Ioane, le Atalii o Sepetaio
O se tasi o Aposetolo e Toasefululua i le Feagaiga Fou, o se atalii o Sepetaio, ma o se uso o Iakopo. I lona olaga i le amataga sa avea o se tagata faifaiva (Mare. 1:17–20). Ai lava o ia lea o le soo e leai se igoa o Ioane le Papatiso o loo taua mai i le Ioane 1:40. Mulimuli ane sa maua e ia se valaauga e avea ma se soo o Iesu Keriso (Mata. 4:21–22; Luka 5:1–11). Na ia tusia le Evagelia a Ioane, e tolu tusi, ma le tusi o Faaaliga. O ia o se tasi o le toatolu na faatasi ai ma le Alii i le toe faatūina mai o le afafine o Iairo (Mare. 5:35–42), i le Mauga o Liua (Mata. 17:1–9), ma Ketesemane (Mata. 26:36–46). I ana lava tusitusiga na ia taʼua ai o ia lava o le soo na pele ia Iesu (Ioane 13:23; 21:20) ma sa taʼua foi o le “isi soo” (Ioane 20:2–8). Sa taʼua foi o ia ma lona uso e Iesu o Poaneki, “o atalii o le faititili” (Mare. 3:17). O loo taʼua soo o ia i tala o le faasatauroga ma le toetu mai (Luka 22:8; Ioane 18:15; 19:26–27; 20:2–8; 21:1–2). O Ioane lea na faaaunuuina mulimuli ane i Patamo, o inā na ia tusia ai le tusi o Faaaliga (Faaa. 1:9).
O loo taʼua soo Ioane i faaaliga o aso e gata ai (1 Ni. 14:18–27; 3 Ni. 28:6; Eteru 4:16; MF&F 7; 27:12; 61:14; 77; 88:141). O nei mau uma lava ua faamaonia ai le tala a Ioane i le Tusi Paia ma ua tuuina mai ai se vaaiga loloto i le maoae ma le tāua o le galuega na tuuina atu e le Alii ia te ia e faia i luga o le lalolagi i taimi o le Feagaiga Fou ma aso e gata ai. O tusitusiga paia o aso e gata ai ua faamanino mai ai sa lei oti Ioane ae sa faatagaina o ia e tūmau pea i luga o le lalolagi e galue ai pea o se auauna seia oo i le taimi o le afio faalua mai o le Alii (Ioane 21:20–23; 3 Ni. 28:6–7; MF&F 7).
O tusi a Ioane
E ui lava o lē na tusia nei tusi e tolu e le o faailoa mai lona lava igoa, a o le gagana o loo tusia ai ia tusi ua faaalia malosi ai lava le gagana a Ioane le Aposetolo, o lea ua manatu tele ai lava tagata o ia lea na tusia tusi uma e tolu.
I le 1 Ioane 1 ua fautuaina ai le Au Paia ina ia maua se mafutaga ma le Atua. O le mataupu 2 ua faamamafa mai ai le iloa e le Au Paia o le Atua e ala i le usiusitai ma faatonuina i latou e aua nei alolofa i le lalolagi. O le mataupu 3, ua valaau atu ai i tagata uma ia avea ma fanau a le Atua ma ia fealofani. O le mataupu 4 ua faamalamalama atu ai o le Atua o le alofa ma e mau ia te i latou o e e alolofa ia te ia. O le mataupu 5 ua faamalamalama atu ai o le Au Paia ua fanauina e le Atua e ala i le talitonu ia Keriso.
O le 2 Ioane e tai tutusa lava i le 1 Ioane. O lea tusi ua fiafia ai Ioane ona o le faatuatua o le fanau a le “tamaitai ua filifilia.”
O le 3 Ioane o loo faamālō atu ai i se tasi e igoa ia Kaio ona o lona faamaoni ma lona fesoasoani i e e alolofa i le upumoni.
O le Evagelia a Ioane
I lenei tusi o le Feagaiga Fou, o loo molimau atu ai Ioane le Aposetolo e faapea, (1) O Iesu o le Keriso po o le Mesia, ma (2) o Iesu o le Alo o le Atua (Ioane 20:31). O vaaiga mai le soifua o Keriso na ia faamatalaina ua matuā filifilia lelei ma faatulagaina i lenei autū ua faamoemoe i ai. E amataina le tusi i se faamatalaga e uiga i le tulaga o Keriso i le muai olaga: sa faatasi o ia ma le Atua, o ia o le Atua, ma o ia foi o le tufuga o mea uma. Na fanau o ia i la le tino o le Atalii e Toatasi na Fanaua e le Tamā. Na tusia e Ioane le faasologa o le galuega a Iesu, sa faamamafa ai le silisili o lona paia ma lona toetu mai nai e ua oti. Ua ia faamaonia manino mai o Iesu o le Alo o le Atua, ua faamaonia foi e ala i vavega, e ala i molimau, e ala i perofeta, ma ala i le siufofoga o Keriso lava ia. E aoao mai Ioane e ala i le faatusatusaina o le malamalama ma le pogisā, o le upu moni ma le sesē, o le lelei ma le leaga, o le Atua ma le tiapolo. Atonu e leai lava se isi tusi ua tautino manino mai ai le paia o Iesu ma le lē faamaoni o taitai o tagata Iutaia.
Na tusia e Ioane e uiga i le galuega a Iesu i Iutaia, aemaise lava o le vaiaso mulimuli o lona olaga i le lalolagi, lea o loo tusia faapitoa ai lava e Mataio, Mareko, ma Luka e uiga i lana misiona i Kalilaia. O le tele lava o mea mai lenei Evagelia, ua faamanino mai e ala i faaaliga i aso e gata ai (MF&F 7 ma le MF&F 88:138–141).
Mo le otootoga o mataupu, tagai i le “Evagelia (Tusi).”