Ana Rairairi Iotebwa Timiti (ARIT)
Manga rinanoan ke rairan te Baibara n te Ingiriti ae te King James, are moana karaoana Iotebwa Timiti n Tuun 1830. E tuangaki iroun te Atua bwa e na karaoa te rairai ao e na aranna bwa mwakoron weteana bwa te burabeti.
E ngae ngke Iotebwa e katiai angiin te rairai i mwain Turai 1833, e reitinako ni karokoa matena n te 1844 ni karaoi katamaroa n ana tai ni katauraoa te koroboki i mwain boretiakina. E ngae ngke e boreti tabeua mwakoron te rairai n ana tai ni maiu, e na bon kona n reke bwa e na karaoi riki tabeua bitaki ngke arona bwa e maiu ni karokoa boretiakin te boki ae bwanin. Ana Ekaretia Iesu Kristo ibukiia Aika Itiaki ni Boong aika Kaitira ae Manga Barongaki e boretia te moan boki n ana rairai Iotebwa Timiti ae kairaki iroun te Tamnei n te 1967. A tia ni boretiaki riki bokina aika bati man te tai arei.
A mwaiti bwaai aika e reiakini te Burabeti n ana tai ni waaki n rairairi. A bati mwakoro n Reirei ao Berita aika Tabu ake a karekeaki ibukin ana mwakuri n rairairi (n aron R&B 76; 77; 91; ao 132). Te Uea e angan naba Iotebwa kaetieti aika onoti ibukin te rairairi, ake a tauaki mwiia i nanon Reirei ao Berita aika Tabu (R&B 37:1; 45:60–61; 76:15–18; 90:13; 91; 94:10; 104:58; 124:89). Ana boki Mote ao Iotebwa Timiti—Mataio, a karinaki ngkai n te Bwaeao ae Bati Bona, a bon anaki man Ana Rairairi Iotebwa Timiti.
Ana Rairairi Iotebwa Timiti a tia ni manga kaoki tabeua bwaai aika mataata ao a kakawaki ake a tia ni bua man te Baibara (1Nib. 13). E ngae ngke tiaki te Baibara ae kabonganaki n te Ekaretia, te rairairi aio e anga kamatata aika bati man kakaongora ao e rang ni kakawaki ni kaotakira n te Baibara. Bon te kakoaua naba ibukin te wewete mai iroun te Atua ao ana mwakuri ni ibuobuoki te Burabeti ae Iotebwa Timiti.