Kakai ke Tau ‘Ilo‘í

‘Ālani Ko e tangata ‘eiki ko ‘Ālaní, ko e tangata‘eiki ‘eni na‘e kau ki he Siasií pea na‘e vali ‘aki ‘a e valitā pea fakapipiki ki hono sinó ‘a e fulufulu‘i moa.

‘Ālani, Kapiteni Na‘e ‘eikitau ‘a Kapiteni ‘Ālani ‘i he sōtia ‘Ameliká. Na ‘á ne kole ‘a e kakai tangata ‘i he Siasí ke nau kau ki he konga tau ‘a e kau Māmongá (Patālione Māmonga).

‘Eikí ‘Oku tau fa‘a ui ‘i he taimi ‘e ni‘ihi ‘a Sīsū Kalaisi ko e ‘Eikí.

‘Ēpalahame Ko e palōfita ‘a ‘Ēpalahame na‘e mo‘ui ‘i he taimi fuoloá. Pea ‘oku tu‘u ‘a e fakamatala kia ‘Ēpalahamé ‘i he Fuakava Motu‘á pea mo e Mata‘itofe Mahu‘ingá.

Felipisi, Uiliami W. Na‘e tokoni ‘a Uiliami W. Felipisi ki hono kamata ‘o e ako ‘i he vahefonua (siteiti) Siakisoní ‘i Mísuli.

Haiti, ‘Oasoni Ko e ‘Apōsetolo ‘a ‘Oasoni Haiti ‘i he taimi ‘e taha. Na‘á ne fakatapui ‘a e fonua ko Palesitainé, ke ma‘u ‘e he fānau a ‘Ēpalahamé ha feitu‘u ke nau nofo ai.

HeiliKo e tangata. Ko e taimi ‘a ‘Ema Sāmitá ‘a e tangata ko ‘eni ko Heili.

Hālisi, Māteni Na‘e tokoni ‘a Māteni Hālisi kia Siosefa Sāmita ‘i hono liliu ‘a e Tohi ‘a Molomoná meí he ū lau‘i peleti koulá. Ko ia na‘á ne hanga ‘o fakamoleki ‘a e ngaahi peesi mei he Tohi ‘a Molomoná.

‘IlaiaseNa‘e foaki ‘e ‘Ilaiase ‘a e mālohi makehe ‘o e puletapú kia Siosefa Sāmita mo ‘Ōliva Kautele ‘i he temipale Ketilaní.

‘Ilaisiā Ko e palōfita ‘a Ilaisiā na‘e mo‘ui ‘i he taimi fuoloá. Na‘á ne foaki ‘a e mālohi makehe ‘o e puletapú kia ‘Ōliva Kautele pea mo Siosefa Sāmita, ‘i he temipale Ketilani.

‘Initiá, Kau Na‘e nofo‘i ‘e he kau ‘Initiá ‘a e ngaahi feitu‘u kotoa pē ‘o ‘Ameliká. Pea ‘oku fa‘a ui ‘a kinautolu ‘i he taimi ‘e ni‘ihi ko e kau Leimana.

‘Īnoke Ko ‘Inoké, ko ha palōfita ia na‘e mo‘ui ‘i he taimi fuoloá. Ko ia na‘á ne langa ‘a e kolo ko Saioné. ‘Oku hā ‘a e fakamatala kia Īnoké ‘i he Mata‘itofe Mahu‘ingá.

‘longi, Fineasi Ko Fineasi ‘longi, ko e tehina ia ‘o Pilikihami ‘longi.

‘Iongi, Pilikihami Na‘e kau ‘a Pilikihami ‘longi ‘i he kau ‘Apōsetolo ‘e Toko Hongofulu-mā -uá. Ko e taki ia ‘o e kau paioniá. Ko e palōfita ia ‘o e Siasi na‘á ne fetongi pea na‘e hoko kia Siosefa Sāmitá.

‘Isilelí, Kakai Ko e kakai Isilelí, ko e fa‘ahinga kakai na‘a nau nofo ‘i Palesitaine ‘i he taimi fuoloá.

Kautele, ‘Ōliva Na‘e tokoni ‘a ‘Ōliva Kautele kia Siosefa Sāmita ‘i hono liliu ‘a e ‘ū lau‘i peleti koulá. Na‘e lahi ‘a e ngāue na‘á ne fai ke tokoni‘i ‘a e Siasi ‘o Sīsū Kalaisí.

Kimipale, Hipa C. Ko e ‘Apōsetolo ‘a Hipa C. Kimipale (Kimipolo). Na‘e ‘alu ‘o ngāue fakafaifekau ki ‘Ingilani.

Kimipolo (Kimipale), Sipenisā (Spencer) W.Ko e Palesiteni ia hono hongofulu-mā-ua ‘o e Siasí. Ko e ‘Apōsetolo pea mo e palōfita.

Kimipale, Sisitā Vilate Ko e uaifi ‘eni o Hipa C Kimipalé (Kimipolo). Na‘á ne kau ‘i he uluaki Fine ‘ofa na‘e fokotu‘ú.

Koupilī, Līmani Ko e mēmipa ‘o e Siasi ‘i Ketilani, ‘Ōhaiō, na‘e ‘ikai te ne fie vahevahe hono kelekelé ki ha kau mēmipa kehe.

Laumālie Mā‘oni‘oni ‘Oku ma‘u ‘e he Laumālie Mā ‘oni‘oni ‘a e sino fakalaumālie. ‘Oku tokoni ki he Tamai Hēvani mo Sīsū. ‘Okú Ne ma‘u ‘a e mālohi ke foaki ki he kāingalotú ha ngaahi me‘a foaki makehe. ‘Okú Ne tokoni‘i kinautolu ke nau ‘ilo‘i ‘a e me‘a ‘oku totonú.

Leimaná, Kau ‘Oku ui ‘a e kau ‘Initiá ko e kau Leimana ‘i he Tohi ‘a Molomoná.

Likitoni, Sitenei Na‘e hoko ‘a Sitenei Likitoni ko e taha ‘o e ongo tokoni ‘o Siosefa Sāmitá.

Lisiate, Uiliate Ko e kaume‘a ‘o Siosefa Sāmita ‘a Uiliate Lisiate. Na á ne ‘i he fale fakapōpula ko Kātesi fakataha pea mo Siosefa Sāmita.

Māmonga, Kau ‘Oku fa‘a ui ‘a e kāingalotu ‘o e Siasí ko e kau Māmonga, koe‘uhi ko ‘enau tui ki he Tohi ‘a Molomoná.

MelekisētekiKo e palōfita ‘a Melekisēteki na‘e mo‘ui ‘i he taimi fuoloá. Na ‘á ne ma‘u ‘a e puletapú.

MolonaiKo e palōfita ‘a Molonai na‘e nofo ‘i ‘Amelika ‘i he taimi fuoloá. Ko ia na‘á ne tanu ‘a e ū lau‘i peleti koulá ‘i he Mo‘unga ko Komolá.

MōseseKo e palōfita ‘a Mōsese na‘e mo ‘ui ‘i he taimi fuoloá. Ko ia na‘á ne tataki ‘a e kau ‘Isilelí mei Isipité. Na á ne foaki ha mālohi makehe ‘o e puletapú kia Siosefa Sāmita pea mo ‘Ōliva Kautele ‘i he temipale Ketilani.

Naiti, Niueli Na‘e puke ‘a Niueli Naiti ‘i he taimi na‘e feinga ai ‘a Sētane ke ta ‘ofi ia ke ‘oua na‘á ne lotú. Na‘e fakamo‘ui ‘e Siosefa Sāmita ‘a Niueli Naiti.

Noa Ko e palōfita ‘a Noa, na‘e mo ‘ui ‘i he taimi fuoloá. Na‘e ma‘u ‘e Noa ‘a e puletapu.

‘Otuá Ko e ‘Otua kotoa ‘a e Tamai Hēvaní, Sīsū Kalaisi, pea mo e Laumālie Mā‘oni‘oni. ‘Oku Nau ma‘u kotoa pē ‘a e fu‘u mālohi lahi.

Paioniá, Kau Ko e kau paioniá, ko e kāingalotu na‘a nau ‘alu atu ‘i he toafá ‘o fou atu ‘i he ‘Otua Mo‘unga Maká ‘o a‘u ki he Tele‘a ‘o e Ano Māsimá.

Palati, Paale P. Na‘e ‘alu ‘a Paale P. Palati ‘o ngāue fakafaifekau ke ako ‘i a e kau Leimaná.

Patilisi, ‘Etuate Ko e fuofua pīsope ‘o e Siasí ko ‘Etuate Patilisi.

Peisi,Hailame Na‘e pehē ‘e Hailame Peesi, ‘oku ‘i ai ‘a ‘ene maka na‘á ne hanga ‘o fakahoko ange ki ai ha‘ane ngaahi fakahā kau ki he Siasí.

Pēneti, Sione C. Na‘e pule fakakolo, (‘ōfisa kolo) ‘a Sione C. Pēneti ‘i Nāvū. Na‘e ‘ikai ke sai‘ia ‘ia Siosefa Sāmita.

Pitakoe taha ‘o e kau ‘Apōsetolo ‘e Toko Hongofulu-mā-ua ‘a Sīsuú, ko Pita. Na‘e foaki ‘e Pita, Sēmisi mo Sione ‘a e Puletapu Melekisētekí kia Siosefa Sāmita mo ‘Ōliva Kautele.

Pōkisi, Kōvana Na‘e kōvana ‘i Mīsuli. Na‘e ‘ikai ke fietokoni ia ki he kāingalotu.

Sāmita, ‘Alavini Ko e ta‘okete ‘o Siosefa Sāmita ‘a ‘Alavini. Na‘á ne mate. Pea na‘e mamata ‘a Siosefa Sāmita ‘i ha me‘a hā mai, oku ‘i he pule‘anga o e langí ‘a ‘Alavini.

Sāmita,‘Ema Ko e uaifi ‘eni ‘o Siosefa Sāmitá. Ko e fuofua taki ‘eni ‘o e Fine‘ofá. Na‘á ne fa‘u ha tohi hiva ma‘á e Siasí.

Sāmita,Hailame Ko e ta‘okete ‘o Siosefa Sāmita ‘a Hailame. Na‘e fakapoongi fakataha ‘a Hailame pea mo Siosefa ‘i he fale fakapōpula ‘i Kātesí.

Sāmita, Lusi Ko e fa‘ē ‘a Siosefa Sāmit á ko Lusi Sāmita.

Sāmita,Samuela Ko e tehina ‘o Siosefa Sāmita ‘a Samuela Sāmita. Ko e ‘uluaki faifekau ia ki he Siasí.

Sāmita, Siosefa Ko Siosefa Sāmita na‘e hoko ko e ‘uluaki palōfita mo e palesiteni ‘o e Siasi ‘o Sīsū Kalaisi ‘o e Kau Mā oni oni ‘i he Ngaahi ‘Aho Kimuí Ni. Na‘e foaki ‘e Sīsū kia Siosefa Sāmita ‘a e ngaahi fakahā ‘oku hā ‘i he tohi Tokāteline mo e Ngaahi Fuakavá. Na‘e fakapoongi ‘a Siosefa ‘i he fale fakapōpula ‘i Kātesí.

Sāmita, Siosefa, ko e Lahi Ko e tamai ‘a Siosefa Sāmitá ko Siosefa Sāmitá ko e Lahi.

Sanitilā, MisaNa‘e fakatau atu ‘e Sanitilā ha ngaahi takainga pepa motu‘a ki he kāingalotú ‘i Ketilani. Na‘e ‘i he ngaahi takainga pepá ni ‘a e ngaahi fakamatala ‘oku hā ‘i he tohi a ‘ Ēpalahamè.

SēmisiKo e taha ‘o e kau ‘apōsetolo ‘e Toko Hongofulu-mā-ua ‘i mu‘ á ‘a Sēmisi. Na‘e foaki ‘e Pita, Sēmisi, mo Sione ‘a e puletapu Melekisētekí kia Siosefa Sāmita mo ‘Ōliva Kautele.

SētaneKo e tēvoló ‘a Sētane. Na‘e loto ‘a Sētane ke ta ‘ofi ‘a e ngāue ‘a e Tamai Hēvaní ‘i māmani. Na‘á ne loto ke faka‘auha ‘a e Siasi ‘o Sīsū Kalaisí.

Sinou, ‘llisa R. Na‘e kau ‘a ‘llisa R. Sinou ‘i he ‘uluaki fokotu‘u ko ia ‘o e Fine ofá.

SioneKo Sionè, ko e taha ia ‘o e kau ‘Apōsetolo ‘e Toko Hongofulu-mā-ua ‘a Sīsuú. Na‘e foaki ‘e Pita, Sēmisi mo Sione ‘a e Puletapu Melekisētekí kia Siosefa Sāmita pea mo ‘Ōliva Kautele.

Sione Papitaiso Na‘e mo‘ui ‘a Sione Papitaiso ‘i he taimi tatau na‘e mo ui ai ‘a Sīsū ‘i māmani. Ko Sione Papitaiso na‘á ne foaki ‘a e Puletapu ‘Ēloné kia Siosefa Sāmita mo ‘Ōliva Kautelé.

Sīsū Kalaisi Ko hotau Fakamo‘uí ‘a Sīsū Kalaisi. He ko e ‘Alo ia ‘o e Tamai Hēvani. ‘Oku fa a ui Ia ko e ‘Eiki.

Tamai Hēvaní Ko e Tamai Hēvaní, ko e Tamai Ia ‘o hotau ngaahi sino fakalaumālié. ‘Oku tau lotu ki he Tamai Hēvaní. ‘Oku tau fa‘a ui ‘a e Tamai Hēvaní ko e ‘Otuá.

Teila, Sione Ko e kaume‘a ‘o Siosefa Sāmita ‘a Sione Teila. Na‘e ‘i he fale fakapōpula ‘i Kātesí pea mo Siosefa Sāmita. Pea na‘á ne hoko ko e palesiteni hono tolu ‘o e Siasí.

Uiliāmisi, Feletiliki G. Na‘e hoko ‘a Feletiliki G.Uiliāmisi ko e taha ‘o e ongo tokoni ‘o Siosefa Sāmita.

Uitemā, Pita Na‘e tokoni ‘a Pita Uitemā ki hono fokotu‘u ‘o e Siasi ‘i he ‘aho 6 ‘o ‘Epeleli 1830.

Uitemā, Tēvita Na‘e kau ‘a Tēvita Uitemā ‘i he kau fakamo‘oni ‘e toko tolu na ‘a nau sio mo mamata tonu ‘i he ū lau‘i peleti koulá. Na ‘á ne tokoni ki hono fokotu‘u o e Siasí ‘i he ‘aho 6 ko ‘Epeleli 1830.

Uitenī, Niueli Ko e pīsope hono ua ‘o e Siasí ‘a Uitenī Niueli.