Seminare
Lesona mo Suesuega i le Fale: Mataupu Faavae ma Feagaiga 76:81–119; 77–83 (Iunite 17)


Lesona mo Suesuega i le Fale

Mataupu Faavae ma Feagaiga 76:81–119; 77–83 (Iunite 17)

Anomea o Sauniuniga mo le Faiaoga mo Suesuega i le Fale

Aotelega o Lesona mo Suesuega i le Fale i Aso Taitasi

O le aotelega lenei o mea na tutupu, aoaoga faavae, ma mataupu faavae na aoaoina e tagata aoga a’o latou suesueina le Mataupu Faavae ma Feagaiga 76:81–119; 77–83 (iunite 17) e le o faamoemoe e aoao atu o se vaega o lau lesona. O le lesona e te aoaoina atu e taulai atu i na o ni nai vaega o nei aoaoga faavae ma mataupu faavae. Mulimuli i uunaiga a le Agaga Paia a o e mafaufau i manaoga o au tamaiti aoga.

Aso 1 (Mataupu Faavae ma Feagaiga 76:81–11977)

A o faaiuina e tagata aoga a latou suesuega o le faaaliga e uiga i le mamalu, sa latou aoaoina ai, o i latou o e o le a mautofi i le malo telesitila e ao ona puapuagatia i seoli ona faatoa faaolaina ai lea o i latou e le Faaola. Na latou aoaoina foi o le malo o le mamalu tatou te mautofi ai o le a fuafua lea i a tatou galuega i lenei olaga ma manaoga o o tatou loto.

Aso 2 (Mataupu Faavae ma Feagaiga 78–80)

A o suesueina le poloaiga a le Alii e faatu le Faalapotopotoga Tuufaatasi, na aoaoina ai e tagata aoga, o le faia o mea ua poloaiina e le Alii, e saunia ai i tatou mo se nofoaga i le malo selesitila. Na latou aoaoina foi e faapea, afai tatou te maua mea uma ma le loto faafetai, o le a faateleina e le Alii o tatou faamanuiaga.

Aso 3 (Mataupu Faavae ma Feagaiga 81)

A o aoao tagata aoga e uiga i faatonuga a le Alii i fesoasoani i le Au Peresitene Sili, na latou iloa ai, o le Au Peresitene o le Perisitua Maualuga e umia ki o le malo o le Atua i le lalolagi. E le gata i lea, sa latou iloa ai o fesoasoani i se au peresitene e tatau ona lagolago ma faamalosia le peresitene. Na aoaoina foi e tagata aoga afai tatou te faamaoni i o tatou valaauga, e mafai ona tatou faia ni mea lelei se tele mo isi.

Aso 4 (Mataupu Faavae ma Feagaiga 82-83)

Mai faatonuga a le Alii i taitai o le Ekalesia anamua, na aoaoina ai e tagata aoga e faapea, “Aua o ia o lē ua tuu atu i ai mea e tele, e tele mea ua manaomia mai ai” (MF&F 82:3). Sa suesueina e tagata aoga le lapataiga a le Alii e faapea, afai tatou te toe agasala ae ua uma ona tatou salamo, o le a toe foi mai a tatou agasala sa i ai muamua. Na latou aoaoina foi, afai o le a tatou usitai i le Alii, o le a Ia tausia Ana folafolaga e faamanuia i tatou.

Folasaga

O lenei lesona e mafai ona fesoasoani i tagata aoga e faailoa mai mataupu faavae mai le faataitaiga na faia e le Perofeta o Iosefa Samita, ina ua ia fesili atu i le Alii e uiga i le tusi o Faaaliga.

Fautuaga mo le Aoaoina Atu

Manatua: Sa aoao tagata aoga e uiga i ni mau tauloto se lua i le vaiaso lenei. Sa latou faaaogaina le Mataupu Faavae ma Feagaiga 78:19 e tusi ai se lauga e lua-minute. Atonu e te manao e valaaulia ni nai tagata aoga e fai atu a latou lauga i le vasega. Sa latou galulue foi e tauloto le Mataupu Faavae ma Feagaiga 82:10. Mafaufau e valaaulia le vasega e tauloto faatasi le fuaiupu lenei.

Mataupu Faavae ma Feagaiga 77

Ua tali e le Alii fesili a Iosefa Samita e uiga i le tusi o Faaaliga

Fai atu i tagata aoga e mafaufau filemu i mea na latou aoaoina lata mai nei i a latou suesuega patino o tusitusiga paia. Valaaulia nisi o i latou e faasoa mai se malamalamaaga loloto na latou mauaina. Ona fai atu lea i nisi e faasoa mai ni a latou fesili sa i ai i le taimi o a latou suesuega faaletagata lava ia. Atonu e aofia ai ni fesili e faatatau i le uiga o se upu po o se fuaitau, talaaga faasolopito o mea na latou faitauina, po o le taua o se fuaiupu patino. (O le faamoemoega o lenei gaoioiga e le o le taliina o fesili a tagata aoga e uiga i tusitusiga paia, ae ia faamamafa i ai le taua o le faia o fesili a o tatou suesue.) A uma ona faasoa mai ni nai tagata aoga, fai atu le fesili lenei:

  • O le a se mea na fesoasoani e te malamalama lelei ai i mau ma maua ai tali i au fesili sa i ai?

Ina ia fesoasoani i tagata aoga ia malamalama i le talaaga o le Mataupu Faavae ma Feagaiga 77, valaaulia i latou e faitau le folasaga o le vaega, ma vaavaai mo le mea na faia e le Perofeta o Iosefa Samita i le taimi na ia mauaina ai le faaaliga lenei. A uma ona lipoti mai e tagata aoga mea na latou mauaina, atonu e te manao e faailoa atu o le fuaitau “e faatatau i le faaliliuga o Tusitusiga Paia” e faasino i le poloaiga a le Alii ia faia e Iosefa Samita ni faasa’oga musuia i le lomiga a King James o le Tusi Paia. O nei faasa’oga ua ta’ua nei o le Faaliliuga a Iosefa Samita. Faamatala atu e faapea, a o galue Iosefa Samita i le tusi o Faaaliga, sa faapea ona ia fesili ai i le Alii e uiga i le uiga o nisi o fuaiupu. O fesili sa ia fesiligia ma tali na faaalia mai e le Alii o loo faamaumauina i le Mataupu Faavae ma Feagaiga 77. Uuna’i tagata aoga e vaavaai mo ni malamalamaaga loloto a o latou suesue i le Mataupu Faavae ma Feagaiga 77 e mafai ona fesoasoani e faateleina ai lo tatou malamalama i tusitusiga paia.

Valaaulia tagata aoga e matau po o le a le eseesega o le faatulagaga o le Mataupu Faavae ma Feagaiga 77 mai isi vaega o le Mataupu Faavae ma Feagaiga. E tatau ona latou matauina ia mataitusi F ma le T i autafa o fuaiupu po o parakalafa taitasi i le vaega atoa. Faamalamalama atu o F taitasi e muamua atu i se fesili mai ia Iosefa Samita, ae o T taitasi e muamua mai i le tali a le Alii.

Fesili atu po o ai ua faitauina se vaega po o le tusi atoa o Faaaliga.

  • O le a se mea e luitauina i le faitauina o le tusi o Faaaliga? (Afai e le ta‘ua maia e tagata aoga, atonu e te manao e faamatala atu, o le tusi o Faaaliga e mafai ona faigata ona malamalama i ai ona o le faafaatusa o loo i ai.)

Ina ia tuuina atu se faataitaiga o se vaaiga faafaatusa i le tusi o Faaaliga, valaaulia ni nai tagata aoga e auauai i le faitauina leotele mai o le Faaaliga 4:2-8. Fai atu i le vasega e mulimuli i le faitauga, ma vaavaai mo faailoga o loo i ai i nei fuaiupu. Valaaulia le vasega e ta‘u mai nei faatusa, ma fai atu i se tagata aoga e tusi i luga o le laupapa. (O tali e mafai ona aofia ai se nuanua e faataamilo i se nofoalii, o nofoa e luasefulu fa, o pale auro, o lamepa afi e fitu, o se sami tioata, ma manu e fa.)

Valaaulia se tagata aoga e faitau leotele le fesili a Iosefa Samita i le Mataupu Faavae ma Feagaiga 77:1. Fai atu i se tagata aoga e li‘o i luga o le laupapa le faatusa sa fesili atu Iosefa i le Alii e fesoasoani mai ia malamalama i ai (o le sami tioata). Ona fai atu lea i se isi tagata aoga e faitau le faamalamalamaga a le Alii i le Mataupu Faavae ma Feagaiga 77:1.

  • E faapefea ona fesoasoani lenei tali ia tatou malamalama lelei ai i le Faaaliga 4:6?

Vaevae tagata aoga i ni paga. Fai atu i paga taitasi e faitau faatasi le Mataupu Faavae ma Feagaiga 77:2–5, ma vaavaai mo fesili faaopoopo na fesiligia e Iosefa Samita e uiga i faatusa o loo i le Faaaliga e 4 ma tali na tuuina mai e le Alii i na fesili. A ua lava loa le taimi [na tuu atu i paga], valaaulia ni nai tagata aoga e faasoa mai, pe ua faapefea ona fesoasoani tali a le Alii i fesili a Iosefa Samita, latou te malamalama ai i nisi o vaaiga faafaatusa o loo i le Faaaliga 4:2-8.

Valaaulia tagata aoga e mafaufau loloto po o a ni auala o le a latou faaaogaina ai mea ua latou aoaoina mai le Mataupu Faavae ma Feagaiga 77 e aotele ai mea na faamatalaina e Ioane i le Faaaliga 4:2-8. Valaaulia ni nai tagata aoga e faasoa mai a latou aotelega. Ona fai atu lea o le fesili lenei:

  • O le a se mea e mafai ona tatou aoao mai i le Mataupu Faavae ma Feagaiga 77 e uiga i le matafaioi a se perofeta e fesoasoani ia tatou malamalama i le uiga o tusitusiga paia? (E ui e ono faaaoga e tagata aoga nisi faaupuga, ae e tatau ona latou faailoa mai le aoaoga faavae lenei: E faaali mai e le Alii faauigaga sa‘o o tusitusiga paia e ala i Ana perofeta. Atonu e te manao e fautua atu i tagata aoga e tusi lenei aoaoga faavae i a latou tusitusiga paia e lata i le amataga o le Mataupu Faavae ma Feagaiga 77.)

  • Aisea e te manatu e taua ai le aoao i mea ua aoaoina mai e perofeta, e uiga i mea tatou te suesue i ai i tusitusiga paia?

  • O fea e mafai ona tatou maua ai aoaoga a perofeta e faatatau i le uiga o mea tatou te faitauina i tusitusiga paia?

A o tali mai tagata aoga i lenei fesili, faailoa atu o le Mataupu Faavae ma Feagaiga 77 ua faaalia ai e faapea, o saunoaga a perofeta ua faamaumauina i tusitusiga paia e mafai ona fesoasoani e faamalamalama ai isi tusitusiga paia. O le tele o taimi, o se fuaitau se tasi o mau o le a faamatala pe faamalamalama ai mea na faaali mai i se isi fuaitau. Faamatala atu, o vaefaamatalaga o loo i ai i tusitusiga paia e masani ona tuuina mai ai ni mau faasino i nei fuaitau aoga.

Ina ia faamalamalama lenei vaega, valaaulia tagata aoga e faitau filemu le Faaaliga 5:1, ma vaavaai mo le mea na vaaia e Ioane o uu i le lima o le tagata sa nofo i le nofoalii. Fai atu i tagata aoga e lipoti mai mea na latou mauaina. Afai o loo faaaoga e tagata aoga le lomiga a le Au Paia o Aso e Gata ai o le Lomiga a King James o le Tusi Paia, valaaulia i latou e su’e i mau o loo ta’ua mai i le vaefaamatalaga e i le Faaaliga 5:1 (MF&F 77:6). (Afai e le o faaaogaina e tagata aoga le lomiga a le AAG o le Tusi Paia King James, valaaulia i latou e sue sa’o i le Mataupu Faavae ma Feagaiga 77:6 pe a uma ona faamatala mai mea na latou maua i le Faaaliga 5:1.)

Valaaulia se tagata aoga e faitau leotele le Mataupu Faavae ma Feagaiga 77:6–7. Fai atu i le vasega e mulimuli i le faitauga, ma vaavaai mo fesili a Iosefa Samita e uiga i le Faaaliga 5:1 faapea foi ma tali a le Alii. Atonu e aoga le faamatala atu e faapea, o le 7,000 tausaga e faatatau i le taimi talu mai le pa‘ū o Atamu ma Eva. E le o faatatau i le matua tonu o le lalolagi e aofia ai vaitaimi o le foafoaga.

Fai atu i tagata aoga e faaaoga a latou lava upu e aotele ai fesili ma tali. A uma ona fai le gaoioiga lenei, ia faailoa atu le auala e mafai ona fesoasoani ai le faaaogaina o vaefaamatalaga a’o tatou suesue i tusitusiga paia, ia tatou iloa ai saunoaga a perofeta e uiga i mau o loo tatou faitauina.

Faamanino atu e faapea, e ui lava na o perofeta ua i ai le pule e faamatala ai tusitusiga paia mo le lalolagi, ae o i tatou taitoatasi e tatau ona sailiili mo le malamalamaaga ma faatatauga patino a o tatou suesue taitoatasi i tusitusiga paia.

  • E mafai faapefea ona tatou faatatauina mea na faia e Iosefa Samita, ao ia suesue ma mafaufau loloto i le tusi o Faaaliga, i a tatou suesuega patino o tusitusiga paia? (E mafai ona faailoa mai e tagata aoga se mataupu faavae e pei o lenei: Afai tatou te fesili atu i le Alii, e mafai ona fesoasoani mai o Ia ia tatou malamalama i tusitusiga paia.)

  • Aisea e taua ai le saili mo uiga sa‘o o mau ona saili lea mo faatatauga faaletagata lava ia?

Fai atu i tagata aoga e mafaufau loloto i se taimi na latou fesili atu ai i le Alii, e fesoasoani ia i latou ia malamalama i tusitusiga paia, ma le auala e faaaoga ai aoaoga i tusitusiga paia i o latou lava tulaga. Valaaulia ni nai tagata aoga e faasoa mai ni o latou aafiaga.

Faamatala atu o le vaega o loo totoe o le Mataupu Faavae ma Feagaiga 77 o loo i ai nisi o fesili na fesiligia e Iosefa Samita e uiga i le tusi o Faaaliga ma tali a le Alii i nei fesili. Aotele le Mataupu Faavae ma Feagaiga 77:8–15 e ala i le fai atu i tagata aoga, o lenei faaaliga na mafai ai e Iosefa Samita ona iloa nisi o mea o le a tutupu a’o lei oo i le Afio Mai Faalua o le Faaola.

Ta’u atu i tagata aoga, pe a latou suesue i le tusi o Faaaliga i le lumanai, o tali a le Alii i le Mataupu Faavae ma Feagaiga 77 e mafai ona fesoasoani ia i latou ia malamalama ai i le uiga o le vaaiga faafaatusa o loo i le tusi.

Faaiu le lesona lenei i le faasoa atu o lau molimau e uiga i aoaoga faavae ma mataupu faavae na talanoaina i lenei lesona, pe e ala i le faasoa atu o se aafiaga na e maua, o se taunuuga o le liliu atu i le Alii mo se fesoasoani ina ia malamalama i tusitusiga paia.

Iunite e Sosoo ai (Mataupu Faavae ma Feagaiga 84–87)

Ina ia saunia tagata aoga mo la latou suesuega i le vaiaso a sau, atonu e te manao e valaaulia i latou e mafaufau i mea nei: Pe na i ai se taimi na e mafaufau ai i mea uma o loo i ai i le Tama Faalelagi? Na e iloa na Ia folafola mai e faasoa mai mea uma o loo ia te Ia ma i tatou? O lau suesuega o le Mataupu Faavae ma Feagaiga 84–87 o le a fesoasoani e te malamalama atili ai i mea e tatau ona e faia, e iloa ai le Atua ma ia maua ai faamanuiaga uma o loo Ia teuina mo oe.

Lolomi