Talateu ki he Molomoná
Ko e hā ‘a e ‘Uhinga ʻOku Ako ai ʻa e Tohí Ni?
Te ke ʻilo ‘i hoʻo ako ‘a e Tohi ‘a Molomoná ha ngaahi lēsoni mahuʻinga meia Molomona, ‘a ia naʻe moʻui faivelenga ‘i heʻene hoko ko ha ākonga ‘a Sīsū Kalaisi neongo hono ‘ākilotoa ia ‘i heʻene moʻuí kotoa ‘e he “ngaahi faiangahala mo e ngaahi anga fakalielia” ( Molomona 2:18). ‘E toe ‘aonga foki kiate koe hoʻo ako ‘a e ngaahi lea ‘a Molonaí. ‘a ia ko e foha ‘o Molomoná, ‘a ia naʻá ne fakamoʻoniʻi mai ki he kakai te nau lau ‘a e tohí ‘i he ngaahi ‘aho ki mui ní, “kuo fakahā ‘a kimoutolu kiate au ‘e Sīsū Kalaisi, pea ‘oku ou ‘iloʻi hoʻomou ngaahi ngāué” ( Molomona 8:35). Te ke lava ‘o ‘iloʻi ‘i hoʻo ako ‘a e ngaahi tohi ko ‘ení hono mahuʻinga ‘o ‘ete fili ke moʻui ‘o fakatatau ki he ngaahi fekau mo e ngaahi fuakava ‘o e ongoongolelei ‘o Sīsū Kalaisí.
Ko Hai Naʻá Ne Tohi ‘a e Tohí Ni?
Naʻe tohi ‘e Molomona ‘a e ‘uluaki vahe ‘e fitu ‘o e tohi ko ‘ení ke hoko ko ha fakamatala fakanounou ‘o e fai angahala mo e ngaahi tau ‘i he kakai Nīfaí mo e kau Leimana ‘o hono taimí. Naʻá ne toe fai foki mo ha “fakamatala kakato” ‘o e ngaahi meʻa naʻe hoko ‘i heʻene moʻuí ‘i he ʻū lauʻi peleti lalahi ‘a Nīfaí. (Vakai, Molomona 2:18; 5:9.) ʻI he taimi naʻe taʻu ʻe hongofulu nai ‘a e taʻu motuʻa ‘o Molomoná, naʻe fakahā ange ‘e ‘Emaloni ‘a ia naʻá ne tauhi ‘a e ngaahi lekōtí, ‘e hoko ko hono fatongia ke ne tohi ‘a e “ngaahi meʻa kotoa pē kuó [ne] mamata ki ai ‘o kau ki he kakai ko ‘ení” ( Molomona 1:2, 4). Naʻá ne maʻu ‘a e ʻū lauʻi peleti ‘a Nīfaí ‘i hono taʻu 24, peá ne “hiki ki ai ha lekooti ‘o hangē ko e ngaahi lea ‘a ‘Emaloní” ( Molomona 2:17). Naʻe kamata ki mui ange ‘e Molomona hono fakanounouʻi ‘o e ʻū lauʻi peleti lalahi ‘a Nīfaí, ‘a ia naʻe kau ki ai ‘a e ngaahi tohi ‘a e kau palōfita mo e kau tauhi lekooti meia Līhai ‘o aʻu mai kia ‘Emaloni. Naʻe hanga ‘e Molomona ‘i he ofi ke ngata ‘a ‘ene moʻuí, ‘o “fufuuʻi ‘i he moʻunga ko Komolá ‘a e ngaahi lekooti kotoa pē kuo tuku [kiate ia] ‘e he toʻukupu ‘o e ‘Eikí,” tuku kehe pē ha ʻū lauʻi peleti siʻi naʻá ne tuku ki hono foha ko Molonaí ( Molomona 6:6). Hili ia peá ne taki atu hono kakaí ki heʻenau tau lahi fakaʻosi mo e kau Leimaná. Naʻe fekau ‘e Molomona ki hono foha ko Molonaí kimuʻa peá ne maté ke ne fakakakato ‘ene lekōtí. Naʻe tānaki ki ai ‘e Molonai ‘a e ngaahi meʻa naʻe tohi ‘a ia ‘oku kau ai ‘a e vahe 8–9 ‘o e tohí ni.
Naʻe Tohi Ia ‘Anefē pea ‘i Fē?
‘Oku ngalingali naʻe tohi ‘e Molomona ‘a e Molomona 1–7 ‘i he vahaʻa ‘o e taʻu T.S. 345 mo e T.S. 401 (vakai, Molomona 2:15–17; 8:5–6). Naʻá ne fakaʻosi ‘ene ngaahi tohí hili ‘a e tau lahi fakaʻosi ‘a e kau Nīfaí mo e kau Leimaná ‘i Komolá (vakai, Molomona 6:10–11). Mahalo naʻe tohi ‘e Molonai ‘a e Molomona 8–9 ‘i he vahaʻa ‘o e taʻu T.S. 401 mo e T.S. 421 ‘i heʻene ‘auhē holo ke haofekina ‘ene moʻuí (vakai, Molomona 8:4–6; Molonai 1:1–3).