Jakob 5:1–51

Inleiding

In zijn onderricht aan het volk haalde Jakob de gelijkenis van de tamme en wilde olijfbomen van de profeet Zenos aan die op de platen van koper stond. Jakob zette aan de hand van deze gelijkenis uiteen dat de Heer alle mensen het eeuwig heil wilde brengen — ook diegenen onder zijn verbondsvolk die zich van Hem hadden afgekeerd. Vanwege de lengte van Jakob 5 worden er twee lessen aan gewijd.

Onderwijstips

Jakob 5:1–14

Jakob citeert Zenos, die het huis van Israël met een tamme olijfboom vergeleek

Begin deze les eventueel met het lezen van de volgende voorbeelden van jongeren die zich afvragen of de Heer ze hun zonden wel wil vergeven:

Een jonge priesterschapsdrager ontwikkelt een zondige gewoonte. Hij gelooft wel dat anderen vergeving kunnen ontvangen, maar twijfelt eraan of de Heer zijn bekering zal aanvaarden.
Een jongevrouw overtreedt een gebod. Zij voelt zich schuldig en slecht over zichzelf, en vraagt zich af of de Heer nog wel van haar houdt.

Laat de cursisten over de volgende vraag nadenken zonder die hardop te beantwoorden:

Heb je je ooit afgevraagd of de Heer je jouw zonden wel wilde vergeven?

Leg uit dat Jakob profeteerde dat de Joden Jezus Christus zouden verwerpen (zie Jakob 4:15). Hij zette verder uiteen dat Jezus Christus zich voor het heil van zijn volk zou blijven inspannen zelfs nadat zij Hem hadden verworpen (zie Jakob 4:17–18). Ter illustratie van die waarheid haalde Jakob een gelijkenis aan van een profeet die Zenos heette. In een gelijkenis worden symbolische personen, voorwerpen en gebeurtenissen gebruikt om waarheden duidelijk te maken. De cursisten kunnen door hun studie van deze gelijkenis belangrijke lessen leren over de bereidheid van Jezus Christus om mensen te helpen die zich van Hem hebben afgekeerd.

Laat een cursist Jakob 5:1–2 voorlezen en vraag de klas op te letten tot wie Zenos sprak (het huis van Israël). Leg indien nodig uit dat de Heer de naam van de profeet Jakob in het Oude Testament veranderde in Israël toen hij met Hem verbonden sloot. De uitdrukking ‘huis van Israël’ heeft betrekking op Jakobs nakomelingen en op alle mensen die zich hebben laten dopen en verbonden met de Heer hebben gesloten.

Wie in deze klas behoort tot het huis van Israël? (Leg zo nodig uit dat alle gedoopte leden van de kerk lid van het huis van Israël zijn.) Zij maken deel uit van de gelijkenis in Jakob 5.)

Vraag een cursist Jakob 5:3 voor te lezen. Laat de klas opletten waar Zenos het huis van Israël in zijn gelijkenis mee vergeleek. Leg na hun antwoord uit dat olijfbomen uitermate belangrijk waren in het oude Israël, waar Zenos woonde. De olijven dienden als voedsel en de olijfolie werd voor de bereiding van voedsel, als medicijn en als brandstof voor lampen gebruikt. Olijfbomen vragen om arbeidsintensieve verzorging om ze goede vruchten te laten voortbrengen. Wijs erop dat de tamme olijfboom zich in deze gelijkenis in een wijngaard bevindt, die de wereld symboliseert.

Wat begon er volgens Jakob 5:3 met de tamme olijfboom te gebeuren? Wat symboliseert het verval van de boom? (Verwijs de cursisten naar voetnoot 3d om deze vraag te beantwoorden.)
Wat is afval? (Afkering van de Heer en zijn evangelie.)

Laat de cursisten Jakob 5:4–6 doorlezen. Vraag ze te overdenken wie de meester van de wijngaard is en waar zijn genoemde werkzaamheden, snoeien, spitten en verzorgen, op kunnen slaan. Vraag ze vervolgens uit te leggen waar die symbolen volgens hen voor staan. (Maak ze indien nodig duidelijk dat de meester van de wijngaard Jezus Christus voorstelt. Snoeien, spitten en verzorgen stellen de inspanningen van de Heer voor om ons de zegeningen van zijn verzoening te helpen ontvangen, en de inspanningen van profeten om mensen te onderrichten en tot bekering te roepen.)

Laat een cursist de volgende uitspraak van ouderling Jeffrey R. Holland voorlezen:

‘Deze gelijkenis die Jakob aanhaalt, is helemaal op Christus gericht. […] Terwijl de Heer van de wijngaard en zijn arbeiders de bomen verzorgen, snoeien, zuiveren en op andere wijzen productiever proberen te maken, in wat neerkomt op een historische impressie van de verstrooiing en vergadering van Israël, ligt de diepere, overkoepelende betekenis van de verzoening aan hun inspanningen ten grondslag.’ (Christ and the New Covenant: The Messianic Message of the Book of Mormon [1997], p. 165.)

Help de cursisten inzien hoe uit deze gelijkenis de zorg spreekt die de Heer voor hen heeft. Laat ze daartoe hun eigen naam invullen waar over olijfbomen wordt gesproken. Doe het eventueel voor aan de hand van Jakob 5:7: ‘Het grieft mij [jouw naam] te moeten verliezen.’ Leg uit dat we door onze naam in Jakob 5 te lezen op daartoe geschikte plekken beter gaan beseffen hoe de Heer Zich om ons bekommert.

Laat het volgende schema zien. De betekenis van de verschillende symbolen in Zenos’ gelijkenis worden erin toegelicht. (U kunt ook kopieën maken van het schema als uitreikblad, of de cursisten het in hun Schriftendagboek laten overnemen.)

Jakob 5: Gelijkenis van de tamme en wilde olijfbomen
Symbool	Mogelijke betekenis
Tamme olijfboom	Het huis van Israël, Gods verbondsvolk
De wijngaard	De wereld
Verval	Zonde en afvalligheid
Heer en meester van de wijngaard	Jezus Christus
Snoeien, spitten en verzorgen	De inspanningen van de Heer om mensen de zegeningen van zijn verzoening te helpen ontvangen
Knecht van de meester van de wijngaard	De profeten van de Heer
Takken	Groepen mensen
Wilde olijfboom	Andere volken — zij die geen verbond met de Heer hebben gesloten. Verderop in de gelijkenis worden natuurlijke olijfbomen wild, wat erop duidt dat delen van het huis van Israël tot afvalligheid vervielen.
Takken enten en planten	De verstrooiing en vergadering van het verbondsvolk van de Heer. Daarnaast stelt het enten van wilde takken in de tamme olijfboom de bekering voor van mensen die zich bij het verbondsvolk van de Heer aansluiten.
Takken verbranden	Het oordeel van God over de goddelozen
Vruchten	Het leven of de werken van mensen

Vraag een cursist Jakob 5:7, 9–10 voor te lezen en laat de klas opzoeken wat de meester van de wijngaard verder deed om de tamme olijfboom te behouden. Vraag de cursisten naar hun bevindingen. (Leg zo nodig uit dat enten wil zeggen dat een loot van de ene boom wordt bevestigd op een andere boom. Het enten in deze verzen stelt de inspanningen van de Heer voor om de andere volken door hun doop en bekering tot zijn verbondsvolk te laten toetreden. Het verbranden van sommige takken duidt op de oordelen van de Heer over de meest goddeloze leden van het huis van Israël.)

Vraag een cursist Jakob 5:11 voor te lezen. Laat de klas letten op bewijzen dat de meester zich zorgen maakt om de wortels van de tamme olijfboom. Vraag de cursisten naar hun bevindingen.

Wijs de cursisten erop dat in Jakob 5:6 staat dat de tamme olijfboom was begonnen jonge en tere takken voort te brengen. Vraag een cursist Jakob 5:8, 13–14 voor te lezen. Laat de klas benoemen wat de meester met die takken deed. U kunt ze ook laten overwegen in hoeverre de reis van Lehi en zijn gezin een voorbeeld is van de handelingen van de meester in Jakob 5:8, 13–14.

Jakob 5:15–40

De meester van de wijngaard en zijn knecht arbeiden om de wijngaard goede vruchten te laten voortbrengen

Splits de klas op in twee groepen. Laat de eerste groep Jakob 5:15–28 en de tweede groep Jakob 5:29–40 bestuderen. Vraag de cursisten bij het bestuderen het volgende te doen (schrijf deze instructies desgewenst op het bord):

Vat samen wat er in de wijngaard gebeurde en waar dat een symbool van kan zijn.
Let op woorden die de inspanningen van de meester van de wijngaard aanduiden om de tamme (of natuurlijke) olijfboom en de takken ervan te behouden.

Als de cursisten genoeg tijd hebben gehad om de toegewezen verzen te bestuderen, vraagt u ze samen te vatten wat er in de wijngaard gebeurde en waar dat een symbool van kan zijn. Begin met de cursisten die Jakob 5:15–28 bestudeerden. Hierna volgen enkele voorbeelden van een samenvatting met een uitleg van de betekenis.

Jakob 5:15–28. Wat gebeurde er: Alle takken die geënt waren brachten goede vruchten voort. Eén tak bracht echter zowel tamme als wilde vruchten voort, ook al was die in een goed gedeelte van de wijngaard geplant. Wat dit kan voorstellen: De goede of tamme vruchten in vrijwel de gehele wijngaard stellen de rechtschapenheid op aarde voor in de tijd van Christus en zijn apostelen. De tak die zowel goede als wilde vruchten voortbracht, stelt de rechtschapen en goddeloze nakomelingen van Lehi voor.

Jakob 5:29–40. Wat gebeurde er: Alle vruchten in de hele wijngaard werden ziek. Wat dit kan voorstellen: De ziekte van alle vruchten stelt de periode van de grote afval voor, toen de volheid van het evangelie van Jezus de Christus na de bediening van zijn apostelen op aarde verloren ging.

Nadat de twee groepen hun samenvatting hebben gegeven, vraagt u:

Uit welke woorden blijken de inspanningen van de meester om de tamme olijfboom en de takken ervan te behouden? Welke gevoelens van de Heer jegens zijn verbondsvolk spreken hieruit?
Wat ben je te weten gekomen door de bespreking van deze gelijkenis over Jezus Christus, de meester van de wijngaard? (Zie erop toe dat de cursisten van de vele waarheden in deze verzen begrijpen dat de Heer ons liefheeft en ijverig arbeidt voor ons heil.)
In hoeverre sluit deze gelijkenis aan bij de voorbeelden aan het begin van deze les van de twee jongeren die zich afvroegen of de Heer ze hun zonden wel wilde vergeven?

Jakob 5:41–51

De meester treurt over zijn wijngaard

Vraag enkele cursisten beurtelings een vers uit Jakob 5:41–42, 46–50 voor te lezen. (Wijs er eventueel op dat de woorden in Jakob 5:48 dat de ‘wijngaard hoog opgeschoten is’ op hoogmoed kan slaan.) Laat de klas letten op woorden die de liefde en zorg van de meester voor zijn wijngaard uitdrukken en zijn verdriet als de bomen geen goede vruchten voortbrengen. Vraag de cursisten naar zinsneden uit de verzen die voor hen veel betekenen en laat ze toelichten waarom dat zo is. Na hun antwoorden vraagt u:

In welke opzichten is de zorg van de meester voor zijn wijngaard een symbool van de liefde die de Heer voor ons heeft?
Welke voorbeelden uit de Schriften of je eigen leven tonen aan dat de Heer mensen ook blijft liefhebben en om ze blijft geven nadat ze zich van Hem hebben afgekeerd?

Herinner de cursisten er tot slot aan dat de meester overwoog om alle bomen om te hakken omdat de vruchten van alle bomen ziek waren geworden, ondanks alles wat hij had gedaan (zie Jakob 5:49).

Denk je dat de meester zijn wijngaard opgeeft? Waarom, of waarom niet?

Lees de klas na de reacties van de cursisten Jakob 5:51 voor. Getuig dat de Heer ons liefheeft en ons veel barmhartigheid en geduld betoont terwijl Hij er alles aan doet om ons tot Hem te laten komen en rechtvaardige werken voort te laten brengen. Leg uit dat er in de volgende les wordt ingegaan op de laatste inspanningen van de meester om zijn wijngaard te behouden.

Toelichting en achtergrondinformatie

Jakob 5:1. Wie was Zenos?

Zenos was een Hebreeuwse profeet wiens geschriften op de platen van koper stonden, maar die niet in het Oude Testament wordt genoemd. Hij leefde in de periode na de profeet Abraham en vóór de profeet Jesaja (zie Helaman 8:19–20). Hij profeteerde en getuigde van Jezus Christus (zie 1 Nephi 19:10–12; Helaman 8:19). Zenos is vooral bekend om zijn gelijkenis van de olijfbomen. Als cursisten meer over Zenos’ profetieën willen lezen, kunnen zij in het register van het Boek van Mormon of de tripelcombinatie kijken.

Aanvullend lesidee

Jakob 5. Videopresentatie

Voor deze les kunt u delen uit de videopresentatie ‘De gelijkenis van de olijfboom’ laten zien, die te vinden is op de dvd met Dvd-presentaties over het Boek van Mormon 1–19. Deze presentatie bestaat uit vijf segmenten. De volgende alinea’s bevatten ideeën om de eerste vier segmenten in les 46 te gebruiken. Het vijfde segment is geschikter voor les 47.

Segment 1 kan in het eerste gedeelte van les 46 worden gebruikt. Dit videosegment is bijvoorbeeld erg geschikt nadat de cursisten Jakob 5:3 hebben gelezen. Het videosegment vervangt de uitleg van de leerkracht over de waarde van olijfbomen in het oude Israël.

Segment 2 kan in het tweede gedeelte van de les worden gebruikt. Overweeg dit videosegment aan het begin van dit gedeelte te gebruiken. Leg vooraf uit dat de cursisten in dit segment van de video kleding dragen die ten tijde van het Oude Testament gebruikelijk was. Zij dragen die kleding omdat zij iets uit de gelijkenis leren dat op die tijdsperiode slaat.

Segment 3 kan in het tweede gedeelte van de les worden gebruikt, vlak nadat de cursisten vertellen wat er in Jakob 5:15–28 gebeurde. In dit segment dragen de cursisten in de video kleding die in de tijd van Christus gebruikelijk was.

Segment 4 kan ook in het tweede gedeelte van de les worden gebruikt. Vertoon het bijvoorbeeld nadat de cursisten vertellen wat er in Jakob 5:29–40 gebeurde. In dit segment dragen de cursisten in de video kleding die de periode van de grote afval voorstelt.