Vahe 56 Ko e Fakapoongi ‘o e Palōfitá (Sune 1844) Na‘e tukuaki‘i ‘e ha kakai ‘e ni‘ihi ‘a Siosefa Sāmita ‘i he kovi ko ‘eni na‘e hoko ‘i Nāvū. Ko ia na‘a nau ‘ave ‘a Siosefa ‘o fakahū ‘i he fale fakapōpulá. Na‘e tala ange ‘e he fakamaau ‘oku ‘ikai ha me‘a hala ia ‘e fai ‘e Siosefa Sāmita. Ko ia na‘á netukuange ‘a Siosefa Sāmita. Na‘e ‘ita ‘a e kau fakatangá ‘i he fakamaaú. Na‘a nau pehē te nau tamate‘i ‘a e fakamaaú. Na‘e ilifia ‘a e Kāingalotu ‘i Nāvuú. Na‘a nau kole ki he kōvana ‘o e vahefonuá ke tokoni kiate kinautolu. Ka na‘e ‘ikai ke lava ke ne tokoni. Na‘á ne fekau‘i atu ha kau sōtia ke nau kumi mai ‘a Siosefa Sāmitá. Na‘e ‘ilo‘i ‘e Siosefa Sāmita te nau toe ‘ave ia ‘o fakahū ‘i he fale fakapōpulá. Na‘e ilifia foki ‘a Siosefa Sāmita na‘a toe ‘ave hono tokoua ko Hailame ‘o fakahū ‘i he fale fakapōpulá. Ko ia na‘e tala ange ‘e Siosefa kia Hailame ke ‘alu mo hono fāmilí ki ha kolo kehe. Ka na‘e ‘ikai ke fie mavahe ‘a Hailame ia meia Siosefa. Na‘e tala ange ‘e Siosefa Sāmita te ne ‘alu fakataha mo Hailame mei Nāvū. He kapau te na ō ‘e ‘ikai ke toe fai ‘e he kau fakatanga ia ha me‘a ki ha Kāingalotú. Ko ia na‘e kolosi atu ‘a Siosefa pea mo Hailame ‘i he vaitafé. Na‘e pehē ‘e ha kakai ‘e ni‘ihi ‘oku hola ‘a Siosefa Sāmita koe‘uhi ko ‘ene ilifiá. Ko ia na‘e fekau ‘e he mali ‘o Siosefá, ko ‘Ema hano ngaahi kaume‘a ke nau ‘alu ‘o kole ange mu‘a kia Siosefa ke foki mai. Na‘e fakakaukau ‘a Siosefa Sāmita ‘e tamate‘i ia ‘o kapau ‘e toe foki ki Nāvū. Ka na‘á ne fai pē ‘a e me‘a ko ia na‘e kole ange ‘e hono ngaahi kaume‘á ke ne faí. Ko ia na‘e foki ‘a Siosefa pea mo Hailame ki Nāvū. Na‘e puke fakalao kinaua. Na‘e ‘ave kinaua ‘e he kau sōtiá fakataha mo Uiliate Lisiate mo Sione Teila ki ha kolo ko hono hingoá ko Kātesi. ‘O nau fakahū kinautolu ‘i he fale fakapōpula ‘i Kātesi. Ko e ‘aho hono hokó ko e ‘aho 27 ia ‘o Sune 1844. Na‘e ‘alu atu ha ni‘ihi ‘o e ngaahi kaume‘a ‘o Siosefa Sāmita ‘o ‘a‘ahi ki ai ‘i he fale fakapōpulá. Na‘a nau lau ‘a e ngaahi folofolá. Pea na‘e hiva‘i ‘e Sione Teila ha taha ‘o e ngaahi hiva na‘e manako ai ‘a Siosefá ‘a ia ‘oku kau kia Sīsū. Na‘e fakafokifā pē kuo nau ongona ha longoa‘a mei tu‘a. Kuo ‘i ai ha kau fakatanga kuo nau fana ki he fale fakapōpulá. Na‘e tokolahi hake ‘i he toko teau ‘a e kau tangata na‘e ‘i he kau fakatangá. Ne nau hanga ‘o vali ‘a honau ngaahi matá ‘o ‘ikai ke ‘ilo‘i ‘e taha pe ko hai kinautolu. Ne a‘u atu ha ni‘ihi ‘o e kau fakatangá ‘o fakalaka ‘i he kau le‘ó ‘o fakaava ca e matapā ‘o e fale fakapōpulá. Na‘a nau kaka hake ki ‘olunga. Na‘a nau fana ki he loto lokí. Na‘a nau fanaci ‘a Sione Teila, ka na‘e ‘ikai te ne mate. Ka ne nau tamate‘i ‘a Hailame. ‘l he mamata ‘a Siosefa kuo mate ‘a Hailamé, na‘á ne pehē, “ ‘Oiauē si‘oku tokoua ko Hailamé!” Na‘e lele atu ‘a Siosefa ki he matapā sio‘ata. Na‘e fana‘i ia ‘e he kau fakatangá. Pea na‘á ne kalanga ‘o pehē, “ ‘E hoku ‘Eiki, ko hoku ‘Otua.” Na‘á ne tō hifo ia meí he matapā sio‘atá. Kuo mate ‘a e palōfita ‘a e ‘Otuá. Na‘e ‘ave ‘a e sino ‘o Siosefa Sāmita pea mo hono tokoua ko Hailame ki Nāvū. Na ‘e mamahi lahi ‘a e Kāingalotu. He kuo mate ‘a honau takí pea mo e palōfitá. Kuó ne foaki ‘a ‘ene mo‘ui ki he ongoongolelei ‘o Sīsū Kalaisí. T&F 135 Ko e ngāue lahi mo mahu‘inga na‘e fai ‘e he Palōfita ko Siosefa Sāmitá. Na‘á ne liliu ‘a e Tohi ‘a Molomoná. Na‘á ne fokotu‘u ‘a e Siasi mo‘oni ‘o Sīsū Kalaisí. Na‘á ne fekau‘i atu ha kau faifekau ke ako‘i ‘a e ongoongolelei ‘i he ngaahi fonua kehe. Na‘á ne langa ha kolo ke lava ke nofo ai ‘a e Kāingalotú. Na‘e ‘ofa ‘a e ‘Otuá kia Siosefa Sāmita. Na‘e ‘ofa ‘a e Kāingalotu kiate ia. Ne lahiange ‘a e me‘a na‘e fai ‘e Siosefa Sāmita ma‘atautolú ‘i ha toe tangata tuku kehe pē ‘a Sīsū Kalaisi. T&F 135:3