Joni, Luvei Sepete
E dua vei ira na iApositolo Le Tinikarua ena Veiyalayalati Vou, e dua na luvei Sepete ka taci Jemesa. Ena nona bula e dua o koya na gonedau (Mari. 1:17–20). E rairai o koya beka na tisaipeli i Joni na Dauveipapitaisotaki ka sega ni cavuti na yacana ena Joni 1:40. E muri a qai kacivi me dua na tisaipeli i Jisu Karisito (Maci. 4:21–22; Luke 5:1–11). A vola o koya na kosipeli i Joni, e tolu na ivola, kei na ivola ni iVakatakila. O koya e dua vei iratou na le tolu ka a tiko vata kei na Turaga ena gauna a vakabulai kina mai na mate na luvei Jairo yalewa (Mari. 5:35–42), ena Ulunivanua ni Veivakamataliataki (Maci. 17:1–9), ka vakakina mai Kecisemani (Maci. 26:36–46). Ena nona volavola e tukuni koya ni sai koya na tisaipeli sa dau lomana ko Jisu (Joni 13:23; 21:20) ka vakakina o koya na “tisaipeli tale kadua” (Joni 20:2–8). A vakatokai koya kei na tacina ko Jisu ko Poanaji, a “luve ni kurukuru” (Mari. 3:17). E dau cavuti vakavuqa ena itukutuku ni Veivakamatei ena kauveilatai kei na Tucake tale mai na mate (Luke 22:8; Joni 18:15; 19:26–27; 20:2–8; 21:1–2). E muri a qai dro ki Patimo, na vanua a vola kina na ivola ni iVakatakila (iVakata. 1:9).
Sa dau cavuti vakalevu ko Joni ena ivakatakila ni veigauna e muri oqo (1 Nif. 14:18–27; 3 Nif. 28:6; Ica 4:16; V&V 7; 27:12; 61:14; 77; 88:141). Na veimalanivosa oqo e vakadeitaka na itukutuku vakaivolatabu ka raici kina vakatitobu na kena cecere kei na bibi ni cakacaka a solia vua na Turaga me mai vakayacora e vuravura ena gauna ni Veiyalayalati Vou ka vakakina ena iotioti ni gauna. Na ivolanikalou ena gauna oqo e vakamatatataka ni a sega ni mate ko Joni ia a soli vua me tiko voli ga e vuravura vakadauveiqaravi me yacova na iKarua ni nona Lako Mai na Turaga (Joni 21:20–23; 3 Nif. 28:6–7; V&V 7).
Na ivola i Joni
E dina ni sega ni cavuti na yacana o koya e vola na ivola e tolu oqo, na ivosavosa e tautauvata sara vakavinaka kei na nei Joni na iApositolo o koya sa nanumi kina ni a vola ko koya na ivola tolutolu oqo.
Na imatai ni Joni 1 e vakauqeti ira na Yalododonu me ra veikilai kei na Kalou. E vakabibitaki ena wase 2 me ra kila na Kalou ko ira na Yalododonu ena nodra talairawarawa ka dusimaki ira me ra kakua ni lomana na vuravura. Na wase e 3 e sureti keda kece tu me da yaco me da luve ni Kalou ka da veilomani vakataki keda. Na wase e 4 e vakamacalataki kina ni sa loloma na Kalou ka na tiko vei ira era lomani Koya. Na wase e 5 e vakamacalataka ni o ira na Yalododonu era sucu vua na Kalou ena nodra vakabauta na Karisito.
Na 2 ni Joni e tautauvata kei na 1 ni Joni. E marau kina ko Joni ena nodra yalodina na luvena na “yalewa digitaki.”
Na 3 ni Joni e vakacaucautaki kina e dua na tamata ka vakatokai ko Keo me baleta na nona yalodina kei na nona dau vukei ira era taleitaka na dina.
Na Kosipeli i Joni
Ena ivola ni Veiyalayalati Vou oqo, e vakadinadinataka kina ko Joni na iApositolo ni (1) Karisito se Mesaia ko Jisu kei na (2) Ko Jisu na luve ni Kalou (Joni 20:31). Na veigauna mai na bula nei Jisu e vakamacalataka era digitaki sara vakamatau ka tuvalaki ni vakasamataki tiko na veika oqo. E tekivu na ivola ena dua na malanivosa me baleta na kena ituvaki na Karisito mai na bula taumada: a tiko vata kei na Kalou ko Koya, a sa Kalou ko Koya, sai Koya sa bulia na ka kecega. A sucu vakayago ko koya me vaka ni Luvena e Duabau ga na Tamana. E vakaraitaka ko Joni na inaki ni cakacaka nei Jisu, ka vakabibitaka tiko vakalevu na Nona vakalou kei na Nona tucake tale mai na mate. E vakadeitaka vakamatata ni Luve ni Kalou ko Jisu, ka vakadeitaka ena cakamana, mai vei ira na ivakadinadina bula, o ira na parofita, kei na domona sara ga na Karisito. E veivakavulici ko Joni ena nona vakatautauvatataka na rarama kei na butobuto, na dina kei na cala, na vinaka kei na ca, na Kalou kei na tevoro. E rairai e sega tale beka ni dua na ivolatukutuku me vakamatatataki kina vakarawarawa na savasava nei Jisu kei na nodra yalodina na Jiu.
A vola ga vakalevu ko Joni na nona veiqaravi na Karisito mai Jutia, vakauasivi ena iotioti ni macawa ni nona veiqaravi ena bula oqo, ia ko iratou ko Maciu, Marika, kei Luke eratou vola ga vakalevu na nona veiqaravi mai Kalili. E vica na tiki ni Kosipeli oqo sa vakamatataki ena ivakatakila ni gauna oqo (V&V 7 kei na V&V 88:138–141).
Me baleta e dua na ituvatuva ni veika a yaco ena nona bula na iVakabula ka vakamacalataki ena Kosipeli i Joni, raica na Veiwekani ni Kosipeli ena ai kuri.