Kalilaia
I aso anamua ma ona po nei, o le itumalo lea e sili ona mamao i matu o Isaraelu i sisifo o le Vaitafe o Ioritana ma le Sami o Kalilaia. O Kalilaia e tusa o le onosefulu maila (ivasefulu-fitu kilomita) lona umi ae tolusefulu maila (fasefulu-valu kilomita) lona lautele. I ona po anamua, sa i i lea itumalo le laueleele sili ona lelei ma aai sili ona pisi o Isaraelu. Sa ui atu i Kalilaia alatanu sili ona taua e tau atu i Tamaseko, Aikupito, Isaraelu i sasaʼe. O lona tau aupito lelei ma le lafulemu o le eleele sa fua mai ai faatoaga tetele o olive, saito, karite, ma vine. O faleia i tafatafa o le Sami o Kalilaia sa maua ai le tele o ia e faʼatau atu i isi nuʼu ma sa avea o se pogai sili o le tamaoaiga. Sa faaalu e le Faaola le tele o lona taimi i Kalilaia.
O le Sami o Kalilaia
O le Sami o Kalilaia o loo i le itu i matu o Isaraelu. O loo taʼua foi o le Sami o Kenesareta i le Feagaiga Tuai ma le Vai o Kenesareta po o Tiperia i le Feagaiga Fou. Sa aoao iinā e Iesu le tele o lauga (Mata. 13:2). O lea sami e foliga mai e pei o se pea, 12.5 maila (20 kilomita) lona umi ma le 7.5 maila (12 kilomita) lona lautele i le mea e sili ona lautele ai. O loo taoto lenei sami i le 680 futu (207 mita) e malolalo ai i lo le tulaga o le vasa, lea e mafua ai ona vevela tele le ea o loo siomia ai. O le ea malulu e sau ifo mai luga o mauga ma fetaiai ai ma le ea vevela i luga o le vai lea e masani ona tupu mai ai afā faafuasei (Luka 8:22–24).