Laipelí
Ko e hā ʻoku mahuʻinga ai ke u ako fekauʻaki mo hoku hisitōlia fakafāmilí?


Ko e hā ʻoku mahuʻinga ai ke u ako fekauʻaki mo hoku hisitōlia fakafāmilí?

ʻOku hanga ʻe he palani ʻo e fiefia ʻa e Tamai Hēvaní ʻo fakaʻatā e ngaahi feohi fakafāmilí ke hoko atu ʻi ʻitāniti. Te tau lava ʻi he ngāue hisitōlia fakafāmilí ke ʻilo lahi ange ai ki heʻetau ngaahi kuí, ʻilo pea mo teuteuʻi e hingoa ʻo kinautolu ʻoku nau fie maʻu e ngaahi ouau ʻo e ongoongoleleí, pea mo fakahoko e ngaahi ngāue ouaú maʻanautolu ʻi he ngaahi temipale māʻoniʻoní. ʻOku ʻomi ʻe he Siasí ha ngaahi maʻuʻanga tokoni lahi ke tokoniʻi kitautolu ke tau ʻilo ki he hisitōlia hotau fāmilí mo kau ʻi he ngāue fakatemipale maʻá e kau pekiá.

Teuteuʻi fakalaumālie koe

Naʻá ke ako fēfē ki ho hisitōlia fakafāmili tonu ʻoʻoú? Ko e hā ha ngaahi aʻusia kuó ne fakamālohia hoʻo fakamoʻoni ʻi he ngāue ki he hisitōlia fakafāmilí?

Te ke poupouʻi fēfē ʻa e toʻu tupú ke nau kau ʻi he ngāue ki he hisitōlia fakafāmilí? Ko e hā ha ngaahi maʻuʻanga tokoni ʻoku maʻu ʻi homou feituʻú ke ne tokoniʻi kinautolu ke nau ʻilo ki heʻenau ngaahi kuí mo fakahoko e ngaahi ouaú ki he kau mēmipa honau fāmilí kuo pekiá?

Ngāue ʻaki ʻa e ngaahi maʻuʻanga tokoni ʻi laló ke mahino lahi ange ʻa e ngāue ki he hisitōlia fakafāmilí. ʻE tokoni hoʻo ngaahi aʻusia ʻi he ngāue ki he hisitōlia fakafāmilí, kau ai mo e ngaahi aʻusia ʻi he ngaahi ʻekitivitī ʻi he fokotuʻutuʻu ko ʻení, ke ke akoʻi lelei ia. Fakakaukauʻi pe ʻe tokoniʻi fēfē koe ʻe he ngaahi ʻekitivitī ʻi he fokotuʻutuʻu ko ʻení ke ke palani ha ngaahi founga ke fakakau ai ʻa e toʻu tupú ʻi he ngāue ki he hisitōlia fakafāmilí. Ko e hā ʻe tokoni ke mahino ki he toʻu tupú ʻa e mahuʻinga ʻo e ʻilo honau hisitōlia fakafāmilí?

1 Kolinitō 15:29 (Naʻe fakahoko ʻe he kāingalotu ʻo e kuonga muʻá ʻa e papitaiso ki he pekiá)

1 Pita 3:18–20; 4:6 (ʻOku malangaʻi e ongoongoleleí ʻi he maama tatali-ʻanga ʻo e ngaahi laumālié)

Malakai 4:5–6; T&F 2:1–3 (ʻE liliu ʻa e loto ʻo e fānaú ki heʻenau ngaahi tamaí)

T&F 110:13–16 (ʻOku toe fakafoki mai ʻe ʻIlaisiā ʻa e ngaahi kī ʻo e silá [fakamaʻú])

T&F 128:16–18 (ʻOku faʻu ʻe he ngaahi ouau maʻá e kau pekiá ha fehokotakiʻanga mālohi ʻi he ngaahi toʻu tangatá)

Henry B. Eyring, “Ko Hono Tānaki e Fāmili ʻo e ʻOtuá,” Ensign pe Liahona, Mē 2017, 19–22

Richard G. Scott, “Ko e Fiefia ʻi Hono Huhuʻi ʻo e Kau Pekiá,Ensign pe Liahona, Nōvema 2012, 93–95

David A. Bednar, “ʻE Liliu ʻa e Loto ʻo e Fānaú,” Ensign pe Liahona, Nōvema 2011, 24–27

Ngāue ki he Hisitōlia Fakafāmilí mo e Tohi Hohokó,” Tuʻu Maʻu ʻi he Tuí (2004), 150–153

Vitiō: “Lea ʻa ʻEletā Petinā Ki he Toʻu Tupú,” “Ko e Laumālie ʻo ʻIlaisiaá”

Ko e faiako ‘i he founga ‘a e Fakamo‘uí

Naʻe falala ʻa e Fakamoʻuí ki Heʻene kau ākongá. Naʻá Ne teuteuʻi mo ʻoange kiate kinautolu ha ngaahi fatongia mahuʻinga ke nau akoʻi, tāpuakiʻi, mo tokoniʻi ʻa e niʻihi kehé. Te ke teuteuʻi fēfē ʻa e toʻu tupú ke nau fakahoko honau ngaahi fatongia ke ako honau hisitōlia fakafāmilí pea mo fakahoko ʻa e ngāue ki he ouau maʻa ʻenau ngaahi kuí?

ʻAi ke fehokotaki

Lolotonga e ngaahi fuofua miniti ʻo e kalasi kotoa pē, tokoniʻi ‘a e toʻu tupú ke nau fakatokangaʻi ‘a e fehokotaki ʻa e ngaahi meʻa naʻa nau ako ‘i he ngaahi tūkunga kehekehe (hangē ko e ako fakatāutahá, seminelí, ngaahi kalasi kehe ʻa e Siasí, pe ngaahi meʻa ne nau aʻusia mo honau kaungāmeʻá). Te ke tokoniʻi fēfē kinautolu ke sio ki he felāveʻi ʻa e ongoongoleleí ʻi he moʻui fakaʻahó? ʻE ala tokoni atu e ngaahi fakakaukau ʻi laló:

  • Fakaafeʻi ha niʻihi ʻo e toʻu tupú ke nau vahevahe ha tefitoʻi moʻoni ʻo e ongoongoleleí ne nau ʻilo kimuí ni mei heʻenau mātuʻá, tokouá, pe ha mēmipa ʻo e fāmilí.

  • Fakaafeʻi ʻa e toʻu tupú ke nau vahevahe ha ngaahi aʻusia ne nau maʻu ʻi heʻenau fakahoko e ngāue hisitōlia fakafāmilí (hangē ko ha papitaiso fakafofonga haʻane kui, kau ʻi he fakahokohoko fakamotuʻaleá, pe teuteuʻi ha hingoa ʻo ha kui ki he ngaahi ouau fakatemipalé). Aleaʻi fakakalasi e ʻuhinga ʻoku fie maʻu ai ʻe he Tamai Hēvaní ke tau fai ʻa e ngāue hisitōlia fakafāmilí.

Ako fakataha

ʻE tokoni e ngaahi ʻekitivitī takitaha ʻi laló ki he toʻu tupú ke nau ako e founga ke kau ai ʻi he ngāue ki he hisitōlia fakafāmilí. Muimui ʻi he ueʻi ʻa e Laumālié, ʻo fili ha ʻekitivitī ʻe taha pe lahi ange ʻe ʻaonga lelei taha ki hoʻo kalasí:

  • Lau fakataha mo e kalasí ʻa e palakalafi fakaʻosi ʻe ono ʻo e lea ʻa Palesiteni Henry B. Eyring “Ko Hono Tānaki e Fāmili ʻo e ʻOtuá” (pe sio he vitiō ʻa Palesiteni ʻAealingi ʻi heʻene lea ʻaki e ngaahi palakalafi ko ʻení), ʻo kumi e ngaahi tāpuaki ʻoku maʻu mei he kau atu ʻi he hisitōlia fakafāmilí mo e ngāue fakatemipalé. ʻOku ʻi ai ha toʻu tupu ʻi hoʻo kalasí ʻoku nau fie vahevahe ʻenau fakamoʻoní ʻo kau ki he ngaahi  tāpuaki ko ʻení? Fakakaukau ke fokotuʻu ha taumuʻa ko ha kalasi ke kau lahi ange ʻi he ngāue hisitōlia fakafāmilí. Hangē ko ʻení, ʻe lava ke teuteuʻi ʻe he kau mēmipa ʻo e kalasí ha hingoa fakafāmili ke nau ō mo ia ʻi he taimi te nau ʻalu hoko ai ki he temipalé.

  • Lau ʻe he kalasí “Ko ha Fakaafe ki he Toʻu Tangata Kei Tupu Haké” mei he lea ʻa ʻEletā David A. Bendar, “ʻE Liliu ʻa e Loto ʻo e Fānaú.” Fakaafeʻi ʻa e toʻu tupú ke nau kumi e ngaahi meʻa te nau lava ʻo fai ke nau kau ai ʻi he ngāue ki he hisitōlia fakafāmilí. Kapau ʻe lava, fakaʻaliʻali ki he toʻu tupú e founga hono fakaʻaongaʻi ʻo e FamilySearch.org ke nau kumi ʻa e ngaahi kui ʻoku nau fie maʻu ʻa e ngaahi ouaú. Poupouʻi kinautolu ke nau ʻalu ki he temipalé pea papitaiso mo hilifakinima maʻá e ngaahi kui ʻoku nau maʻú. Mahalo te ke lava ʻo fakaafeʻi ʻa e faifaleʻi ki he hisitōlia fakafāmili ʻa e uōtí, ʻo ka fakangofua ʻe he pīsopé, (pe ha taha ʻoku taukei ʻi he ngāue ki he hisitōlia fakafāmilí) ke tokoni ʻi he ʻekitivitī ko ʻení.

  • Kole ki he toʻu tupú ke nau lau e palakalafi ʻe tolu ʻo e lea ʻa ʻEletā Richard G. Scott “Ko e Fiefia ʻi Hono Huhuʻi ʻo e Kau Pekiá,” ʻo kamata mei he kupuʻi lea “Ko ha taimi ʻaonga moʻoni haʻo fai ha ngāue ʻi he temipalé.” Fakaafeʻi kinautolu ke nau kumi pea vahevahe e ngaahi ʻuhinga ʻoku mahuʻinga ai ke fai ʻa e ngāue ki he hisitōlia fakafāmilí. Kole ange ke nau lau ʻa e ongo palakalafi fakaʻosi ʻo e leá pea aleaʻi ʻa e ngaahi meʻa te nau lava ʻo “tuku” kae fakatotolo ki heʻenau ngaahi kuí.

  • Fakaafeʻi ha vahe ua ʻe taha ʻo e toʻu tupú ke nau lau ʻa e konga ʻo e “Huhuʻi ʻo e Pekiá” (peesi 150-152) ʻo e fakamatala ki he “Ngāue ki he Hisitōlia Fakafāmilí mo e Tohi Hohokó” ʻi he Tuʻu Maʻu ʻi he Tuí, pea kole ki he vaheua ʻe tahá ke nau lau ʻa e konga “Ko ho Fatongia ʻi he Ngāue ʻo e Hisitōlia Fakafāmilí” (peesi 152–154). Kole ange ke nau fevahevaheʻaki ʻa e meʻa naʻa nau akó. Tokoni ki he toʻu tupú ke nau kamata fakafonu ha mape tohihohoko. Poupouʻi kinautolu ke hoko atu ʻenau ngāue ʻi heʻenau mape tohihohokó ʻi ʻapi. Fakaafeʻi kinautolu ke nau kole tokoni ki heʻenau mātuʻá pe kau mēmipa kehe ʻo e fāmilí.

  • Fakaafeʻi ʻa e toʻu tupú ke nau lau ʻa e ngaahi potufolofola ʻoku fokotuʻu atu ʻi he fokotuʻutuʻu ko ʻení, pea fakalaulauloto ki he fehuʻi “Ko e hā ʻoku tau fai ai ʻa e ngāue ki he hisitōlia fakafāmilí?” Kole ange ke nau vahevahe ʻenau ngaahi fakakaukaú. Fakaafeʻi kinautolu ke nau hiki e ngaahi founga te nau lava ai ʻo kau ʻi he ngāue ki he hisitōlia fakafāmilí. Fakaafeʻi kinautolu ke nau fili ha meʻa mei he lisí te nau fie ngāue ai ʻi he lolotonga ʻo e uike hoko maí. Poupouʻi kinautolu ke nau vahevahe ʻenau ngaahi aʻusiá ʻi ha kalasi he kahaʻú.

Kole ki he toʻu tupú ke nau vahevahe ʻa e meʻa naʻa nau ako he ʻaho ní. ʻOku mahino nai kiate kinautolu hono mahuʻinga ʻo e ako ki honau hisitōlia fakafāmilí? Ko e hā haʻanau ngaahi ongo pe fakakaukau? ‘Oku toe ‘i ai nai haʻanau ngaahi fehuʻi kehe? ʻE ʻaonga nai ke tuku ha taimi lahi ange ʻi he tokāteline ko ʻení?

Tokoni fakafaiakó

“ʻOua naʻá ke manavasiʻi he fakalongolongó. ʻOku faʻa fie maʻu ʻe he kakaí ha taimi ke nau fakakaukau mo tali ai e ngaahi fehuʻí pe fakahaaʻi e ongo ʻoku nau maʻú. Te ke lava ʻo kiʻi fakalongolongo hili haʻo fai ha fehuʻi, hili haʻo vahevahe ha meʻa ne ke aʻusia fakalaumālie, pe ʻi he taimi ʻoku faingataʻa ai ki ha taha ke fakamatalaʻi ʻene fakakaukaú” (ʻOku ʻIkai ha Ui ʻe Mahuʻinga Ange ʻi he Faiakó [2000], 74).

ʻĪmisi

Vitiō:“Fakaafeʻi Kimautolu Ke Ngāue”

Mamata lahi ange

Fakaafeʻi ke ngāue

ʻEke ki he toʻu tupú pe ko e hā ha meʻa kuo ueʻi kinautolu ke fai, koeʻuhí ko e meʻa ne nau ako he ʻaho ní. Poupouʻi kinautolu ke nau ngāueʻi ‘a e ngaahi ongo ko ʻení. Fakakaukauʻi ha ngaahi founga ke muimuiʻi ai.

Paaki