gikinahanglan nga mamaayo?

Gusto pa og Dugang? (Mahimong sundon o dili)

Asa ako makakat-on pa mahitungod sa mga timailhan sa pag-abuso?

Sa artikulo “Mga Kasingkasing nga Nasamdan og Lawom: Pagsab[o]t sa Pang-abuso diha sa Pamilya” (Liahona, Okt. 2020, 18–23), si Jason B. Whiting, usa ka propesor sa Brigham Young University, mihulagway sa lima ka matang nga mga timailhan sa pag-abuso ug mihatag og mensahe sa paglaom.

Asa pa ako makakat-on og dugang mahitungod sa pagkaayo gikan sa pag-abuso?

Sa artikulo “Usa ka Taytayan padulong sa Pagla[o]m ug Pagkaayo” (Liahona, Abr. 2017, 22–27), usa ka miyembro sa Simbahan mipaambit og mga baroganan sa pagkaayo gikan sa mga epekto sa sekswal nga pag-abuso.

Makakita kamo og mga ideya sa pagtabang sa usa ka tawo nga mamaayo gikan sa pag-abuso diha sa kapanguhaan nga “Unsaon Nako Pagsuporta ang Usa ka Tawo Kinsa Giabuso?” (abuse.ChurchofJesusChrist.org).

Unsay paglaom ang anaa alang sa usa ka tawo kinsa miabuso sa laing tawo?

Elder Richard G. Scott

Ang Ginoo nagtanyag og pagkaayo ug kapasayloan ngadto sa mga nagbuhat sa pag-abuso kinsa mopili nga maghinulsol. Si Elder Scott mitudlo og mga baroganan nga makatabang sa mga biktima, sa mga nagbuhat sa pag-abuso, ug niadtong kinsa gusto nga mohatag og suporta sa pagtabang sa mga indibidwal nga mamaayo diha sa iyang pakigpulong “Aron Pag-alim sa Makadaot nga mga Resulta sa Pang-abuso” (mga pahina 40–43).