Wase 15

Na iTikotiko e na Muaira

A kaya kina o Peresitedi Brigham Young: “Sa vakaraitaka vei au na Kalou ni sa i koya oqo na vanua me da mai tiko kina, ka ra na mai vakasaututaki vakalevu e na vanua oqo. … Ni ra toki mai ka mai duavata eke na Yalododonu, ka ra ligakaukaua cake sara me ra taukena na vanua oqo, e na veisautaka na draki na Kalou, me da tara kina e dua na koro levu, ka me tara vakakina na nona valetabu o Koya na Kalou Cecere e na vanua oqo. Me da vakateteya yani na noda itikotiko ki na muaicake, kei na muaira, ki na vuaicake kei na cevaira, me da tauyavutaka kina na veikoro lelevu kei na veikoro lalai, me drau vakacaca na kena iwiliwili, ka ra na cabeta mai na udolu vakaudolu na Yalododonu mai na veimatanitu kei vuravura. Me yaco e muri me sala rabailevu ni veilakoyaki ni veimatanitu” (JSB).

iVakavuvuli i Brigham Young

Na veisaqasaqa e Illinois kei na nodra dro na Yalododonu ina Muaira.

Au sega ni via boletaka vei ira na tamata niu a kila mai na noda toki mai [ki na Bucabuca ni Salt Lake], ni a vakarautaka na veika oqori o Koya sa Cecere Sara; na kaukaua ga ni Kalou ka ra vakabulai rawa kina o ira oqo, au a sega sara ni tauca rawa e dua na lewa uasivi vaqori (DBY, 480).

Au a sega ni kunekunetaka na vakasama, me dolava kina na Turaga na sala me ra tokitaki kina o ira oqo ki na veiulunivanua. Sa buroro voli ga e na vakasama nei Josefa me dua na gauna dede, ni se bera ni qai mai yaco, ia a sega ga ni yaco rawa mai o koya (DBY, 480).

Keirau dau veitalanoa vakawasoma kei Josefa e na gauna oqori, me baleta na vanua oqo. Sa dau kaya vakawasoma kina o Josefa, “Keu laki vakaitikotiko wale ga e na Veiulunivanua, kei iratou e duanadrau wale ga na turaga yalodina, au na marau sara vakalevu, kau na sega tale ni kerea na nodra yalololoma na dauvakacaca” (DBY, 480).

Keitou a vakaitikotiko e Illinois mai na yabaki 1839 ki na 1844, ka ra sa tekivu vakabukana tale na [meca ni Lotu], na veisaqasaqa vei Josefa kei ira na Yalododonu e na Gauna Oqo. Na liumuri! Na liumuri! Na liumuri! era a kailavaka tiko, ka ra tukuna kina ni da daulaba, daubutako, lasulasu, saqamua, ka kaya ni da tamata ca duadua e vuravura. … Era a vesuki Josefa kei Hyrum, ka yalataka kina o Thomas na Kovana levu, na veivakabauti ni Yasana o Illinois, me vakadeitaka na nodrau bula. Rau a bala e valeniveivesu [e Carthage, Illinois], e na kena vakasama me rau na taqomaki kina, e na cudru waqawaqa, kei na nodra ivalavala kaukaua na dauvakacaca. A soli rau na Kovana ki na ligadra na dauvakacaca, ka ra curuma yani na valeniveivesu, ka laki vanalaki rau kina. E tiko tale ga e valeniveivesu o John Taylor, ka se tiko ga e na keda maliwa edaidai, ka a lauvana tale ga, me mai davo balavu kina e na nona laugasau oqori. Ni ra sa vakadavedra oti na dauvakacaca, era a sikabotei keda ka tugia na noda veivale, kei na lololo ni vuata. Ni ra saga na wekada vakalotu me ra bokoca na buka, era na dau vuni tu na dauvakacaca e na ruku ni bai, ka ra vanavanalaki keimami mai e na butobuto ni bogi (DBY, 473).

Au a vola e na yabaki 1845 vei ira na Kovana ni veiyasana e na Matanitu Cokovata oqo, ka kerei ira kina me ra veitaqomaki e na nodra dui vanua, me ra idrodro ni Yalododonu e na Gauna Oqo, mai na veika dredre era sotava tiko. Era a sega ni veivakadonui e na veika oqori, e na nodra galuvaka tu ga na nodra veivakaisini, se me ra tukuna sara na nodra sega ni duavata kina. Era sa kaya taucoko ga, me keimami kakua sara ni curuma yani na nodra vanua, se na nodra dui yasana (DBY, 474).

Eratou mai siko [e Nauvoo] e na vulaikadrekadre ni yabakai 1845 e le tolu na lewenibose e cake ni matanitu levu, ka ratou mai veivosaki kei iratou na Le Tinikarua kei ira tale e so; ka ratou gadreva kina me da biuta na vanua o Amerika. Keitou a mani tukuna ni keimami na vakayacora vakakina, ka ni sa rui dede na neimami mai tiko kei ira; keimami sa nanuma kina me keimami sa biuvanua mai na Yasana o Illinois, e na vuku ni veiqati vakalotu ka sa takalevu tu me baleti keimani, ka sa na sega ni takavi keimami rawa kina na bula sautu. Era a tukuna tale ga o ira oqo ni ra dauveiqatitaki keimami dina sara na lewe vuqa. O Stephen A. Douglas, e dua vei iratou na le tolu oqori, e kilai keimami vinaka sara. Me kaya kina, “Au kilai kemuni vinaka, kau kilai Josefa Simici tale ga; e dua na turaga vinaka o koya,” ka ra tamata vinaka dina o ira na noda; ia mai na kena sa rui taka vakalevu sara tu na veiqati kei na nodra veisaqasaqa … o ira na tawalotu, me vakasalataki keitou sara kina, “Kemudou na turaga, dou na sega ni kune sautu tale eke.” Keitou sa mani lewa kina me keimami na toki. Me keimami seredali sara kina mai Nauvoo e na Feverueri ni 1846 (DBY, 473).

Au a kosova na Uciwai na Mississippi, kei ira na wekada vakalotu, ni o koya qori na vanua, mai na neimami se sega ni kila na vanua sa vakarautaka tu vei keimami na Turaga e na veiulunivanua, ka na tuberi keimami me keimami cabeta yani (DBY, 482).

Keimami a sogoti e na veiyasana kece ga mai na nodra ivalavala kaukaua na keimami meca dauveivakacacani; me ra biuta tu mai kina na nodra iyau kece e vuqa na matavuvale, ka ra sa vakasaurarataki mai na nodra veivale, ka ra lako voli kina me vaka na tamata yasa, e na dravudravua levu (DBY, 482).

Keimami sa toki tiko, keimami sega ni kila se evei na vanua keimami lakova tiko, ia keimami sa vinakata tu ga me keimami lako vakayawa sara mai vei ira na keimami meca. Me vaka na luveniyali, sa sega tu na neimami vale, ia na qiqi ga keimami vodoka kei na valelaca, ka sega na keimami kakana vakarau, se isulu; me keimami vulica kina me keimami dau bunotaka e veisiga na keimami kakana, me keimami dau biuti ira kina vakawawa na neimami matavuvale, e na veivanua vakatikitiki e so, ka yawa mai vei ira na keimami meca, ka me keimami laki cakacaka rawa kina (DBY, 478).

Keimami sa gole tiko ga ki na muaira ni vanua, ka dau laki cegu vakawasoma e na veivanua e so, me tara kina na neimami itikotiko [vakawawa], ka me ra biu tu mai kina na dravudravua kei na vakaloloma, ka ra sa mai biu tu e na neimami ilakolako (DBY, 474).

Na kaci ki na Mormon Battalion kei na nodra ilakolako.

Ni keimami donuya yani na nodra vanua na Idia itaukei ni vanua, ka tukuni ni ra veimecaki ki na tamata kece ga, era qai kacivi ki na ivalu i Mexico e le limanadrau vei keimami [me ra laki vala e na Mexican War, 1846–48] (DBY, 476).

Au a bole tale ga, ka sala vata kei ira tale e so na tacida vakalotu e na duanadrau vakacaca na maile keimami lakova, e na veisala e so, ka dau laki vakacegu vakalekaleka e na so na vanua me keimami keba kina, ka keimami saga tale me ra bole e so tale, me keimami rawata kina na iwiliwili ka tukuni mai, e na neimami qai laki sota vata [16 Julai 1846 e Council Bluffs, Iowa]; ka vakayacori rawa na veika kece oqo e na ruasagavulu ga na siga, mai na gauna e a kerei kina vei keimami me tauyavutaki na matasotia (DBY, 479).

Era tekivu yabe na matasotia oqo mai Fort Leavenworth, ka muri vaka i Santa Fe, ka kosova yani na veivanua cilavisiga ka dredre, ka laki tauyavu sara e na tutuira kei California, ka ra marautaka sara vakalevu na turaganivalu kei ira na sotia yalodina. E veidonui na nodra tadu yani oqori, kei na [drakidrakita] ni bula e sotava tiko o General [Stephen W.] Kearny, me veikau sara yani e na yalomarau o Colonel P. St. George Cooke [na nodra iliuliu vou na matasotia oqo], ka kaya kina vua, “Era sa tu qo na cauravou, ka rawa ni ra vakadodonutaka na veika kece.” Era a vakayacora e na yalodina na cauravou lewe ni matasotia na nodra itavi. E sega ni bau dua na gauna meu vakananuma kina na veika era a qarava na cauravou e na ilawalawa oya, me sega ni voqa kina mai lomaqu na vakasama e so me vaka, “Me vakalougatataki ira tiko ga na Kalou me tawamudu ka tawamudu.” Keimami vakayacora na veika kece oqo me vakavatukanataki kina ki na matanitu na neimami veitokoni yalodina (DBY, 477).

A sega ni curuma yani na bucanivalu na neitou mataivalu e na yalovakacegu ni vodo sitima, se na vakacagicagi me vica na vula, e na voravora sara ga ni kena taubaletaki e ruanaudolu na maile ka kosova na veisala dredre kei na todranisiga, ka sotava kina na veika dredre e vuqa me rua na yabaki vakacaca na kena dede, ni bera ni ra veisotari tale kei ira na nodra dui matavuvale. O koya gona, sa mai veivakabulai tale vei keimami o Koya Sa Kila na Veika Kece, ka sa raica rawa na itekitekivu ni veika kece ga, e na kena itekitekivu (DBY, 479).

E na … dredre ni bula oqori, a vinakati kina me keimami vakarautaka mai na neimami dui mataivalu e le limanadrau na sotia momoqaqa vinaka, me ra tu laivi mai na qase, o ira na gone, kei na marama, me ra qaravi mai vei ira ka se vo tu mai (DBY, 478).

O keimami yadudua sara ka keimami a tu yani, keimami saga sara vagumatua me keimami rawata na veika me baleti keimami e veikau. Me keimami saumi ira kina na qasenivuli, dau bulia ga na keimami madrai, ka me keimami sauma tale ga na neimami isulu, ke sega, sa na sega ga ni keimami kana se vakaisulu vou, ni sega ni dua tale na ka me keimami na cakava rawa kina (DBY, 476).

A taqomaki e na loloma ni Turaga na nodra “itikotiko na dravudravua.”

Era a tu laivi kina e vica na dravudravua, na tauvimate, kei ira na qase, ka ra sotava tale na veika voravora mai vei ira na dauvakacaca; ni ra kanakuita ka mokulaki, ka vakamai tale ga na nodra itikotiko (DBY, 473–74).

O ira [oqo] na wekada vakalotu ka ra biu tiko mai [e na tai ni uciwai e cake e Montrose, Iowa] era a sotava voli na viakana kei na veika rarawa e vuqa. E tukuni vei au ni ra a sotava e na dua na gauna na viakana, ka a voleka sara ni vakaleqai kina, ke a sega ni solia yani na Turaga na kedra kakana, ka ra vukaci ira yani na moa, ka laki coqata na baba ni nodra qiqi, me ra ciba se mavoa sara vakaca, mate se cibati ira tu, ka ra qai vakumuni mai vei ira na turaga kei na marama, me ra kania tiko me vica tale na siga, me yacova sara ni ra sa qai cavutu me ra lako i na lekutu. [A qai talatala mai o Brigham Young vei ira na ilawalawa me ra mai veivueti vei ira na Yalododonu oqo, me ra laki veitomani kei ira na wekadra kei na nodra itokani, e na veikeba e so era sa vakaduria tu e na tolo ni sala.] (DBY, 474).

A caramaka na sala i na Bucabuca ni Salt Lake e na 1847 na nodra ilawalawa na vuda vakalotu ka sala vata kei i Brigham Young.

Keimami vakamuria kina na nodra sala na Idia itaukei ni vanua, ka so na gauna keimami muria ga na mata ni kabasi; ni keimami sa biuta mai na uciwai e Missouri, keimami sa laki vakamuria sara na [Uciwai] na Platte. Keitou vakamatea kina e levu na gata e na so na vanua; ka caramaka kina na sala ka taya na ikawakawa, me yacova sara ni sa mosi na daku e na cakacaka. Keimami veivakaleleci sara, ke sega ni laurai rawa na ikawakawa me takosovi kina na veiucuniwai keimami sotava (DBY, 480).

Ni keimami laki sotavi Mr. [Jim] Bridger [na itaukei ni Fort Bridger, e Wyoming] e na tai ni Big Sandy River [28 June 1847], e a kaya vei keitou, “Mr. Young, au yalataka e duanaudolu na dola ke rawa ni tei ka matua na sila e na [veiulunivanua oqo].” Au a sauma vua, “Mo waraka me tei tinikawalu mada na vula, au na qai vakaraitaka vakalevu vei iko.” Au sa kila rawa beka na veika au cavuta oqori? Sega, au vosa tiko ga mai na noqu vakabauta; ia e sega sara ni dua e veivakauqeti kina—mai na vakasama ga vakatamata, kei na veika keimami sa kila mai na ivakamacala me baleta na vanua oqo—na matemate ni kena qele, na kena liliwa kei na ucacevata ka dau lutuma, me qai nanumi ni na vua kina na veivuata kei na kakana. … Keimami sa vakabauta ga ni tubu vinaka ka vua na veicovuata; e dua li na kena leqa? E sega sara. Ke a sega na neimami vakabauta, keimami laki tasevu beka evei? Keimami na vakaleqai sara beka e na tawavakabauta, me keimami sogota kina na sala me keimami kana rawa tiko kina, ka sega ni dua na ka me keimami na kania (DBY, 481).

Ni tadu yani [e na 30 June 1847] i Green River na nodra ilawalawa vuda vakalotu, [rauta ni 80 na maile ki na tokalau ni Bucabuca ni Great Salt Lake], keitou a sota kina kei Samuel Brannan, kei iratou e vica mai [San Francisco,] e California, ka ratou vinakata me keitou lako kina. Au a mani kaya kina, “Ke keimami na lako i California, keitou na sega ni laki yabaki lima kina; me da tiko mada ga e na veiulunivanua oqo, ni da na rawata kina na keda pateta, me keda kakana tiko; Au sa nanuma meu na tiko ga eke.” Eda donuya tiko ga oqo na usousonidomo ni manumanu, na vanua e tu kina na sui kei na masela, ka sa noda lewa me da tiko ga eke, me ra qai dui lewai ira ga na veivanua, me qai lewa ga o eli na ka me cakava (DBY, 475).

Keitou a cavutu kina, o au kei ira tale e so, mai na vanua keitou vakatoka me Emigration Canyon; me keitou kosova sara na Big kei na Little Mountains, ka sirova yani na bucabuca ka rauta ni tolu na ikava na maile mai na vanua qo. Rau tadu yani [o Orson Pratt kei Erastus Snow ki na Bucabuca ni Salt Lake e na 21 Julai 1847; era qai tadu yani na ilakolako levu e na 22 Julai. Qai yaco yani na ilakolako mai muri e na 24 Julai, ka sala vata yani kei Peresitedi Brigham Young, ka tauvi koya voli na matetaka.] Keitou sa laki raica rawa, keitou veiraiyaki kina, ka qai lako me laki vakeba ki na maliwa ni iualesu e rua ni City Creek, e dua e cici vakadodonu sara ina cevaira, ka cici vaka ki na ra na kena ikarua. Keitou mani tekia kina na neitou drotini e na vanua oqo me tara kina na valetabu, kei na vanua tale ga e cake; me keitou mai vakaduria eke na neitou keba, ka lewa kina me keitou tawavanua ka vakaitikotiko eke (DBY, 474).

Era ulabaleta e na Muaira na Yalododonu na veika dredre era sotava mai na nodra vakabauta na Kalou.

Keitou tadu mai, ka raica e vica wale … na Idia damudamu, e vica na oliva kei na ravete, kei na vuqa na digo (e vaka na vodre, se misi); ia e dravusakulukulu sara na kau me vakadrauna drokadroka se kau vuata, se na codrokadroka, me vakavo ga e vica na kau ka ratou duri tu e na tutu ni City Creek. Keitou sa colata mai na neitou iyaya kei na kakana e na 1200 se 1300 vakacaca na maile keimami ka lakova mai. Ni keimami biuta na neimami veivale, keimami a kauta ga na iyaya e so ka ra sega ni butakoca na dauvakacaca, na ose kei na bulumakau, kei na luvena, kei ira na marama ka ra dui kauta ga mai na nodra dui qiqi. Me vaka ni a sega ni 365 na paudi bibi na kedra kakana e na nodra biuta mai na uciwai e Missouri, e le vica wale sara e bau vo tu na veimama ni kedra kakana. Ni keimami a kauta tiko ga mai na neimami itei sorenivuata, na neimami iyaya ni cakacaka, na kovate ni isulu, se desi, na idabedabe ivakavakacegu, na piano, na iloilo ni sasauni, na idabedabe vivinaka, na ibenivalagi, na isivi kei na iyaya ni vale tale e so, na sitovu ni vakasaqa, kei na veika tale e so, ka keimami kauta tiko na veiyaya oqo ka binibini vata tu e na nodra colata mai na marama kei ira na gone, ka sologi ga mai vakusakusa, ka ra vakayagataki na ose ka ra sa mamavoavoa tu, … na bulumakau tagane yavaitolu, se bulumakau yalewa ka sa vakamawe tu kina na mavoa. Oqori ga na sala ni neimami veilakoyaki, ke keimami a sega ni vosota mai vaqori na neimami iyaya, ke a tu laivi yani, ka na sega ni mai vakayagataki rawa, ni dravuisiga vakalevu sara tu na vanua oqo (DBY, 480).

Era dravudravua vakalevu sara na Yalododonu, e na nodra tadu mai i na bucabuca oqo (DBY, 475).

Era mai rawata kina e vica na kuli ni dia, na kuli ni antelope, na kulinisipi, bafalo, ka qai cula kina na yava ni nodra tarausese, se me ra tutuvi e na vuti ni bafalo. E tu vei ira e so na nodra itutuvi, ka so e sega; e so era vakasote vinaka tu, ka so beka e sega tu na nodra sote. E dua na turaga e talanoataka vei au ni sega ni dua mada ga na nona sote, se me taukena e dua vei iratou e na nona matavuvale (DBY, 475–76).

Meu kaya ga ni lewe vica wale sara e na neitou vuvale e vakaivava tiko, ni keitou tadu mai na bucabuca oqo (DBY, 476).

Keitou kila ni keitou dau vakabauta, ka keitou dau bula e na vakabauta; keitou yaco rawa mai ki na veiulunivanua oqo e na neitou vakabauta. Au dau kaya vakawasoma, e dina beka ni na votivoti vei ira e so na noqu dau cauraka voli, ni keimami luvaiwale ka sega ni vakaivava tu e na neimami yaco yani, ni ka dina taucoko oqori (DBY, 481).

Keimami dau masulaka na vanua keimami mai tawana oqo, ka vakacabora vua na Turaga na qele, na wai e drodro voli kina, na cagi, kei na veika kece sara e tu kina, ka lomasoli kina o lomalagi, me kalougata sara kina vakalevu na vanua oqo, me vuavuaivinaka, ka sa mai rawata vei keimami e na gauna oqo na veicovuata, veta ni vuata, kei na kakana draudrau bulabula vinaka (DBY, 483).

Me yacova na nodra qai tadu mai ke na Yalododonu e na Gauna Oqo, e sega sara ni dua vei ira ka kila vinaka na bula e na veiulunivanua oqo, kei ira era sa lakova mai, me vakabauta ni rawa ni matua vinaka e na bucabuca oqo na sila. Sa kilai tu ga ni sa bula vinaka sara tu eke na sila kei na witi, ka kilai tale ga ni vanua vinaka sara ni susu manumanu, na bulumakau kei na ose, kei na manumanu manoa tale e so ka da gadreva me vukei keda (DBY, 485).

Se sega mada ni dua na vanua, me tekivu mai na gauna i Atama ki na noda gauna oqo, me vinaka cake mai na vanua oqo, ka dau vakalougatataka vakalevu na Tamada mai Lomalagi; ka qai vakalougatataki vakalevu tiko ga, ke da dau lomadina ka yalomalumalumu, ka vakavinavinakataka tiko na Kalou e na nona solia mai na witi kei na sila, na veicovuata, na vuata, na kakana draudrau, na bulumakau kei na veika kece sara sa tu oqo vei keda, ka me da vakayagataka e na kena taracake na nona Matanitu e vuravura (DBY, 483).

O keda na ivuvu ni kena tawani na yasa ni vanua oqo (DBY, 474).

Eda a tabaka na imatai ni niusiveva me taba kina, me vakavo ga e rua na niusiveva ka tiko edaidai, eda a teivaka e liu eke na veimataqali moli, eda a teivaka taumada na witi, da qarava tale ga e liu na koronivuli, ka vakavinakataka na nodra tawavanua voli ga, me vakatekivu mai na uciwai na Mississippi ki na Wasawasa Pasifika; ka da yacova sara mai na vanua oqo, me da mai tu vagalala kina, me vaka na noda gagadre. Ni da nanuma me da vakayawaki ira mai na tamata kece ga; ka gadreva tale ga me da lakova e dua na vanua vou, me vaka a vakayacora o Eparaama, me kua kina ni da veicacati voli kei ira tale e so (DBY, 476).

Keimami vinakata me ra kila o ira era vulagi vei keimami, ni keimami a sega ni vinakata me keimami mai tu eke, ia sa kilikili ga me keimami lakova e dua na vanua, ka sa i koya oqo na vanua vinaka duadua e rawa ni da raica. Ni ka dredre sara me dua e mai bula eke, me vakavo ke bunotaka na nona sasaga, me saqata yani na veivunika, ia sa vanua uasivi sara me ra susugi kina na Yalododonu e na Gauna Oqo, ka da na kune kalougata vakalevu e na noda vakaitikotiko eke, ka na vaka na bula mai na Were o Iteni; me viribaiti keda kina na nona Yalododonu o koya na Turaga Kaukaua Sara, ka tataqomaki ka veimaroroi e na vukudra, kevakara era na dau vakayacora na lomana. E dua ga na ka au ririkotaka vakalevu, ni da na sega ni dau caka dodonu; ni kevaka eda na dau caka [dodonu] eda na vakatauvatani ki na koro sa tara e na ulunivanua, ka na sega ni tabonaki rawa na noda iserau (DBY, 474).

Se qai vitu wale na yabaki, mai na noda cavutu mai Nauvoo, eda sa vakarautaka me da tara e dua tale na valetabu. Au railesuva tale e na yalomarau na noda sasaga. Era tu oqo e le vica na drau na udolu, ka ra sega ni sotava mai na veika talei e soli vei keda. O ni na rairai taroga li, na cava soti beka ka soli oqori vei keda? Se cava tale, na noda vosota rawa na tai e rua ni veika rarawa, kei na veika rerevaki. Era se bera ni bau donuya me ra sikabotei ka butakoci e na veika era taukena tu, me ra sotava na veika rarawa e na kedra maliwa na dauvakacaca, ka yacova sara na mate, me vaka eda sa sotava vakawasoma mai e le vuqa vei keda (DBY, 482).

O ni na taroga beka se da na dede e na veiulunivanua oqo. Meu sauma ga vakalekaleka, io, kevaka eda na gadreva tiko ga me da vakayacora na lewa ni Kalou na Tamada mai Lomalagi. Kevaka eda na dui gadreva me da vuki tani mai na ivakaro savasava ni Turaga o Jisu Karisito, me vaka e a vakayacora mai liu o ira na kawa i Isireli, me da dui muria ga na lomada, eda na duiveiseyaki ka dauvakacacani, ka na drovaki ira voli ga na keda meca, ka vakararawataki sara vakalevu, me yacova sara ni da sa qai nanuma na Turaga na noda Kalou, ka lako tu ga e na nona sala (DBY, 483).

Era na taroga e vuqa, “Me vakaevei na dede ni noda tiko eke?” Me da tiko eke me vaka sa gadrevi vei keda. “Eda na vakacemuri tale beka e na noda lako?” Ke da bula, ka dau marautaka na sala ni noda bula, me kua kina ni da na cemuri rawa mai na noda itikotiko, eda na sega dina ni cemuri mai kina. Ni gadreva mo ni vakavukui vakavinaka, ni raica mo ni dau gugumatua e na nomuni cakacaka, ni tara na veivale vivinaka, me vakavinakataki sara na nomuni iteitei, me teivaki vakavinaka na nomuni veiapolo, na pea, kei na veikau vuata kece ga ka rawa ni vua vinaka e na noda vanua oqo, me vaka na veicovuata tale e so, me vaka na currant ni veiulunivanua, na raspberry, me teivaki vakavinaka na loga ni strawberry, ka me tara ka ukutaki na noda koro vinaka (DBY, 483–84).

Me tuvai vinaka e na loma ni ononadrau na maile na noda itikotiko e na veiulunivanua oqo, ka caramaki e dua na sala, me vakadodonu mai kina, ka me biri na ikawakawa ka ta na sala e na veibuca, me cabeta na veiulunivanua, kei na veiqakilo! Eda butuka mai na vanua oqo e na ligalala ka lele mai e na qiqi makawa, me ra veidusimaki kina na noda itokani … e na nodra tukuna mai “ni se kauta yani vakalevu na kemuni kakana; ni sega ni dua tale na vanua mo ni na laki raica kina na kakana! Ni kauta vakalevu na itei ni covuata, ni sega ni na laki laurai rawa tale e kea!” Eda a vakayacora vakakina, me qai kena ikuri, na noda sa vakasoqoni ira vata mai na dravudravua, ka sa mai vakatikori keda e na veibuca oqo na Turaga, ka yalataka ni na maroroi keda kina vakalekaleka, me yacova ni sa yameca na veivanua kece ga na nona cudru waqawaqa. Me da dau lomadina beka vua na Turaga? Io (DBY, 475).

Mai na veitokoni vakalomalagi, eda sa mai ulabaleta rawa kina na veika dredre e so oqo, ka da mai soqoni vata tu edaidai e na veiqara ni ulunivanua oqo, ka sega ni dua tale me veivakarerei kina vei keda, ka yawa sara mai vei ira na keda meca, ka yawa tale ga mai na medremedreya kei na veilecayaki kei vuravura (DBY, 482).

Me iUlutaga ni Vuli

Na veisaqasaqa e Illinois kei na nodra dro na Yalododonu ina Muaira.

• A vakavinavinaka vei cei o Peresitedi Young e na vuku ni lewa me ra tokitaki na Yalododonu ki na Rocky Mountains kei na Bucabuca ni Salt Lake?

• Na cava beka na ka e vakavuna me ra dro na Yalododonu mai Illinois? A kila beka vakacava o Peresitedi Young na vanua me kauti ira kina na Yalododonu?

Na kaci ki na Mormon Battalion kei na nodra ilakolako.

• Na cava na vu ni nodra veivakauqeti na iliuliu ni Lotu, me ra bole i na Mormon Battalion e lewe 500, ka ra biuti ira tu mai na nodra veivuvale, e na gauna dredre oqori ni nodra ilakolako i na muaira?

• E sega ni ra bau laki vala vakadua na Mormon Battalion, ni sa oti makawa na ivalu e na gauna era qai tadu yani kina e na vanua era lakova tiko. Na cava beka era qai sotava na Yalododonu, e na vuku ni nona taro sotia na matanitu? Na cava beka na vuna e bibi kina me ra solibula e na veika oqori? Na cava soti beka na yaga ni nodra bole oqori i na ivalu?

A taqomaki e na loloma ni Turaga na nodra “itikotiko na dravudravua.”

• E veivakani vakalekaleka beka vakaevei na Turaga, e na nodra viakana tu na Yalododonu? E dau vukei iko beka vakaevei na Turaga e na gauna o gadreva tu kina na veivuke?

A caramaka na sala i na Bucabuca ni Salt Lake e na 1847 na ilawalawa ni vuda vakalotu ka sala vata yani i Brigham Young.

• E volai tu e na Vunau kei na Veiyalayalati wase 136 na “iVakaro kei na Loma ni Turaga e na vuku ni Keba ni Isireli, e na nod[dra] ilakolako ki na ra” (tikina 1). A soli vei Peresitedi Young e Winter Quarters e na 14 Janueri 1847 na ivakatakila oqo. Me ikuri ni ituvatuva ni lewa ka sa volai tu e na iwase ni ivola oqo, na ivakaro cava tale beka e soli vei ira na Yalododonu me baleta na nodra ilakolako ki na ra?

• Na vakatitiqa cava beka e a vakalasikata o Jim Bridger vei Peresitedi Young? Na cava na vuna e voravora kina na vosa nei Peresitedi Young vei Mr. Bridger? O sa dau rawata beka vakaevei na veika o saga, mai na nomu dau vakavatukanataka na nomu vakabauta?

• Na cava na vuna e via tiko ga kina o Peresitedi Young e na Rocky Mountains, ka sega ni via gole i California?

Era ulabaleta e na Muaira na Yalododonu na veika dredre era sotava mai na nodra vakabauta na Kalou.

• E na veisala cava soti beka era qara kina na Yalododonu, na iwali e so ni nodra leqa?

• A kaya o Peresitedi Young, “Se sega mada ni dua na vanua, me tekivu mai na gauna i Atama ki na noda gauna oqo, me vinaka cake mai na vanua oqo, ka dau vakalougatataka vakalevu na Tamada mai Lomalagiu.” Na veika cava soti beka e lavaki me ra dau vakayacora na Yalododonu, e na veivanua era dui bula kina, me tudei kina na nodra rawata na veivakalougatataki oqori? Na cava beka na ibalebale ni bula e na vakabauta? Na cava beka e rawa ni da vakayacora, me vakaikuritaka kina na noda dau bula e na vakabauti Jisu Karisito?

• Na veika cava soti beka era rawata na Yalododonu, ni ra okati me ra vuda vakalotu ki na Rocky Mountains? Na cava beka e rawa ni o vakayacora, me tara cake kina na Lotu e na vanua o bula kina?

• A mai cauraka o Peresitedi Young e dua na itukutuku vou, “Era tu oqo e le vica na drau na udolu, ka ra sega ni sotava mai na veika talei e soli vei keda… Era se bera ni bau donuya me ra sikabotei ka butakoci e na veika era taukena tu, me ra sotava na veika rarawa e na kedra maliwa na dauvakacaca, ka yacova sara na mate, me vaka eda sa sotava vakawasoma mai e le vuqa vei keda.” Na cava beka o nanuma ni ibalebale ni veika e tukuna oqori? Na cava beka e vuna, me okati kina na Bucabuca ni Salt Lake, me “vanua uasivi sara me ra susugi kina na Yalododonu e na Gauna Oqo”? O kune kalougata beka vakaevei mai na veika dredre o sotava e na nomu bula? Na cava beka e rawa ni da vakayacora, me da vukica kina na veileqa dredre eda sotava, me sala vinaka ni noda tubu cake vakayalo?

A veivakarusai e na yabaki 1848 na kena curuseseta na nodra vanua, me vakacacana na nodra iteitei na Yalododonu, na digo (e vaka na vodre, se misi). Mai na nodra masumasu e na yalodina, a qai talaki ira mai na ico (se dre) na Turaga, me mai tarova na vakacaca kei na tete ni digo, me vaka e vakatakarakarataki oqo vakadroini.

Me vaka sa vakatakarakarataka eke o koya na daudroini, a veiliutaki o Peresitedi Young e na yabaki 1847 vei ira na Yalododonu, e na nodra ilakolako i na muaira, me ra laki tawana kina na “na vanua vinaka duadua e rawa ni da raica. Ni ka dredre sara me dua e mai bula eke, … ia sa vanua uasivi sara me ra susugi kina na Yalododonu e na Gauna Oqo”4 (DBY, 474).