Veiliutaki Vakavuravura kei na Matanitu ni Kalou

O Peresitedi Brigham Young—na dautawavanua, na turaga vuku, ka isevu ni kovana kei Utah—a dau doka vakalevu ka veiqaravi e na yalodina ki na nona matanitu. E na vula o Julai ni yabaki 1846, ni ra vakavakarau tiko na Yalododonu ki na nodra ilakolako mai Iowa ki na Bucabuca ni Salt Lake, era a kerei mai na matanitu levu e Amerika me ra veivuke ki na ivalu kei Mexico. E dina ga ni a sega ni dau veitokoni mai na matanitu vei ira na Yalododonu e na veika dredre era a sotava mai Missouri kei Illinois, a lewa ga o Peresitedi Young me ra kacivi na lewe ni Mormon Battalion, me ra laki veivuke e na ivalu, ka yalataka vei ira oqori ni ra na sega ni volekata yani na waqawaqa ni veivaluvaluti ke dau vinaka na nodra ivakarau. A laki yaco e muri na yalayala oqo. Era rawailavo tale ga mai na nodra curu oqo na sotia ki na Mormon Battalion me veivuke vei ira na Yalododonu e na nodra ilakolako i na muaira. Ra cavutu kina mai na Veikeba kei Isireli e limanadrau vakacaca na tagane, e na ilakolako dredre sara ka 2,000 na maile na kena balavu mai California ki na Wasawasa Pasifika. A vakamacalataka o Peresitedi Young me baleti ira ka ra bole oqori, “Ni veigauna kece au nanumi ira kina na veituraga e na ilawalawa oqori, au dau vakasamataka tale ga, “me vakalougatataki ira na Kalou me tawamudu.’ Eda sa mai vakayacora oqo ki na Matanitu me ivakadinadina ni noda yalodina” (DBY, 476). Sa dau veivakauqeti mai e na veigauna o Peresitedi Young vei ira na Yalododonu, me ra dau yalodina ki na nodra matanitu, me ra vakamuria na kena ivakavuvuli, ka me ra digitaki o ira na tamata savasava me ra tawana na itutu vakamatanitu, kei ira na yalosavasava, kei ira na tamata dokai .

iVakavuvuli i Brigham Young

Me yavutaki e na ivakavuvuli vakalou na matanitu vakavuravura, me tudei kina.

Ke saqata e dua na matanitu na ivakaro e so sa virikotori tu, ka veivakacolati kina vei ira e so na nona lewe ni vanua, se vua e dua tale na matanitu, me laki sevubale sara kina na bilo ni nona ivalavala ca, e na veika e so era sa vakayacora mai, ka tu kina na kena lewa, e na veitaviraki na Kalou vei ira ka ra tawana tu na itutu ni veiliutaki, me ra guilecavi kina; me kauti ira tale e so, ke ra dravudravua se vakalolomataki tu, o ira ka dau kaseti ka vosacataki e na veimatanitu kece ga, me solia vei ira na kaukaua kei na vuku; era na vakaikuritaki ka bula sautu, me yacova ni ra sa vuki me matanitu levu e vuravura oqo (DBY, 357).

Era sa dau laveti ka vakacerecerei vakatamata o ira na veimatanitu lagilagi ka kaukaua, e na lewa ni Kalou, me yaco kina na nona inaki vuni, ka ra taviraki tani tale ga, ka vakarusai vakadua mai na nona lewa. E dusimaki na veisau lelevu oqo, ka veivakarautaki ki na kena vakasukai mai na nona Matanitu e na veisiga e muri, ka tudei tu ga, ka tubu cake tiko ga e na cecere kei na kaukaua, me yacova sara ni sa qai yaco mai na gauna sautu ka savasava, ka gauna ni veiwekani vakalotu ka vakapolitiki, me vakasinaita sara na lomadra na tamata dravudravua, me ra rika kina e na marau e na vukuna o Koya Sa Savasava Sara e Isireli, ka sa na qaqa e veivanua kece ga na nona Matanitu (DBY, 357).

Na matanitu ka veiliutaki kina na Kalou, [e] matanitu ka tauyavutaki ka qaravi na kena lawa e na yalododonu, ka tu vei ira na kena vakailesilesi na kaukaua ka vu mai Vua Sa Kaukaua Sara (DBY, 354).

Ni sa mai tauyavu e vuravura na Matanitu ni Kalou, se na matanitu vakalou, sa na kautani mai vuravura na ivakarau e so ka sa dau vakayacori tu oqo (DBY, 354).

E sega ni soli me dua na matatamata me bula ka veisaqasaqa ki na dua tale, ka ra veivakasaurarataki me ra vakadadamuria na ivakarau ni nodra bula; e na sega ni soli me dua na matalotu me veivakacacani ki na dua tale na lotu, e na vuku ni duidui ni nodra vakabauta, se na ivakarau ni nodra sokalou. E na taqomaki vakayadua sara na tamata e na nodra goleva na nodra dui lotu, kei na nodra isolisoli vakaitikotiko, ka na sega ni soli ki na dua na yasana, se matanitu, se itikotiko, se vua e dua na tamata me veivakatotogani ki na nona dodonu e dua tale; me kua ni tubu tiko e dua na matalotu vakarisito me veivakacacani ki na dua tale (DBY, 354).

O koya ka na donuya na kena tauyavu vakadua e vuravura na Matanitu ni Kalou, e na qai vakadinadinataka na kena tauyavu na matanitu ka na veitaqomaki ki na nodra dodonu yadudua na tamata. Ke a sa veiliutaki tiko oqo na matanitu oya … o ni na raica na nodra taqomaki vinaka na Lotu Katolika mai Roma, na Lotu Katolika mai Kirisi, na Episcopalian, na Presbyterian, na Lotu Wesele, na lotu Baptist, na Quaker, na Shaker, na Idu, na Muselemani, e na veivanua ni nodra sokalou, kei na kena soli me ra sokalou vua, se na ka era qarava, e na veigauna era nanuma ni dodonu me ra vakayacora, ka sega ni veivakatotogani vei ira tale e so. E dua beka e dau vosa vakadodonu sara, ka vakatulewa tu vakavinaka, e na gadreva e dua tale na galala ka vinaka cake? (DBY, 355).

E rawa beka vakaevei me duri e dua na matanitu ka [digitaki e na galala]? E dua wale ga na sala e na duri rawa kina. E rawa ni na lako tiko ga; e na sala cava beka? E rawa ni duri tiko ga, me vaka sa duri tiko ga na matanitu mai lomalagi, e na yavu tudei ni dina kei na yalosavasava; oqori ga na sala ka tudei tiko kina na veimatanitu kece ga (DBY, 355).

Me ra yalomatua ka yalodina o ira era dau veiliutaki.

Au dau marautaka na matanitu ka veiliutaki vakavinaka, au vinakata tale ga me veiqaravi tiko vakavuku ka vakadodonu. Ke qaravi vakatani na matanitu vakalomalagi, e na tini me dua na matanitu vakasisila duadua e na dela i vuravura oqo. Veitalia sara na vinaka ni dua na matanitu, ke ra sega ni veiqaravi kina o ira na tamata yalododonu, e na laki tasevu ga me dua sara na matanitu ivalavala ca (DNW, 3 June 1863, 2).

E sega ni dodonu me dua e veiliutaki, me veiqaravi, se vakatulewa, me vakavo ke sa … vakamalumalumutaki koya ki na lawa, ka vakavatukanataka e na nona vakamuria vakavinaka mai na lawa ka vauci koya tiko, ni sa dodonu me itaukei ni lawa oqori (DBY, 357).

[E vinakati e na matanitu vinaka e dua na ilailiu, ka] rawa ni rogoca na lomadra na tamata, me vaka na bula era dui bula kina, na veika kece ga e rawa ni vakamacalataki me baleta na kena qaravi vakadodonu na Matanitu. E dodonu me kila tiko na imoimoi ni veiliutaki ka na yaga vakalevu ki na nona matanitu. Me kila rawa tu, ka sa dau nona ivakarau tale ga me vakayagataka vakavuku na lewa ni veilesi, me vaka sa vakatikori vua e na yavutu vakaveiliutaki, me digitaki ira ga na tamata vinaka, ka tu vei ira na kila vakaveiliutaki, me ra tawana na veitutu cecere e so. Me kua ni dau vakayacora wale ga na itavi sa virikotori tu me baleti ira e na nona iwasewase ni veidigidigi, me dau veitokoni tale ga e na veika e dodonu me ra kila, ka me ra veivakadodonutaki tale e na veika me ra lewa. O ira vakayadua na vakailesilesi vinaka e na veimatanitu galala, era na dau saga tiko ga na nodra tiko vinaka na tamata kece ga, veitalia ga se isoqosoqo vakapolitiki cava era lewena (DBY, 363).

Me ra dau nanuma na tamata na lomadra, na veiwekani vakacakacaka, na nodra vakabauta me ra digitaka ga na tamata vinaka duadua e rawa ni ra raica me nodra Peresitedi, ke dau kana pateta vakamasima—e dua ka sega ni vinakata me cecere cake sara mai vei ira ka ra digitaki koya, ka vinakata ga me dau bula me vakataki ira, me vakaisulu tu ga me vakai ira, me dau duavata sara kei ira e na veika vinaka kece ga (DBY, 363).

Eda vinakata me ra veiliutaki e na noda matanitu o ira ka bibi cake vei ira na matanitu, ka ra dau lomana tale ga, me vinaka cake mai na koula, siliva, na nona irogorogo, se na nona qoroi (DBY, 364).

Sa itavi ni lewe ni Lotu me ra lewenivanua vinaka.

E yavu ni veimatanitu vinaka ka dodonu na noda lewai keda vinaka vakaikeda, se matanitu vakalomalagi se matanitu e vuravura. … Na matanitu ka ra qarava na tamata ivalavala ca, e na qai laki tasevu ga e na rarawa vei ira na lewena, ia e na tawamudu vei ira na tamata ivalavala dodonu, ni na qai yacovi lomalagi sara na kena kaukaua (DBY, 355).

Ke da bulataka na noda lotu, me da rokova na noda Kalou kei na nona Matabete, eda sa na qai doka kina na veimatanitu kei na lawa kece ga e tu oqo e vuravura. … E na veivanua kei na veimatanitu e so, kei na veiliutaki e vuravura, e kunei kina na lawa, na cakacaka vakalotu, kei na ivakaro vinaka ka buli me baleti ira na tamata (DBY, 358).

Eda bula tiko beka vakapolitiki o keda? Io, eda politiki dina. Ia na isoqosoqo vakapolitiki cava beka o lewena tiko, se o na digidigi kina? Meu kaya mada vei kemuni o koya me da digitaka: me da digitaka ga na tamata ka na dau tokona na ivakavuvuli ni bula galala vakaitikotiko, kei na kena vakalotu, o koya ka kila vakalevu cake sara e vuqa na ka, ka yalovinaka ka vinaka tu na nona vakasama me rawa ni vakatulewa kina vakadodonu; eda na sega ni kauai se isoqosoqo vakapolitiki cava e lewena, se whig, democrat, … republican, … se cava tale. Oqo na noda politiki (DBY, 358).

Me vakataki ira tale ga na noda lewe ni vanua vinaka, me ra saga me ra laveti ira na tamata vakaoqori ki na itutu lelevu, ka rawa ni ra na dau kila na nodra icolacola kei na nodra itavi me baleti ira na noda lewe ni vanua vinaka; ka ra na vakila na bibi ni veivakabauti ka sa nodra, mai na nodra digidigi na tamata ka ra digitaki ira me ra veiliutaki e na lawa (DBY, 362).

O cei beka eda vinakata me ra mai vakatawana na itutu lelevu ni veiqaravi vakamatanitu? Me da biuta me ra kovana o koya duadua na tamata ka dodonu me tawana na itutu oya, me peresitedi, se iliuliu vakapolitiki, me tawana tale ga na veitutu e so ka dodonu me ra biu kina o ira eda veivakabauti kina, ka itutu vakaicolacola tale ga; ni da sa raici ira rawa mai, me da qai masulaki ira, ka solia vei ira na noda veidinadinati, ka veivagolei me ra vakayacora ga na loma ni Kalou, me ra qai taqomaki ira tiko ga, kei ira na tamata e na yalododonu kei na savasava (DBY, 358).

Me iUlutaga ni Vuli

Me yavutaki e na ivakavuvuli vakalou na matanitu vakavuravura, me tudei kina.

Na cava beka na vuna e lavaki kina me yavutaki na veiliutaki vakamatanitu e na ivakavuvuli ni Kalou, me qai rawata rawa na veika sa vinakati kina? Na cava na itatase ni veiliutaki vakamatanitu ka sega ni yavutaki e na ivakavuvuli dodonu? (Me kena ivakaraitaki ni veika e dau yaco e na tikina oqo, mo vakasamataka mada na tubu kei na lutu ni nodra matanitu na Nifai kei na nodra matanitu na Leimani, e na veitabagauna e so ni iVola i Momani.)
Me vaka e vakamacala kina o Peresitedi Young, na cava beka na inaki ni veiliutaki vakamatanitu vakavuravura? (Raica tale ga na V&V 134:1.)
E na duidui beka vakaevei na noda itabatamata, ke sa tauyavutaki e vuravura na matanitu vakalou? Na cava beka e nanuma o Peresitedi Young ni isolisoli galala levu duadua ka rawa ni kunei e na veiliutaki vakamatanitu vakalou? (Raica tale ga na V&V 134:4, 7, 9.)

Me ra yalomatua ka yalodina o ira era dau veiliutaki.

Na ivakarau cava soti beka e dodonu me tu vua e dua na iliuliu vakamatanitu? Ke ra yalomatua na vakaitutu vakamatanitu, ka ligakaukaua, na cava na vuna e dodonu tale ga kina me ra dau yalodina ka yalosavasava?
Na cava na vuna e bibi kina me sotava mada na bula lewai e dua ka nakiti tu me qai veiliutaki, ni se bera ni qai soli me veiliutaki? Na cava na vuna e bibi kina me ra dau vakavatukanataka o ira na iliuliu ni ra sa dau talairawarawa mai ki na lawa?

Sa itavi ni lewe ni Lotu me ra lewenivanua vinaka.

Na cava na vuna e bibi kina na “noda lewai keda vinaka vakaikeda,” ki na veiliutaki vakamatanitu e vuravura? E vakatau vakaevei na lako vinaka ni dua na matanitu, mai na nodra ivalavala dodonu o ira ka ra veiliutaki?
Na cava na vuna e bibi kina me da dau digidigi ni sa soli tu vei keda? Mo lewa vakacava beka na nomu digidigi vakapolitiki?
Mo vakayavora vakavinaka beka vakaevei na nomu itavi vakalewenivanua vinaka? (Raica tale ga na V&V 134:5–6.)