Laipelí
Te u lava fēfē ʻo ako ke ʻilo e toʻukupu ʻo e Tamai Hēvaní ʻi he meʻa kotoa pē?


Te u lava fēfē ʻo ako ke ʻilo e toʻukupu ʻo e Tamai Hēvaní ʻi he meʻa kotoa pē?

Naʻe akoʻi ʻe he palōfita ko ʻAlamaá ʻo pehē, “ʻOku fakahā ʻe he meʻa kotoa pē ʻoku ʻi ai ha ʻOtua” (ʻAlamā 30:44). ʻOku ʻofeina mo tāpuekina fakaʻaho kitautolu ʻe he Tamai Hēvaní. Kapau te tau talangofua, ʻe lava ke tau mamata tonu ki Hono mālohí mo e ivi takiekiná ʻi heʻetau moʻuí mo e māmani ʻoku tau ʻi aí. Neongo ʻoku ʻikai lava ke tau sio tonu kiate Ia, ka ʻoku lava ke fakamālohia ʻetau fakamoʻoni ʻokú Ne moʻuí, ʻi heʻetau mamata ki Hono ivi takiekiná ʻi he meʻa kotoa pē.

Teuteuʻi fakalaumālie koe

Ko e fē e taimi ne ke fakatokangaʻi ai e ivi tākiekina ʻo e Tamai Hēvaní ʻi hoʻo moʻuí? Ko e hā hoʻo meʻa ʻoku fai ke ke fakatokangaʻi ai ʻEne ngaahi ʻaloʻofa ongongofuá?

Ko e hā ha ngaahi founga kuó ke sio ai ki he toʻukupu ʻo e Tamai Hēvaní ʻi he moʻui ʻa e toʻu tupú? Ko e hā te ne taʻofi e toʻu tupú mei hono fakatokangaʻi e ivi tākiekina ʻo e Tamai Hēvaní ʻi heʻenau moʻuí? ʻE anga fēfē hano tāpuekina kinautolu he taimí ni mo e kahaʻú ʻi haʻanau ako ke fakatokangaʻi Hono ivi tākiekiná?

Ako ʻi he faʻa lotu e ngaahi folofola mo e maʻuʻanga tokoni ko ʻení. Ko e hā ha meʻa ʻe tokoni ke fakatokangaʻi ai ʻe he toʻu tupú e ivi takiekina ʻo e ʻOtuá ʻi heʻenau moʻuí?

Saame 145:9; 1 Nīfai 1:20 (ʻOku maʻu e ngaahi ʻaloʻofa ongongofua ʻa e ʻEikí ʻi Heʻene ngāué kotoa)

ʻAlamā 30:44; Mōsese 6:63 (ʻOku fakamoʻoniʻi ʻe he meʻa kotoa pē ʻoku ʻi ai ha ʻOtua)

T&F 59:21 (ʻOku houhau e ʻOtuá ʻi he ʻikai ke tau fakatokangaʻi Hono toʻu kupú ʻi he meʻa kotoa pē)

M. Joseph Brough, “Ko Hono Toʻukupu Takiekiná,” Ensign pe Liahona, Mē 2017, 23–26

Dieter F. Uchtdorf, “Hono ʻIkai Māʻongoʻonga ko e Palani ʻa Hotau ʻOtuá!Ensign pe Liahona, Nōvema. 2016, 19 – 22

Kim B. Clark, “Mata ke Mamata mo e Telinga ke Fanongo,” Ensign pe Liahona, Nōvema 2015, 124–26

Vitiō: “God Is Our Father,” “We Lived with God” “The Will of God” “Ko e Ngaahi ‘Aloʻofa ongongofua ‘a e ʻEikí” “O Remember, Remember”

“ʻE ʻOtua ko e Tapuhā,” Ngaahi Himi, fika 38

Ko e Faiako ‘i he Founga ‘a e Fakamo‘uí

Ne vahevahe ʻe he Fakamoʻuí ha ngaahi talanoa faingofua mo ha ngaahi sīpinga moʻoni. Naʻá Ne tokoniʻi Hono kau muimuí ke nau ʻilo e ngaahi lēsoni ʻo e ongoongoleleí ʻi heʻenau moʻui fakaʻahó pea mo e māmani ʻoku nau nofo aí. ʻOku ʻi ai nai ha ngaahi sīpinga pe aʻusia ʻi hoʻo moʻuí ʻe lava ke ne tokoniʻi e toʻu tupú ke nau sio ki he anga hono fakamoʻoniʻi ʻe he meʻa kotoa pē ʻoku ʻi ai ha ʻOtuá? ʻOku ʻi ai nai ha ngaahi meʻa kuo aʻusia ʻe he toʻu tupú te nau lava ʻo fevahevaheʻaki?

ʻAi ke fakafehokotaki

Lolotonga e ngaahi fuofua miniti ʻo e kalasi kotoa pē, tokoni ke fakafehokotaki ʻe he toʻu tupú ʻa e meʻa ʻoku nau ako mei he ngaahi tūkunga kehekehé (hangē ko e ako fakatāutahá, seminelí, ngaahi kalasi kehe ʻa e Siasí pe meʻa ne hoko kiate kinautolu mo honau kaungāmeʻá). Te ke lava fēfē ʻo tokoniʻi ke nau sio ki he ʻaonga ʻo e ongoongoleleí he moʻui fakaʻahó? ʻE ala tokoni atu e ngaahi fakakaukau ʻi laló:

  • Kole ki he toʻu tupú ke nau vahevahe e ngaahi aʻusia he uike kuohilí ne fakamālohia ai ʻenau fakamoʻoni ki he ongoongoleleí.

  • Vahevahe ha meaʻ ne ke aʻusia kuó ke fakatokangaʻi ai ha fakamoʻoni ʻoku tataki hoʻo moʻuí, maluʻi koe, pe tāpuekina koe ʻe he ʻOtuá. Fai hoʻo fakamoʻoni ki he Tamai Hēvaní.

Ako fakataha

ʻE tokoni e ʻekitivitī takitaha ʻi laló ki he toʻu tupú ke mahino e founga te nau fakatokangaʻi ai e ivi takiekina ʻo e ʻOtuá ʻi heʻenau moʻuí. ʻI hoʻo muimui ki he ueʻi ʻa e Laumālie Māʻoniʻoní, fili ha ʻekitivitī ʻe taha pe lahi ange ʻe lelei taha ki hoʻo kalasí:

  • Fili ha “founga tokoni” ʻoku ʻi ai ha meʻa ai ʻokú ne fakafofongaʻi e ngaahi tāpuaki kuo foaki mai ʻe he Tamai Hēvaní, ʻo hangē ko ia ne lau ki ai ʻa Brother M. Joseph Brough ʻi heʻene lea “Ko Hono Toʻukupu Takiekiná.” Vahevahe ʻa e ngaahi meʻa ko iá ʻi he toʻu tupú pea fakaafeʻi ke nau fakamanatu ʻa e lea ʻa Brother Brough, pea vahevahe ʻa e meʻa ʻokú ne akoʻi mai ʻo kau ki he founga tauhi pe tokoni ʻa e Tamai Hēvaní. Tokoni ke ʻiloʻi ʻe he toʻu tupú e angaʻofa mo e ʻofa ʻa e Tamai Hēvaní kiate kinautolú, fakaafeʻi kinautolu ke nau tā ha fakatātā pea vahevahe ki he kalasí ha taha ʻo e ngaahi tāpuaki kuo nau maʻu mei he Tamai Hēvaní. 

  • Fakakaukau ki ha me‘a fakaʻaho ʻe taha ʻoku malava ke fakaliʻeliʻaki ʻe he toʻu tupú, ʻo hangē ko e suú. Fakaafe‘i kinautolu ke nau aleaʻi ‘a e founga naʻe mei kehe ai ʻa e moʻuí kapau naʻe ʻikai e meʻa ko iá.  ʻI hono faka‘aongaʻi ‘o e lea ʻa Palesiteni Dieter F. Uchtdorf, “Hono ʻIkai Maʻongoʻonga ʻa e Palani ʻa Hotau ʻOtuá!” fakaafeʻi ʻa e toʻu tupú ke nau ʻai ha lisi ʻi he palakipoé ʻo e ngaahi meʻa ʻoku maʻu ʻe kitautolu kāingalotu ʻo e Siasí mei he ʻOtuá ka ʻoku ʻikai ke tau fakamahuʻingaʻi. Fakakaukau ke fakaafe‘i ha tokotaha ne toki papi ului ke fakamatalaʻi e ngaahi ongo ko ia na‘á ne maʻu ‘i he taimi naʻe fuofua ako ai fekau‘aki mo e ngaahi moʻoni ‘o e ongoongolelei mo e founga naʻe liliu ʻe he ngaahi moʻoni ko iá ʻa ʻene moʻuí. Ko e hā te tau lava ‘o fai ke lelei ange ai ʻetau fakatokangaʻi e toʻukupu ‘o e ʻOtuá ‘i heʻetau mo‘uí pea houngaʻia he me‘a ko ia?

  • Ke tokonia e toʻu tupú ke ako ke nau vakai ki he toʻukupu ʻa e ʻOtuá ʻi heʻenau moʻuí, fakaafeʻi kinautolu ke nau lau ʻa e tohi ʻa ʻEletā Kim. B. Clark ko e “Mata ke Mamata mo e Telinga ke Fanongo.” Ko e hā ʻoku nau ako mei he lea ko ʻení fekauʻaki mo e founga ke vakai ai ki he toʻukupu ʻo e Tamai Hēvaní mo fakafanongo ki Hono leʻó? ʻI ha konga ʻo hoʻo fealeaʻakí, te ke lava ʻo talanoa fekauʻaki mo e ngaahi lelei ʻo e mamata fakatuʻasinó mo e fanongó pea pehē foki ki he ngaahi pole ʻo e ʻikai ke lava ʻo vakai pe fanongó. Te ke fakahaaʻi fēfē ʻa e mahuʻinga ʻo e vakai mo e fanongo fakalaumālié? Ko e hā ha ngaahi sīpinga te ke lava mo e toʻu tupú ʻo vahevahe ʻaki ʻa e fanongo mo e vakai fakalaumālié?

  • Fakaʻaliʻali ha taha ʻo e ngaahi vitiō ʻoku fokotuʻu atu ʻi he fokotuʻutuʻu ko ʻení. Kole ki he toʻu tupú ke nau fakafanongo ki he ngaahi ʻuhinga ʻoku tui ai e kakai he vitioó ki he ʻOtuá. Ko e hā ha fakamoʻoni ki Hono ivi takiekiná ʻoku mamata ki ai e kakai ko ʻení ʻi he māmani ʻoku nau nofo aí? Ko e hā mo ha toe fakamoʻoni kehe ʻoku sio ai e toʻu tupú? Fakaafeʻi e toʻu tupú ke nau vahevahe ʻenau fakamoʻoni ki he ivi takiekina ʻo e Tamai Hēvaní ʻi heʻenau moʻuí.

  • Fakaafeʻi e toʻu tupú ke nau hivaʻi, fanongo, pe lau e himi “ʻE ʻOtua ko e Tapuhā.” Kole ange ke nau ʻai ha lisi pe tā ha fakatātā ʻi he palakipoé ʻo ha ngaahi meʻa he himí ʻoku fakahaaʻi mai ai e māfimafi ʻo e ʻOtuá (te nau lava foki ke nau lau e ngaahi potufolofola ʻoku ʻi lalo he himí). Ko e hā ha ngaahi meʻa kehe ʻe lava ke tānaki mai ʻe he toʻu tupú ki he lisi ko ʻení ʻoku fakamoʻoniʻi ai kiate kinautolu e mālohi mo e ʻofa ʻa e ʻOtuá? Fakaafeʻi e toʻu tupú ke nau fakakaukauʻi hano faʻu ha ngaahi founga te nau lava ʻo fakahaaʻi ai ʻenau fakamoʻoni ki he Tamai Hēvaní. Hangē ko ʻení, te nau lava ʻo fakaʻaongaʻi ʻenau lisí ke faʻu ʻaki haʻanau foʻi himi nounou, pe te nau ʻai ha ngaahi laʻi tā ʻo faʻu ʻaki ha foʻi faiva. Poupouʻi ke nau vahevahe e meʻa ne nau faʻú ʻi ha kalasi he kahaʻú.

  • Hiki e ngaahi sētesi taʻe kakato ko ʻení ʻi he palakipoé: “Te u fakamatalaʻi e ʻaloʻofa ongongofuá ko ha _______. Ko e sīpinga ʻe taha ʻo ha ʻaloʻofa ongongofuá ko e ________. He ʻikai ke u lava ke fakatokangaʻi ha ʻaloʻofa ongongofua kapau _______.” Fakaafeʻi e toʻu tupú ke nau fakakaukau ki ha founga te nau fakakakato ai e ngaahi sētesi ko ʻení ʻi heʻenau lau e konga he lea ʻa ʻEletā Tēvita A. Petinā ʻoku ui ko e “Ko e hā e ʻAloʻofa Ongongofua ʻa e ʻEikí?” mei he lea ʻa ʻEletā Tēvita A. Petinā “Ko e ʻAloʻofa Ongongofua ʻa e ʻEikí” (pe ko ʻenau mamata he foʻi vitiō hingoa tatau). Fakaafeʻi ke nau vahevahe ʻenau fakakaukaú. Ko e hā ha ngaahi sīpinga ʻo e ʻaloʻofa ongongofuá kuo fakatokangaʻi ʻe he toʻu tupú ʻi heʻenau moʻuí? Kuo fakamālohia fēfē ʻe he ngaahi aʻusiá ni ʻenau fakamoʻoni ki he Tamai Hēvaní? Fakaafeʻi ke nau fakakaukau ki ha taha te nau lava ʻo vahevahe ki ai e ngaahi meʻa kuo aʻusiá ke tokoni ke fakamālohia ai ʻene tuí.

Kole ki he toʻu tupú ke nau vahevahe e meʻa ne nau ako he ʻaho ní. Ko e hā ha ngaahi ongo pe ueʻi ʻoku nau maʻu? ʻOku mahino nai kiate kinautolu e founga ke fakatokangaʻi ai e toʻukupu ʻo e Tamai Hēvaní ʻi heʻenau moʻuí? ʻOku toe ʻi ai mo haʻanau ngaahi fehuʻi kehe? ʻE ʻaonga nai ke toe tuku ha taimi lahi ange ʻi he kaveingá ni?

Tokoni Fakafaiako

“ʻI he taimi ʻoku laukonga leʻo lahi ai ha tahá, ʻoku totonu ke ke fakalotolahiʻi e niʻihi kehé ke nau muimuiʻi ʻi heʻenau folofolá. Fakaafeʻi ke nau fekumi mo fakafanongo ki ha ngaahi tefitoʻi moʻoni pe ngaahi fakakaukau pau. ʻOange ha taimi ke nau vakai ai ki he potufolofola takitaha kimuʻa pea toki lau iá” (ʻOku ʻIkai ha Ui ʻe Mahuʻinga Ange ʻi he Faiakó [1999], 62).

Fakaafeʻi ke ngāue

Poupouʻi e toʻu tupú ke nau feinga ke ʻiloʻi e ivi takiekina ʻo e ʻOtuá ʻi heʻenau moʻuí he uike ka hokó. Fakaafeʻi ke nau vahevahe e meʻa ne nau aʻusiá, he kamata ʻa e lēsoni ʻo e uike kahaʻú.

Paaki