Potutusi
Folasaga i le Faaaliga


Folasaga i le Faaaliga

Aisea e Suesue ai Lenei Tusi?

I le avea ai “o le faaaliga a Iesu Keriso” (Faaaliga 1:1), o lenei tusi ua taua i isi taimi o le Apokalipe, o le uiga i le faa-Eleni o se faaaliga, faaalia mai, po o le faailoa mai o se mea o loo natia (tagai i le Bible Dictionarya, “Revelation of John”). O lenei tusi o le faailoaina mai o le Alii o Iesu Keriso ma o se faaaliga e uiga i Lana pule, mana, ma le matafaioi maoae i le ata o le faaolataga a le Tama. Ua faailoa mai foi e le tusi le tele o faamatalaga taua e uiga i mea e tutupu e tau atu i le Afio Mai Faalua ma le Meleniuma.

O le suesueina o le tusi o Faaaliga e mafai ona fesoasoani e te maua ai se malamalamaaga loloto atu i le Alo toetu ma le faamamaluina o le Atua, ma Ana fegalegaleaina ma fanau a le Atua i augatupulaga uma o le talafaasolopito o le lalolagi, e faapitoa lava i aso e gata ai. O loo tuuina mai i lenei tusi se savali o le faamoemoe i e amiotonu ma e mafai ona faamalosiau ia te oe ia tumau le faamaoni i lau molimau i le Faaola i le totonugalemu o sauaga ma tofotofoga.

O Ai na Tusia Lenei Tusi?

O le Aposetolo o Ioane, le soo pele o Iesu Keriso, o le tusitala lea o lenei tusi. Ua faamautu mai e le Tusi a Mamona e faapea, na muai faauuina Ioane e tusi mea ua tusia i le tusi o Faaaliga (tagai 1 Nifae 14:18–27; Eteru 4:16).

O Anafea ma o Fea na Tusia ai?

O le tusi a Faaaliga sa tusia i se vaitaimi a o feagai le au Kerisiano ma aoaoga sese, le manatu popole, ma sauaga tetele (tagai Faaaliga 1:9; 2:4, 10, 14–15; 3:16; 6:9). O lenei faasalaga atonu na oo mai i lima o taitai Roma i le luasefulu tausaga mulimuli o le seneturi muamua T.A. sa tusia e Ioane mai i le motu o Patamo i le Sami o Aegean, pe a ma le 60 maila (100 kilomita) i sautesisifo o Efeso (tagai Faaaliga 1:9).

O Ai Na Faatatau i ai le Tusiaina ma Pe Aisea.?

Na tusia e le Aposetolo o Ioane se savali o le faamoemoe ma le faamalosiau i le Au Paia i ona aso (tagai Faaaliga 1:4, 11) ma i latou i aso e gata ai. O mataupu muamua e tolu o le Faaaliga sa faatatau patino lava i paranesi e fitu o le Ekalesia i Asia Laititi (tagai Faaaliga 1:4, 11; 2–3). Ona o le ogaoga o sauaga, sa manaomia tele ai e le Au Paia le feau faamalosiau o loo maua i le Faaaliga. Ma le isi, na molimau mai le perofeta o le Tusi a Mamona o Nifae e faapea, “Ua faauuina e le Alii le Atua le Aposetolo” o Ioane e tusi e uiga i le iuga o le lalolagi(1 Nifae 14:25) ma o ana upu o le a oo mai i Nuuese ma tagata o le aiga o Isaraelu i aso e gata ai (tagai 1 Nifae 13:20–24, 38; 14:19–27).

O A Nisi o Vaaiga Iloga o Lenei Tusi?

Na aoao mai le Perofeta o Iosefa Samita: “O le tusi o Faaaliga o se tasi o tusi aupito sili ona manino na faatonuina e le Atua ina ia tusia” (i le History of the Church, 5:342). E ui ina oa i faailoga ma faatusa lea e le o taimi uma e faigofie ai i le au faitau i aso nei ona malamalama i ai, ae o autu o lenei tusi e faigofie ma musuia.

Na faamatala mai e le Aposetolo o Ioane ia tulaga o le Ekalesia i ona aso (tagai Faaaliga 2–3) ma tusia ai e uiga i mea e tutupu ua tuanai ma le lumanai (tagai Faaaliga 4–22). O le tusi o Faaaliga o loo i ai se tasi o fuaitau laiti i totonu o tusitusiga paia o loo faamatala ai le Taua i le Lagi i le muai ola (tagai Faaaliga 12:7–11) ma tuuina mai ai se vaaiga aoao musuia o le talafaasolopito o le lalolagi, e taulai patino lava i aso e gata ai ma le Meleniuma. O ona autu tetele e aofia ai le matafaioi a Iesu Keriso i le faataunuuina o le fuafuaga a le Atua, o le aao o le Atua i le talafaasolopito o le lalolagi, o le Afio Mai Faalua o Iesu Keriso, ma le faaumatiaina o le amioleaga, ma le folafolaga e faapea, o le a iu lava ina avea le lalolagi ma selesitila. O loo faamalamalama mai foi i lenei tusi o le a i ai se “manumalo le tumau o le lelei i le leaga … [ma] le malo o le Atua i le malo o le tagata ma Satani” (Bible Dictionary, “Revelation of John”).

Otootoga

Faaaliga 1–3. Ua vaai Ioane i se faaaliga vaaia e uiga ia Iesu Keriso. Ua ia tusia ni savali taitasi i ekalesia e fitu i Asia; o nei savali e aofia ai viiviiga, apoapoaiga, ma folafolaga i le Au Paia faamaoni i paranesi taitasi.

Faaaliga 4–11. Ua vaai Ioane i se faaaliga vaaia o le faanofotupuina o le Atua i le malo selesitila, o le Tamai Mamoe a le Atua, ma se tusi ua faamaufaailogaina i faamaufaailoga e fitu. Ua ia vaai i se faaaliga vaaia e fesootai ma le tatalaina o faamaufaailoga e fitu. O i latou o loo i ai le faamaufaailoga a le Atua i o latou muaulu o le a maua le puipuiga a le Atua i aso mulimuli. Ua vaai Ioane i taua, mala, ma le tele o isi mea e tutupu i aso e gata ai, o le a muamua mai i le Afio Mai Faalua o le Alii.

Faaaliga 12–16. Ua vaai Ioane i se faaaliga vaaia o le Taua i le Lagi i le muai olaga ma lona faaauauga i le lalolagi. Ua ia aoao mai e saili au a le leaga e faaumatia le malo o le Atua i le lalolagi. I aso mulimuli o le a toefuataiina mai ai le talalelei i lona atoatoaga e ala mai i galuega a agelu. O le a faia sauniuniga mo le taua o Amaketo.

Faaaliga 17–22. O le a salalau atu Papelonia faaleagaga i le lalolagi atoa. A maea ona faapotopotoina le Au Paia amiotonu, o le a pau Papelonia ma tagitui ai i latou e lagolagoina o ia. O le a valaaulia le au amiotonu i le tausamaaga o le faaipoipoga a le Tamai Mamoe a le Atua. O le a saisaia Satani, o le a amata le Meleniuma, ma o le a nofotupu lava Keriso i le lalolagi. O le a faamasinoina e ua oti. O le a maua e le lalolagi lona mamalu faaselesitila.

Lolomi