Laipelí
Lēsoni 106: 1 Kolinitō 7–8


Lēsoni 106

1 Kolinitō 7–8

Talateú

Naʻe fakahinohinoʻi ʻe Paula ʻa e kāingalotu ʻosi malí mo e taʻe-mali fakatouʻosi ʻi Kolinitoó fekauʻaki mo e malí mo e ngāue fakafaifekaú. Ke tali ki he fehuʻi fekauʻaki mo e kai ʻo e kakanoʻi manu ʻoku foaki ki he ngaahi ʻotua tamapuá, naʻe akoʻi ʻe Paula e Kāingalotú ke nau fakakaukau ki he uesia ʻa e niʻihi kehé ʻi heʻenau ngaahi angafai fakatāutahá pea ke loto fiemālie ke tukuange ha ngaahi ngāue ʻe niʻihi kapau ʻoku ʻai ʻe he ngaahi ngāue ko iá ha taha kehe ke tūkia fakalaumālie.

Ngaahi Fokotuʻu ki hono Akoʻí

1 Kolinitō 7

Ko e akonaki ʻa Paula ki he kāingalotu ʻosi mali mo teʻeki malí fekauʻaki mo e nofo malí

Hiki ʻa e fakatātā ko ʻení ʻi he palakipoé:

ʻĪmisi
arrow diagram

Ke tokoni ke mahino ki he kau akó kiate kinautolu e ʻuhinga ʻo e 1 Kolinitō 7, fakamanatu kiate kinautolu, naʻe puputuʻu mo faikehekehe e ngaahi fakakaukau ʻa e Kāingalotu ʻi Kolinitoó fekauʻaki mo e nofo malí pea mo e feohi fafale fakaesino pe fakasekisualé

  • Makatuʻunga mei he meʻa naʻá ke ako ʻi he 1 Kolinitō 5–6, ko e hā e ngaahi tui hala fekauʻaki mo e fetuʻutaki fakasekisualé naʻe lahi ʻi Kolinitoó?

Hili e tali ʻa e kau akó, hiki ʻa e ngaahi meʻá ni ʻi he tafaʻaki toʻohema ʻo e fakatātaá ʻi lalo ʻi he “Tui Halá:” ʻOku sai pē e feohi fafale fakaesinó ia mo ha taha pē.

Fakamatalaʻi ange naʻe tohi ʻa e kāingalotu ʻo e Siasí ʻi Kolinitoó ki he ʻAposetolo ko Paulá ʻo kole ha fakahinohino kau ki he tuʻunga moʻui ʻa e ʻEikí ʻi he haohao fakasekisualé.

Fakaafeʻi ha tokotaha ako ke lau leʻolahi e 1 Kolinitō 7:1, pea kole ki he kalasí ke nau kumi ha foʻi fehuʻi naʻe fehuʻi ʻe he Kāingalotu Kolinitoó kia Paula.

  • Ko e hā naʻe fehuʻi ʻe he Kāingalotu Kolinitoó kia Paulá?

Fakamatalaʻi ange ʻoku fakahaaʻi mai ʻe he kupuʻi lea “ʻoku lelei ki he tangatá ke ʻoua naʻa ala ki ha fefine” ʻi he veesi 1 naʻe maʻu ʻe he Kāingalotu Kolinitoó ha ngaahi fehuʻi fekauʻaki mo e taimi ʻoku totonu ai ʻa e feohi fafale fakaesinó. Mahalo naʻe fehuʻi ʻe ha niʻihi pe ʻoku totonu nai ke kau ʻa e kakai ʻosi malí ʻi he feohi fafale fakaesinó. Tohiʻi ʻa e ngaahi meʻá ni ʻi he tafaʻaki toʻomataʻu ʻo e fakatātaá ʻi lalo ʻi he “Tui Halá:” ʻOku ʻikai ke ngofua e kau ʻi he feohi fafale fakaesinó, ʻo aʻu pē ki he nofo malí.

Fakamahinoʻi ange ʻoku fakafofongaʻi ʻe he ongo tui hala ʻoku hiki ʻi he fakatātaá e ngaahi fakakaukau tōtuʻa ʻoku kehe mei he tuʻunga moʻui ʻa e ʻOtuá ki he feohi fafale fakaesinó.

Kole ki ha tokotaha ako ke lau leʻolahi e 1 Kolinitō 7:2–3. Kole ki he kalasí ke muimui ki ai, ʻo kumi e meʻa naʻe akoʻi ʻe Paula ki he kau Kolinitoó fekauʻaki mo e feohi fafale fakaesinó. (Mahalo ʻe fie maʻu ke ke tokoni ke mahino ki he kau akó ʻoku ʻuhinga ʻa e feʻauakí ki he fetuʻutaki fakasekisuale ʻi tuʻa ʻi he nofo malí pea ʻoku ʻuhinga ʻa e ʻa ia ʻoku totonú ki he ʻofa mo e feohi fafale fakaesino ʻoku fakahaaʻi ʻi he vahaʻa ʻo e husepānití mo e uaifí.)

Fakaafeʻi ha tokotaha ako ke ne lau leʻolahi ʻa e lea ko ʻeni ʻoku maʻu ʻi he Ki Hono Fakamālohia ʻo e Toʻu Tupú:

ʻOku fakaʻofoʻofa pea toputapu ʻa e feohi fafale fakaesino ʻa e husepānití mo e uaifí. Ko e tuʻutuʻuni ia ʻa e ʻOtuá ke fakatupu ai ʻa e fānaú pea mo hono fakahaaʻi ʻo e ʻofá ʻi he vahaʻa ʻo e husepānití mo e uaifí. Kuo fekau ʻe he ʻOtuá ke tuku fakatatali ʻa e feohi fafale fakasekisualé ke toki fakahoko pē ia ʻi he nofomalí.” (Ki Hono Fakamālohia ʻo e Toʻu Tupú [tohi, 2011], 35).

  • Ko e hā ʻe lava ke tau ako fekauʻaki mo e feohi fafale fakaesinó, mei he meʻa ne tau toki laú? (Hili e tali ʻa e kau akó, hiki ʻa e moʻoni ko ʻení ʻi he fakatātā ʻi lalo ʻi he “Moʻoní:” Naʻe tuʻutuʻuni ʻe he ʻOtuá ʻa e feohi fafale fakaesino ʻa e husepānití mo e uaifí.)

Fakaafeʻi ha tokotaha ako ke lau leʻolahi ʻa e lea ko ʻeni ʻa Palesiteni Poiti K. Peeka ʻo e Kōlomu ʻo e Kau ʻAposetolo ʻe Toko Hongofulu Mā Uá. Kole ki he kalasí ke fakafanongo ki he ʻuhinga naʻe tuʻutuʻuni ai ʻe he ʻOtuá ʻa e feohi fafale fakaesino ʻi he malí.

ʻĪmisi
President Boyd K. Packer

“Ko e mālohi ʻo e fakatupú ʻoku ʻikai ko ha konga noaʻia pē ia ʻo e palaní; ʻa ia ko e palani ʻo e fiefiá; ko e kī ia ki he fiefiá.

“ʻOku taʻetūkua pea mālohi ʻaupito ʻa e holi e faʻahinga ʻo e tangatá ke nau feohi fakasekisualé. ʻOku fakafalala ʻetau fiefia ʻi he moʻui fakamatelié mo e hakeakiʻí, ki he founga ʻetau tali e ngaahi holi fakaesino taʻetūkua mo mālohi ko ʻení” (“Ko e Palani ʻo e Fiefiá,” Ensign pe Liahona, Mē 2015, 26).

  • Ko e hā e ngaahi taumuʻa ʻo e feohi fafale fakaesino ʻi he vahaʻa ʻo e husepānití mo e uaifí?

  • Ko e hā ʻoku fuʻu mahuʻinga ai ʻa e tomuʻa fakatupú—ʻa e malava ke fakatupu ha moʻui fakamatelié —ʻi he palani ʻa e Tamai Hēvaní?

Fakamatalaʻi fakanounou ʻa e 1 Kolinitō 7:4–24 ʻaki hano fakamatalaʻi ange naʻe akoʻi ʻe Paula ʻoku ʻikai totonu ke taʻofi ʻe he ngaahi malí ʻa e feʻofaʻaki fakaenofomalí meiate kinaua, pea ʻoku fakangofua ke toe mali ʻa e kau uitoú kae pehē ki he kau mēmipa ʻo e Siasí kuo ʻosi veté kapau ʻoku nau loto ki ai, pea ʻoku totonu ke “nofo maʻu mo e ʻOtuá” ʻa e kāingalotu ʻo e Siasí ʻo tatau ai pē honau ngaahi tūkungá. Naʻe ʻikai foki ke poupouʻi ʻe Paula ʻa e vete malí.

Ke tokoni ke mahino ki he kau akó ha foʻi moʻoni ʻe taha mei he tohi ʻa Paula ʻi he 1 Kolinitō 7, vahevahe fakakulupu e kau akó ke tautau toko ua pe tolu, pea ʻoange ki he kulupu takitaha ha tatau ʻo e laʻipepa tufa ko ʻení:

ʻĪmisi
Laʻipepa Tufa

1 Kolinitō 7:12–17

Tohi lēsoni ʻo e Fuakava Foʻoú maʻá e Faiako Seminelí—Lēsoni 106

Naʻe ʻi ai ha kāingalotu ʻo e Siasí ʻi Kolinitō ne ʻikai ko ha Kalisitiane honau malí.

  • Ko e hā ha ngaahi faingataʻa ʻe ala aʻusia ʻe he ngaahi mali ʻoku tui fakalotu kehé?

Lau leʻolahi e akonaki ʻa Paula ki he ngaahi fāmili ko ʻeni ʻoku kau pē e konga ʻo e fāmilí ki he Siasí ʻi he 1 Kolinitō 7:12–17, ʻo kumi e ngaahi moʻoni naʻe akoʻi ʻe Paula te ne lava ʻo tokoniʻi ʻa e ngaahi fāmili taʻe-kakato he kuonga ní.

ʻI he foʻi laine ko ʻení, fakamatalaʻi fakanounou ʻa e meʻa naʻe akoʻi ʻe Paula fekauʻaki mo e lelei ʻoku maʻu ʻe he kāingalotu faivelenga ʻo e Siasí ʻi honau ngaahi fāmilí: .

  • Ko e hā ha ngaahi sīpinga kuó ke mamata ai ʻa ia kuo hoko ha mēmipa ʻo e Siasí ko ha sīpinga lelei ki he mēmipa hono fāmilí ʻoku ʻikai ke nau Siasi pe ʻikai mālohi ʻi he Siasí.

Hili ha taimi feʻunga, kole ki he kau akó ke lipooti e foʻi moʻoni ne nau ʻilo ʻi he 1 Kolinitō 7:12–17. (Mahalo ʻe kehekehe e ngaahi tali ʻa e kau akó, ka ʻoku totonu ke nau ʻomi ha foʻi moʻoni tatau mo ʻení: ʻOku maʻu ʻe he kau ākonga faivelenga ʻa Sīsū Kalaisí ha tākiekina mālohi ʻi honau fāmilí.

Mahalo te ke fie fakaafeʻi ha kau ako ʻe niʻihi ke nau vahevahe ha ngaahi sīpinga ʻo ha kau mēmipa ʻo e Siasí kuo nau hoko ko ha sīpinga lelei ki honau fāmilí ʻa ia ʻoku ʻikai ke nau Siasi pe vaivai ʻi he Siasí.

Fakamatalaʻi fakanounou ʻa e 1 Kolinitō 7:25–40 ʻaki hano fakamatalaʻi ange naʻe fakahā ʻe Paula ʻene fakakaukau kau ki he kau mēmipa ne “fekauʻi atu … ki he ngāue fakafaifekaú” (Liliu ʻa Siosefa Sāmita,1 Kolinitō 7:29 [ʻi he Fakahinohino ki he Folofolá]) mo fakamatala ʻo pehē naʻe fakaʻatā kinautolu ʻe honau tūkungá ke ngāue maʻá e ʻEikí “ʻi he taʻefetohoaki” (veesi 35), pe ko ha ngaahi hohaʻa fakatuʻasino ki hono tokoniʻi ha fāmili. Ka neongo ia, naʻe ʻikai ke ne taʻofi kinautolu mei he malí.

1 Kolinitō 8

ʻOku tali ʻe Paula e fehuʻi fekauʻaki mo e kai e kakanoʻi manu ʻoku foaki ki he ngaahi ʻotua tamapuá

Fakaafeʻi ha tokotaha ako ke lau leʻolahi ʻa e fakamatala ko ʻeni ne fai ʻe ʻEletā L. Tomu Peuli ʻo e Kōlomu ʻo e Kau ʻAposetolo ʻe Toko Hongofulu Mā Uá:

ʻĪmisi
Elder L. Tom Perry

“Ne u ngāue he ngaahi falekoloa lalahí. Koeʻuhí naʻá ku kau he kau pulé, naʻe mahuʻinga ai ke mau feohi mo e ngaahi kautaha pisinisi fakalotofonuá. Naʻe kamata ʻaki maʻu pē ʻa e ngaahi fakatahá ha kai maʻamaʻa mo ha inuinu. Ko ha taimi ia ke feohi mo maheni ai mo e kakai tangata ʻi he kautahá. ʻOku ou (Naʻá ku) faʻa ongoʻi faingataʻaʻia maʻu pē he ngaahi fakasōsiale ko ʻení. ʻI he kamataʻangá ne u faʻa kole ha kapa lēmani. Ne vave pē haʻaku ʻiloʻi ʻoku mei fai tatau pē ʻa e kapa lēmaní ia mo e ngaahi inu kehé. He ʻikai lava ke mahino ʻoku ʻikai ke u inu kava mālohi kapau ʻoku ou puke ha kapa inu ʻi hoku nimá” (“Ko e Tukufakaholo ʻo ha Moʻui Angatonu, ʻOku Potupotutatau,”Liahona, ʻAokosi 2011, 56).

  • Ko e hā naʻe mei hoko kapau naʻe hokohoko atu e inu kapainu ʻa ʻEletā Peuli lolotonga e kokiteilá?

  • Ko e hā ha ngaahi tūkunga kehe ʻoku tākiekina kovi ai ʻe heʻetau ngaahi sīpingá e niʻihi kehé neongo ʻoku ʻikai ke tau fai ʻe kitautolu ha meʻa ʻoku hala?

Fakamatalaʻi ange naʻe fifili e kāingalotu ʻi Kolinitoó pe ʻoku lelei pē ke nau kai e meʻakai naʻe ʻosi foaki ki he ngaahi ʻotua tamapuá, pe ngaahi ʻotua faka-hītení.

Fakamahinoʻi ange naʻe fakahā ʻe Paula mahalo naʻe pehē ʻe he kāingalotu ʻo e Siasí ʻoku lelei pē ia koeʻuhí ne nau ʻilo ʻoku ʻikai ke ʻi ai ha ʻotua faka-hīteni (vakai, 1 Kolinitō 8:4–6).

Fakaafeʻi ha tokotaha ako ke lau leʻolahi ʻa e 1 Kolinitō 8:1, pea kole ki he kalasí ke nau kumi e meʻa naʻe akoʻi ʻe Paula ki he Kāingalotu Kolinitoó.

  • Neongo naʻe ʻilo ʻe he kakaí ʻoku ʻikai moʻoni ʻa e ngaahi ʻotua tamapuá, ko e hā naʻe pehē ʻe Paula ʻoku mahuʻinga ange he meʻa ne nau ʻiló? (Manavaʻofá, pe ko e ʻofa taʻe-siokita ki he niʻihi kehé.)

  • Fakatatau ki he veesi ko ʻení, ko e hā ʻe lava ke hoko mei he ʻiló? (Fakafuofuolahi, pe fie ʻeiki.) Ko e hā ʻoku faʻa tupu mei he manavaʻofá? (Fakamaama pe fakamālohia kita pe ko e niʻihi kehé.)

Fakaafeʻi ha tokotaha ako ke lau leʻolahi ʻa e 1 Kolinitō 8:7–10. Kole ki he kalasí ke muimui ki ai, ʻo kumi e taimi ʻoku ʻikai totonu ke kai ai ʻe he kau Kolinitoó ʻa e kakanoʻi manu mahalo kuo foaki ki he ngaahi ʻotua tamapuá. (Mahalo te ke fie tokoni ki he kau akó ke mahino kiate kinautolu ʻoku ʻuhinga ʻa e foʻi lea vaivai ʻi he ngaahi veesi ko ʻení ki he vaivai ʻi he mahinó pea ʻoku ʻuhinga ʻa e tauʻatāiná [veesi 9] ki he tauʻatāina ʻa e kau mēmipa ʻo e Siasí ke kai ʻa e kakanoʻi manu mahalo kuo foaki ki he ngaahi tamapuá.)

  • Fakatatau ki he veesi 9, ko e hā e ngaahi makatuʻunga naʻe pehē ai ʻe Paula ʻoku ʻikai totonu ke nau kai mei he kakanoʻi manu kuo foáki he ngaahi ʻotua tamapuá? (Kapau ʻe hoko ko ha tūkiaʻanga ki ha tokotaha ʻoku vaivai ʻene fakamoʻoní pe ʻikai haʻane ʻilo fekauʻaki mo e ongoongoleleí.)

  • Ko e hā e sīpinga naʻe fakahā ʻe Paula ʻi he veesi 10 fekauʻaki mo e founga ʻe taha ʻe ala hoko ai hono kai ʻo e kakanoʻi manu kuo foaki ki he ngaahi ʻotua tamapuá ko ha tūkiaʻanga? (Kapau ʻe sio ha mēmipa ʻoku vaivai ange ʻene tuí ki ha mēmipa kehe ʻoku kai ʻi ha falekai ʻoku fehokotaki ki ha temipale faka-hīteni, ʻe lava ke tui foki ʻa e memipa ʻoku vaivai ange ʻene tuí ʻoku ʻikai ha meʻa ia ʻe hala ʻi he lotu fakatamapuá.)

Kole ki ha tokotaha ako ke lau leʻolahi e 1 Kolinitō 8:11–13. Fakaafeʻi e kalasí ke muimui ki ai, ʻo kumi e tali ʻa Paula ki he fehuʻi kau ki he kai ʻo e meʻakai kuo foaki ki he ʻotua tamapuá.

  • Fakatatau ki he veesi 13, ko e hā naʻe pehē ai ʻe Paula ko hono hala ngāué ʻa e tūkunga ko ʻení? Ko e hā hono ʻuhingá? (Tokoni ki he kau akó ke mahino kiate kinautolu ʻoku ʻuhinga ʻa e fakahalaʻi ʻi he veesi ko ʻení ki he tūkia fakalaumālié, angahalá, pe mole ʻa e tuí.)

  • Ko e hā ha tefitoʻi moʻoni ʻe lava ke tau ako mei he ngaahi veesi ko ʻení fekauʻaki mo e founga ʻe lava ke tau fakaʻehiʻehi ai mei hono tataki e niʻihi kehé ke nau tūkia fakalaumālié? (Hili e tali ʻa e kau akó, hiki ʻa e ngaahi tefitoʻi moʻoni ko ʻení ʻi he palakipoé: ʻE lava ke tau fakahaaʻi ʻetau manavaʻofa ki he niʻihi kehé ʻaki ʻetau fakaʻehiʻehi mei he ngaahi tōʻonga te ne lava ʻo tataki kinautolu ke nau tūkia fakalaumālie ai.)

Fakaafeʻi ha tokotaha ako ke ne lau leʻolahi e toenga ʻo e fakamatala ʻa ʻEletā Peulí: Kole ki he kalasí ke fakafanongo ki he founga ʻoku fakaʻaongaʻi ai ʻe ʻEletā Peuli ʻa e tefitoʻi moʻoni ko ʻení:

ʻĪmisi
Elder L. Tom Perry

“Faifai ne u pehē ke ʻai ha inu ʻe mahino lelei ai ʻoku ʻikai ke u inu kava mālohi. Ne u ʻalu leva ki he tokotaha tauhi paá ʻo kole ange ha ipu huʻakau. Naʻe teʻeki ai pē ke ne fetaulaki ia mo ha kole pehē ki muʻa. Naʻá ne ʻalu leva ki peito ʻo ʻomi haʻaku ipu huʻakau. Ko ia kuó u maʻu ʻeni ha inu ʻe kehe ʻaupito ia mei he ʻolokaholo ʻoku inu ʻe he niʻihi kehé. …

“Naʻe hoko ʻa e huʻakaú ko ʻeku inu ia ʻi he ngaahi fakatahaʻanga pehé ni. Naʻe mahino moʻoni ko ha Māmonga au. Ne u fuʻu ʻohovale he tokaʻi naʻe fai maí, he naʻe fakaofo e meʻa naʻe hoko atú. Naʻe lahi leva ha niʻihi ne nau inu huʻakau mo au he ngaahi fakatahaʻanga pehení!” (“Ko e Tukufakaholo ʻo ha Moʻui Angatonu ʻOku Potupotutatau,” 56).

  • Ko e hā ha ngaahi sīpinga kehe ʻo e founga ʻe lava ke tau fakahaaʻi ai ʻa e manavaʻofa ki he niʻihi kehé ʻi heʻetau fakaʻehiʻehi mei he ngaahi tōʻonga ʻe lava ke ne ʻai ha niʻihi ke nau tūkia fakalaumālie ai?

Fakamoʻoni ki he ngaahi moʻoni naʻe maʻu ʻe he kau akó ʻi he ʻahoní, pea poupouʻi e kau akó ke nau fekumi ki he fakahinohino ʻa e Laumālie Māʻoniʻoní ʻi heʻenau feinga ke moʻui fakatatau ki he ngaahi moʻoni ko ʻení.

Ngaahi Fakamatala Fakamahino mo e Puipuituʻá

1 Kolinitō 7:1–5. Ko e feohi fafale ʻi he nofo-malí

Naʻe akoʻi ʻe Palesiteni Hauati W. Hanitā ko e tuʻunga moʻui ʻa e ʻEikí e ʻulungaanga faka-Kalaisi ʻi he vā fetuʻutaki ʻo ha husepāniti mo ha uaifi.

ʻOku totonu ke hoko ʻa e ongoʻingofuá mo e fakaʻapaʻapá—kae ʻikai ko e siokitá—ko e ongo tefitoʻi moʻoni fai fakahinohino ia ʻi he feohi fafale fakaesino vāofi ʻi he husepānití mo e uaifí” (“Being a Righteous Husband and Father,” Ensign, Nov. 1994, 51). (Vakai foki, New Testament Student Manual [Church Educational System manual, 2014], [00] 368.)

1 Kolinitō 7:8, 25–35. Naʻe fakafepakiʻi nai ʻe Paula ʻa e nofo-malí?

Makatuʻunga ʻi he ngaahi potufolofola hangē ko e 1 Kolinitō 7:8, 25–35, naʻe maʻuhala ha kakai ʻe niʻihi ʻo pehē naʻe fakafepakiʻi ʻe Paula ʻa e nofo-malí. Neongo ia, ʻoku fakamahinoʻi mai ʻe he Liliu ʻa Siosefa Sāmitá ʻoku hā ʻi he ngaahi veesi ko ʻení naʻe lea ʻa Paula kiate kinautolu naʻe vave ke “fekauʻi atu … ki he ngāue fakafaifekaú” (Liliu ʻa Siosefa Sāmita, 1 Kolinitō 7:29[ʻi he Ko e Fakahinohino ki he Ngaahi Folofolá]). ʻI he mahino ko ʻení, ʻoku tatau ʻene faleʻí mo ia ʻoku ʻomi ʻe he kau taki ʻo e Siasí he kuongá ni, ʻo faleʻi ʻa e kau faifekau kei talavoú ke fakaʻehiʻehi mei he teití pe ko hano fokotuʻu ha ngaahi vā feʻofaʻaki lolotonga e ngāue fakafaifekaú. ʻI he ngaahi meʻa kehé, naʻe tohi loto lelei ʻa Paula fekauʻaki mo e nofo malí (vakai, 1 Kolinitō 9:1–5; 11:11; 1 Tīmote 3:2; Hepelū 13:4). Ko ia ai ko e ngaahi lea ʻa Paula ne lekooti ʻi he 1 Kolinitō 7 ʻoku ʻikai ko e kakato ia e ngaahi fakakaukau ʻa Paula ki he nofo malí ka naʻe ʻuhinga ia ke fakamatala ki ha tūkunga fakataimi ʻi he moʻui ʻa kinautolu naʻe ui ke ngāue fakafaifekaú.

1 Kolinitō 7:14. Ko ha ngaahi fakakaukau fakaonopooni ki he akonaki ʻa Paulá

ʻOku maʻu ʻi he Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 74 ha ngaahi fakakaukau lahi ange ki he ngaahi lea ʻa Paula ʻi he 1 Kolinitō 7:14. (Vakai foki, Doctrine and Covenants and Church History Seminary Teacher Manual [Church Educational System manual, 2013], [00] 260–61.)

Paaki