Laipelí
Te u lava fēfē ke maʻu ha tali ki heʻeku ngaahi fehuʻi he ongoongoleleí?


Te u lava fēfē ke maʻu ha tali ki heʻeku ngaahi fehuʻi he ongoongoleleí?

Ko e konga ʻo e fakafalala fakalaumālie pē kiate kitá ko hono ako e founga ke tali ʻaki ʻetau ngaahi fehuʻi he ongoongoleleí. ʻOku faʻa maʻu e fakahaá ʻi he taimi ʻoku tau fekumi fakamātoato ai ke tali ha ngaahi fehuʻi vivili mo maʻu ha tui ki he talaʻofa ne fai ʻe he Fakamoʻuí: “Kole, pea ʻe foaki ia kiate kimoutolu; kumi, pea te mou ʻilo; tukituki, pea ʻe toʻo ia kiate kimoutolu” (Mātiu 7:7). Te tau lava ʻo maʻu e tali ki heʻetau ngaahi fehuʻi he ongoongoleleí ʻi heʻetau lotú, ako e folofolá mo e lea ʻa e kau palōfita moʻuí, mo fekumi ki he tataki ʻa e Laumālie Māʻoniʻoní.

Teuteuʻi fakalaumālie koe

Ko e hā ha ola ʻo hono kumi e tali ki he ngaahi fehuʻí ʻi hoʻo ako ki he ongoongoleleí? Ko e hā ha ngaahi founga kuó ke maʻu ai e tali ki hoʻo ngaahi fehuʻí?

Ko e hā ha ngaahi fehuʻi kuo fai ʻe he toʻu tupú kau ki he ongoongoleleí? Ko e hā te ke lava ʻo fai ke poupouʻi ai e toʻu tupú ke nau kumi e tali ki heʻenau ngaahi fehuʻi he ongoongoleleí?

Ako ʻi he faʻa lotu e ngaahi potufolofola mo e ngaahi maʻuʻanga tokoni ko ʻení. Ko e hā ha meʻa te ne ueʻi e toʻu tupú ke nau kumi e tali ki heʻenau ngaahi fehuʻi ʻi he ongoongoleleí?

1 Nīfai 15:2–11 (Naʻe ʻi ai ha ngaahi fehuʻi ʻa Leimana mo Lemiuela ka naʻe ʻikai ke na ʻeke ki he ʻEikí)

ʻAlamā 40:1–12; ʻEta 2:18–23; Siosefa Sāmita—Hisitōlia 1:10–18 (Ko ha ngaahi sīpinga ʻo ha kakai ʻoku nau kumi e tali ki heʻenau ngaahi fehuʻí)

T&F 6:14–15 (ʻOku lava ke fakamaama ʻe he Laumālié hotau ʻatamaí he taimi ʻoku tau fehuʻi ai ki he ʻEikí)

T&F 9:8–9 (ʻI he taimi ʻoku ʻi ai haʻatau fehuʻí, ʻoku totonu ke tau fakakaukauʻi ia ʻi hotau ʻatamaí pea toki ʻeke ki he ʻEikí pe ʻoku totonu ia)

W. Mark Bassett, “Maʻa ʻEtau Fakalakalaká Mo e Ako Fakalaumālié,”EnsignpeLiahona,Nōvema. 2016, 52–54

Jeffrey R. Holland, “ʻEiki, ʻOku ou Tui,Ensign pe Liahona, Mē 2013

ʻOku Tali ʻe he Tohi ʻa Molomoná ʻa e Ngaahi Fehuʻi ʻo e Lotó,” Malangaʻaki ʻEku Ongoongoleleí (2004), 125–27

James B. Martino, “Tafoki Kiate Ia pea ʻe Maʻu e
Ngaahi Talí
,” Ensign pe Liahona, Nōvema 2015, 58 – 60

Ko e faiako ʻi he founga ʻa e Fakamoʻuí

ʻOku akoʻi ʻe he Fakamoʻuí e kakaí ke nau fakakaukau ki he folofolá ʻiate kinautolu pē pea ngāue ʻaki ia ke maʻu ai e tali ki heʻenau fehuʻí. ʻE tāpuekina fēfē e toʻu tupu ʻokú ke akoʻí ʻi heʻenau ako ki he founga hono maʻu e tali ki heʻenau ngaahi fehuʻi ʻi he ongoongoleleí?

ʻĪmisi

Vitiō: “Fai Mai ha Ngaahi Fehuʻi”

Mamata kahi ange

ʻAi ke fakafehokotaki

Lolotonga e ngaahi fuofua miniti ʻo e kalasi kotoa pē, tokoni ke fakafehokotaki ʻe he toʻu tupú ʻa e meʻa ʻoku nau ako mei he ngaahi tūkunga kehekehe (hangē ko e ako fakatāutahá, seminelí, ngaahi kalasi kehe ʻa e Siasí, pe meʻa ne nau aʻusia mo honau kaungāmeʻá). Ko e hā ha founga te ke lava ʻo tokoni ai ke nau mamata ki hono mahuʻinga ʻo e ongoongoleleí ʻi he moʻui fakaʻahó? ʻE ala tokoni atu e ngaahi fakakaukau ʻi laló:

  • Fakaafeʻi e toʻu tupú ke nau vahevahe e founga naʻe tokoniʻi ai kinautolu ʻe ha meʻa ne nau ako ʻi ha tūkunga ʻe taha (ako fakatāutahá, efiafi fakafāmili ʻi ʻapí, mo e alā meʻa pehē) ke mahino ha meʻa ne nau ako ʻi ha feituʻu kehe.

  • Fakaafeʻi e toʻu tupú ke nau hiki ha lisi ʻo e ngaahi fehuʻi ʻoku faʻa fai ʻe he kakaí kau ki he moʻuí pe tui fakalotú (hangē ko ʻení, vakai, Malangaʻaki ʻEku Ongoongoleleí,peesi 125). Ko e hā ha meʻa ʻoku ʻamanaki mai e ʻEikí ke tau fai he taimi ʻoku ʻi ai haʻatau fehuʻí? Poupouʻi e kalasí ke nau fakakaukau ki he ngaahi fehuʻí ni lolotonga e lēsoní. ʻOua naʻa fakamoleki ha taimi lahi ʻi he kalasí ko e feinga ke tali e ngaahi fehuʻi ko ʻení, kae nofotaha ʻi hono akoʻi ki he toʻu tupú e ngaahi tefitoʻi moʻoni te ne tokoniʻi kinautolu ke nau kumi pē ʻe kinautolu e talí.

Ako fakataha

ʻE lava ke tokoni e ngaahi ʻekitivitī takitaha ʻi laló ke ako ai ʻe he toʻu tupú e founga ki hono maʻu e tali ki heʻenau ngaahi fehuʻi he ongoongoleleí. Muimui ʻi he fakahinohino ʻa e Laumālié ʻo fili ha ʻekitivitī ʻe taha pe lahi ange ʻe ʻaonga taha ki hoʻo kalasí:

  • Fakaafe‘i e toʻu tupú ke nau ‘ai ha lisi ʻo e ngaahi fehu‘i te nau ala fai ‘i he ʻInitanetí, mo kumi hake ha ngaahi tali nounou ki he ngaahi fehuʻi hangē ko e, “Ko e hā e anga e tuʻu e ʻeá ki ʻapongipongí?” Tokoniʻi kinautolu ke nau fakakaukau ki ha ngaahi sīpinga ‘o e ngaahi fehuʻi ‘oku fakalaumālié ʻa ia ʻoku fie maʻu ki ai ha feinga lahi mo ha kātaki lahi ange, hangē ko e “ʻOku moʻoni nai ʻa e Tohi ʻa Molomoná?” ‘I he lea ʻa ‘Eleta W. Bassett “Maʻa ʻEtau Fakalakalaká Mo e Ako Fakalaumālié,” lau fakataha ʻa e palakalafi ‘e tolu ʻoku kamata ‘aki e kupuʻi lea “Ke mahino kiate kinautolu e ngaahi me‘a lilo ʻa e ‘Otuá.” Fakaafe‘i e toʻu tupu ke nau lau ‘a e1 Nīfai 2:16mo e 1 Nīfai 10:17 pea feinga ke ʻilo‘i ʻa e founga na‘e fakahaaʻi ai ‘e Nīfai ʻa e ngaahi sitepu ‘e fitu ʻo e fekumi ki he ʻiló naʻe lea ki ai ʻa ʻEletā Pāsetí. Fakatukupaa‘i ʻa e to‘u tupú ke nau muimui ki he sīpinga ʻa Nīfaí ‘i he taimi ʻoku nau ma‘u ai ha ngaahi fehuʻi fekauʻaki mo e ongoongoleleí.

  • Fakaafeʻi e kau mēmipa ʻo e kalasí ke nau toe fakamanatu ʻa e lea ʻa ʻEletā James B. Martino “Tafoki kiate Ia pea ʻe Maʻu e Ngaahi Talí.” Ko e hā ʻoku tau ako fekauʻaki mo e maʻu e ngaahi tali ki heʻetau ngaahi fehuʻí mei heʻene fakamatala ki he ngaahi foha ʻo Mōsaia mo Leimana mo Lēmiuelá? Te ke lava ʻo fakaafeʻi e kau mēmipa ʻo e kalasí ke nau fakafehoanaki ʻa e ongo talanoa ʻe ua ko ʻení ʻaki hano ʻai ha lisi ʻo e ngaahi faikehekehe ʻi he founga ʻo e ʻulungaanga ʻa e kakaí mo e nunuʻa ʻo ʻenau ngaahi ngāué. Te ke lava foki ʻo fakaafeʻi e kau mēmipa ʻo e kalasí ke nau vahevahe ʻenau ngaahi aʻusiá ʻi hono maʻu e tali ki heʻenau ngaahi fehuʻí.

  • Fakaafeʻi e toʻu tupú ke nau lau e ngaahi potufolofola ko ʻení: Mātiu 7:7; T&F 6:14–15; 9:7–9. Hiki ʻe he kalasí ha ngaahi tefitoʻi moʻoni ʻi he ngaahi veesi ko ʻení ʻokú ne akoʻi ʻo kau ki hono fai e ngaahi fehuʻí mo hono maʻu ʻo e talí. Ko e hā ʻoku ʻikai ai ke faʻa tali kakato pe ʻi he taimi pē ko iá ʻe he ʻEikí ʻetau fehuʻí? Fakakaukau ke tala ki he toʻu tupú ha taimi ne ʻi ai haʻo fehuʻi kau ki he ongoongoleleí mo hono maʻu ʻo e talí. Kole ki he toʻu tupú ke nau vahevahe ha ngaahi aʻusia tatau.

  • Kole ki he toʻu tupú ke nau fakakaukau ki ha kakai ʻi he folofolá ne nau fai ha fehuʻi ne iku ʻo maʻu ai ha fakahā (kapau ʻe fie maʻu, te ke lava ʻo ʻai ke nau sio ki he ngaahi potufolofola ʻoku ʻoatu ʻi he fokotuʻutuʻu ko ʻení). Fakaafeʻi e toʻu tupú ke nau lau kau ki he kakai he folofolá mo ʻiloʻi e ngaahi fehuʻi ne nau faí, founga ne nau fekumi ai ki ha tali ki heʻenau fehuʻí, pea mo e ngaahi tali ne nau maʻú. Kole ange ke nau vahevahe ʻa e meʻa ne nau ʻiló ki he kalasí. Ko e hā ha ngaahi tefitoʻi moʻoni kehe kau ki he fai e fehuʻí te nau lava ʻo ako mei he ngaahi aʻusia ko ʻení? ʻE lava fēfē ke fakaʻaongaʻi ʻe he toʻu tupú e ngaahi tefitoʻi moʻoni ko ʻení ki heʻenau fehuʻí?

  • Kole ki ha mēmipa ʻo e kalasí ke ne haʻu mateuteu ke ne fakamatalaʻi e talanoa ʻi he Maʻake 9:14–27, pe lau ʻe he kalasí e foʻi talanoá. Vahevahe e kalasí ki ha kulupu ʻe tolu, pea ʻoange ki he kulupu takitaha ha taha ʻo e ngaahi meʻa ʻe tolu ne fakamatala ki ai ʻa ʻEletā Sefilī R. Hōlani kau ki he talanoá ʻi heʻene lea ko e, “ʻEiki, ʻOku ou Tui.” Te nau lava fēfē ke fakaʻaongaʻi e fakamatala ʻa ʻEletā Hōlaní he taimi ʻoku ʻi ai haʻanau fehuʻi pe veiveiua kau ki he ongoongoleleí pe ko ha taha ʻoku nau ʻilo?

  • Lau ʻe he kalasí e ʻuluaki palakalafi ʻe fā ʻo e “ ʻOku Tali ʻe he Tohi ʻa Molomoná ʻa e Ngaahi Fehuʻi ʻo e Lotó,” ʻi he Malangaʻaki ʻEku Ongoongoleleí (peesi 125-26). Fakaafeʻi e mēmipa takitaha ʻo e kalasí ke ne fili ha taha ʻo e ngaahi fehuʻi naʻe hikí ʻa ia ne nau fifili ki ai pe ko ha taha ʻoku nau ʻiloʻi. ʻOange ki he toʻu tupú ha taimi ʻi he kalasí ke nau lau ai ha kupuʻi folofola mei he Tohi ʻa Molomoná ʻoku fekauʻaki mo e ngaahi fehuʻi ne nau filí. Kole ange ke nau vahevahe e ngaahi tali ʻoku nau maʻú pea fakamatalaʻi e founga te nau lava ai ʻo ngāue ʻaki e Tohi ʻa Molomoná ke tokoniʻi e niʻihi kehé ki hono tali ha ngaahi fehuʻi tatau.

Hili hono fakakakato ha taha ʻo e ngaahi ʻekitivitī ʻi ʻolungá, fakaafeʻi e toʻu tupú ke nau vakaiʻi e ngaahi fehuʻi ne nau hiki ʻi he kamataʻanga ʻo e kalasí. ʻOange kiate kinautolu ha faingamālie ke nau palani ha ngaahi founga te nau kumi ai e ngaahi tali ki heʻenau fehuʻí. Kapau ʻe lava, fakaʻatā ke nau kamata kumi e ngaahi talí ʻi he folofolá, lea ʻa e kau palōfita moʻuí, Ki Hono Fakamālohia ʻo e Toʻu Tupú, mo e ngaahi maʻuʻanga tokoni kehe ʻa e Siasí.

Kole ki he toʻu tupú ke nau vahevahe e meʻa naʻa nau ako he ʻaho ní. ʻOku mahino nai kiate kinautolu e founga ki hono maʻu e tali ki heʻenau ngaahi fehuʻi ki he ongoongoleleí? ʻOku toe ʻi ai nai haʻanau ngaahi fehuʻi kehe? ʻE ʻaonga nai ke tuku ha taimi lahi ange ʻi he kaveingá ni?

Tokoni fakafaiako

Fakakaukau ke fetuʻutaki ki ha mēmipa ʻo e kalasí ʻi ha ngaahi ʻaho lahi kimuʻa mo fakaafeʻi ia ke ne akoʻi kotoa pe ko ha konga ʻo e lēsoní. Poupouʻi e toʻu tupú ke nau fakaʻaongaʻi e ngaahi fokotuʻutuʻu fakaako ko ʻení ke nau teuteu ai ke faiako.

Fakaafeʻi ke ngāue

Fakaafeʻi ʻa e toʻu tupú ke nau vahevahe ha faʻahinga meʻa naʻa nau ongoʻi lolotonga e kalasí. Ko e hā te nau fai ke maʻu ai e tali ki heʻenau ngaahi fehuʻi fakatāutaha ki he ongoongoleleí? Poupouʻi kinautolu ke vahevahe e meʻa ʻoku nau ʻiló ʻi he ngaahi kalasi ʻamuiangé.

Paaki