‘Iuniti 4: ‘Aho 3

1 Nīfai 17

Talateú

Naʻe aʻu ‘a e fāmili ‘o Līhaí ki ha feituʻu ‘i he veʻe matātahí, hili ia haʻanau fononga mai ‘i ha taʻu ‘e valu ‘i he feituʻu maomaonganoá. Naʻa nau ui ‘a e feituʻú ko Mahu. Naʻe talangofua ‘a Nīfai ki he fekau ‘a e ‘Eikí ke foʻu ha vaka. Naʻá ne valokiʻi foki hono ongo taʻoketé ko ‘ena fai angahalá ‘a ia naʻe taʻofi ai ‘ena maʻu ha fakahinohino fakalaumālie mei he ‘Eikí. Te ke ‘iloʻi ‘i hoʻo ako ‘a e 1 Nīfai 17 mo e faʻifaʻitakiʻanga ‘a Nīfaí, ‘e makatuʻunga ‘i he talangofuá haʻo fakahoko ‘a e meʻa kotoa pē kuo fekau ‘e he ‘Otuá. Te ke toe ako foki ke ʻiloʻi ‘a e folofola mai ‘a e ‘Eikí kiate koé ‘i he kihiʻi leʻo siʻí.

1 Nīfai 17:1–51

‘Oku fononga ‘a e fāmili ‘o Līhaí ki Mahu, ‘a ia naʻe fekau ai ʻa Nīfai ke ne foʻu ha vaka.

Te ke fakamatalaʻi ‘oku faingofua pe faingataʻa hoʻo moʻuí? “Ko e hā hono ‘uhingá?” Lau ‘a e 1 Nīfai 17:1, 4, 6, pea siakaleʻi ‘a e ngaahi foʻi lea ‘oku nau fakamahinoʻi pe naʻe faingofua pe faingataʻa ‘a e taimi naʻe ‘i he feituʻu maomaonganoá ai ‘a Nīfai mo hono fāmilí.

Lau ‘a e 1 Nīfai 17:3, pea feinga ke ‘iloʻi ‘a e ‘uhinga naʻe pehē ai ‘e Nīfai naʻe tāpuekina hono fāmilí lolotonga ‘a e taimi faingataʻa ko ‘ení—‘oku kamata ‘aki ia ‘a e foʻi lea ko e kapau. Fakaʻilongaʻi ‘a e tefitoʻi moʻoni ko ʻení ‘i hoʻo folofolá.

Ako ‘a e Founga ‘o Hono ‘Iloʻi ‘o e Ngaahi Tefitoʻi Moʻoní mo e Ngaahi Tokāteliné

‘I hoʻo ako ‘a e folofolá, kumi ki he ngaahi foʻi lea pe ngaahi kupuʻi lea hangē ko e “ko ia naʻa mau ‘iloʻi,” “ko ia pe ko ia ai,” “vakai,” pe “kapau ʻe … pea ʻe … “ ‘Oku nau faʻa fakahā mai ‘a e taimi ‘oku fakamatalaʻi mai ai ha tokāteline pe tefitoʻi moʻoni.

‘Oku faʻa fakamatalaʻi ‘a e ngaahi tefitoʻi moʻoni ‘o e ongoongoleleí ‘i he folofolá ‘i he founga “kapau ʻe-pea ʻe”. ‘Oku lava ke hā ‘a e founga “kapau ʻe-pea ʻe” ‘i he taumuʻa ‘o e moʻui ‘a e kakai fakafoʻituituí, kae ‘umaʻā ‘a e fāmilí mo e ngaahi puleʻanga kakato foki. ‘Oku hanga ‘e he ngaahi foʻi lea ko e kapau ‘o fakamatalaʻi ‘etau ngāué, pea fakamatalaʻi ‘e he pea ʻe ‘a e nunuʻa pe ngaahi tāpuaki te tau maʻu tuʻunga ‘i he ngāue ko iá. Neongo ‘oku ‘ikai kau ‘i he 1 Nīfai 17:3 ‘a e ngaahi foʻi lea ko e kapau ʻe , ka ‘oku fakamatalaʻi mai ai ha ngāue mo ha tāpuaki ‘e maʻu ai. ‘E founga fēfē haʻo fakamatalaʻi ‘i hoʻo fakalea pē ‘aʻau ‘a e tefitoʻi moʻoni ‘oku fakamoʻoniʻi mai ‘e Nīfaí? kapau ʻe , pea ʻe .

Fakatokangaʻi ange ‘a e anga hono fakatātaaʻi mai ‘o e tefitoʻi moʻoni ko ‘ení ‘i he 1 Nīfai 17:2, 12–13. ‘I hoʻo lau ‘a e ngaahi veesi ko ‘ení, fakaʻilongaʻi ‘a e ngaahi founga ‘e niʻihi naʻe fakamālohia mo tāpuakiʻi ai ‘e he ‘Eikí ‘a Nīfai mo hono fāmilí ‘i he taimi naʻa nau tauhi ai ‘a e ngaahi fekaú. Kumi ki ha ngaahi fakamoʻoni kehe ki hono moʻoni ‘o e tefitoʻi moʻoni ko ‘ení ‘i he hokohoko atu hoʻo ako ki he meʻa naʻe hoko kia Nīfaí.

1. Tuku ha taimi ke tali ai ʻa e ngaahi fehuʻi ko ʻení ʻi he founga mahuʻingamālie ‘i hoʻo tohinoa ki he ako folofolá. ‘E tokoniʻi koe ‘e he kiʻi ngāue ko ‘ení ke ke ‘iloʻi naʻe hokohoko atu hono tauhi ‘e Nīfai ‘a e tefitoʻi moʻoni ko ‘eni naʻá ne fakamatalaʻi ‘i he 1 Nīfai 17:3, ka naʻe ‘ikai tauhi ia ‘e he kau mēmipa kehe ‘o e fāmilí. Manatuʻi ke ke fakakaukau ki he founga ‘oku kau ai ‘a e tefitoʻi moʻoni ko ‘ení ki hoʻo moʻui ‘aʻaú.

   1. Ko e hā ‘a e meʻa naʻe fekau ‘e he ‘Eikí ke fai ‘e Nīfaí? (Vakai, 1 Nīfai 17:7–8.) Ko e hā nai ha meʻa naʻe mei faingataʻa ai hono tauhi ‘o e fekau ko ‘ení?

   2. Ko e hā ha meʻa ‘okú ke saiʻia ai ‘i he anga hono tali ‘e Nīfai ‘a e fekau ko ‘ení? (Vakai, 1 Nīfai 17:9–11, 15–16). Naʻe anga fēfē hono tali ia ‘e hono ngaahi tokouá? (Vakai, 1 Nīfai 17:17–21.) Ko e hā ha meʻa te ke lava ʻo ako mei he ngaahi tali ko ‘ení.

   3. Naʻe tali ‘e Nīfai ki hono ngaahi tokouá ‘aki ‘ene fakamanatu kiate kinautolu ‘a e meʻa naʻe hoko kia Mōsesé. Naʻe anga fēfē hono tokoniʻi ‘e he ‘Eikí ‘a Mōsese ke ne fakahoko ‘a e fekau naʻe fai kiate iá? (Vakai, 1 Nīfai 17:23–29.) Naʻe tatau fēfē ‘a e ongo taʻokete ‘o Nīfaí mo e fānau ‘o ‘Isilelí? (Vakai, 1 Nīfai 17:30, 42.)

   4. ‘Oku ‘i ai nai ha ngaahi fekau ‘oku faingataʻa kiate koe? ‘E anga fēfē haʻo tali ki ha ngaahi ngāue pe ngaahi fekau faingataʻa mei he ‘Otuá ‘o hangē ko Nīfai mo Mōsesé?

Ka ‘osi hoʻo fai ‘a e ngāue ‘i ‘olungá, lau hono fakamatalaʻi ‘e Nīfai ‘ene tuí ʻi he 1 Nīfai 17:50.

Lau ‘a e 1 Nīfai 17:51, pea fakatatau ‘a e veesi ko ‘ení kiate koe ‘aki haʻo tānaki atu ho hingoá ‘i mui ‘i he foʻi lea ko e “au” pea fetongi ‘a e kupuʻi lea “foʻu ha vaká” ‘aki ‘a e fekau ‘okú ke fakatokangaʻi ‘i he fehuʻi h ‘i ‘olungá.

2. Hiki ‘i hoʻo tohinoa ki he ako folofolá ha meʻa naʻe hoko (kiate koe pe ki ha taha ‘okú ke ‘iloʻi) naʻá ne tokoniʻi koe ke ke ‘iloʻi, kapau ʻokú ke faivelenga ki he ‘Otuá, te Ne tokoniʻi koe ke fakahoko ha meʻa pē ‘okú Ne fie maʻu meiate koe.

Ko e tefitoʻi moʻoni ko ia naʻe fakaʻaliʻali mai ‘e Nīfai ‘i he 1 Nīfai 17 pea ‘i heʻene moʻuí kotoá, kapau te tau tauhi ‘a e ngaahi fekaú, ‘e fakamālohia kitautolu ‘e he ‘Eikí pea ‘omi ha ngaahi founga ke tau fakahoko ai ‘a e meʻa kuó Ne fekau kiate kitautolú.

1 Nīfai 17:45–55

‘Oku valokiʻi ‘e Nīfai hono ongo taʻoketé koeʻuhí ko ‘ena fai angahalá

Lau ‘a e 1 Nīfai 17:48, 53–54, pea feinga ke ‘iloʻi ‘a e ‘uhinga naʻe “mafao atu [ai ʻe Nīfai hono nimá] ki [hono] ongo tokouá.”

Fakatatau ki he 1 Nīfai 17:53, ko e hā ‘a e meʻa naʻe fai ‘e he ‘Eikí ki he ongo taʻokete ‘o Nīfaí? “Ko e hā hono ʻuhingá?”

Naʻe hoko hono luluʻi ‘e he ‘Eikí ‘a e ongo taʻokete ‘o Nīfaí ko ha taha ‘o e ngaahi founga naʻá Ne feinga ke fetuʻutaki mo kinauá. Lau ‘a e 1 Nīfai 17:45, pea feinga ke ‘iloʻi ‘a e ngaahi founga kehe ne feinga ai ‘a e ‘Eikí ke fetuʻutaki mo kinauá.

Fakalaulauloto ki he lea ko ‘eni ‘a Palesiteni Poiti K. Peeka ‘o e Kōlomu ‘o e Kau ‘Aposetolo ‘e Toko Hongofulu Mā Uá: “ʻOku folofola mai ‘a e Laumālie Māʻoniʻoní ‘i ha leʻo ‘oku lahi ange ‘ete ongoʻí , ‘i heʻete fanongo ki aí. ‘Oku fakamatalaʻi ia ko ha ‘kihiʻi leʻo siʻi’ [T&F 85:6]. Pea lolotonga ‘etau lau ki he “fanongo” ki he ngaahi fanafana ‘a e Laumālie, ‘oku tau faʻa fakamatalaʻi ia ‘o pehē ko ha ngaahi ueʻi fakalaumālie ‘o tau pehē, ‘Naʻá ku ongoʻi …’” (“Personal Revelation: The Gift, the Test, and the Promise,” Ensign, Nov. 1994, 60).

Mahalo te ke fie fakaʻilongaʻi ‘a e 1 Nīfai 17:45 peá ke hiki ‘a e tefitoʻi moʻoni ko ‘ení ‘i he tafaʻaki ‘o e: ʻoku folofola mai ‘a e Laumālie Māʻoniʻoní ‘i he leʻo ʻoku lahi ange ‘ete ongoʻi ‘i lotó, ‘i heʻete fanongo ki aí.

3. Hiki ‘a e ngaahi tali ki he ngaahi fehuʻi ko ‘ení ‘i hoʻo tohinoa ki he ako folofolá:

   1. Ko e fe nai ha taimi naʻá ke ongoʻi ʻoku folofola mai ‘a e ‘Eikí ‘i he kihiʻi leʻo siʻí?

   2. Ko e hā nai ha meʻa te ke lava ʻo fai ke ongoʻi mo ‘iloʻi ai ‘a e kihiʻi leʻo siʻí?

Fakaʻilongaʻi ‘a e kupuʻi lea ko ‘eni ‘i he 1 Nīfai 17:45: “kuó ne lea kiate kimoua ‘i he kihiʻi leʻo siʻí, ka naʻe ‘ikai te mo lava ‘o ongoʻi, ‘o ‘ikai ai te mo ongoʻi ‘a ‘ene ngaahi leá.” Toe sio ki he sētesi ‘uluaki ‘o e 1 Nīfai 17:45, pea feinga ke ‘iloʻi ‘a e ‘uhinga naʻe “ʻikai ongoʻi” ai ‘e he ongo taʻokete ‘o Nīfaí.

‘Oku lava fēfē ke taʻofi kitautolu ‘e he angahalá ke ‘oua te tau ongoʻi ‘a e Laumālie Māʻoniʻoní? Ko e hā ha ngaahi meʻa kehe te nau lava ‘o tohoakiʻi kitautolu ke ‘oua te tau ongoʻi ‘a e Laumālie Māʻoniʻoní?

Naʻe ngāue ʻaki ‘e Palesiteni Sēmisi E. Fausi ‘o e Kau Palesitenisī ʻUluakí ha talanoa fakatātā ke fakamahinoʻi mai ‘a e ngaahi founga ‘oku lava ai ‘e he angahalá ‘o taʻofi haʻatau ongoʻi ‘a e Laumālie Māʻoniʻoní:

“ʻOku fakaʻaongaʻi ai ʻa e telefoni toʻotoʻó ki ha konga lahi ʻo ʻetau fetuʻutakí ʻi hotau kuongá ni. Neongo ia, ʻoku ʻi ai ha taimi ʻe niʻihi ʻoku tau ʻi ha feituʻu ʻoku ʻikai lava ʻo maʻu ai ha fakaʻilonga fakaletiō ʻa ia ʻi he ngaahi telefoni toʻotoʻó. ʻOku faʻa hoko ia he taimi ʻoku ʻalu ai ʻa kinautolu ʻoku nau ngāue ʻaki iá ʻi ha tānolo pe feituʻu moʻunga, pe ha feituʻu pē ʻoku lahi ai ha ngaahi meʻa te ne taʻofi ʻa e fakaʻilonga fakaletioó.

“ʻOku pehē foki mo e fetuʻutaki fakalangí. … ‘Oku tau faʻa fokotuʻu kitautolu ‘i ha ngaahi feituʻu ʻoku mate fakalaumālie—‘a ia ko ha ngaahi feituʻu mo ha ngaahi tuʻunga ia ‘oku taʻofi ai ‘a e ngaahi pōpoaki fakalangí. ‘Oku kau ‘i he ngaahi feituʻu ko ‘eni ‘oku ‘ikai maʻu ai ha fakaʻilonga fakaletioó ‘a e ‘itá, ponokalafí, maumau-fonó, siokitá, mo e ngaahi tuʻunga kehe ‘okú ne fakafepakiʻi e Laumālié” (”Did You Get the Right Message?” Ensign or Liahona, May 2004, 67).

4. Fakalaulauloto ki hono lelei ‘o hoʻo fakafanongo ki he ngaahi pōpoaki kuo toki feinga ‘a e ‘Eikí ke fakahā atu kiate koé. Hiki ‘i hoʻo tohinoa ki he ako folofolá ‘a e ngaahi “ngaahi feituʻu ʻoku mate fakalaumālie” —‘a ia ko e ngaahi tuʻunga mo e ngaahi feituʻu ‘oku nau taʻofi haʻo maʻu ai ‘a e kihiʻi leʻo siʻí—mo e meʻa te ke fai ke ke fakamamaʻo ai mei aí.

Te ke lava ‘o maʻu ha fetuʻutaki mei he ‘Eikí ‘o fakafou mai ‘i he kihiʻi leʻo siʻí ‘i hoʻo feinga ke taau mo ia pea tokanga ki he ngaahi ueʻi fakafiemālie ko iá.

5. Hiki ‘a e fakamatala ko ‘ení ‘i lalo ‘i he ngaahi ngāue ke fai he ‘ahó ni ‘i hoʻo tohinoa ki he ako folofolá:

   Kuó u ako ‘a e 1 Nīfai 17 peá u fakakakato ‘a e lēsoni ko ‘ení ‘i he (‘ahó).

   Ko e ngaahi fehuʻi, fakakaukau, mo e ngaahi mahino makehe ‘oku ou fie vahevahe mo ʻeku faiakó: