Laipelí
Te u fakaafeʻi fēfē ʻa e niʻihi kehé ke hoko ʻo tatau ange mo e Fakamoʻuí?


Te u fakaafeʻi fēfē ʻa e niʻihi kehé ke hoko ʻo tatau ange mo e Fakamoʻuí?

Naʻe fakaafeʻi ʻe Sīsū Kalaisi ʻEne kau ākongá ke nau muimui ʻiate Ia, tauhi ʻEne ngaahi fekaú, pea hoko ʻo hangē ko Iá. ʻI heʻetau hoko ko e kāingalotu ʻo e Siasí, ʻoku ʻi ai hotau fatongia ke muimui Heʻene sīpingá pea fakaafeʻi e niʻihi kehé ke nau ako meiate Ia. Te tau lava ʻo fakatupulaki ʻetau malava ke fakaafeʻi e niʻihi kehé ke haʻu kia Kalaisí pea hoko ʻo haohaoa ʻiate Ia.

Teuteuʻi fakalaumālie koe

Ko e hā ha ngaahi fakaafe mei he niʻihi kehé naʻá ne tokoniʻi koe ke ke anga faka-Kalaisi lahi ange ai? Ko e hā ha founga kuó ke fakaafeʻi ai e niʻihi kehé ke liliu ʻenau moʻuí pea nau hoko ai ʻo tatau ange mo e Fakamoʻuí?

Ko e hā e ngaahi faingamālie ʻoku maʻu ʻe he toʻu tupú ki hono fakaafeʻi e niʻihi kehé ke fai ha liliu ʻi heʻenau moʻuí? Te ke tokoniʻi fēfē kinautolu ke nau malava ʻo fakaafeʻi e niʻihi kehé ke nau hoko ʻo hangē ko Kalaisí?

Ako ʻi he faʻa lotu e ngaahi potufolofola mo e maʻuʻanga tokoni ko ʻení. Ko e hā ha meʻa te ne tokoniʻi e toʻu tupú ke mahino kiate kinautolu e founga ki hono fakaafeʻi e niʻihi kehé ke nau haʻu kia Kalaisí?

Maʻake 10:17–22; Luke 10:25–37; (Ngaahi sīpinga hono fakaafeʻi ʻe Sīsū e niʻihi kehé ke nau moʻui ʻaki e ngaahi tefitoʻi moʻoni ʻo e ongoongoleleí)

Mātiu 11:28–30; Molonai 10:32 (Ngaahi fakaafe ke haʻu kia Kalaisí)

D. Todd Christofferson, “Ko e Leʻo ʻo e Fakatokangá,”Ensign pe Liahona, Mē 2017, 108–11

Bradley D. Foster, “ ʻIkai ʻAupito Fuʻu Tōmuʻa pe Fuʻu Tōmui,” Ensign pe Liahona, Nōvema 2015, 50–52

Henry B. Eyring, “Tau Hiki Hake Hotau Leʻo ʻo e Fakatokangá,“ Ensign pe Liahona, Sānuali 2009, 2–7

Ko e Hā Ha Founga Te u Tokoni Ai ki he Kakaí ke Nau Fakahoko mo Tauhi ʻEnau Tukupaá?Malangaʻaki ʻEku Ongoongoleleí (2004), 233-242.

Vitiō: “Ko hono Fakaafeʻi e Taha Kotoa ke Haʻu Kia Kalaisi: Ko Hono Vahevahe ʻo e Ongoongoleleí,” “Ko e Ngaahi Sīpinga ʻo e Ngāue Tokoní,” “Faaitaha ko e Kāingalotu mo e Kau Faifekau”

Ko e faiako ‘i he founga ‘a e Fakamo‘uí

ʻI he taimi ne hā ai ʻa Sīsū Kalaisi ki he kau Nīfaí, naʻá Ne fakaafeʻi ke nau haʻu tahataha kiate Ia, ke nau lava ʻo mamata, ongoʻi, mo nau ʻiloʻi ko Ia tonu pē ia (vakai, 3 Nīfai 11:13–17). Ko e hā ha ngaahi founga te ke lava ʻo fakaafeʻi ai e toʻu tupú ke nau ʻiloʻi ʻa Sīsū Kalaisi ʻiate kinautolu peé?

ʻAi ke fakafehokotaki

Lolotonga e ngaahi fuofua miniti ʻo e kalasi kotoa pē, tokoni ke fakafehokotaki ʻe he toʻu tupú ʻa e meʻa ʻoku nau ako mei ha ngaahi feituʻu kehekehe (hangē ko e ako fakatāutahá, seminelí, ngaahi kalasi kehe ʻa e Siasí, pe meʻa ne nau aʻusia mo honau kaungāmeʻá). Ko e hā ha founga te ke lava ʻo tokoni ai ke nau mamata ki hono mahuʻinga ʻo e ongoongoleleí ʻi he moʻui fakaʻahó? ʻE ala tokoni atu e ngaahi fakakaukau ʻi laló:

  • Fakaafeʻi e toʻu tupú ke nau vahevahe ha aʻusia kimuí ni ne fakaafeʻi ai kinautolu ke nau moʻui ʻaki ha tefitoʻi moʻoni ʻo e ongoongoleleí. Naʻe tokoni fēfē ʻa e ngaahi fakaafe ko ʻení ke fakatupulaki ʻenau moʻuí pea hoko ai ʻo hangē ange ko e Fakamoʻuí?

  • Fakaafeʻi e toʻu tupú ke nau lau ʻi he folofolá e ngaahi sīpinga ʻa e Fakamoʻuí ʻi hono fakaafeʻi e niʻihi kehé ke nau moʻui ʻaki ha tefitoʻi moʻoni ʻo e ongoongoleleí (hangē ko ʻení, vakai ki he ngaahi folofola he fokotuʻutuʻu ko ʻení). Ko e hā te tau lava ʻo ako mei he sīpinga ʻa e Fakamoʻuí kau ki hono fakaafeʻi e niʻihi kehé ke nau moʻui ʻaki e ongoongoleleí?

Ako fakataha

ʻE tokoni e ngaahi ʻekitivitī takitaha ko ʻení ke mahino ki he toʻu tupú e founga hono fakaafeʻi e niʻihi kehé ke nau haʻu kia Kalaisi mo maʻu ha falala moʻoni ʻi hono fai iá. Muimui ʻi he ueʻi ʻa e Laumālié, ʻo fili ha ʻekitivitī ʻe taha pe lahi ange ʻe ʻaonga lelei taha ki hoʻo kalasí:

  • Fakaafeʻi e toʻu tupú ke nau vahevahe ha ngaahi aʻusia ʻi he taimi ne fakatokanga ai ha taha kiate kinautolu ʻo kau ki ha tuʻunga fakatuʻutāmaki. ʻOku tatau fēfē ʻa e ngaahi aʻusia ko ʻení mo hotau ngaahi fatongia ke fakatokanga ki hotau kaungāʻapí pea fakaafeʻi kinautolu ke muimui ʻia Sīsū Kalaisí? Fili ha ngaahi konga ʻo e lea ʻa ʻEletā D. Toti Kulisitofasoní “Ko e Leʻo ʻo e Fakatokangá” ke toe vakaiʻi ʻe he toʻu tupú, ʻo kumi ki he faleʻi ʻokú ne foaki ki he founga ʻoku totonu ke tau fakahoko ai e fatongia ʻo e fakatokanga ki hotau kaungāʻapí. Fakakaukau ke ʻoange ki he toʻu tupú ha fakatātā ʻa ia te nau maʻu ʻa e faingamālie ke fakatokanga ki ha kaungāmeʻa kau ki he ngaahi nunuʻa ʻo ha fili te ne maumauʻi ʻa e taha ʻo e ngaahi fekaú. ʻOange ki he toʻu tupú ha taimi ke nau hiki pea vahevahe ʻa e ngaahi tali ʻoku muimui ki he faleʻi ʻa ʻEletā Kulisitofasoní. Te ke fakatokanga fēfē ki ha taha ʻa ia ko ha mēmipa ʻo e Siasí ʻo kehe mei ha taha ʻoku ʻikai ko ha mēmipa ia ʻo ʻetau tuí?

  • Fakaafeʻi e kalasí ke nau lau e talanoa kia Paulo mo ʻene tamaí ʻi he lea ʻa ʻEletā Bradley D. Foster ko e, “ ʻIkai ʻAupito Fuʻu Tōmuʻa pe Fuʻu Tōmui.” Naʻe tokoni fēfē e tamai ʻa Pauló kiate ia ke ne toe anga faka-Kalaisi angé?  Ko e hā ha founga ʻe fakaʻaongaʻi ai ʻe he toʻu tupú e meʻa ʻoku nau ako mei he talanoa ko ʻení ʻi heʻenau fakaafea ʻa e niʻihi kehé ke nau anga Fakakalaisi angé? Hangē ko ʻení, fakaafeʻi ʻa e toʻu tupú ke nau fakatātaaʻi ʻa e founga te nau lava ai ʻo muimui he sīpinga ʻo e Tangaʻeiki ʻa Pauló, ke tokoni ki ha kaungāmeʻa pe mēmipa ʻo e fāmilí ke ne moʻuiʻaki ha tefitoʻi moʻoni ʻo e ongoongoleleí ʻoku nau fefaʻuhi mo iá. 

  • Lau ʻe he kalasí e konga ʻoku ui ko e “Fai ha Ngaahi Fehuʻi Fakahangatonu” ʻi he Malangaʻaki ʻEku Ongoongoleleí, peesi 235. Fakaafeʻi e toʻu tupú ke nau fakakaukau ki ha ngaahi tūkunga ne nau lava ke fai ai ha ngaahi fehuʻi ke tokoni ki ha kaungāmeʻa pe mēmipa ʻo ha fāmili ke fai ha ngaahi liliu lelei ʻi heʻene moʻuí (lava ke kau he sīpingá hano tokoniʻi ha kaungāmeʻa ke ne ikunaʻi e tōʻonga kapekapé, pe poupouʻi ha mēmipa ʻo ha fāmili ke ʻalu ki he lotú). Ko e hā ha ngaahi fehuʻi fakahangatonu te nau lava ke fai ʻi he ngaahi tūkunga ko ʻení? Te nau lava fēfē nai ke fai e ngaahi fehuʻi ko ʻení? Ko fē e taimi te nau fai ai e fehuʻí? Fakakaukau ke aleaʻi ʻa e ngaahi konga kehe ʻo e vahe “Ko e Hā Ha Founga Te u Tokoni Ai ki he Kakaí ke Nau Fakahoko mo Tauhi ʻEnau Ngaahi Tukupaá?” ʻi he peesi 233 – 242 ʻo e Malangaʻaki ʻeku Ongoongoleleí.

  • Fakaafeʻi e toʻu tupú ke nau fakakaukau ki ha taha te nau loto ke fakaafeʻi ke ne moʻui ʻaki ha tefitoʻi moʻoni ʻo e ongoongoleleí. Kole ange ke nau lau e konga ʻoku ui ko e “ʻOku Muʻomuʻa ʻa e ʻOfá” ʻi he fakamatala ʻa Palesiteni Henry B. Eyring, “Tau Hiki Hake Hotau Leʻo ʻo e Fakatokangá“ pea mamata he vitiō “Ngaahi Sīpinga ʻo Hono Fai e Tokoní.” Fakaafeʻi ke nau tohi he palakipoé e ngaahi tefitoʻi moʻoni ʻoku nau ako te ne tokoniʻi kinautolu ke fai ha fakaafe ki ha taha ʻoku nau fakakaukau ki ai. Ko e hā ha founga te nau fai ai e fakaafé? Ko e hā e meʻa te nau lea ʻakí?

  • Fakaafeʻi e toʻu tupú ke nau lau e folofola ʻi he fokotuʻutuʻu ko ʻení ʻa ia ʻoku ʻasi ai e ngaahi fakaafe ke haʻu kia Kalaisí. Ko e hā ha ngaahi tāpuaki ʻoku talaʻofa ʻi he ngaahi potufolofola ko ʻení kiate kinautolu ʻoku haʻu kia Kalaisí? Huluʻi ha taha ʻo e ngaahi vitiō ʻoku fokotuʻu atu ʻi he fokotuʻutuʻu ko ʻení, pea fakaafeʻi e toʻu tupú ke nau vahevahe e founga ne faitāpuekina ai e kakai ʻi he vitioó ʻaki hono fai pē ʻo ha kiʻi fakaafe faingofua ki honau kaungāmeʻá pe fāmilí. Ko e hā ha ngaahi fakaafe faingofua ʻe lava ke fai ʻe he toʻu tupú ki honau kaungāmeʻá mo e kau mēmipa ʻo e fāmilí? ʻE tāpuekina fēfē honau kaungāmeʻá mo e fāmilí ʻi hano tali e fakaafé?

Kole ki he toʻu tupú ke nau vahevahe ʻa e meʻa naʻa nau ako he ʻaho ní. ʻOku mahino nai kiate kinautolu e founga ki hono fakaafeʻi e niʻihi kehé ke nau hoko ʻo hangē ko e Fakamoʻuí? Ko e hā haʻanau ngaahi ongo pe fakakaukau? ʻOku toe ʻi ai mo haʻanau ngaahi fehuʻi kehe? ʻE ʻaonga nai ke fakamoleki ha taimi lahi ange ʻi he kaveingá ni?

Tokoni fakafaiakó

“Kapau ʻoku tau fie takiekina e kau akó ke fai lelei, ʻoku totonu ke ʻoua naʻa tau manako ʻataʻatā pē he faiakó; ʻoku totonu ke tau ʻofaʻi e tokotaha kotoa pē ʻoku tau akoʻí“ ( ʻOku ʻIkai ha Ui ʻe Mahuʻinga Ange ʻi he Faiakó [2000], 34).

ʻĪmisi

Vitiō: “Mamataʻi ha Vitiō”

Mamata lahi ange

Fakaafeʻi ke ngāue

ʻEke ki he toʻu tupú e meʻa ʻoku nau ongoʻi mo ueʻi ke nau faí makatuʻunga he meʻa ne nau ako he ʻaho ní. Poupouʻi ke nau ngāueʻi e ngaahi ongo ko ʻení. Fakakaukauʻi ha ngaahi founga te ke lava ʻo muimuiʻi ai.

Paaki