Seminelí
Hilamani


Talateu kia Hilamani

Ko e hā hono ʻuhinga ʻoku ako ai ʻa e tohí ni?

ʻI hoʻo ako e tohi ʻa Hilamaní, te ke ʻilo mei he ngaahi sīpinga mo e ngaahi akonaki ʻa e kau tangata maʻongoʻonga hangē ko Hilamani, Nīfai, Līhai, pea mo Samuela ko e Leimaná ne nau talangofua ʻi he lototoʻa ki he ʻEikí mo fakamoʻoni kia Sīsū Kalaisi. ʻOku fakahaaʻi ʻe he ngaahi ngāue ʻa e niʻihi fakafoʻituitui ko ʻení ʻoku foaki mai ʻe he ʻOtuá ʻa e mālohi ke lava ai ʻe Heʻene kau tamaioʻeikí ke nau fakahoko Hono finangaló pea lava ʻe he ngaahi ngāue ʻa e niʻihi fakafoʻituitui angatonú ʻo faitāpuekina ha toko lauiafe. Te ke ako foki ʻo kau ki he ngaahi nunuʻa ʻoku muimui ʻi he hīkisiá, angakoví, mo e ngaahi kautaha fufuú.

Ko Hai Naʻá Ne Tohi ‘a e Tohi Ko ‘Ení?

Ne fakatahatahaʻi mo hiki fakanounou ʻe Molomona e ngaahi lekooti mei he ʻū lauʻi peleti lalahi ʻa Nīfaí ke maʻu mei ai e tohi ʻa Hilamaní. ʻOku fakahingoa e tohí kia Hilamani, ko e foha ʻo Hilamani pea ko e mokopuna ʻo ʻAlamā ko e Siʻí. Ne maʻu ʻe Hilamani e ngaahi lekōtí mei he tokoua ʻene tamaí ko Sipiloni, peá ne ngāue ko ha fakamaau angatonu ki he kau Nīfaí. Naʻá ne akoʻi hono ongo foha ko Nīfai mo Līhaí ke manatuʻi ʻa hona Huhuʻí, ʻa Sīsū Kalaisi (vakai, Hilamani 5:9–14). Ne hanga ʻe he ngaahi akonakí ni ʻo ueʻi fakalaumālie ʻamui ange ke tukuange ʻa hono tuʻunga ko e fakamaau lahí kae lava ke ne malanga ʻaki e fakatomalá ki he kau Nīfaí mo e kau Leimaná. Hili e ului ha kau Leimana ʻe lauiafe, ne ueʻi fakalaumālie ha palōfita Leimana ne hingoa ko Samuela ke malanga ʻaki e fakatomalá pea kikite ʻi he lotolotonga e kau Nīfaí ʻi he taimi tatau pē mo Nīfai. ʻOku unuhi mai e tohi ʻa Hilamaní mei he ngaahi lekooti ne tauhi lolotonga e pule mo e ngāue ʻa Hilamani (Hilamani 1–3) mo Nīfaí (Hilamani 4–16). Ne kau ʻi he ngaahi lekooti ʻa Nīfaí ʻa e ngaahi kikite mo e akonaki ʻa Samuela ko e Leimaná.

Naʻe Tohi Ia ‘Anefē pea ‘i Fē?

Ko e ngaahi lekooti totonu ne fakaʻaongaʻi ʻi he tohi ʻa Hilamaní ne hiki mei he vahaʻataimi ʻo e 52 K.M. mo e 1 K.M. Ne tohi fakanounou ʻe Molomona e ngaahi lekooti ko iá ʻi he vahaʻataimi ʻo e 345 T.S. mo e 385 T.S. 385. Ne ʻikai ke hiki ʻe Molomona ʻa e feituʻu ne ʻi aí mo e taimi naʻá ne fakatahaʻi ai e tohí ni.