Pasiuna sa Santiago
Ngano nga Kinahanglang Tun-an Kini nga Basahon?
Ang Kinatibuk-ang Sulat ni Santiago nailhan kaayo sa mga miyembro sa Simbahan ni Jesukristo sa mga Santos sa Ulahing mga Adlaw tungod sa makahuluganong tudling diha sa Santiago 1:5 nga misangput nga ang batan-ong si Joseph Smith nangita sa kamatuoran gikan sa Dios. Sa tibuok niyang sulat, gihatagan og emphasis ni Santiago nga kita kinahanglan mahimo nga mga “tigtuman sa mga pulong, ug dili kay magpaminaw ra’ (Santiago 1:22). Ang pagtuon niini nga basahon makatabang nga ikaw makasabut sa kaimportante sa pagpakita sa imong hugot nga pagtuo pinaagi sa imong “mga buhat,” o mga lihok (tan-awa sa Santiago 2:14–26), ug magdasig kanimo nga magtinguha sa “purong-purong [sa] kinabuhi, nga gisaad sa Dios kanila nga nagahigugma kaniya” (Santiago 1:12).
Kinsa ang Nagsulat Niini nga Basahon?
Ang sulat nagpahayag nga gisulat kini ni “Santiago, ulipon sa Dios ug sa Ginoo nga si Jesukristo” (Santiago 1:1).
Ang Kristiyano nga tradisyon nag-ingon nga si Santiago, sama ni Judas, usa sa mga anak ni Jose ug ni Maria ug, busa, managsoon sila ni Jesukristo sa inahan (tan-awa sa Mateo 13:55; Marcos 6:3; Mga Taga-Galacia 1:19). Ang pagkalista og una sa ngalan ni Santiago diha sa lista sa mga igsoong lalaki ni Jesus sa Mateo 13:55 nagpasabut nga siya ang kinamagulangan sa mga igsoon niya sa inahan. Sama sa uban pang mga igsoon sa Ginoo sa inahan, sa sinugdanan si Santiago wala mahimong disipulo ni Jesus (tan-awa sa Juan 7:3–5). Hinoon, human sa pagkabanhaw ni Jesus, si Santiago ang usa sa mga tawo nga giadto ni Jesus isip nabanhaw nga binuhat (tan-awa sa 1 Mga Taga-Corinto 15:7).
Sa wala madugay, si Santiago nahimong usa ka Apostol ug, sumala sa nag-unang Kristiyanong mga tigsulat, siya ang una nga bishop sa Simbahan sa Jerusalem (tan-awa sa Mga Buhat 12:17; 21:18; Mga Taga-Galacia 1:18–19; 2:9). Isip lider sa Simbahan, gihuptan niya ang dako nga tahas sa konseho nga gipahigayon sa Jerusalem (tan-awa sa Mga Buhat 15:13). Ang iyang impluwensya sa Simbahan walay duda nga nalig-on gumikan sa iyang relasyon kang Jesus, bisan pa gipakita ni Santiago ang kamapaubsanon sa pagpaila sa iyang kaugalingon nga dili igsoon ni Jesus, apan usa ka ulipon sa Ginoo (tan-awa sa Santiago 1:1).
Kanus-a ug Diin Kini Gisulat?
Wala mahibaloi kon kanus-a gisulat ni Santiago kini nga basahon. Sukad sa iyang pagpuyo sa Jerusalem ug nagbantay sa mga kalihokan sa Simbahan didto, maingon og gihimo niya kini nga sulat gikan niana nga dapit.
Ang wala paghisgot ni Santiago mahitungod sa komperensya sa Jerusalem sa mga A.D. 50 (tan-awa sa Mga Buhat 15) posibling nagpakita nga ang sulat gihimo sa wala pa kana mahitabo. Kon kini nga sulat gihimo man sa wala pa ang komperensya sa Jerusalem, nan usa kini sa pinakaunang mga sulat sa Bag-ong Tugon.
Para kang Kinsa Kini Gisulat ug Ngano?
Gitumong ni Santiago ang iyang sulat “ngadto sa napulo og duha [dose] ka mga pamilya nga nagkatibulaag” (Santiago 1:1), nagpasabut sa balay sa Israel; siya nagdapit kanila sa “pagdawat sa ebanghelyo … [ug sa] pag-adto sa panon ni Kristo” (Bruce R. McConkie, Doctrinal New Testament Commentary, 3 vols. [1965–73], 3:243). Gisugo ni Santiago ang mga miyembro sa Simbahan sa pagpakabuhi isip mga sanglitanan sa ilang hugot nga pagtuo kang Jesukristo.
Unsa Ang Pipila ka mga Butang nga Nakalahi Niini nga Basahon?
Ang Kinatibuk-ang Sulat ni Santiago sa panagsang higayon nailhan nga usa ka literatura sa kaalam nga susama sa basahon sa Daang Tugon nga Mga Proverbio. Ang teksto sa sulat naglangkob og mugbo nga mga pagpasabut sa mga baruganan alang sa Kristohanong pagpakabuhi. Agig dugang, dunay duol nga pagkasusama tali sa Wali sa Bukid nga gihimo sa Manluluwas nga narekord sa Mateo 5–7 ug sa mga pulong ni Santiago. Ang pipila ka susamang mga tema naglakip kon unsaon nga makalahutay sa mga pagpanglutos (tan-awa sa Santiago 1:2–3, 12; Mateo 5:10–12); pagkahimong “hingpit,” o espirituhanong kahingkod (tan-awa sa Santiago 1:4; 2:22; Mateo 5:48); pagpangutana sa Dios (tan-awa sa Santiago 1:5; Mateo 7:7–8); pagbuhat sa kabubut-on sa Dios (tan-awa sa Santiago 1:22; Mateo 7:21–25); paghigugma sa uban (tan-awa sa Santiago 2:8; Mateo 5:43–44; 7:12); pag-ila sa maayo ug sa dautan pinaagi sa ilang mga bunga (tan-awa sa Santiago 3:11–12; Mateo 7:15–20); pagkahimong tawo sa pakigdait o tighimo og kalinaw (tan-awa sa Santiago 3:18; Mateo 5:9); ug dili tigpanumpa (tan-awa sa Santiago 5:12; Mateo 5:34–37).
Outline
Santiago 1–2. Gitimbaya ni Santiago ang iyang mga tigbasa ug gipaila ang pipila ka dagkong mga tema sa iyang sulat, lakip ang paglahutay sa mga pagsulay, pagpangita og kaalam, ug pagpakabuhi nga subay sa pagtuo sa usa ka tawo. Ang tigpaminaw sa pulong sa Dios kinahanglan nga tigbuhat usab sa pulong. Gipasabut ni Santiago nga ang “relihiyon nga putli” mao ang pag-atiman sa “mga ilo ug mga babayeng balo [biyuda]” ug pagtinguha nga magpakabuhi nga layo sa sala (James 1:27). Ang mga Santos kinahanglang mohigugma sa ilang mga silingan ug mopakita sa ilang pagtuo pinaagi sa ilang mga buhat.
Santiago 3–4. Gihulagway ni Santiago ang makadaot nga matang sa walay pagpugong nga pinulongan ug gikumpara kini ngadto sa bunga sa pagkamatarung niadtong mga naghimo og kalinaw. Gipahimangnoan niya ang iyang mga tigbasa nga makighigala sa kalibutan apan makigbatok sa dautan ug magpaduol sa Dios.
Santiago 5. Gipasidan-an ni Santiago ang mga dato nga mga dautan. Gitapos niya ang iyang sulat pinaagi sa mubo nga mga tambag mahitungod sa responsibilidad sa mga Santos ngadto sa ubang mga miyembro sa Simbahan. Gitambagan niya ang mga Santos nga magmainantuson sa paglahutay hangtud sa pag-abut sa Ginoo ug magmatinuoron sa tanan nilang mga pagsultihanay. Gidasig niya ang mga masakiton sa pagtawag sa mga elder aron madihugan sila og lana.