Potutusi
Folasaga i le Ioane


Folasaga i le Ioane

Aisea e Su′esu′e ai Lenei Tusi?

I se taimi o le faateleina o sauaga e faasaga i Kerisiano, ua tuputupu ae le liliuese, ma fefinauaiga e uiga i le natura o Iesu Keriso, sa tusia ai e le Aposetolo o Ioane lana molimau i le Faaola. O le suesueina o le Evagelia a Ioane, e mafai ona fesoasoani e te iloa ai le Tama Faalelagi e ala i le galuega a Lona Alo, o Iesu Keriso. O le tala a Ioane ua aoao mai ai o i latou o e ola e tusa ai ma aoaoga a Iesu Keriso e mafai ona maua ai faamanuiaga silisili, e aofia ai le ola e faavavau.

O Ai na Tusia Lenei Tusi?

O le Aposetolo o Ioane na tusia le tusi lenei. I le tusi atoa o loo ia faasino ai ia te ia lava o le “soo ua alofaina e Iesu“ (tagai Ioane 13:23; 19:26; 20:2; 21:7, 20).

O Ioane ma lona uso o Iakopo o ni faifaiva (tagai Mataio 4:21 A o lei avea o se soo ma Aposetolo a Iesu Keriso, o le mea moni o Ioane o se soo o Ioane le Papatiso (tagai Ioane 1:35–40; Taiala i Tusitusiga Paia, “Ioane, le Atalii o Sepetaio,” scriptures.lds.org).

O Anafea ma o Fea na Tusia ai?

Tatou te le o iloa lelei pe o anafea na tusia ai e Ioane lenei tusi. O aso fautuaina mo lona tusia e mai le T.A. 60 ma le T.A 100. O uluai tusitala Kerisiano o le seneturi lona lua T.A. na fai mai na tusia e Ioane lenei tusi i Efeso i Asia (o Take i le taimi nei).

O Ai Na Tusi I Ai ma Pe Aisea Foi?

E ui o tusiga a Ioane e mo tagata uma, ae o lana savali foi e i ai se aufaitau e sili ona patino. Na tusia e Elder Bruce R. McConkie o le Korama a Aposetolo e Toasefululua: “O le evagelia a Ioane o le tala mo le au paia; o le autu lava o le talalelei mo le Ekalesia“ (Faamatalaga o Aoaoga Faavae o le Feagaiga Fou, 3 vols. [1965–73], 1:65). Na ta’ua e Ioane o lona faamoemoega mo le tusiaina o lenei tusi, o le tauanauina lea o isi ia “talitonu o Iesu o le Keriso, o le Alo o le Atua; ma o le talitonu e mafai ai ona e maua le ola e ala i lona suafa“ (Ioane 20:31). “O vaaiga mai le soifuaga o Iesu o loo faamatala e [Ioane] ua filifilia ma le faaeteete ma ua faatulagaina faatasi ma le vaai atu i lenei faamoemoega“ (Bible Dictionary, “Ioane, o le Talalelei a”).

O A Nisi o Vaaiga Iloga o Lenei Tusi?

Pe tusa o le 92 pasene o le anomea o le Evagelia a Ioane e le o maua i tala a isi Evagelia. Atonu ona o le aufaitau faamoemoeina a Ioane—tagata o le Ekalesia ua i ai se malamalama ia Iesu Keriso—e tonu lava le ese mai aufaitau faamoemoeina a Mataio, Mareko, ma Luka. Mai vavega e fitu na lipotia mai e Ioane, e lima e le o tusia i se isi lava Evagelia. E ui ina tuuina mai e Mataio, Mareko, ma Luka le mau faamatalaga e uiga i le galuega a Iesu i Kalilaia, ae sa tusia e Ioane le anoano o mea na tutupu i Iutaia. O le Evagelia a Ioane e tamaoaiga i aoaoga faavae, o nisi o ona autu taua o le paia o Iesu o le Alo o le Atua, o le Togiola a Keriso, ola e faavavau, o le Agaga Paia, o le manaomia ona toe fanauina, o le taua o le alolofa atu i isi, ma le taua o le talitonu i le Faaola.

Sa faamamafa mai e Ioane le paia o Iesu o le Alo o le Atua. Na tusia e Ioane le silia ma le 100 o mau a Iesu i Lona Tama, ma le silia ma le 20 o mau i le Ioane 14 lava ia. O se tasi o saofaga tele i lona faaaofia ai o aoaoga a le Faaola i Ona soo i nai itula a o loma Lona puefaapagotaina, e aofia ai le Tatalo Faatoga maoae, na ofoina atu i le po na Ia mafatia ai i Ketesemane. O le vaega lenei o le tala a Ioane Ioane 13–17 e tusa ma le 18 pasene o itulau o le Ioane, ua aumaia ai mo i tatou se malamalama sili atu o le mataupu a le Faaola ma le mea ua faamoemoeina e Ia mai Ona soo.

1. Otootoga

Ioane 1. Ua molimau atu Ioane i le paia o Iesu Keriso i le muai olaga ma le misiona e aumaia le faaolataga i tagata uma. Ua tusia e Ioane le papatisoga o Iesu ma le valaauga o nisi o Ona soo

Ioane 2–4. Ua faaliliu e Iesu Keriso le vai i le uaina. Ua Ia aoao atu Nikotemo e uiga i le toefanauina faaleagaga ma molimau atu i le fafine i le vaieli o Ia o le Keriso. Ua Ia faamalolo i le atalii o se alii taua.

Ioane 5–7. Ua faamalolo e le Faaola se tagata pipili i le taelega o Petesa ma folafola atu ai Lona mana paia ma le pule. Ua Ia fafagaina le silia ma le 5,000 o tagata e sauniuni ai mo lana lauga i le Areto o le Ola, folafola atu o Ia o le Mesia, ma tautino atu i le Talisuaga o Fale Apitaga e na o i latou lava e talia o Ia e mafai ona maua le ola e faavavau.

Ioane 8–10. E ala i le aafiaga o le fafine na molia atu i le mulilua, ua aoao atu ai e Iesu le mutimuti alofa ma le salamo. Ua Ia tautino atu o Ia lava o le Ieova, le O Au e sili lava. Ua Ia faamalolo i se tagata na fanau mai o tauaso ma ua faamatala atu Ia lava o le Leoleo Mamoe Lelei, o le e alofa ma ofo atu Lona soifua mo Ana mamoe.

Ioane 11–13. Ua faatuina e Iesu Keriso ia Lasalo mai le oti, e faapupula atu ai Lona mana e pulea ai le oti. Ua ulu atu faatupu o Ia i Ierusalema. I le taimi o le Tausamaaga Mulimuli, ua mulumulu ai e Iesu vae o Ona soo ma aoao i latou ia fealofani.

Ioane 14–16. Ua aoao e Iesu Ona soo i le sootaga o le alofa ma le usiusitai. Ua Ia folafola atu e auina mai le Fesoasoani (o le Agaga Paia) ma auauna patino atu i Ona soo. Ua Ia tautino atu o Ia o le Vine Moni ma ua Ia faatoilaloina le lalolagi.

Ioane 17–19. Ua ofo atu e Iesu le Tatalo Faatoga mo Ona soo ma i latou o le a talitonu i la latou talaiga. Ua faalataina o Ia, puefaapagotaina, ma faasalaina. Ina ua uma ona mafatia i luga o le satauro, sa maliu o Ia ma sa lagomauina.

Ioane 20–21. Ua faaali atu le Iesu Keriso toetu ia Maria le Makatala i le Togalaau o le Tuugamau ona faaali atu ai lea i nisi o Ona soo i Ierusalema. Ua faaali atu o Ia i le toafitu o le au soo i le Sami o Kalilaia ma ua poloaiina Peteru e taitai le au soo i le galuega auauna atu i isi.

Lolomi