Pasiuna ngadto sa Lucas
Nganong Tun-an Kini nga Basahon?
Ang basahon ni Lucas naghatag og dugang nga saksi sa daghang mga kamatuoran nga girekord ni Mateo ug Marcos ug usab naglangkob og talagsaon nga sulod. Ang Ebanghelyo ni Lucas makapalawon sa imong pagsabut sa mga pagtulun-an ni Jesukristo ug motabang kanimo nga mas hingpit nga mopasalamat sa Iyang gugma ug kalooy alang sa tanang katawhan, ingon nga gipakita sa panahon sa Iyang mortal nga pagpangalagad ug pinaagi sa Iyang walay kinutuban nga Pag-ula.
Kinsa ang Misulat Niini nga Basahon?
Si Lucas ang tagsulat niini nga Ebanghelyo. Siya usa ka mananambal (tan-awa sa Mga taga-Colosas 4:14) ug “usa ka mensahero ni Jesukristo” (Hubad ni Joseph Smith, Lucas 1:1 ). Si Lucas usa sa “kaabay sa buhat” ni Pablo (Filemon 1:24; siya gitawag og Lucas dinhi) ug kauban nga misyonaryo ni Pablo (tan-awa sa 2 Timoteo 4:11). Si Lucas usab ang misulat sa basahon sa Mga Buhat (tan-awa sa Bible Dictionary, “Lucas”).
Kanus-a ug Diin Kini Gisulat?
Bisan og wala kini eksakto mahibaloi kanus-a gisulat ni Lucas ang iyang Ebanghelyo, kini maingon og gisulat sa ikaduhang katunga sa unang siglo A.D. Ang mga tinubdan ni Lucas mao ang mga tawo kinsa “gikan pa sa sinugdan mga saksi” (Luke 1:2) sa mortal nga pangalagad sa Manluluwas ug sa Pagkabanhaw. Wala kita masayud kon diin gisulat ang Ebanghelyo ni Lucas.
Ngadto Kang Kinsa Kini Gisulat ug Ngano?
Tuyo ni Lucas sa iyang Ebanghelyo nga basahon una sa tanang hentil nga magbabasa, ug iyang gipresentar si Jesukristo isip ang Manluluwas sa mga Judeo ug mga Hentil. Si Lucas piho nga mipatunong sa Iyang ebanghelyo ngadto ni “Teofilo” (Lucas 1:3), nga sa Griyego nagpasabut og “higala sa Dios” o “pinalangga sa Dios” (tan-awa sa Bible Dictionary, “Teofilo”). Kini klaro nga si Teofilo nakadawat og panudlo kaniadto kalabut sa kinabuhi ug mga pagtulun-an ni Jesukristo (tan-awa sa Lucas 1:4). Si Lucas naglaum sa paghatag og dugang nga panudlo pinaagi sa paghatag og usa ka hinan-ay nga istorya sa misyon ug pangalagad sa Manluluwas. Gusto niya nga kadtong kinsa mobasa sa iyang pagpamatuod “maila ang pagkatinuod” (Lucas 1:4) sa Anak sa Dios—ang Iyang kapuangod, Pag-ula, ug Pagkabanhaw.
Unsa Ang Pipila ka Klaro nga Kalainan Niini nga Basahon?
Ang Lucas mao ang labing taas sa upat ka mga Ebanghelyo ug ang labing taas nga basahon sa Bag-ong Tugon. Ang pipila sa labing inila nga mga istorya sa Katilingban sa mga Kristiyano talagsaon ngadto sa Ebanghelyo ni Lucas: ang mga kahimtang nga naglibut sa pagkatawo ni Juan Bautista (tan-awa sa Lucas 1:5–25, 57–80); ang tradisyonal nga saysay sa Pasko (tan-awa sa Lucas 2:1–20); ang istorya ni Jesus isip usa ka 12-anyos nga bata didto sa templo (tan-awa sa Lucas 2:41–52); mga sambingay sama sa maayo nga Samarianhon (tan-awa sa Lucas 10:30–37), ang anak nga nawala (tan-awa sa Lucas 15:11–32), ug ang adunahan nga tawo ug si Lazaro (tan-awa sa Lucas 16:19–31); ang istorya sa napulo ka mga sanlahon (tan-awa sa Lucas 17:11–19); ug ang istorya sa nabanhaw nga Ginoo nga nagkuyog og lakaw sa Iyang mga dispulo diha sa dalan sa Emaus (tan-awa sa Lucas 24:13–32).
Lain pang talagsaon nga kalainan mao ang paglakip sa mga pagtulun-an ni Juan Bautista nga dili makita sa uban nga mga Ebanghelyo (tan-awa sa Lucas 3:10–14); sa iyang paghatag og gibug-aton sa pagkamainampoon ni Jesukristo (tan-awa sa Lucas 3:21; 5:16; 9:18, 28–29; 11:1); ug ang iyang paglakip sa calling, pagbansay, ug misyonaryo nga mga trabaho sa mga Seventy (tan-awa sa Lucas 10:1–22). Dugang pa, si Lucas mao lamang ang tagsulat sa Ebanghelyo nga nagrekord nga ang Manluluwas mipaagas sa Iyang dugo didto sa Getsemani ug nga usa ka anghel nangalagad ngadto Kaniya (tan-awa sa Luke 22:43–44).
Tungod kay ang Ebanghelyo ni Lucas nagsugod ug nagtapos sa templo, kini usab nagtimaan sa importansya sa templo isip usa ka labing importanting dapit sa mga pagpakigsabut sa Dios sa katawhan (tan-awa sa Lucas 1:9; 24:53).
Outline
Lucas 1–3. Ang mga pagkatawo ug mga misyon ni Juan Bautista ug ni Jesukristo gipanagna. Mga saksi mipamatuod nga ang bata nga si Jesus mao ang Mesiyas. Sa edad nga 12, si Jesus nagtudlo didto sa templo. Si Juan Bautista nagsangyaw sa paghinulsol ug nagbunyag ni Jesus. Nagrekord si Lucas sa genealogy ni Jesus.
Lucas 4–8. Si Jesukristo gitintal didto sa kamingawan. Sa Nazaret Iyang gipahayag ang Iyang Kaugalingon isip ang Mesiyas ug gisalikway. Nagpili Siya sa Napulog Duha ka mga Apostoles ug nagtudlo sa Iyang mga tinun-an. Nagpasaylo Siya sa mga sala ug naghimo og daghang milagro.
Lucas 9–14. Ang Napulog Duha ka mga Apostoles gipadala aron sa pagsangyaw ug sa pagpang-ayo. Si Jesukristo mipakaon sa kapin sa 5,000 ka mga tawo ug nahimaya ang panagway didto sa usa ka bukid. Nagtawag siya sa Seventy ug nagpadala kanila ngadto sa pagtudlo. Nagtudlo siya mahitungod sa pagkatinun-an, pagpakaaron-ingnon, ug paghukom. Gisaysay Niya ang sambingay sa maayo nga Samarianhon.
Lucas 15–17. Si Jesukristo nagtudlo pinaagi sa mga sambingay. Nagtudlo Siya mahitungod sa kasilo, hugot nga pagtuo, ug pagpasaylo. Nag-ayo Siya sa 10 ka mga sanlahon, ug nagtudlo kabahin sa Iyang Ikaduhang Pag-anhi.
Lucas 18–22. Si Jesukristo nagpadayon sa pagtudlo pinaagi sa mga sambingay. Nag-ayo Siya sa tawo nga buta, ug nagtudlo kang Zaqueo. Madaugon Siya nga misulod ngadto sa Jerusalem, nagbakho alang sa siyudad, ug naglimpyo sa templo. Napanagna Siya sa pagkagun-ob sa Jerusalem ug namulong sa mga timailhan nga mag-una sa Iyang Ikaduhang Pag-anhi. Nagpasiugda Siya sa sacrament, nagtudlo sa Iyang mga Apostoles, ug nag-antus didto sa Getsemani. Siya giluiban, gidakop, gibiaybiay, gihampak, ug gisukit-sukit.
Luke 23–24. Si Jesukristo gitaral sa atubangan ni Pilato ug Herodes, gilansang sa krus, ug gilubong. Ang mga anghel diha sa lubnganan ug duha ka mga tinun-an diha sa dalan paingon sa Emaus mipamatuod nga si Jesukristo nabanhaw. Ang Manluluwas nagpakita ngadto sa Iyang mga tinun-an sa Jerusalem, nagsaad sa Iyang mga Apostoles nga sila hatagan og gahum gikan sa Dios, ug misaka sa langit.