Seminelí
‘Iuniti 4: ‘Aho 3, 3 Nīfai 27

‘Iuniti 27: ‘Aho 3

3 Nīfai 27

Talateú

Hili ‘a e ‘aho hono ua ‘o e hā mai ‘a e Fakamoʻui kuo toe tuʻú ki he kau ākonga Nīfai ‘e toko hongofulu mā uá, naʻe fakataha mai ‘a e kau ākongá ‘i he fuʻu lotu mo e ‘aukai lahi ‘i he kamata pē ‘enau ngāue fakafaifekaú. Naʻe toe hā mai ‘a Sīsū Kalaisi kiate kinautolu ‘o Ne tali ‘enau fehuʻi ‘o kau ki he hingoa ‘e ui ‘aki ‘a e Siasí. Naʻe akoʻi kinautolu ‘e he Fakamoʻuí, ko e Fakaleleí ‘a e uho ‘o ‘Ene ongoongoleleí pea ‘e makatuʻunga ‘i he Fakaleleí haʻatau lava ‘o tuʻu taʻehalaia ‘i Hono ‘aó ‘i heʻetau fakatomala, pea tau papitaiso, pea kātaki ki he ngataʻangá. Naʻe tānaki mai ki ai ‘a ‘Ene fekauʻi ‘Ene kau ākongá ke nau hangē pē ko Iá.

3 Nīfai 27:1–12

‘Oku akoʻi ‘e he ‘Eikí ‘a e kau ākonga ‘e toko hongofulu mā uá ‘oku totonu ke ui ‘aki Hono Siasí ‘a Hono huafá

Fakakaukau ki haʻo fie fokotuʻu ha kalapu pe timi sipoti foʻou. Fakakaukauʻi pe ko e hā ha faʻahinga kalapu pe timi sipoti ‘okú ke fie fokotuʻú, peá ke fili leva ha hingoa ʻo hoʻo kautahá. Hiki ‘a e hingoa mo e faʻahinga kautaha kúó ke filí:

Fakakaukau ki ha ngaahi kautaha ‘okú ke ‘ilo ki ai mo e meʻa ‘oku fakaha mai ‘e honau hingoá ‘o kau ki heʻenau taumuʻá mo e kakai ‘oku kau ki aí.

Naʻe hoko atu ‘e he kau ākonga Nīfai ‘e toko hongofulu mā uá hono akoʻi mo papitaiso ‘a e kakaí. Naʻe ‘i ai ha taimi ‘e taha naʻa nau kau fakataha ai ‘i he lotu mo e ‘aukai pea toe hāʻele mai ai ‘a e Fakamoʻuí kiate kinautolu (vakai, 3 Nīfai 27:1–2). Lau ‘a e 3 Nīfai 27:3–7, ‘o kumi ‘a e fehuʻi naʻe fai ‘e he kau ākongá pea mo e tali ‘a e Fakamoʻuí. Mahalo te ke fie fakaʻilongaʻi ‘a e ngaahi ‘uhinga naʻe fakahā ange ‘e Sīsū ki hono ui ‘a e Siasí ‘i Hono huafá.

Fakatotolo ‘i he 3 Nīfai 27:8–10, pea fakaʻilongaʻi ‘a e meʻa naʻe akoʻi ‘e he Fakamoʻuí ko e ngaahi fakaʻilonga ia ‘o Hono Siasi moʻoní. Fakakakato ‘a e kupuʻi lea ko ‘ení ‘i hoʻo tohi lēsoní ke fakamahinoʻi ai ha ngaahi tefitoʻi anga mahuʻinga ‘o e Siasí:

Ko e Siasi moʻoni ‘o Sīsū Kalaisí ‘oku .

Church logotype

Fakakaukau ki he ‘uhinga ‘oku mahuʻinga ai ‘a e ‘ikai ke ngata ‘i hono ui ‘a e Siasi moʻoni ‘o Sīsū Kalaisí ‘aki Hono huafá ka ke toe langa foki ia ‘i Heʻene ongoongoleleí (vakai, 3 Nīfai 27:8–10). Naʻe talaʻofa ‘e he Fakamoʻuí ki he kau Nīfaí, kapau ‘e langa ‘a e Siasí ‘i Heʻene ongoongoleleí, ‘e toki fakaha atu ai ‘e he Tamai Hēvaní ‘a ‘Ene ngaahi ngāue ‘Aʻaná (vakai, 3 Nīfai 27:10). Fakalaulauloto ki ha founga kuo fakahā mai ai ‘e he Tamai HēvanI ‘Ene ngaahi ngāue ‘Aʻaná ʻi he Siasí.

  1. journal icon Hiki ki hoʻo tohinoa ki he ako folofolá, ‘a e ʻOku mahuʻinga kiate au ‘eku hoko ko ha mēmipa ‘o e Siasi moʻoni ‘o Sīsū Kalaisí koeʻuhí … Hili ia peá ke hiki ha kiʻi palakalafi nounou ‘o fakamatalaʻi ai hoʻo ngaahi fakakaukau ‘o kau ki he kupuʻi leá. Feinga ke ke fakakau ki ai ‘a e ngaahi ‘uhinga kotoa te ke lava ‘o maʻu mei hoʻo ako ‘a e 3 Nīfai 27:1–12.

3 Nīfai 27:13–22

‘Oku fakamatalaʻi ‘e Sīsū Kalaisi ‘a ‘Ene ongoongoleleí peá Ne akoʻi ‘a e meʻa kuo pau ke tau fai ke tau tuʻu taʻehalaia ai ‘i Hono ‘aó

Fakakaukau ki ha taimi naʻe maʻu ai koe ne ke fai ha meʻa naʻá ke ‘iloʻi naʻe hala. Fakakaukau ki he faʻahinga ongo naʻá ke ongoʻi ‘i he taimi naʻe ‘iloa ai hono moʻoni ‘o e meʻa naʻá ke faí. Fakalaulauloto ki he ongo fehuʻi ko ‘ení: Ko e hā e nai e faʻahinga ongo te ke maʻu kapau te ke tuʻu ‘i he ‘ao ‘o e ‘Eikí ke fakamāuʻi ka ‘oku kei ‘i ai haʻo ngaahi ngāue hala ‘oku teʻeki ke ke fakatomalaʻi? ko e hā e ongo te ke maʻu kapau te ke tuʻu ‘i he ‘ao ‘o e ‘Eikí ke fakamāuʻi koe kapau naʻe ‘ikai ha toe founga ia ke ke fakatomala ai mei haʻo ngaahi angahala naʻá ke fai lolotonga hoʻo moʻuí?

Hili hono akoʻi ‘e he Fakamoʻuí kuo pau ke langa Hono Siasí ‘i He‘ene ongoongoleleí, naʻá Ne hoko atu leva ke akoʻi kiate kinautolu pe ko e hā ‘a ‘Ene ongoongoleleí. Ko hono ‘uhinga moʻoni ‘o e foʻi lea ko eongoongoleleí ko e “ngaahi ongoongo ʻoku lelei” pe “ngaahi ongoongo fakafiefia.” Koeʻuhi ko e ongoongoleleí, ‘oku kei ‘i ai pē ha ngaahi ongoongo ‘oku lelei kiate kitautolu kotoa pē ‘oku fai angahalá.

  1. journal iconLau ‘a e 3 Nīfai 27:13–16, 19, pea kumi ki he ngaahi konga ‘o e ongoongoleleí ‘a ia ‘oku nau hoko ko ha ngaahi ongoongo ‘oku lelei kiate kitautolu kotoa pē. Ko e makatuʻunga ‘o e ongoongolelei ‘a Sīsū Kalaisí ko ‘Ene fai ‘a e finangalo ‘o ‘Ene Tamaí ‘i hono fakahoko ‘o e Fakaleleí. Tali ‘a e ongo fehuʻi ko ‘ení ‘i hoʻo tohinoa ki he ako folofolá:

    1. Naʻe fakamoʻoniʻi ‘e he Fakamoʻuí ki Heʻene kau ākongá naʻá Ne haʻu ki he māmaní ke fai ‘a e finangalo ‘o ‘Ene Tamaí. Fakatatau ki he 3 Nīfai 27:14, Ko e hā ‘a e finangalo ‘o e Tamai Hēvaní ‘o kau ki Hono ‘Alo Toputapú?

    2. Ko e hā ha meʻa ‘oku faka‘atā mai ki he faʻahinga kotoa ‘o e tangatá koeʻuhi ko hono fakahoko ‘e he Fakamoʻuí ‘a e finangalo ‘o ‘Ene Tamaí? (vakai tautautefito ki he 3 Nīfai 27:19).

  2. journal iconKoeʻuhí ke tokoniʻi koe ke ke fakahoungaʻi hono maʻongoʻonga ‘o e ongoongo lelei ko ‘ení, lau ha potu folofola ‘e taha pe lahi ange ‘i he ngaahi potu folofola ko ‘ení pea hiki ha kiʻi fakamatala nounou ‘i hoʻo tohinoa ki he ako folofolá ‘o kau ki he ‘uhinga ‘oku hoko ai ‘a e Fakalelei ‘a Sīsū Kalaisí ko ha ongoongo lelei pehē: 2 Nīfai 9:8–10; ʻAlamā 34:14–16; Hilamani 14:15–18.

Naʻe fakamoʻoni ‘a ‘Eletā Sefilī R. Hōlani ʻo e Kōlomu ‘o e Kau ʻAposetolo ʻe Toko Hongofulu Mā Uá ‘o kau ki he ‘uhinga ‘oku hoko ai ‘a e ongoongoleleí ko ha ongoongo lelei ki he kakai kotoa pē: “Ko e ongoongoleleí, ‘a e lava ke hao mei he maté mo heli, pea lava ke ikunaʻi ‘a e ngaahi fehālākí mo e ngaahi angahalá, pea ‘oku ‘i ai ha ‘amanaki lelei, pea ‘oku ‘i ai ha tokoni, pea ko e meʻa naʻe ‘ikai lava ‘o fakaleleiʻí kuo lava ‘o fakaleleiʻi ia, pea kuo ikunaʻi ‘a e filí. Ko e ongoongoleleí ‘e ‘i ai ‘a e ‘aho ‘e ‘ikai ke toe ‘i ai ha taha ‘i he fonualoto ‘o e kakai kotoa pē pea ‘e lava ke toe haohaoa ‘a e laumālie ‘o e kakai kotoa pē, pea ‘e lava ke toe foki ‘a e fānau kotoa pē ‘a e ‘Otuá ki he Tamai naʻá ne foaki kiate kinautolu ‘a e moʻuí” (“Missionary Work and the Atonement,” Ensign, Mar. 2001, 8, 10).

Kalaisi ʻi Ketisemani

Kuó ke fanongo nai ki ha taha ‘okú ne pehē ‘oku fie maʻu ke tau “moʻuiʻaki ‘a e ongoongoleleí”? Ko e taimi ko ia ‘oku fakaafeʻi ai kitautolu ‘e ha taha ke tau “moʻuiʻaki ‘a e ongoongoleleí,” ko ‘enau fakaafeʻi pē ia ke tau moʻuiʻaki ‘a e ngaahi tefitoʻi moʻoní pea maʻu mo e ngaahi ouau ‘oku nau fakaafeʻi mai ‘a e mālohi ‘o e Fakalelei ‘a Sīsū Kalaisí ki heʻetau moʻuí koeʻuhí ke lava ‘o fakamoʻui ‘a kitautolu. Fakatotolo ‘i he 3 Nīfai 27:20–21 ‘o kumi ki he meʻa kuo pau ke tau fai ke tau maʻu ai ‘a e ngaahi tāpuaki kotoa ‘o e Fakaleleí pea tau teuteu ai ki he fakamāú.

  1. journal iconHiki ‘i hoʻo tohinoa ki he ako folofolá ‘a e Kapau te tau , te tau toki lava ai ‘o tuʻu taʻehalaia ‘i he ‘ao ‘o Sīsū Kalaisí. Fakakakato ‘a e kupuʻi lea ko ‘ení ‘aki haʻo hiki ha tefitoʻi moʻoni ‘o e ongoongoleleí mei he 3 Nīfai 27:20–21 ‘a ia kuo pau ke tau muimui ki ai koeʻuhí ke tau lava ‘o tuʻu taʻehalaia ‘i he ‘ao ‘o e ‘Eikí. (Te ke lava ‘o fakahā mai ha ngaahi tefitoʻi moʻoni lahi ki he konga ki he “kapaú” ‘o e fakamatala fakatefitoʻi moʻoni ko ‘ení.) Hili ia peá ke tali ‘a e fehuʻi ko ‘ení ‘i hoʻo tohinoa ki he ako folofolá: Ko e hā ha meʻa te u lava ‘o fai ‘i heʻeku moʻuí ‘i he taimí ni ke u “moʻuiʻaki ‘a e ongoongoleleí” ke kakato ange koeʻuhí ke u lava ‘o aʻusia ‘a e mālohi ‘o e Fakaleleí peá u tuʻu taʻehalaia ‘i he ‘ao ‘o e ‘Otuá ‘i he ‘aho fakaʻosí?

Fakalaulauloto pe ‘e founga fēfē ha ‘aho te ke tuʻu ai ‘i he ‘ao ‘o Sīsū Kalaisí ‘okú ke ‘iloʻi kuó ke maʻa koeʻuhi ko ‘Ene Fakaleleí ‘i hoʻo talangofua ki he ngaahi tefitoʻi moʻoní, ngaahi fekaú, mo e ngaahi ouau ‘o ‘Ene ongoongoleleí.

3 Nīfai 27:23–33

‘Oku fakahinohinoʻi ‘e Sīsū Kalaisi ‘Ene kau ākongá ke nau hangē pē ko Iá

Ko e Huhuʻi Fakalangí

Hangē ko ia kuo tohi ‘i he ngataʻanga ‘o e 3 Nīfai 27, naʻe fakahinohinoʻi ‘e Sīsū Kalaisi ‘Ene kau ākonga ‘e toko hongofulu mā uá mo akoʻi ‘a kinautolu ‘o kau ki honau fatongia ‘i heʻenau hoko ko e kau taki mo e kau fakamaau ‘o honau kakaí. Lau ‘a e 3 Nīfai 27:27, pea kumi ki he fekau naʻá Ne tuku ki he kau ākongá ke tokoniʻi kinautolu ke nau fakahoko ‘i he māʻoniʻoni honau ngaahi tufakangá. Fakaʻaongaʻi ha kiʻi taimi ke ke fakakaukau ai ki he ngaahi fehuʻi ko ‘ení:

  • Ko e hā ha ‘uhinga ‘e mahuʻinga ai kiate kinautolu ‘oku nau fakamāuʻi ‘a e kakai kehé ke nau hangē pē ko e Fakamoʻuí?

  • Toe vakai ki mui ki he 3 Nīfai 27:21, ko e hā ‘a e meʻa naʻe fekau ‘e he Fakamoʻuí ki he kau ākongá ke nau faí?

  • Ko e hā ha fekauʻaki ‘a hono fai ‘o e ngaahi ngāue ‘a e Fakamoʻuí mo e hoko ‘o hangē ko Iá?

Toe lau ‘a e 3 Nīfai 27:21, 27, pea faka’ilongaʻi ‘i hoʻo folofolá ‘a e ngaahi foʻi lea mo e ngaahi kupuʻi lea ‘oku nau fakahā ʻoku ‘amanaki ‘a e ‘Eikí ke faʻifaʻitaki ‘Ene kau ākongá ki Heʻene ngaahi ngāué pea nau hoko ‘o hangē pē ko Iá.

  1. journal iconTali ‘a e ngaahi fehuʻi ko ‘ení ‘i hoʻo tohinoa ki he ako folofolá ke tokoniʻi koe ke ke fakahoko ‘a e ngaahi akonaki ‘a e Fakamoʻuí ke ke hoko ‘o hangē pē ko iá:

    1. Ko e hā ha ngaahi faingamālie naʻá ku maʻu ‘aneafi ke u hoko ai ‘o hangē ko e Fakamoʻuí?

    2. ‘E founga fēfē haʻaku hoko ‘o hangē ko e Fakamoʻuí ‘i he ‘ahó ni?

    3. Ko e hā ha ngaahi ngāue ‘a e Fakamoʻuí te u lava ‘o fai ‘apongipongi ‘i he akó pe ‘i ‘api?

Palesiteni ʻĒsela Tafi Penisoni

Naʻe akoʻi ‘e Palesiteni ‘Ēsela Tafi Penisoni, ko kinautolu ‘oku nau feinga ke nau hoko ‘o hangē ko Sīsū Kalaisí, ‘oku nau aʻusia ‘a e tuʻunga fisifisimuʻa moʻoní: “ʻOku fisifisimuʻa pea mohu tāpuekina l ‘a e tangata ko ia ‘oku ofi taha ke faitatau ‘ene moʻuí mo e sīpinga ‘a Kalaisí. ‘Oku ‘ikai haʻane fekauʻaki ‘e taha mo e koloa fakamāmaní, mālohí, pe ngeiá. Ko e sivi moʻoni pē ‘e taha ‘o e tuʻunga fisifisimuʻá, mohu tāpuekiná, mo fiefiá ko e ofi ange ‘a e moʻuí ke hangē ko e moʻui ‘a e ‘Eiki, ko Sīsū Kalaisí. Ko Ia pē ‘a e hala ‘oku totonú, mo e moʻoni kakató pea mo e moʻui mahutafeá” (“Jesus Christ—Gifts and Expectations,” Ensign, Dec. 1988, 2).

  1. journal iconHiki ʻa e fakamatala ko ʻení ʻi lalo ʻi he ngaahi ngāue ke fai ʻi heʻahó ni ʻi hoʻo tohinoa ako ki he folofolá:

    Kuó u ako ‘a e 3 Nīfai 27 peá u fakakakato ‘a e lēsoni ko ‘ení ‘i he (‘ahó).

    Ko e ngaahi fehuʻi, fakakaukau, mo e ngaahi mahino makehe ‘oku ou fie vahevahe mo ʻeku faiakó: