‘Iuniti 19: ‘Aho 4

ʻAlamā 38

Talateú

Naʻe ngāue fakafaifekau fakataha ‘a ‘Alamā mo hono foha ko Sipiloní ki he kau Sōlamí. Naʻe fakahā ‘e ʻAlamā ‘ene fiefia ‘i he tuʻu maʻu mo e faivelenga naʻe hā meia Sipiloni ‘i he ngaahi fakatanga mei he kau Sōlamí. Naʻe fakamoʻoniʻi ‘e ‘Alamā kia Sipiloni ‘a e mālohi ‘o Sīsū Kalaisi ke fakahaofí peá ne akonaki kiate ia ke hoko atu ‘ene akoʻi ‘a e ongoongoleleí.

ʻAlamā 38:1–3

‘Oku fakahā ‘e ‘Alamā ‘ene fiefia ‘i he faivelenga ‘a Sipiloní

Fakakaukau taimi siʻi ki ha taimi naʻe maʻu ai ‘e hoʻo ongomātuʻá pe ko ha mēmipa kehe ʻo e fāmilí ha fiefia koeʻuhí ko ha fili lelei naʻá ke fai pe ko ha mēmipa kehe ‘o e fāmilí pe koeʻuhí ko e anga hoʻo moʻuí.

ko ha fāmili ‘i he tēpile kaí

Lau ‘a e ʻAlamā 38:1–3, pea kumi ki he ngaahi kupuʻi lea ‘oku nau fakamatalaʻi ‘a e ongo naʻe maʻu ‘e ‘Alamā ‘o kau kia Sipiloní mo hono ‘uhingá. Hiki ha niʻihi ‘o e ngaahi kupuʻi lea naʻá ke maʻú:

‘Oku tau ako mei he ngaahi veesi ko ‘ení ‘a e tefitoʻi moʻoni ko ‘ení: Ko e taimi ko ia ‘oku tau kamata ai ke tau tuʻu maʻu mo faivelenga ‘i hono tauhi ‘o e ngaahi fekaú ‘i heʻetau kei talavoú, te tau lava ‘o ‘omi ai ha fiefia lahi ki heʻetau ongomātuʻá.

1. Fakaʻaongaʻi ha kiʻi taimi ke ke fehuʻi ai ki ha taha ‘o hoʻo ongomātuʻá, ongo tauhi fakalaó, pe kau taki ‘o e Siasí pe ko e hā ha meʻa ‘oku hoko kiate ia ‘i ha ngaahi fili lelei ‘okú ke fai. Hiki ‘enau talí ʻi hoʻo tohinoa ako folofolá.

ʻAlamā 38:4–9

‘Oku fakamoʻoni ‘a ‘Alamā ki he mālohi ‘o e Fakamoʻuí ke fakahaofí.

Naʻe fakamanatuʻi ‘e ‘Alamā kia Sipiloni kuó na ‘iloʻi fakatouʻosi ‘a e mālohi ‘o e Fakamoʻuí ke fakahaofí, neongo hono fakahoko ia ‘i ha ngaahi founga kehekehé. Lau ‘a e ʻAlamā 38:4–8, pea fakakakato ‘a e saati ‘i laló. Ngāue ʻaki foki ‘a e meʻa kuó ke ‘ilo ‘o kau kia Sipiloní mei he ʻAlamā 38:2–3 mo e meʻa kuó ke ako ‘o kau kia ʻAlamā mei he ngaahi vahe kehe ‘o e Tohi ‘a Molomoná ke tokoni kiate koe ‘i hoʻo fakakakato ‘a e sātí.

	Sipiloni (ʻAlamā 38:2–5)	ʻAlamā (ʻAlamā 38:6–8)
Ko e hā ‘a e meʻa naʻe fakahaofi ia mei aí?
Naʻá ne maʻu fēfē nai ‘a e tāpuaki ‘o e fakahaofí?

Te tau lava ‘o ako mei he meʻa naʻe hoko kia Sipiloní: Kapau te tau kātakiʻi ‘a e meʻa kotoa pē ‘i he faʻa kātaki mo e falala ki he ‘Otuá, te Ne fakahaofi kitautolu mei he ngaahi ‘ahiʻahí, ngaahi faingataʻá, mo e ngaahi mamahí ‘i heʻetau moʻuí pea hiki hake kitautolu ‘i he ʻaho fakaʻosí. ‘Oku tau toe ako foki mei he meʻa naʻe hoko kia ‘Alamaá: Kuo pau ke tau ngāue ʻaki ‘a e tui kia Sīsū Kalaisí pea kumi ki Heʻene ‘aloʻofá, pea te tau toki maʻu ha fakamolemole ‘o ‘etau ngaahi angahalá pea tau maʻu mo e melino ki hotau laumālié.

Ko e ʻĪmisi ʻo Kalaisí

2. Tali ‘a e ngaahi fehuʻi ko ʻení ‘i hoʻo tohinoa ako folofolá:

   1. Ko e hā ha meʻa ‘okú ke ako mei he fakamatala kia Sipiloni mo ‘Alamaá ‘o kau ki he mālohi ‘o e Fakamoʻuí ke fakahaofi koé?

   2. Fili ha taha ‘o e ngaahi tefitoʻi moʻoni ‘oku mataʻitohi matolu atu ‘i he palakalafi ki muʻá pea hiki ha ngaahi sētesi ‘o kau ki ha founga ke ke fakahoko ai ‘a e tefitoʻi moʻoni ko iá ki hoʻo moʻuí.

Lau ‘a e ʻAlamā 38:9, pea kumi ki he meʻa naʻe loto ‘a ‘Alamā ke ako ‘e Sipiloní. Te ke lava ‘o fakaʻilongaʻi ha kupuʻi lea ‘i he veesi ko ‘ení ‘a ia ‘okú ke ongoʻi ‘okú ne fakamatalaʻi fakanounou ‘a e meʻa naʻe loto ‘a ‘Alamā ke mahino ki hono fohá.

Fakakaukau ki ha taimi ‘a ia naʻe fakahaofi ai koe ‘e he mālohi ‘o e Fakamoʻuí mei he ngaahi ‘ahiʻahí, ngaahi faingataʻá, pe taʻe tāú. Ko e hā ha meʻa naʻá ke fai ‘o ke kumi ai ki he fakahaofi ko iá? ‘Oku ‘i ai nai ha ngaahi ‘ahiʻahi pe ngaahi angahala ‘i hoʻo moʻuí he taimí ni? Te ke tafoki fēfē ki he Fakamoʻuí ke Ne fakahaofi koé?

3. Tali ‘a e fehuʻi ko ‘ení ‘i hoʻo tohinoa ako folofolá: ʻOkú ke pehē ko e hā ‘a e ‘uhinga ‘oku mahuʻinga ai kiate koe ke ke ‘iloʻi ko e “hala pe founga” pē ‘e lava ‘o fakamoʻui ai koé ko hoʻo fou ‘i he Fakamoʻuí? (vakai, ʻAlamā 38:9).

ʻAlamā 38:10–15

‘Oku naʻinaʻi ‘a ‘Alamā kia Sipiloni ke hoko atu ‘ene fakatupulaki ‘a e ngaahi ‘ulungaanga ‘oku māʻoniʻoní

Fakakaukau ki ha faiako pe taki ‘i he Siasí kuó ne tā ha sīpinga lelei ‘i hoʻo moʻuí. Fakakaukau ki he ngaahi ‘ulungaanga ‘o e tokotaha ko iá ‘a ia ‘okú ke saiʻia aí.

Hangē ko ia kuo tohi ‘i he ʻAlamā 38:10–15, naʻe poupouʻi ‘e ‘Alamā ‘a Sipiloni ke hokohoko atu ‘ene fakatupulaki ‘a e ngaahi ‘ulungaanga te ne tokoniʻi ia ‘i he hoko atu ‘ene akoʻi ‘a e ongoongoleleí mo tokoni ki he kakai kehé. ‘Oku lava ke ‘aonga ‘a e akonaki naʻe fai ‘e ‘Alamā kia Sipiloní ki ha taha pē ‘okú ne fie fakalotoʻi ha niʻihi kehe ki he leleí ‘i heʻenau ngāue tokoní, akonaki, pe ‘i ha ngaahi founga kehe pē. Ako ‘a e ʻAlamā 38:10–15, pea feinga ke ‘iloʻi ha akonaki ‘okú ke ongoʻi ‘e lava ke ‘aonga makehe kiate koé. Te ke lava ‘o fakaʻilongaʻi ‘a e meʻa naʻá ke ‘iló.

4. ‘Oku ‘oatu ‘i lalo ha fakahinohino ako ke tokoni ke toe mahino ange kiate koe mo ke fakahoko ‘a e akonaki naʻe fai ‘e ‘Alamā ki hono foha ko Sipiloní (vakai, ʻAlamā 38:10–15). Fili mei he kōlomu toʻohemá ha konga ‘e ua pe tolu ‘o e akonaki ‘a ‘Alamaá ‘a ia ‘okú ke ongoʻi ‘oku mahuʻinga taha kiate koé. Fakakakato ‘a e ngaahi ‘ekitivitī ako ‘oku fehoanaki mo ia ‘i he kōlomu toʻomataʻú. Hiki hoʻo talí ʻi hoʻo tohinoa ako folofolá.

   ʻAlamā 38:10–12 Fakahinohino Ako
   Akonaki ‘a ‘Alamaá	Ngaahi ‘Ekitivitī Akó
   “Ngāue faivelenga pea fakamaʻumaʻu ‘i he meʻa kotoa pē” (ʻAlamā 38:10).	Ko e tokotaha ‘oku ngāue faivelengá ‘oku tuʻunga tatau mo fai mālohi ‘ene ngāué ‘i he ngaahi ‘ekitivitī kotoa ‘o e moʻuí. Ko e tokotaha ‘oku fakamaʻumaʻú ‘okú ne ngāue ʻaki ‘a e fakapotopotó ‘i he meʻa kotoa pē mo e mapuleʻi kitá. Hiki ʻi hoʻo tohinoa ako folofolá ‘a e ‘uhinga ‘oku fie maʻu ai ‘a e ‘ulungaanga ‘e ua ko ‘ení ‘i he taimi ‘okú ke tokoni ai ki he kakai kehé. Hiki ha fakamatala ki ha founga ‘e lava ke lahi ange ai hoʻo ngāue faivelenga pe fakamaʻumaʻu ‘i ha tafaʻaki ‘e taha pe lahi ange ‘o hoʻo moʻuí, mo e founga ‘e lava ai ‘e hoʻo fai iá, ‘o tokoni ke lelei ange hoʻo tokoniʻi e niʻihi kehé.
   “Tokanga ke ‘oua naʻá ke fie lahi ‘i he hīkisiá, ‘io, tokanga ke ‘oua naʻá ke pōlepole” (ʻAlamā 38:11).	Ko e hīkisiá, ‘i he folofolá, ko e taimi ia ‘oku falala lahi ange ai ha taha kiate ia pē ‘i heʻene falala ki he ‘Otuá. ‘Oku toe ‘uhinga foki ia ki he fakakaukau ha taha ‘okú ne lelei ange ‘i he niʻihi kehé. Ko hono fehangahangai ‘o e hīkisia taʻe māʻoniʻoni ko ‘ení ko e anga-fakatōkilaló. ‘Oku feinga ‘a kinautolu ‘oku nau anga-fakatōkilaló ke nau fakakaukau ki he niʻihi kehé ‘o hangē pē ko ‘enau fakakaukau kiate kinautolú, pea ‘oku nau ‘ofa ‘i he ‘Otuá pea fakamuʻomuʻa Ia ‘i heʻenau moʻuí. Hiki ʻi hoʻo tohinoa ako folofolá ha meʻa ‘e hoko kapau ‘oku hīkisia mo pōlepole ha mēmipa ‘o e Siasí ‘i hono lakanga faka-Siasí. Fakakaukau ki ho lakanga ‘i he Siasí pe ha faingamālie kehe ‘okú ke maʻu ke ke ngāue ai. Hiki ha founga ‘e taha pe ua te ke feinga ai ke ke loto-fakatōkilalo mo fakaʻehiʻehi mei he hīkisiá pe pōlepolé ‘i hoʻo fua ho fatongiá.
   “Ngāue ʻaki ‘a e loto-toʻá kae ‘ikai ko e fielahí” (ʻAlamā 38:12).	Ko hono ‘uhinga ‘o e loto-toʻá ko e falala ‘oku ‘iate kitautolu ‘a e ‘Otuá pea ‘okú Ne lava ‘o tokoniʻi kitautolu ke tau ngāue taʻe manavahē ‘i Heʻene ngāué. ‘Oku lava ke ‘uhinga ‘a e fielahí ki hono fakamālohiʻi ‘o e niʻihi kehé ke nau tali ‘a e ngaahi meʻa ‘oku tau tui ki aí pe ko ‘etau ngaahi tōʻonga fakakaukaú, pea ‘ikai tokanga ki heʻenau ngaahi fie maʻú mo honau lotó. Hiki ʻi hoʻo tohinoa ako folofolá ‘a e ‘uhinga ‘okú ke pehē ‘oku finangalo ai ‘a e ‘Eikí ke tau loto-toʻá. Hiki foki mo ha founga pau ‘a ia te ke lava ai ‘o fakahoko ‘a e akonaki ke loto-toʻa kae ‘ikai fielahí ‘i hoʻo feinga ke tokoniʻi e niʻihi kehé.
   “Taʻofi kotoa hoʻo ngaahi holi fakakakanó” (ʻAlamā 38:12).	‘Oku ‘uhinga ‘a e taʻofí heni ke tataki pe mapuleʻi. Ko e holi fakakakanó ko ha ongo mālohi ia ‘o e lotó. Fakalaulauloto ki he ngaahi fehuʻi ko ‘ení pea hiki hoʻo ngaahi talí ʻi hoʻo tohinoa ako folofolá: ‘Okú ke pehē ko e hā ‘a e ‘uhinga ‘oku mahuʻinga ai ke tau taʻofi ‘etau ngaahi holi fakakakanó—pe ko hono fakalea ‘e tahá, ke tataki pe mapuleʻi ‘a e ngaahi ongo mālohi ‘a hotau lotó? ʻOkú ke pehē ko e hā ha founga ‘e lava ai ‘e hono taʻofi ‘etau ngaahi holi fakakakanó ‘o tokoniʻi koe ke ke fonu ‘i he ‘ofá? Ko e hā ha meʻa te ke fai ke ke muimui ai ki he akonaki ‘a ‘Alamā ke taʻofi ‘etau ngaahi holi fakakakano kotoa pē?
   “Fakaʻehiʻehi mei he nofo noá” (ʻAlamā 38:12).	Kumi ki he “nofo noá, fakapikopikó” ‘i he Ko e Fakahinohino ki he Ngaahi Folofolá (scriptures.lds.org) pe “Idleness, Idle, Idler” ‘i he Topical Guide ke ako lahi ange mei ai ‘o kau ki hono ‘uhinga ‘o e nofo noá. Fili ha veesi ‘e ua ‘oku hiki atu ‘i lalo ʻi he tefito ko iá, peá ke ako ki ai. Hiki ‘a e meʻa naʻá ke ako mei he ngaahi veesi ko iá ʻi hoʻo tohinoa ako folofolá. Hiki ha fakamatala ‘o kau ki he founga ‘e tokoniʻi ai koe ‘e he akonaki ke fakaʻehiʻehi mei he nofo noá, ke lelei ange hoʻo tokoniʻi e niʻihi kehé. Ko hono fakaosí, hiki ha founga mahino ‘a ia te ke feinga ai ke ke fakaʻehiʻehi mei he nofo noá.

‘Oku akoʻi ‘a e tefitoʻi moʻoni ko ‘ení ‘i he akonaki ‘a ‘Alamā kia Sipiloní ‘i he ʻAlamā 38:10–15: ʻOku teuteuʻi kitautolu ‘e heʻetau fakatupulaki ‘a e ngaahi ‘ulungaanga ‘oku māʻoniʻoní ke tau akoʻi mo tokoni ki he kakai kehé. Fakalaulauloto ki ha founga ‘oku lava ai ‘e hono fakatupulaki ‘a e ngaahi ‘ulungaanga māʻoniʻoni ‘okú ke lau ‘o kau ki ai ‘i he ʻAlamā 38 ‘o tāpuekina hoʻo moʻuí mo e moʻui ‘a kinautolu ‘oku mou feohí.

5. Hiki ‘a e fakamatala ko ‘ení ʻi hoʻo tohinoa ako folofolá ‘i lalo ‘i he ngaahi ngāue ke fai he ‘aho ní.

   Kuó u ako ‘a e ʻAlamā 38 peá u fakakakato ‘a e lēsoni ko ‘ení ‘i he (‘ahó).

   Ko e ngaahi fehuʻi, fakakaukau, mo e ngaahi mahino makehe ‘oku ou fie vahevahe mo ʻeku faiakó: