Laipelí
Te u lava fēfē nai ʻo tokoniʻi e niʻihi kehé ke nau ako ki he Tamai Hēvaní?


Te u lava fēfē nai ʻo tokoniʻi e niʻihi kehé ke nau ako ki he Tamai Hēvaní?

ʻOku tokolahi ha kakai ʻi he māmaní he ʻahó ni ʻoku ʻikai mahino kiate kinautolu e ʻOtuá pe ʻoku kehe ʻaupito ʻa ʻenau fakakaukau ki he ʻOtuá mei Hono natula totonú. Te tau lava ke tokoniʻi e niʻihi kehé ke mahino kiate kinautolu e natula totonu ʻo e Tamai Hēvaní mo ʻetau fetuʻutaki mo Iá, he ʻoku tau maʻu e kakato ʻo e ongoongoleleí.

Teuteuʻi fakalaumālie koe

Ko e hā ha ngaahi meʻa kuó ke aʻusia ʻi hoʻo akoʻi e niʻihi kehé pe ko hano akoʻi koe kau ki he ʻOtua ko e Tamaí? ʻOkú ke pehē ko he hā ha meʻa ʻe tokoni ke mahino ʻa e tui ʻa kinautolu ʻokú ke akoʻí?

Ko e hā ha ngaahi faingamālie ʻe maʻu ʻe he toʻu tupú ke nau fakamatalaʻi ai ki he niʻihi kehé ʻa ʻenau tui ʻo kau ki he ʻOtua ko e Tamaí? Te ke tokoniʻi fēfē kinautolu ke nau mateuteu ki ha ngaahi faingamālie pehení?

Ako ʻi he faʻa lotu e ngaahi folofola mo e ngaahi maʻuʻanga tokoni ko ʻení. Ko e hā ha meʻa ʻokú ke ongoʻi ʻe tokoni lelei taha ki he toʻu tupu ʻokú ke akoʻí?

ʻAlamā 18:24–40; 22:4–23 (Akoʻi ʻe ʻĀmoni mo ʻĒlone ha ongo tuʻi Leimana ʻo kau ki he ʻOtuá)

ʻAlamā 30:12–15, 37–53 (Fakakikihi ʻa Kolihola mo ʻAlamā ʻo kau ki he moʻui ʻa e ʻOtuá)

Ko e ʻOtuá ʻa ʻEtau Tamai Hēvani ʻOfá,” Malangaʻaki ʻEku Ongoongoleleí (2004), 35–36

ʻOtua ko e Tamaí,” Tuʻu Maʻu ʻi he Tuí (2004), 223–25

Ko e Faiako ‘i he Founga ‘a e Fakamo‘uí

Ne ʻafiʻoʻi pea mahino ki he Fakamoʻuí ʻa kinautolu naʻá Ne akoʻí. Naʻá Ne ʻilo ha ngaahi founga makehe ke tokoniʻi kinautolu ke nau ako mo tupulaki. Ko e hā e meʻa ʻokú ke ʻilo ʻo kau ki he toʻu tupu ʻokú ke akoʻí? ʻE anga fēfē haʻo ʻiloʻi lelei ange kinautolú? ʻE anga fēfē hano takiekina ʻe he meʻá ni e founga te ke akoʻi ai kinautolú?

ʻAi ke fakafehokotaki

Lolotonga e ngaahi fuofua miniti ʻo e kalasi kotoa pē, tokoni ke fakafehokotaki ʻe he toʻu tupú ʻa e meʻa ʻoku nau ako ʻi he ngaahi tūkunga kehekehe (hangē ko e ako fakatāutahá, seminelí, ngaahi kalasi kehe ʻa e Siasí pe meʻa ne nau aʻusia mo honau kaungāmeʻá). Ko e hā ha founga te ke lava ʻo tokoni ai ke nau mamata ki hono mahuʻinga ʻo e ongoongoleleí ʻi he moʻui fakaʻahó? ʻE ala tokoni atu e ngaahi fakakaukau ʻi laló:

  • Kole ki he toʻu tupú ke nau vahevahe ha meʻa ne nau toki ako ʻo kau ki he Toluʻi ʻOtuá. Ko e hā haʻanau ngaahi fehuʻi? Te nau lava fēfē ʻo fetokoniʻaki ke maʻu e tali ki heʻenau ngaahi fehuʻí?

  • Fakaafeʻi e toʻu tupú ke nau fakaʻaongaʻi ha taimi ke hiki e meʻa ʻoku tau tui ki ai kau ki he Tamai Hēvaní (kapau ʻe ʻaonga, ʻai ke nau vakai ki he “Ko e ʻOtuá ʻa ʻEtau Tamai Hēvani ʻOfá,” Malangaʻaki ʻEku Ongoongoleleí, 35–36; pe “ʻOtua ko e Tamaí,” Tuʻu Maʻu ʻi he Tuí, 223–25). Fakaafeʻi hanau niʻihi ke nau vahevahe mai e meʻa ne nau hikí. Kole ki he toʻu tupú ke nau vahevahe ha faʻahinga meʻa ne nau aʻusia ʻi haʻanau aleaʻi ʻenau tui kau ki he ʻOtuá mo ha taha ʻoku ʻikai ke nau tui tatau (pe te ke vahevahe ʻe koe ha meʻa ne ke aʻusia). Ko e hā naʻá ke ako mei he aʻusia ko iá?

Ako fakataha

ʻE tokoni e ʻekitivitī takitaha ʻi laló ke ako e toʻu tupú ki he founga ke fakamatalaʻi ai ki he niʻihi kehé ʻenau tui ki he ʻOtuá. ʻI hoʻo muimui ki he tataki ʻa e Laumālie Māʻoniʻoní,fili ha ʻekitivitī ʻe taha pe lahi ange ʻe lelei taha ki hoʻo kalasí:

  • Fakatotoloʻi fakakalasi pe ʻi ha ngaahi kulupu tokosiʻi e ʻAlamā 30:12–15, 37–53. Kole ki ha niʻihi ʻo e toʻu tupú ke nau feinga ke ʻiloʻi e ngaahi ʻuhinga ne ʻikai ke tui ai ʻa Kolihola ki he ʻOtuá, pea kole leva ki he toengá ke nau kumi e ngaahi ʻuhinga ne tui ai ʻa ʻAlamaá. ʻOku ʻilo nai ʻe he toʻu tupú ha kakai ʻoku nau fakakaukau tatau mo Kolihola? Fakaafeʻi e toʻu tupú ke nau fakakaukauʻi e founga te nau lava ʻo tokoniʻi ai ha kaungāmeʻa ʻoku fakaveiveiua pe ʻoku ʻi ai ha ʻOtuá. Fakaʻaongaʻi ha taimi ke tokoniʻi e toʻu tupú ke nau palani e meʻa ke fai ʻi ha faʻahinga tūkunga peheni. Ko e hā ha ngaahi meʻa ne nau aʻusia te nau lava ke vahevahe mai? ʻE anga fēfē haʻanau fakahoko lelei ʻenau fakamoʻoní?

  • Fakaafeʻi e vaeua ʻo e kalasí ke nau lau e ʻAlamā 18:24–40, pea fakaafeʻi e vaeua ʻe tahá ke nau lau e ʻAlamā 22:4–23. Ko e hā ʻoku nau ako kau ki he akoʻí mei he ngaahi sīpinga ʻa ʻĀmoni mo ʻĒloné? Ko e hā e meʻa ne fai ʻe ʻĀmoni mo ʻĒlone ke tokoniʻi ai e tamai ʻa Lamonaí ke mahino ki ai e natula ʻo e ʻOtuá? Ko e hā ne fakatou kamata ʻaki ai ʻe ʻĀmoni mo ʻĒlone hono fehuʻi kia Lamonai mo ʻene tangataʻeikí ʻo kau ki heʻena tui ki he ʻOtuá? Kole ki he toʻu tupú ke nau vahevahe e meʻa ʻoku nau akó pea vahevahe e founga te nau lava ke fakaʻaongaʻi ai ia ʻi he taimi te nau maʻu ai ha faingamālie ke fakamatalaʻi ki he niʻihikehé ʻenau tui ki he ʻOtuá.

  • ʻI hano fakangofua ʻe he pīsopé, fakaafeʻi mai ha papi ului ʻe toko taha pe lahi ange ke nau omi ʻo vahevahe ki he kalasí ʻenau tui ki he ʻOtuá kimuʻa pea nau kau ki he Siasí mo e founga ne hanga ai heʻenau ako ki he ongoongolelei kuo toe fakafoki maí ʻo liliu pe takiekina ʻenau tuí. Fakaafeʻi e toʻu tupú ke nau sio ki ha ngaahi folofola te ne poupouʻi e mahino foʻou ne maʻu ʻe he kau papi uluí ki he Tamai Hēvaní.

Kole ki he toʻu tupú ke nau vahevahe e meʻa ne nau ako he ʻaho ní. Ko e hā ha ngaahi ongo pe ueʻi ʻoku nau maʻú? ʻOku mahino nai kiate kinautolu e founga hono tokoniʻi e niʻihi kehé ke nau ako ki he Tamai Hēvaní? ʻOku toe ʻi ai mo haʻanau ngaahi fehuʻi kehe? ʻE ʻaonga nai ke toe fakamoleki ha taimi lahi ange ʻi he kaveingá ni?

Tokoni Fakafaiako

“Tali ki he ngaahi tali halá ʻi he fakaʻapaʻapa mo e angalelei. Fakapapauʻi ʻoku kei ongoʻi ʻe he tokotaha fakafoʻituitui kotoa pē ha fiemālie ke fie kau mai. Te ke lava ʻo fakahaaʻi ko koe ʻoku halá ʻaki haʻo pehē ange, ‘Kātaki. ʻOku ʻikai ke u tui ne mahino ʻeku fehuʻí. Tuku ke u toe ʻai atu’” (ʻOku ʻIkai ha Ui ʻe Mahuʻinga Ange ʻi he Faiakó [1999], 76).

Fakaafeʻi ke ngāue

ʻEke ki he toʻu tupú pe ko e hā ha meʻa ʻokú ne ueʻi kinautolu ke fai ko e tupu mei he meʻa ne nau ako he ʻaho ní. Poupouʻi kinautolu ke nau ngāueʻi e ngaahi ongo ko ʻení. Fekumi ki he Laumālié ʻi hoʻo fakakaukauʻi ʻi he faʻa lotu e founga ke ke muimuiʻi ʻakí.

Paaki