Te u lava fēfē ʻo tokoniʻi e niʻihi kehé ke nau kau mai ki he akó?

ʻOku tau fatongia ʻaki kotoa hono ako ʻo e ngaahi tokāteline ʻo e ongoongoleleí ʻi heʻetau feinga faivelenga pē ʻatautolu. ʻI heʻetau hoko ko e kau faiako ʻo e ongoongoleleí, ʻe lava ke tau tokoniʻi ʻa kinautolu ʻoku tau akoʻí ke nau fatongia ʻaki hono fai pē ʻenau akó. ʻE lava ke tau fakatupu ha holi ʻi he niʻihi kehé ke ako, maʻu ha mahino, pea moʻui ʻaki e ongoongoleleí. ʻOku tau lavameʻa taha pē ʻi heʻetau hoko ko e kau faiakó ʻi he taimi ʻoku tau tokoniʻi ai ʻa kinautolu ʻoku tau akoʻí ke nau ʻiloʻi e ngaahi tefitoʻi moʻoni ʻo e ongoongoleleí ʻiate kinautolu pē pea maʻu honau mālohí mei he ʻOtuá.

Teuteuʻi fakalaumālie koe

Ko e hā ha ngaahi meʻa kuó ke aʻusia ʻa ia naʻe mahuʻingamālie kiate koe ʻi hoʻo kau ko e mēmipa ʻo ha kalasí? ʻOku kehe fēfē e meʻa ʻokú ke aʻusiá ʻi he ʻikai ke ke kau ki he akó?

Ko e hā ha ngaahi founga ʻe lava ke ʻuhingamalie ai ki ha taha ʻene kau ʻi he akó, makehe mei haʻane fai ha ngaahi fakamatala? Ko e hā ʻokú ke fai ke poupouʻi ai e kau mai ki he akó?

Ko e hā ha ngaahi aʻusia fakafaiako kuo maʻu ʻe he toʻu tupú? Naʻa nau fakaafeʻi fēfē ʻa kinautolu naʻa nau akoʻí ke kau mai ki he akó? ʻE lava fēfē ke makatuʻunga hoʻo faiakó ʻi he ngaahi meʻa ne nau aʻusiá?

Ako ʻi he faʻa lotu e ngaahi potufolofola mo e maʻuʻanga tokoni ko ʻení. Ko e hā e meʻa ʻokú ke ongoʻi ʻe ʻaonga taha ki he toʻu tupu ʻokú ke akoʻí?

Mātiu 16:13–16 (ʻOku fakaafeʻi ʻe he Fakamoʻuí ʻa Pita ke fai ʻene fakamoʻoní)

Mātiu 28:18–19; Luke 10:1–9 (ʻOku fakafatongia ʻaki ʻe he Fakamoʻuí ʻEne kau ākongá ke akoʻi mo tokoni ki he niʻihi kehé)

Maʻake 10:17–21 (ʻOku fakaafeʻi ʻe he Fakamoʻuí ʻa kinautolu ʻokú Ne akoʻí ke nau ngāue ʻi he tui)

Luke 7:36–43 (ʻOku fai ʻe he Fakamoʻuí e ngaahi fehuʻi ʻokú ne fakaafeʻi kinautolu ʻokú Ne akoʻí ke nau fakalaulauloto ki Heʻene pōpoakí)

Sione 3:1–13 (ʻOku tali ʻe he Fakamoʻuí e ngaahi fehuʻi meiate kinautolu ʻokú Ne akoʻí)

3 Nīfai 11:13–15 (ʻOku fakaafeʻi ʻe he Fakamoʻuí ʻa kinautolu ʻokú Ne akoʻí ke nau ʻiloʻi Ia ʻiate kinautolu pē)

3 Nīfai 17:1–3 (ʻOku fakaafeʻi ʻe he Fakamoʻuí ʻa kinautolu ʻokú Ne akoʻí ke nau ako ke lahi ange)

T&F 88:122 (ʻOku fakamāmaʻi ʻa kinautolu ʻoku akó ʻi he taimi ʻoku nau fevahevaheʻaki ai ʻenau ngaahi fakakaukaú mo ʻenau ʻiló pea fefakafanongoʻakí)

David A. Bednar, “Leʻo ʻi he Fakakukafi,” Ensign pe Liahona, Mē 2010, 40–43.

Ko e faiako ‘i he founga ‘a e Fakamo‘uí

Naʻe ngāue ʻaki ʻe he Fakamoʻuí e ngaahi talanoa faingofua, ngaahi talanoa fakatātā, mo e ngaahi sīpinga moʻoni ʻoku hoko ʻi he moʻuí ke tokoni ke mahino ki he niʻihi kehé ʻa e meʻa naʻá Ne akoʻí. Naʻá Ne tokoni ange ke nau ʻiloʻi e ngaahi lēsoni ʻi he ongoongoleleí he ngaahi meʻa pē ne nau aʻusia tonú.

Fai hano fakafehokotaki

Lolotonga e ngaahi ʻuluaki miniti ʻo e kalasi kotoa pē, tokoni ki he toʻu tupú ke nau fakafehokotaki e ngaahi meʻa ʻoku nau ako ʻi he ngaahi ʻātakai kehekehe (hangē ko e ako fakatāutahá, seminelí, ngaahi kalasi kehe ʻa e Siasí, pe ngaahi meʻa ne nau aʻusia mo honau ngaahi kaungāmeʻá). Te ke lava fēfē ʻo tokoniʻi kinautolu ke nau sio ki heʻene felāveʻi mo e ongoongoleleí ʻi he moʻui fakaʻahó? ʻE ala tokoni atu e ngaahi fakakaukau ʻi laló:

Kole ki he toʻu tupú ke nau vahevahe ha aʻusia fakaako pe fakafaiako ne hoko ʻi tuʻa he kalasí. Ne tokoniʻi fēfē kinautolu ʻe he ngaahi tefitoʻi moʻoni naʻe akoʻi he ngaahi uike kimuʻá?
Fakaafeʻi e toʻu tupú ke nau aleaʻi e ngaahi kovi ʻo e ʻi ha kalasi ʻoku fai toko taha pē ʻe he faiakó e leá pea ʻikai poupouʻi e kau mēmipa ʻo e kalasí ke kau maí. Tokoni ange ke nau hiki ha lisi ʻo e ngaahi founga kehekehe ʻe lava ke kau mai ai e kau akó ki he ako ʻoku faí (kau ai ʻa e ʻi he kalasí mo e mavahe mei he kalasí). ʻE lava fēfē ke poupouʻi ʻe ha faiako e ngaahi faʻahinga kau mai ko ʻeni ki he akó?

Ako fakataha

ʻE lava e ngaahi ʻekitivitī takitaha ʻi laló ʻo tokoni ke mahino ki he toʻu tupú e founga ke tokoniʻi ʻaki kinautolu ʻoku nau akoʻí ke nau kau ʻi he akó. Muimui ʻi he ueʻi ʻa e Laumālié ʻo fili ha ʻekitivitī ʻe taha pe lahi ange ʻe ʻaonga taha ki hoʻomou kalasí:

Fakaafeʻi e toʻu tupú ke nau kumi ʻi he peesi 4–5 ʻo e Ko Hono Akoʻi ʻo e Ongoongoleleí ʻi he Founga ʻa e Fakamoʻuí, pea hiki he palakipoé ha lisi ʻo e ngaahi founga naʻe fakaafeʻi ʻaki ʻe he Fakamoʻuí ʻa kinautolu naʻá Ne akoʻí ke nau ako ʻiate kinautolu pē. Kole ki he toʻu tupú ke fili ha meʻa mei he lisí pea nau ngāue tautau toko ua ʻo kumi ha sīpinga ʻi he folofolá naʻe faiako ai e Fakamoʻuí he foungá ni (hangē ko ia ʻoku ʻoatu he fokotuʻutuʻu ko ʻení).Te ke lava foki ʻo fakaafeʻi kinautolu ke nau fakakaukau ki ha meʻa ne nau aʻusia ʻa ia ne akoʻi ai kinautolu ʻe ha faiako ʻi he founga tatau. Kole ki he hoa takitaha ke vahevahe mo e kalasí e meʻa naʻa nau ʻiló. Mou aleaʻi e founga ʻe lava ke faʻifaʻitaki ai e toʻu tupú ki he ngaahi founga ʻa e Fakamoʻuí ʻi he taimi ʻoku nau faiako aí. Ko e hā ʻoku mahuʻinga ai ke fakakau ʻa kinautolu ʻokú ke akoʻí he ngaahi founga ko ʻení?

Kole ki he toʻu tupú ke vahevahe e meʻa naʻa nau ako he ʻaho ní. ʻOku mahino nai kiate kinautolu e founga ke tokoniʻi ʻaki e niʻihi kehé ke nau kau mai ki he akó? Ko e hā e ngaahi ongo ʻoku nau maʻú? ʻOku ʻi ai mo haʻanau toe ngaahi fehuʻi? ʻOku ʻaonga nai ke fakamoleki ha taimi lahi ange ʻi he tefitó ni?

Tokoni fakafaiako

“Ko e fakafanongó ko hano fakahaaʻi ia ʻo e ʻofá. ʻOku faʻa fie maʻu ki ai ha feilaulau. ʻI he taimi ʻoku tau fakafanongo lelei ai ki he niʻihi kehé, ʻoku tau faʻa tuku ai e meʻa ʻoku tau fie lea ʻakí kae lava ke nau fakamatalaʻi lelei ʻa e meʻa ʻoku nau fie lea ʻakí” (ʻOku ʻIkai ha Ui ʻe Mahuʻinga Ange ʻi he Faiakó [1999], 73).

Fakaafeʻi ke ngāue

Fakaafeʻi e toʻu tupú ke nau fakakaukau ki he ngaahi faingamālie ʻoku nau maʻu ke akoʻi e palani ʻo e fakamoʻuí ki ha niʻihi kehe. Poupouʻi kinautolu ke palani ha ngaahi founga te nau lava ʻo tokoniʻi ai ʻa kinautolu ʻoku nau akoʻí ke mahuʻingamālie ʻenau kau maí. Fakaafeʻi kinautolu ke vahevahe mai ʻi ha lēsoni he kahaʻú ʻa e meʻa naʻa nau fakahokó.