Ko e hā ‘oku akoʻi mai kiate au ‘e he sīpinga ‘a Siosefa Sāmitá ʻo kau ki hono ako ‘o e ongoongoleleí?

Naʻe kumi ‘a Siosefa Sāmita ki ha ‘ilo fakalaumālie lolotonga ‘ene hoko ko ha meʻangāue ‘a e ‘Eikí ‘i hono toe fakafoki mai ‘o e ongoongoleleí. Naʻá ne fakalaulauloto ki he folofolá, peá ne fai ‘a e ngaahi fehuʻi ‘oku tataki fakalaumālie, peá ne ngāue ki he ngaahi meʻa naʻá ne akó. ʻE lava ke tau maʻu ha ngaahi tali ki heʻetau ngaahi fehuʻí mo ha ueʻi fakalaumālie ke ne tataki ‘etau moʻuí ‘i heʻetau muimui ki he sīpinga ‘a e Palōfitá.

Teuteuʻi fakalaumālie koe

Fakakaukau ki he ngaahi meʻa kuó ke aʻusia ‘i hoʻo ako ʻa e ongoongoleleí. Kuo fēfē nai hano ueʻi hake koe ‘e he sīpinga ‘a Siosefa Sāmita ‘i hoʻo hoko ko e tokotaha ‘oku ako ki he ongoongoleleí?

ʻOku fēfē e fakakaukau ‘a e toʻu tupu ‘i hoʻo kalasí ki he akó? ‘E fakalahi fēfē ʻe he sīpinga ‘a Siosefa Sāmitá ʻenau ako ako ki he ongoongoleleí?

Ako ki he moʻui ‘a Siosefa Sāmitá. Ko e hā ha meʻa ‘oku akoʻi atu ‘e heʻene sīpingá ‘o kau ki he ako ki he ongoongoleleí? Ko e hā ha meʻa te ke lava ‘o vahevahe mo e toʻu tupú?

T&F 76:15–21 (Naʻe fakalaulauloto ‘a Siosefa Sāmita ki he folofolá)

Siosefa Sāmita —Hisitōlia (Naʻe fakatatau ‘e Siosefa Sāmita ‘a e folofolá kiate ia; naʻá ne fai ‘a e ngaahi fehuʻi ‘oku ueʻi fakalaumālie, pea ngāue ʻi he meʻa kuó ne akó)

Jairo Mazzagardi, “Ko e Feituʻu Toputapu ne Fakafoki Mai Ai e Ongoongoleleí,” Ensign pe Liahona, Mē 2016, 56–58

Craig C. Christensen, “ʻOku Ou ʻIloʻi ʻa e Ngaahi Meʻá ni,” Ensignpe Liahona,Nōvema 2014, 50 – 52

“Maʻu ha ‘Ilo ki he Ngaahi Moʻoni Taʻengatá,” Ngaahi Akonaki ‘a e Kau Palesiteni ‘o e Siasí: Siosefa Sāmita (2007), 301–9

“Ko e Fua Lotu ʻa Siosefá,” Ngaahi Himi, fika 14

Faiako ‘i he founga ‘a e Fakamo‘uí

Ne teuteuʻi ʻe he Fakamoʻuí Ia ke faiako ʻaki hono fakamoleki ha taimi fakatāutaha ʻi he lotu mo e ʻaukai. Naʻá Ne fekumi ki he fakahinohino ʻEne Tamai Hēvaní. Ko e hā ha meʻa te ke lava ‘o fai ke ke muimui ai ki he sīpinga faiako ‘a e Fakamoʻuí?

Vitiō:“Ko Hono Akoʻi e Ongoongoleleí ʻi he Founga ʻa e Fakamoʻuí”

Mamata lahi ange

Fai hano fakafehokotaki

Vakai ki he ngaahi fakakaukau ki he akó mo e akoʻí.

Lolotonga e ngaahi fuofua miniti ʻo e kalasi kotoa pē, tokoni ke fakafehokotaki ʻe he toʻu tupú ʻa e meʻa ʻoku nau ako ʻi he ngaahi feituʻu kehekehé (hangē ko e ako fakatāutahá, seminelí, ngaahi kalasi kehe ʻa e Siasí pe meʻa ne hoko kiate kinautolu mo honau kaungāmeʻá). Ko e hā ha founga te ke lava ʻo tokoni ai ke nau vakai ki hono mahuʻinga ʻo e ongoongoleleí ʻi he moʻui fakaʻahó? ʻE ala tokoni atu e ngaahi fakakaukau ʻi laló:

• Fakaafeʻi ‘a e toʻu topú ke fai haʻanau ngaahi fehuʻi ‘o kau ki ha tokāteline ‘oku nau ako ki ai.

• Fakaafeʻi ‘a e toʻu tupu takitaha ke ne tā ha kiʻi fakatātā faingofua pē ‘i he palakipoé ‘a ia ‘okú ne fakafofongaʻi ha faʻahinga meʻa ‘okú ne ‘iloʻi ‘o kau ki he moʻui a Siosefa Sāmitá (pe fakaʻaliʻali mo fakamatalaʻi ha ngaahi fakatātā ‘o ha ngaahi meʻa mei heʻene moʻuí; vakai, Tohi Fakatātā ‘o e Ongoongoleleí,89–97). Hiki ‘i he palakipoé, “Ko e hā ha meʻa ‘oku akoʻi mai kiate au ‘e he sīpinga ‘a Siosefa Sāmitá ki hono ako ‘o e ongoongoleleí? Fakaafeʻi ‘a e toʻu tupú ke nau fokotuʻu mai ha ngaahi tali pea nau fakakaukau ki he fehuʻi ko ‘ení ‘i he lolotonga hono fai ‘o e lēsoní.

Ako fakataha

Vakai ki he ngaahi fakakaukau ki he akó mo e akoʻí.

ʻE lava ‘e he ngaahi ‘ekitivitī takitaha ‘i laló ‘o tokoniʻi ‘a e toʻu tupú ke nau ako mei he sīpinga ‘a Siosefa Sāmitá ‘i heʻene hoko ko ha tokotaha ako ʻo e ongoongoleleí. Muimui ki he fakahinohino ‘a e Laumālié, ʻo fili ha ‘ekitivitī ‘e taha pe lahi ange ‘e ‘aonga taha ki hoʻo kalasí:

• Fakaafeʻi ha taha e toʻu tupú ʻi he lolotonga ʻo e uiké, ke ne toe vakaiʻi e Siosefa Sāmita—Hisitōlia 1:5–17 pea haʻu mateuteu ke vahevahe e meʻa ne fai ʻe Siosefa Sāmita, ke maʻu e ngaahi tali ki heʻene ngaahi fehuʻí. Toe vakaiʻi mo e kalasí ʻa e lea ʻa ʻEletā Jairo Mazzagardi“Ko e Feituʻu Toputapu ne Fakafoki Mai Ai e Ongoongoleleí,” ʻo kumi ki he founga ne maʻu ai e ʻEletā Mazzagardi ha tali ki heʻene fehuʻí. ʻOku tatau fēfē ʻa e aʻusia ʻa ʻEletā Mazzagardi mo Siosefa Sāmitá? Ko e hā ha ngaahi fehuʻi fekauʻaki mo e ongoongoleleí ʻoku maʻu ʻe he toʻu tupú? Te nau tali fēfē ʻa e tukupā ʻa ʻEletā Mazzagardi “ke muimui ki he sīpinga ʻa e Palōfita ko Siosefa Sāmitá” ʻi he taimi ʻoku ʻi ai haʻanau ngaahi fehuʻí? 

• Fakaafeʻi e kau mēmipa ʻo e kalasí ke nau lau e konga ʻoku ui ko e “Ke Kole ʻe Ia ki he ʻOtua” ʻi he lea ʻa ʻEletā Craig C. Christensen “Oku Ou ʻIloʻi ʻa e Ngaahi Meʻá ni.” Fakaafeʻi kinautolu ke nau hiki ʻi he palakipoé e ngaahi tali ki he fehuʻi ʻa ʻEletā Kulisitenisení “ʻOkú ke vakai ki ha sīpinga ʻi he meʻa ne aʻusia ʻe Siosefá ʻa ia te ke lava ʻo fakahoko ʻi hono maʻu pe fakamālohia hoʻo fakamoʻoní?” Poupouʻi kinautolu ke fekumi ʻi he Siosefa Sāmita — Hisitōlia 1:5 – 17 ki he ngaahi tali ki he fehuʻi ko ʻení.

• Tokoniʻi ‘a e toʻu tupú ke nau hiki ha lisi ‘o e ngaahi tefitoʻi moʻoni mo e ngaahi ‘ulungaanga ‘oku tokoni ke tau ako ‘a e ongoongoleleí (hangē ko e loto-fakatōkilaló, fakalaulaulotó, fakatatau ‘a e ngaahi folofolá, mo fai e ngaahi fehuʻi ‘oku fakatupulekina fakalaumālié). Vahe ki he toʻu tupu takitaha ‘a e ngaahi veesi ko ‘ení mei he Siosefa Sāmita —Hisitōlia: veesi 10–20, 21–26, 28–33, 34–47, 48–54, 68–75. Kole ki he toʻu tupú ke nau fakatotolo ‘i he ngaahi veesi ko ‘ení ke nau maʻu ha ngaahi tefitoʻi moʻoni mo ha ngaahi sīpinga kehe ‘o hono fakahoko ‘e Siosefa Sāmita‘a e ngaahi tefitoʻi moʻoni ko ‘ení. ‘E fakaʻaongaʻi fēfē ‘e he toʻu tupú ‘a e ngaahi tefitoʻi moʻoni ko ‘ení ‘i heʻenau feinga ke ako e ongoongoleleí?

• Lau fakataha e fakalea ʻo e “Ko e Fua Lotu ʻa Siosefá” (Ngaahi Himí, no. 14), pea kumi hake ha ngaahi kupuʻi lea ʻokú ne fakamatalaʻi e tōʻonga fakakaukau ʻa  Siosefá ʻi heʻene fekumi ki he moʻoní. Tokoniʻi ‘a e toʻu tupú ke nau fakaʻuhingaʻi ha ngaahi foʻi lea foʻou. ‘E muimui fēfē ‘a e toʻu tupú ki he sīpinga ‘a Siosefa Sāmitá ‘i heʻenau fekumi ki he moʻoní? 

• Vahevahe a e kalasí ki ha ngaahi kulupu iiki, pea ‘oange ki he kulupu takitaha ha konga ‘o e vahe “Maʻu ha ‘Ilo ki he Ngaahi Moʻoni Taʻengatá” mei he Ngaahi Akonaki ‘a e Kau Palesiteni ‘o e Siasí: Siosefa Sāmita. Fakaafeʻi ‘a e toʻu tupú ke nau tā ha fakatātā ‘o ha meʻa ‘okú ne fakafofongaʻi ‘a e akonaki ‘a Siosefa Sāmita ‘o kau ki he founga ke fakalakalaka ai ‘enau ako ‘a e ongoongoleleí.

Kole ki he toʻu tupú ke nau vahevahe e meʻa naʻa nau ako he ‘aho ní. ‘Oku mahino nai kiate kinautolu ‘a e meʻa naʻe akoʻi ‘e he aʻusia ʻa Siosefa Sāmitá ‘o kau ki hono ako ‘o e ongoongoleleí? Ko e hā haʻanau ngaahi ongo pe fakakaukau? ʻOku toe ʻi ai nai mo haʻanau ngaahi fehuʻi kehe? ʻE ʻaonga nai ke toe tuku ha taimi lahi ange ki he tefito ko ʻení?

Ngaahi taukei ako ʻo e ongoongoleleí

Fekumi ki he ngaahi tefitoʻi moʻoni. Ko e tefitoʻi moʻoní ko ha moʻoni ʻokú ne tataki ʻetau ngaahi ngāué. Ko e taimi ʻe niʻihi ʻoku fakamatalaʻi mahino ʻa e ngaahi tefitoʻi moʻoní ʻi he folofolá pe lea ʻa e kau palōfitá, pea taimi ʻe niʻihi ʻoku ʻomai ia ʻi he ngaahi talanoá pe sīpingá. ʻI he ʻuluaki ʻekitivitī ʻo e konga ko ʻení, ʻoku kole ai ki he toʻu tupú ke lisi e ngaahi tefitoʻi moʻoni ʻo e akó. ʻI heʻenau fekumi ʻi he folofolá, ʻe lava ke tokoni e ngaahi fehuʻi ko ʻení: Ko e hā e ngaahi tefitoʻi moʻoni ʻoku ou ako mei he potufolofola ko ʻení? ʻOku nau kehe nai mei he meʻa naʻá ku fakakaukau ki ai pe ako ʻi he kuo hilí? ʻOku nau ueʻi nai au ke liliu ha meʻa ʻi heʻeku moʻuí? Poupouʻi kinautolu ke kumi e ngaahi tefitoʻi moʻoní ʻi heʻenau ako fakatāutaha mo fakafāmili e ongoongoleleí.

Fakaafeʻi ke ngāue

Vakai ki he ngaahi fakakaukau kehe ki he akó mo e akoʻí .

Fakaafeʻi ‘a e toʻu tupu takitaha ke ne hiki ha meʻa ‘e taha te ne fai ke ne hoko ai ko ha tokotaha ako lelei ange ki he ongoongoleleí ‘o makatuʻunga ‘i he sīpinga ‘a Siosefa Sāmitá. Fakaafeʻi ‘ae toʻu tupú ke nau vahvahe e meʻa kuo nau tohí.