Vahe 51

Ko e Fine‘ofá

(Mā‘asi 1842)

Na‘e langa ‘e he kau mēmipa ‘o e Siasí ‘a e temipale ‘i Nāvuú. Na‘e kamata ke mahaehae ‘a e vala ‘o e kau tangatá. Na‘e loto ‘a e kau fefiné ke nau tokoni‘i kinautolu. Na‘e tala ange ‘e ha fefine ‘e taha te ne hanga ‘o ngaohi ha vala ma‘a e kau tangatá. Ka na‘e ‘ikai ha pa‘anga ia ke fakatau mai ‘aki ha tupenu.

Ko ia na‘e tala ange ‘e Sela M. Kimipale (Kimipolo) te ne hanga ‘o foaki ki he kau fefiné ha tupenu. Pea na‘e kole ‘e Sela Kimipale ki he kau fefine kehé ke nau tokoni. Ko ia na‘e fai ha fakataha ‘a e kau fefiné ‘i he ‘api ko ‘eni ‘o Sela Kimipalé. Pea na‘a nau loto ke fokotu‘u ha kautaha ma‘a e kau fefine ‘i he Siasí.

Ne kole leva ‘e he kau fefiné kia ‘Ilisa R. Sinou ke ne hanga ‘o hiki ha ngaahi lao ki he kautahá ni. Na‘á ne ‘ave ‘a e ngaahi lao ko ‘eni kia Siosefa Sāmita. Na‘e tala ange ‘e Siosefa Sāmita ‘oku faka‘ofo‘ofa ‘a e ngaahi laó. Ka na‘á ne toe pehē pē foki ‘oku lelei ange ‘a e palani ‘a e ‘Eikí ki he kakai fefiné.

Ko ia na‘e tala ‘e Siosefa ki he kau fefiné ke nau ha’u ki ha fakataha ‘i he ‘aho 17 ‘o Mā‘asi 1842. Na‘á ne tala ange ‘e hanga ‘e he kau taki puletapú ‘o tokoni‘i ‘a e kakai fefiné mo ‘enau kautahá. Na‘e fe ‘unga mo e kau fefine ‘e toko hongofulu-mā-valu na‘e ‘i he fakatahá. Pea na‘e fili ‘a ‘Ema Sāmita ke hoko ko e taki ia ‘o e kakai fefiné. Pea na’a nau ui ‘a e kautahá ni ko e Fine‘ofá.

Na‘e tala ange ‘e Siosefa Sāmita ki he kau fefiné ke nau tokoni‘i ‘a e kakai ko ia ‘oku nau puke pe masivá. Pea ‘oku totonu ke nau foaki ki he kakaí ‘a e fa‘ahinga tokoni pē te nau fiema‘u. ‘E tokoni foki ‘a e pīsope ki he kau fefiné ke nau ‘ilo‘i ‘a e me‘a ke faí.

Na‘e fai ha ngaahi fakataha ‘a e kau fefiné ke nau ako ki he ngaahi me‘a ko ia ‘oku totonu ke nau ‘iló. Na‘a nau fiefia lahi ‘i he lava ke nau tokoni ki he kau mēmipa ‘o e Siasí.

Na‘e hanga ‘e he kau fefiné ‘o ngaohi ha ngaahi me‘a ki he temipalé. Na‘a nau ngaohi ha vala ma‘á e kau tangata ‘oku nau langa ‘a e temipalé.

Na‘e hanga ‘e he kau fefiné ‘o ‘ave ‘a e me‘akai ki he kakai na‘a nau fiema‘u iá. Na‘a nau hanga ‘o tokanga‘i ‘a e kakai na‘a nau puké. Na‘a nau fai ‘a e ngaahi me‘a lahi ke tokoni‘i ‘a e kāingalotú.

‘Oku lava ‘a e kakai fefine ‘i he Siasí ke nau ‘alu ki he ngaahi fakataha ‘a e Fine‘ofá. ‘Oku nau tokoni‘i ai ha kakai. ‘Oku nau ako ai ki he ongoongoleleí. ‘Oku nau ako ai ki he kakai ‘i he ngaahi fonua kehé. ‘Oku nau ako ai ki he ngaahi tohi ‘oku lelei, ngaahi mūsika, mo e ngaahi ‘aati. ‘Oku nau ako ai ke nau ngaohi pea teuteu‘i honau ngaahi ‘api ke lelei ange.