Seminelí
‘Iuniti 14: ‘Aho 1, Mōsaia{nb}26


‘Iuniti 14: ‘Aho 1

Mōsaia 26

Talateú

Hangē ko ia kuo tohi ‘i he Mōsaia 26, naʻe fakalotoʻi ‘e he toʻu tangata taʻe tui ‘o e kau Nifai ‘oku kei tupu haké ‘a e kāingalotu ‘o e Siasí ‘aki ‘a e ngaahi lea fakahekeheke pea tākiakiʻi kinautolu ki he fai angahalá. Naʻe lotu ‘a ‘Alamā ke ne ‘ilo ha founga ke fakamaauʻi ai ‘a e kāingalotu ko ‘ení ‘o fakatatau ki he finangalo ‘o e ‘Otuá. Naʻe fakahā mai ‘e he ‘Eikí kia ‘Alamā ‘a e founga ke ‘ekeʻi ai mei he kāingalotu ‘o e Siasí ‘a ‘enau ngaahi angahalá. Naʻe toe fokotuʻu mai foki ‘e he ‘Eikí ʻa e ngaahi tuʻunga ki he fakatomalá. Naʻe ‘ilo ai ‘e ‘Alamā ki he finangalo lelei ‘a e ‘Eikí ke fakamolemoleʻi ‘a kinautolu ‘oku fakatomala moʻoní.

Mōsaia 26:1–6

Naʻe ‘ikai tui ha tokolahi ‘o e toʻu tangata ‘oku kei tupu haké, pea nau fai angahala

Fakakaukau siʻi ki he fehuʻi ko ‘ení: ‘Okú ke pehē ko e hā ‘a e ‘uihinga ‘oku ‘ikai ke maʻu ai ‘e he kakai kei talavoú ha fakamoʻoni, pe ‘oku ʻikai te nau maʻu ha fakamoʻoni mālohi, neongo kuo nau fanongo ki he kau palōfitá pea akonekina kinautolu ‘e heʻenau mātuʻá?

‘Oku fakahā mai ‘e he Mōsaia 26 ha mahino makehe ki he fehuʻi ko ‘ení. ‘Ako ‘a e ngaahi vēsí pea tali ‘a e ngaahi fehuʻi ‘i he saati ko ‘ení (hiki hoʻo ngaahi talí ki he tohi lēsoní).

Mōsaia 26:1–2

Ko e hā ‘a e meʻa ‘e tolu naʻe ‘ikai tui ki ai ‘a e tokolahi ‘o e toʻu tangata kei tupu haké?

Mōsaia 26:3

‘Oku uesia fēfē kitautolu ‘e heʻetau lau ‘a e folofolá mo e fanongo ki he kau palōfitá ‘i he tōʻonga fakakaukau taʻetui?

Mōsaia 26:4

Ko e hā ha taha ‘o e ngaahi tefitoʻi ‘uhinga naʻe ʻikai tui ai ‘a e kakai ko ‘ení ki he Fakamoʻuí mo kau ki he Siasí?

Hiki ha tefitoʻi moʻoni ‘e taha naʻá ke ʻilo mei hoʻo ako ‘a e ngaahi veesi ko ‘ení:

‘Oku ‘uhinga ‘a e kupuʻi lea ko e ʻtalatukufakaholo ‘a ‘enau ngaahi tamaí” ‘i he Mōsaia 26:1 ki he ngaahi moʻoni ‘o e ongoongoleleí naʻe tukuʻau mai mei he ngaahi toʻu tangata kimuʻá, pea ‘oku faʻa ngāue ʻaki ‘a e kupuʻi lea ko iá ke ‘uhinga ki he ngaahi fakakaukau hala (hangē ko ‘ení, vakai, ’Alamā 9:16). Ko e taha ‘o e ngaahi tefitoʻi moʻoni ‘oku akoʻi ‘i he Mōsaia 26:1–4 ko e: ʻOku mahuʻinga ‘a e holi ke tuí mo e feinga fakatāutaha ki hono fakatupulaki ‘o ha fakamoʻoní.

Lau ‘a e lea ko ‘eni meia Palesiteni Henelī B. ‘Aealingi ‘o e Kau Palesitenisī ‘Uluakí, pea laineʻi ‘a e ngaahi ngāue ‘oku mahuʻinga ki hono maʻu mo tauhi maʻu ‘o ha fakamoʻoní:

ʻĪmisi
Palesiteni Henry B. Eyering

“ʻOku fie maʻu ke tanumaki e fakamoʻoní ʻi he lotu ʻo e tuí, fiekaia ki he folofola ʻa e ʻOtuá ʻi he tohi folofolá pea mo e talangofua ki he moʻoni kuo tau maʻú. ʻOku fakatuʻutāmaki hono liʻaki ʻo e lotú. ʻOku tuʻu fakatuʻutāmaki ʻetau fakamoʻoní ʻi he kehe pē ke lau mo ako e folofolá. ʻOku fie maʻu e ngaahi ivi ko iá ki heʻetau fakamoʻoní. …

“Kuo pau ke potupotutatau mo hokohoko atu ʻetau keinanga ʻi he folofola ʻa e ʻOtuá, lotu fakamātoató mo e talangofua ki he ngaahi fekau ʻa e ʻEikí kae lava ke tupulaki ʻetau fakamoʻoní. (“Ko ha Fakamoʻoni Moʻui,” Ensign pe Liahona, Mē 2011, 127).

Fakatokangaʻi ange, naʻe ʻikai fai ‘e he toʻu tangata kei tupu hake ‘i he taimi ‘o ‘Alamaá ‘a e meʻa naʻe lea ki ai ‘a Palesiteni ‘Aealingí.

  1. Tali ‘a e ngaahi fehuʻi ko ‘ení ‘i hoʻo tohinoa ki he ako folofolá:

    1. Fakatatau ki he mea kuó ke aʻusiá, ko e hā ‘a e ‘uhinga ‘oku mahuʻinga ai ke ke maʻu ha loto tui ‘i he taimi ‘okú ke lotu aí, lau ‘a e folofolá, mo feinga ke talangofua ki he ngaahi fekaú?

    2. Fakamatala ki ha meʻa naʻá ke aʻusia ‘a ia naʻe fakamālohia ai hoʻo fakamoʻoní ‘i he taimi naʻá ke faivelenga ai ‘i hoʻo lotú, lau ‘a e folofolá, pe talangofua ki he ngaahi fekaú.

Fakakaukau siʻi pe kuó ke sio ki ha kakai naʻe ‘ikai ke ‘i ai haʻanau fakamoʻoni ki he ongoongoleleí, ‘oku nau fakalotoa ha kāingalotu ‘o e Siasí. Lau ‘a e Mōsaia 26:5–6, pea kumi ki ha founga ne fakalotoa ai ‘e he kau taʻe tuí ‘a e kakai ‘i he Siasí.

Mahalo ‘e ‘aonga ‘i he hoko atu hoʻo akó, ke ke ‘iloʻi hono ‘uhinga ‘o e fakamatala mei he Mōsaia 26:6: “ʻOku ‘aonga ke valokiʻi [fakatokanga mo fakatonutonu] ‘e he Siasí ‘a kinautolu naʻe fai angahalá.” ‘Oku ‘uhinga ‘eni ki he totonu ke fakamāuʻi ‘a e kau mēmipa angatuʻu ‘o e Siasí ‘o fakatatau ki heʻenau ngaahi angahalá, pea ‘oange hanau faingamālie ke nau fakatomala.

Mōsaia 26:7–39

‘Oku fehuʻi ‘e ‘Alamā ʻa e founga ki hono fakamāuʻi ‘o kinautolu ‘oku nau fai angahalá.

ʻĪmisi
ko ha finemui mo e pīsopé ‘i hono tesí

Fakakaukau ‘i hoʻo teuteu ke ako ki hono toe ‘o e Mōsaia 26, ko ha pīsope koe ‘o ha uooti ‘oku kau ki ai ha kāingalotu ‘e niʻihi kuo nau fai ha ngaahi angahala mamafa. Kuo fekauʻi koe ‘e he “Eikí ‘i hoʻo hoko ko e pīsopé ke ke ‘ekeʻi mei he kāingalotu ko iá ‘a honau fatongiá pea tokoniʻi kinautolu ke nau fakatomala. Fakakaukau ki ha meʻa te ke fai ki he kāingalotu ko ‘ení, mo e founga lelei taha ke ke tokoniʻi ai kinautolú.

Naʻe faingataʻa kia ‘Alamā ‘a e tuʻunga ko ‘ení. Naʻá ne hangē pē ko e kau taki lakanga fakataulaʻeiki kuo fakamafaiʻi ‘i he ‘aho ní, naʻe hoko ko hono fatongia ke tokoniʻi ‘a kinautolu ‘o e Siasí ‘a ia kuo nau fai ha ngaahi angahala mamafá ke nau fakatomala, maʻu ha fakamolemole, pea nau foki ki ha tuʻunga mālohi mo fakaʻeiʻeiki ‘i he Siasí. Lau ‘a e Mōsaia 26:7–14, pea kumi ki he anga hono tali ‘e ‘Alamā ‘a e fatongia ko ‘ení mo e meʻa naʻá ne fai ke ne maʻu ai ha tali mei he ‘Eikí.

  1. Hiki ʻi hoʻo tohinoa ki he ako folofolá ‘a e ‘uhinga ‘oku mahuʻinga ai ke te ‘iloʻi ‘oku kumi ‘a e kau taki lakanga fakataulaʻeikí pea nau maʻu ‘a e fakahinohino ‘a e “Eikí ‘i he taimi ‘oku nau tokoniʻi ai ‘a kinautolu kuo fai angahalá.

Manatuʻi naʻe hoko ‘a ‘Alamā ko ha taulaʻeiki ki he Tuʻi fai angahala ko Noá kimuʻa peá ne toki uluí. Lau ‘a e Mōsaia 26:15–18, pea feinga ke ‘iloʻi ‘a e meʻa naʻe fai ‘e ‘Alamā mo hono kakaí ke nau toe foki ai ki he ‘Eikí mo e ngaahi tāpuaki naʻe foaki mai ‘e he ‘Eikí kiate kinautolú.

  1. Lau ‘a e Mōsaia 26:29–30. Peá ke tali ha fehuʻi ‘e taha pe fakatouʻosi e ongo fehuʻi ko ‘ení:

    1. Fakamatala ki he ‘uhinga ‘okú ke pehē ai ‘oku mahuʻinga ke mahino ‘a e tefitoʻi moʻoni ko ‘ení ki he kakai kotoa pē, kau ai mo kinautolu kuo nau fai ha angahala mamafá. ʻE fakamolemoleʻi ‘e he ‘Eikí ‘a kinautolu ‘oku nau fakatomala ‘i he loto fakamoʻomoʻoní.

    2. Hiki hoʻo fakamoʻoni ki he tefitoʻi moʻoni ko ‘ení: ʻE fakamolemoleʻi ‘e he ‘Eikí ‘a kinautolu te nau fakatomala ‘i he loto fakamoʻomoʻoní.

Hili ‘a e lotu ‘a ‘Alamā ke maʻu ha fakahinohino ‘o kau ki he founga ke tokoniʻi ai ‘a e kāingalotu ‘o e Siasí ‘a ia kuo nau fai ha ngaahi angahala mamafá, naʻe fai mai ‘e he ‘Eikí ha ngaahi fakahinohino kiate ia. Naʻe fekau ke ne ‘oange ki he kāingalotú ha faingamālie ke nau fakatomala, pea kapau he ‘ikai te nau fakatomala he ‘ikai lau fakataha ‘a kinautolu mo e kakai ‘o e ‘Eikí. Naʻe ʻomi ‘e he ngaahi fakahinohino ko ‘ení ha ‘ilo makehe ki he tefitoʻi moʻoni ‘o e fakatomalá. Lau ‘a e Mōsaia 26:21–31, pea kumi ki ha ngaahi ‘ilo makehe fekauʻaki mo e fakatomalá.

  1. Tali ha fehuʻi ‘e ua pe lahi ange ‘i he ngaahi fehuʻi ki he ngaahi ngāue ko ‘ení, ʻi hoʻo tohinoa ki he ako folofolá, ke tokoniʻi koe ke ke ‘analaiso ‘a e ngaahi meʻa naʻá ke lau ‘i he ngaahi veesi ko ‘ení.

    1. Te ke fakanounouʻi fēfē ʻa e ngaahi folofola ‘a e Fakamoʻuí ‘i he Mōsaia 26:23? Ko e hā ‘a e ‘uhinga ‘okú ke pehē ai ‘oku mahuʻinga ke tau ‘iloʻi naʻe totongi ‘e he Fakamoʻuí tonu ki heʻetau ngaahi angahalá?

    2. Ko e hā ha ngaahi kupuʻi lea ‘i he Mōsaia 26:21–31 ‘oku nau fakahā mai ‘a e falala ‘a e Fakamoʻuí kia ‘Alamā ‘i heʻene hoko ko ha taki lakanga fakataulaʻeikí? ‘Oku hoko fēfē ‘a e tokoni ‘a e taki lakanga fakataulaʻeikí ko ha tokoni ia kiate kinautolu ‘oku nau fefaʻuhi mo e ngaahi angahala pe ngaahi ‘ahiʻahi faingataʻá?

    3. ‘Okú ke pehē ko e hā hono ‘uhinga ‘o e fakatomala “ʻi he moʻoni ‘o [hoto] lotó”? Mōsaia 26:29

    4. ‘Okú ke pehē ko e hā ‘a e ‘uhinga kuo pau ai ke tau fakamolemoleʻi ‘a e niʻihi kehé pea tau toki maʻu ‘a e fakamolemole ‘a e ‘Eikí? (Vakai, Mōsaia 26:31.)

Hiki ‘i hoʻo fakalea pē ‘aʻau ha tefitoʻi moʻoni naʻá ke ‘iloʻi ‘i he Mōsaia 26:21–31:

Neongo kuó ke ‘osi ‘iloʻi ha tefitoʻi moʻoni kehe, pe kuó ke ngāue ʻaki ha fakalea kehe, ka ko e ngaahi sīpinga ‘eni ‘o ha ngaahi tefitoʻi moʻoni ‘oku akoʻi ‘i he Mōsaia 26:21–31:

  • ʻOku fakafofongaʻi ‘e he kau pīsopé mo e kau palesiteni fakakoló ‘a e ‘Eikí ‘i hono tokoniʻi kitautolu ke tau fakatomala pea maʻu ‘a e fakamolemolé

  • ʻOku takiakiʻi kitautolu ki he fakamolemolé ‘e heʻetau vete ‘etau ngaahi angahalá. (Kuo pau ke vete ‘a e angahala kotoa pē ki he ‘Otuá, pea ‘oku totonu ke vete ‘a e ngaahi angahala mamafá ki ha taki lakanga fakataulaʻeiki ‘a ia ‘e lava ‘o tokoni ‘i he founga fakahoko ‘o e fakatomalá.)

  • Kuo pau ke tau fakamolemoleʻi ‘a e niʻihi kehé ke tau maʻu ‘a e fakamolemole ‘a e Eikí.

  1. Lau ‘a e ngaahi fakatātā ke ako mei ai ko ‘ení, ke tokoniʻi koe ke ke ‘analaiso ‘a e ngaahi tefitoʻi moʻoni ko ‘ení. Fili ha fakatātā ke ako mei ai ‘e taha, peá ke hiki ʻi hoʻo tohinoa ki he ako folofolá ‘a e founga ‘e ala tokoni ai ‘a e ngaahi veesi mo e ngaahi tefitoʻi moʻoni kuó ke ako ki ai he ‘aho ní ki he kakai ‘i he ako fakaʻulungaanga ‘oku fakamatalaʻí.

    1. Naʻe fai ‘e ha finemui ha angahala mamafa, ka ‘okú ne manavahē ke talanoa mo ‘ene pīsopé.

    2. ‘Oku holi ha talavou ke ne fakatomala ka ‘oku ‘ikai te ne ‘iloʻi ‘a hono foungá.

    3. Naʻe toe fai ‘e ha finemui ha angahala naʻá ne ‘osi fai, ka ‘okú ne manavahē naʻa ‘ikai ke toe fakamolemoleʻi ia ‘e he ‘Eikí.

    4. ‘Oku fakakaukau ha talavou ke ne fakatomala, ka ‘oku ‘ikai te ne fie fakamolemoleʻi ha taha naʻe faihala mai kiate ia.

  2. Fili ha taha ‘o e ngaahi tefitoʻi moʻoni ‘oku fokotuʻu atu ‘e he lēsoni ko ‘ení peá ke fakalaulauloto ki ha founga te ke lava ai ‘o fakahoko ia ʻi hoʻo ngaahi feinga ke fakatomalá. Hiki ʻi hoʻo tohinoa ki he ako folofolá ha founga te ke lava ai ‘o fakahoko ‘a e tefitoʻi moʻoni ko ‘ení.

Lau ‘a e Mōsaia 26:37–39 ke ke ‘ilo ‘a e meʻa naʻe hoko ‘i he feinga ‘a ‘Alamā ke ne fakahoko ‘a e akonaki ‘a e ‘Eikí. ‘Oku akoʻi mai ‘e he meʻa naʻe hoko kia ‘Alamā mo hono kakaí, te tau lava ‘o fakatomala pea moʻui māʻoniʻoni, pea te tau lava foki ‘o maʻu ha melino pea tuʻumālie.

  1. Hiki ‘a e fakamatala ko ‘ení ‘i lalo ‘i he ngaahi ngāue ke fai he ‘aho ní ‘i hoʻo tohinoa ki he ako folofolá

    Kuó u ako ‘a e Mōsaia 26 peá u fakakakato ‘a e lēsoni ko ‘ení ‘i he (‘ahó).

    Ko e ngaahi fehuʻi, fakakaukau, mo e ngaahi mahino makehe ‘oku ou fie vahevahe mo ʻeku faiakó:

Paaki