Ko ngā kupu i whakapuakina ai e Arami, te Pirihi Teitei e ai ki te ritenga tapu o te Atua, ki te iwi i roto i ō rātou pā me ō rātou papakāinga puta noa i te whenua.
E tīmata ana i te upoko 5.
Upoko 5
Me rīpenetā, ā, me pupuri i ngā whakahaunga kia whakaorangia ai te tangata, me whānau mai anō, me whakamā ō rātou kākahu mā roto i te toto o te Karaiti, kia māhaki, ā, kia tīhore iho i a rātou anō te whakapehapeha me te pūhaehae, me te mahi i ngā mahinga tika—Ka karangatia e te Hepara Pai Tana iwi—He tamariki nā te rēwera te hunga e mahi ana i ngā mahinga kino—Ka whakaatu a Arami i te pono o tana whakaakoranga me te whakahau i te tangata kia rīpenetā—Ka tuhia ngā ingoa o te hunga tika i roto i te pukapuka o te oranga. Takiwā 83 M.K.
1 Nā, i pahawa ake, nā, ka tīmata a Arami ki te whakapuaki i te kupu a te Atua ki te iwi, i te whenua o Harahemara i te tuatahi, ā, mai i reira puta noa i te whenua katoa.
2 Ā, koinei ngā kupu i kōrerotia ai e ia ki te iwi i te hāhi i whakapūmautia ai i te pā o Harahemara, e ai ki tāna ake tuhinga, e mea ana:
3 Ko au, a Arami, kua whakatapua e tōku matua, e Arami, hei pirihi teitei i runga i te hāhi o te Atua, i a ia hoki te kaha me te mana nō te Atua kia mahia ēnei mea, nana, ko taku kupu tēnei ki a koutou, nā, i tīmata ia ki te whakapūmau i tētahi hāhi i te whenua kei roto i ngā rohe o Nīwhai; āe rā, ko te whenua i karangatia ai ko te whenua o Moromona; āe rā, nāna ana teina i rumaki i roto i nga wai o Moromona.
4 Ā, nana, ko taku kupu tēnei ki a koutou, i whakaputaina atu rātou i ngā ringaringa o kīngi Noa, e te aroha me te mana o te Atua.
5 Ā, nana, whai muri iho i tēnā, i kūmea iho rātou ki roto i te hereheretanga e ngā ringaringa o ngā Rāmana i te koraha; āe rā, ko taku kupu tēnei ki a koutou, i te hereherenga rātou, hei āpiti anō nā te Ariki rātou i whakaputa atu i te hereheretanga nā runga i te kaha o tana kupu; ā, i mauria mai tātou ki tēnei whenua, i konei tātou tīmata ai ki te whakapūmau i te hāhi a te Atua puta noa i tēnei whenua anō hoki.
6 Ināianei ā nana, ko taku kupu tēnei ki a koutou, e aku teina, e koutou nō tēnei hāhi, kua tika tā koutou maumahara ki te hereherenga o ō koutou tūpuna? Āe rā, kua tika tā koutou maumahara ki tōna aroha me tōna manawanui ki a rātou? Ā, waihoki, kua tika tā koutou maumahara, nāna ō rātou wairua i whakaputa mai i te ao rēwera?
7 Nana, nāna ō rātou ngākau i tīni; āe rā, nāna rātou i whakaoho i tētahi moe au, ā, ka oho ake rātou ki te Atua. Nana, i waenganui rātou i te pōuritanga; hei aha koa, i whakapūhanatia ō rātou wairua e te māramatanga o te kupu mau tonu; āe rā, i taiāwhiotia rātou e ngā here o te mate, me ngā mekameka o te ao rēwera, ā, tāria ana rātou e te whakangaromanga mutunga kore.
8 Ināianei ā, ka ui atu ahau ki a koutou, e aku teina, i whakangaromia rātou? Nana, ko taku kupu tēnei ki a koutou, Kāo, kīhai rawa rātou.
9 Ā, ka ui anō au, i motumotuhia ngā here o te mate, me ngā mekameka o te ao rēwera nāna nei i taiāwhio i a ratou, i wetekina ēnā? Ko taku kupu tēnei ki a koutou, Āe rā, i wetekina ēnā, ā, ka mākoha ō rātou wairua, ā, i waiata rātou i te aroha whakaora. Ā, ko taku kupu tēnei ki a koutou, nā, kua whakaorangia rātou.
10 Ināianei ā, ka ui atu au ki a koutou nā te aha i ora ai rātou? Āe rā, he aha te take i manako ai rātou ki te whakaoranga? He aha te take i wetekina ai rātou i ngā here o te mate, āe rā, me ngā mekameka hoki o te ao rēwera?
11 Nana, e āhei ana i a au te kī atu ki a koutou—kīhai rānei tōku matua a Arami i whakapono ki nga kupu i whakapuakina ai e te māngai o Apinati? Ā, ehara rānei ia i tētahi poropiti tapu? Kīhai rānei ia i kōrero i ngā kupu a te Atua, ā, whakapono ana rānei tōku matua i ērā?
12 Ā, i tino nui te whakarerekētanga o tana ngākau e rite ana ki tōna whakapono. Nana ko taku kupu tēnei ki a koutou, nā, he pono tēnei katoa.
13 Ā, nana, nāna te kupu i kauhau atu ki ō koutou tūpuna, ā, he tino nui anō te whakarerekētanga i roto i ō rātou ngākau, ā, i whakaiti rātou i a rātou anō, ā, ka whakawhirinaki anō rātou i te Atua pono e ora ana. Ā, nana, i ū rātou tae atu ki te mutunga; nō reira i whakaorangia ai rātou.
14 Ināianei ā nana, ka ui au ki a koutou, e aku teina o te hāhi, kua whānau wairua rānei mai koutou i te Atua? Kua whiwhi rānei koutou i tōna āhua i roto i ō koutou kanohi? Kua rongo rānei koutou i tēnei whakarerekētanga i roto i ō koutou ngākau?
15 Kei te whakamahi koutou i te whakapono i te hokonga o tērā nāna koutou i hanga? Kei te titiro whakamua koutou ki te karu o te whakapono, me te kite atu i tēnei tīnana ira tangata kua whakaarahia i te oranga mutunga kore, me tēnei hanga pirau e whakaarahia ana hei pirau kore, kia tū ai i te aroaro o te Atua e whakawākia ai kia rite ki ngā mahi kua mahia i roto i te tīnana ira tangata?
16 Ko taku kupu tēnei ki a koutou, e āhei ana i a koutou te whakaaro iho ki a koutou anō, nā, e rongo ana koutou i te reo o te Ariki, e mea ana ki a koutou, i taua rā: Haere mai ki ahau e te hunga kua manaakitia, nana rā, he mahinga tika ā koutou mahinga i runga i te mata o te whenua?
17 E whakaaro iho ana rānei koutou e āhei ana i a koutou te kōrero teka ki te Ariki i taua rangi, me te kī atu—e te Ariki, he mahi tika ā mātou mahinga i runga i te mata o te whenua—kātahi ia ka whakaora i a koutou?
18 Me aha hoki rānei, e āhei ana i a koutou te whakaaro iho ki a koutou anō e kawea ana ki mua i te taraipiunara o te Atua me ō koutou wairua e kikī ana i te kaneawhea me te pōuri, e maumahara ana ki ō kaneawhea katoa, āe rā, he maharatanga pūataata mō ō koutou whakarihariha, āe rā, he maharatanga kua kaha whakatumatumahia e koutou ki ngā whakahaunga a te Atua?
19 Ko taku kupu tēnei ki a koutou, e āhei ana i a koutou te titiro ake ki te Atua hei taua rangi i runga i te mā o te ngākau, ā, i te mā o ngā ringaringa? Ko taku kupu tēnei ki a koutou, e āhei ana i a koutou te titiro ake, e mau ana te āhua o te Atua kua whakairohia i runga i ō koutou kanohi?
20 Ko taku kupu tēnei ki a koutou, e āhei ana i a koutou te whakaaro iho ki te whakaoranga mehemea kua tukua koutou e koutou anō hei pononga nā te rēwera?
21 Ko taku kupu tēnei ki a koutou, ka mōhio koutou hei taua rā kāore e taea koutou te whakaora; nā te mea kāore he tangata kotahi e taea ana te whakaora hāunga kua horoia ōna kākahu kia mā; āe rā, me whakamā i ōna kākahu kia horoia ai i ngā poke katoa, mā roto i te toto o te mea kua kōrerotia nei e ō tātou tūpuna ka haere mai ki te hoko i tōna iwi i ō rātou hara.
22 Ināianei ā, ko taku ui tēnei ki a koutou, e aku teina, ka pēhea ō koutou kare ā-roto, mehemea ka tū koutou ki mua i te pae whakawā o te Atua, e pokea ana ō koutou kākahu e te toto me ngā tūmomo pokenga katoa? Nana, he aha ngā mea e whakaatuhia ai e ēnei mea ki a koutou?
23 Nana, kāore rānei aua mea e whakaatu atu he kaikōhuru koutou, āe rā, he kaihara koutou i ngā tūmomo whakarihariha katoa?
24 Nana, e aku teina, e whakaaro ana koutou e whai wāhi ana tētahi mea pērā ki te noho iho i te kīngitanga o te Atua, me Aperahama, me Īhaka, me Hākopa, me ngā poropiti tapu katoa, kua whakamākia ō rātou kākahu, ā, he koha kore, e poke kore ana, ā, e mā ana?
25 Ko taku kupu tēnei ki a koutou, Kāo; ki te mea atu koutou i tō tātou Kaihanga hei kairūkahu mai i te tīmatanga, e whakaaro ana rānei ia he kairūkahu ia mai i te tīmatanga, kāore e taea ana e koutou te whakaaro ake ka whai wāhi atu tētahi mea pērā i te kīngitanga o te rangi; engari, ka makaia atu rātou nā te mea ko rātou nei ngā tamariki a te kīngitanga o te rēwera.
26 Ināianei ā nana, ko taku kupu tēnei ki a koutou, e aku teina, mēnā kua rongo koutou i tētahi whakarerekētanga i ō koutou ngākau, ā, mēnā kua hiahia koutou ki te waiata i te waiata o te aroha hokonga, ko taku ui tēnei, e taea ana e koutou ināianei te rongo pērā?
27 Kua hīkoi koutou, me te tiaki i a koutou anō kia hē kore ai i te aroaro o te Atua? I taea e koutou te kī, mēnā ka karangatia koutou i tēnei wā kia mate, i roto i a koutou anō, nā, kua pono tō koutou whakaitinga? Nā konā kua horoia ō koutou kākahu kia mā ai mā roto i te toto o te Karaiti, koia e haere mai ai ki te hoko i tōna iwi i ō rātou hara?
28 Nana, kua tīhorea te whakapehapeha i a koutou? Ko taku kupu tēnei ki a koutou, mehemea kīhai koutou, nā, kāore anō koutou kia rite ki te tūtaki ki te Atua. Nana me whakarite wawe koutou; nā te mea kua tata mai te kīngitanga o te rangi, ā, kāore he oranga tonutanga mō taua tū tangata.
29 Nana, ko taku kupu tēnei, kei konei tētahi i waenganui i a koutou kāore anō ōna pūhaehae kia tīhoretia atu? Ko taku kupu tēnei ki a koutou kāore anō kia rite taua tū tangata; ā, kei te hiahia au kia whakarite wawe ia, nā te mea kua tata mai te haora, ā, kāore ia e mōhio ana hei āhea te wā e tae mai ai; nā te mea kāore e kitea hara koretia taua tū tangata.
30 Ā, ko taku kupu anō tēnei ki a koutou, kei konei tētahi i waenganui i a koutou e tāwai ana i tana teina, e pūrangatia ana rānei ngā whakatoinga ki runga i a ia?
31 Auē te mate mō taua tū tangata, nā te mea kāore ia i te rite, ā, kua tata te wā kia rīpenetā ai ia, ki te kore, kāore ia e taea ana te whakaora!
32 Āe rā, auē te mate mō koutou ngā kaimahi hara katoa; e rīpenetā, e rīpenetā, nā te mea kua kōrerotia e te Ariki te Atua!
33 Nana, ka tuku ia i tētahi pōhiri ki ngā tāngata katoa, nā, e torona atu ana ngā ringa aroha ki a rātou, ā, i mea ai ia: E rīpenetā, ā, māku koutou e whakawhiwhi.
34 Āe rā, ka mea ia: Haere mai ki ahau, ā, ka kai koutou i te hua o te rākau o te ora; āe rā, ka kai nui koutou, ā, ka inu nui koutou i te paraoa me ngā wai o te ora;
35 Āe rā, haere mai ki ahau me te kawe mai i ngā mahinga o te tika, ā, kua kore koutou e tuakina, e makaia ki roto i te ahi—
36 Nana rā, kua tata te wā, nā, ko te tangata kāore nei e whakaputa mai i te hua pai, ko te tangata rānei kāore nei e mahi i ngā mahi o te tika, koia anō te mea e whaitake ai ki te tangi me te auē.
37 E koutou ngā kaimahi hara; e koutou kua neke ake i ngā mea tekateka o te ao, e koutou kua kauhautia me te mea nei i mōhio koutou ki ngā huarahi o te tika hei aha koa kua kōtiti kē, anō nei he hipi hēpara kore, ahakoa kua karangatia koutou e tētahi hēpara, ā, kei te karangatia tonutia koutou, engari nōhea koutou e whakarongo ki tōna reo!
38 Nana, ko taku kupu tēnei ki a koutou, nā, e karanga ana te hēpara pai ki a koutou; āe rā, i runga i tōna ake ingoa e karangatia nei koutou, koia te ingoa o te Karaiti; ā, ki te kore koutou e whakarongo ki te reo o te hēpara pai, ki te ingoa e karangatia ai koutou, nana, ehara koutou i te hipi o te hēpara pai.
39 Ināianei ā, mehemea ehara koutou i te hipi a te hēpara pai, nō tēhea kāhui koutou? Nana, ko taku kupu tēnei ki a koutou, ko te rēwera tō koutou hēpara, ā, nō tōna kāhui koutou; ināianei ā, ko wai e taea ana tēnei te whakahē? Nana, ko taku kupu tēnei ki a koutou, he kairūkahu te tangata e whakahē ana i tēnei, ā, he tamaiti nā te rēwera.
40 Nā, ko taku kupu tēnei ki a koutou, nā, e ahu mai ana ngā mea pai i te Atua, ā, e ahu mai ana ngā mea kino i te rēwera.
41 Nō reira, ki te whakaputa mai tētahi tangata i ngā mahi pai kei te whakarongo atu ia ki te reo o te hēpara pai, ā, kei te aru ia i a ia; engari ko te tangata e whakaputa ana i ngā mahi kino, koia anō e meinga hei tamaiti nā te rēwera, nā te mea e whakarongo ana ia ki tōna reo, ā, e aru ana ia i a ia.
42 Ā, ko te tangata e pērā ana me whiwhi utu ia i a ia; nō reira, ko te mate tana utu e riro i a ia, e hāngai ana ki ngā mea o te tika, kua mate ki ngā mahi pai katoa.
43 Ināianei ā, e aku teina, kei te hiahia au kia whakarongo mai koutou ki ahau, nā te mea e kōrero ana au i runga i te mauri o tōku wairua; nana rā, kua kōrero mārama ahau ki a koutou kia kore ai koutou e pōhēhē, kua kōrero rānei kia rite ki ngā whakahaunga a te Atua.
44 Nā te mea kua karangatia au i runga i tēnei ritenga, e ai ki te ritenga tapu o te Atua, kei roto nei i a te Karaiti Ihu; āe rā, kua whakahaua ahau kia tū ai me te whakaatu atu ki tēnei iwi ngā mea kua kōrerotia e ō tātou tūpuna e pā ana ki ngā mea e puta mai ai.
45 Ā, ehara tēnei i te katoa. Kāore rānei koutou e whakaaro ana kei te mōhio au ake ki ēnei mea? Nana, kei te whakaatu atu au ki a koutou, nā, kei te mōhio au he pono ēnei mea kua kōrerotia e au ki a koutou. Ā, me pēhea au ki ō koutou whakaaro e mōhio nei he pono ērā mea?
46 Nana, ko taku kupu tēnei ki a koutou kua whakamōhiotia ērā mea ki ahau e te Wairua Tapu o te Atua. Nana, kua nohopuku au, ā, kua inoi au mō ngā rā maha kia mōhio ai au ki ēnei mea mōku ake anō. Ināianei ā, e mōhio ana ahau ake he pono ērā mea; nā te mea kua whakakitea mai e te Ariki te Atua ki ahau e te Wairua Tapu; ā, koinei te wairua o te whakakitenga kei roto nei i ahau.
47 Hei āpiti atu, ko taku kupu tēnei ki a koutou kua whakakitea pēneitia mai ki ahau, nā, he pono ngā kupu kua kōrerotia nei e ō tātou tūpuna, e ai ki te wairua anō o te poropititanga kei roto nei i ahau, koia anō he mea homai e te whakakitenga o te Wairua o te Atua.
48 Ko taku kupu tēnei ki a koutou, nā, e mōhio ana ahau ake he pono ahakoa he aha rawa tāku e kī atu ai ki a koutou, e pā ana ki ērā e puta mai ai; ā, ko taku kupu tēnei ki a koutou, nā, kei te mōhio au ka haere mai a Ihu Karaiti, āe rā, te Tama, te Tama Kotahi Anake a te Matua, e kikī ana i te aroha noa, te whakaaroha, me te pono. Ā, nana, ko ia tēnā e haere mai ai ki te tango atu i ngā hara o te ao, āe rā, ngā hara o ia tangata, o ia tangata e whakapono kaha nei i runga i tōna ingoa.
49 Ināianei ā ko taku kupu tēnei ki a koutou, nā, koinei te ritenga o taku karangatanga, āe rā, ki te kauhau atu ki aku teina aroha, āe rā, ki ngā tāngata katoa anō e noho ana i te whenua; āe rā, ki te kauhau atu ki te katoa, kaumātua mai, rangatahi mai, herehere mai, herekore mai; āe rā, ko taku kupu tēnei ki a koutou e te hunga kaumātua, me koutou e te hunga pakeke, me te whakatipuranga e tupu ake ana; āe rā, kia karanga atu ki a rātou, nā, me rīpenetā, ā, me whānau mai anō.
50 Āe rā, e pēnei ana tā te Wairua kī: E rīpenetā, e koutou ngā tōpito katoa o te ao, nā te mea kua tata mai te kīngitanga o te rangi; āe rā, e haere mai ana te Tama a te Atua i runga i tōna korōria, i runga i tōna kaha, i tōna hōnore, i tōna mana, me tōna kīngitanga. Āe rā, e aku teina aroha, ko taku kupu tēnei ki a koutou, nā, e mea ana te Wairua: Nāna te korōria o te Kīngi o te ao katoa; ā, meake kānapa atu ai anō hoki te Kīngi o te rangi ki waenganui i ngā tamariki a te tangata.
51 Hei āpiti, e kī ana te Wairua ki ahau, āe rā, karangatia mai ki ahau i runga i te reo kaha, e mea ana: Haere whakamua atu me te kī atu ki tēnei iwi—E rīpenetā, nā te mea ki te kore koutou e rīpenetā e korekore rawa koutou e āhei te noho i te kīngitanga o te rangi.
52 Hei āpiti anō taku kupu tēnei ki a koutou, e mea ana te Wairua: Nana, kua whakatakotohia te toki ki te pakiaka o te rākau; nō reira ka tuakina iho ngā rākau katoa e kore nei e whakaputa mai ai i ngā hua pai, ā, ka makaia atu ki roto i te ahi, āe rā, he ahi e kore nei e weto, ā, he ahi tē taea te tinei. Nana, me mahara, kua kōrerotia e te Mea Tapu.
53 Ināianei ā e aku teina aroha, ko taku kupu tēnei ki a koutou, ka taea e koutou te whakakāhore i ēnei kīanga; āe rā, ka taea e koutou ēnei mea te whakataha atu, me te takahi i te Mea Tapu i raro i ngā waewae; āe rā, e taea ana e koutou te neke ake i runga i te whakapehapeha o ō koutou ngākau; āe rā, ka ū tonu atu koutou ki te whakakākahu i ngā kākahu utu nui me te whakatau iho i ō koutou ngākau ki runga i ngā mea tekateka o te ao, i runga i ō koutou taonga?
54 Āe rā, ka ū tonu koutou ki te whakaaro ake kua pai ake koutou tētahi i tētahi; āe rā, ka ū tonu koutou ki te whakatoi i ā koutou teina, te hunga e whakaiti ana i a rātou anō me te hīkoi i runga i te ritenga tapu o te Atua, i konā kūmea ai rātou ki roto i tēnei hāhi, kua whakatapua e te Wairua Tapu, ā, e whakaputa mai ana i ngā mahi e pai ana hei rīpenetātanga—
55 Āe rā, ka ū tonu koutou ki te huri tuarā ki te hunga rawakore, me te hunga hapa, i roto anō i te kaiponu i ā koutou rawa i a rātou?
56 Ā, hei whakakapinga, e koutou katoa e ū tonu ai i roto i ō koutou whakarihariha, ko taku kupu tēnei ki a koutou koinei te hunga e tuakina iho ai, ā, e makaia atu ai ki roto i te ahi ki te kore rātou e rīpenetā wawe.
57 Ināianei ā, ko taku kupu tēnei ki a koutou, e koutou katoa e hiahia ana ki te aruaru i te reo o te hēpara pai, puta mai koutou i te hunga whakarihariha, ā, kia motuhia mai koutou, ā, kei pā i ō rātou mea poke; ā nana, ka mukua ō rātou ingoa, nā, kāore ngā ingoa o te hunga whakairhariha e tatauria ai i waenganui i ngā ingoa o te hunga tika, kia whakatutukihia te kupu a te Atua, e mea ana: E kore ngā ingoa o te hunga whakarihariha e hanumi tahi ki ngā ingoa o tōku iwi;
58 Nā te mea ka tuhia iho ngā ingoa o te hunga tika ki roto i te pukapuka o te ora, ā, ka tukua e ahau he kāinga noho mō rātou i tōku ringa matau. Ināianei ā, e aku teina, he aha tā koutou kī hei whakahē i tēnei? Ko taku kupu tēnei ki a koutou, ki te kōrero whakahē koutou ki tēnei, kāore ōna tikanga, nā te mea me whakatutuki te kupu a te Atua.
59 Nā, ko tēhea hēpara i waenganui i a koutou he maha āna hipi engari kāore ia e mataara ana i aua hipi, kei tapoko mai ngā wuruhi me te horomi i tana kāhui? Ā nana, ki te tapoko mai tētahi wuruhi ki roto i tana kāhui, ka kore rānei e āia atu taua wuruhi e ia ki waho? Āe rā, hei te mutunga, mēnā ka taea e ia, ka whakangaro ia i taua wuruhi.
60 Ināianei ā, ko taku kupu tēnei ki a koutou, nā, kei te karanga te hēpara pai ki a koutou; ā, ki te whakarongo koutou ki tana reo māna koutou e kukume ki roto i tana kāhui, ā, ko koutou āna hipi; ā, e whakahaua ana koutou e ia kia kaua e tuku i tētahi wuruhi horomiti kia tapoko mai ki waenganui i a koutou, kia kore ai koutou e whakangaromia.
61 Ināianei ahau, a Arami, e whakahaua ana koutou i te reo o te mea nāna ahau i whakahau, kia ū tā koutou mahi i ngā kupu kua kōrerotia e au ki a koutou.
62 E kōrero ana ahau i runga i te whakahau ki a koutou nō te hāhi; ā, e kōrero ana ahau ki a koutou ehara nō te hāhi i runga i te reo pōhiri, e mea ana: Haere mai kia rumakina ki te rīpenetātanga, kia kai anō koutou i te hua o te rākau o te ora.