Laipelí
Lēsoni 16: Mātiu 13:24–58


Lēsoni 16

Mātiu 13:24–58

Talateú

ʻOku ʻomi ʻe he Fakamoʻuí ʻa e ngaahi talanoa fakatātaá ke akoʻi ʻa e puleʻanga ʻo e langí, hono toe fakafoki Mai mo e tupulaki ʻa Hono Siasí ʻi he ngaahi ʻaho kimui ní, ko hono tānaki fakataha ʻa e kau māʻoniʻoní, pea mo hono fakaʻauha ʻo e kau fai angahalá ʻi Heʻene hāʻele ʻangaua Maí.

Ngaahi Fokotuʻu ki hono Akoʻí

Mātiu 13:24–30, 36–43

ʻOku akoʻi mo fakamatalaʻi ʻe he Fakamoʻuí ʻa e talanoa fakatātā ʻo e uité mo e teá.

Kimuʻa pea kamata e kalasí, hiki ʻa e ngaahi fehuʻi ko ʻení ʻi he palakipoé:

Kuó ke taʻe-fiemālie pe loto-mamahi nai koeʻuhí ko e lahi fau ʻa e koví ʻi he māmaní?

Ko e hā ʻoku ʻikai ke toʻo ai ʻe he ʻEikí ʻa e kovi ʻokú ne ʻātakaiʻi kitautolú?

Ko e hā ʻoku totonu ai keu fili ki he angatonú ʻi he taimi ʻoku ʻikai ke hā mai ai ʻoku aʻusia ʻe he niʻihi ʻi hoku ʻātakaí ʻa e ngaahi nunuʻa kovi ʻo ʻenau ngaahi fili taʻemāʻoniʻon?

ʻI he kamataʻanga ʻo e kalasí, kole ki he kau akó ke fakalaulauloto ki he ngaahi fehuʻi ʻi he palakipoé pea fakaafeʻi leva kinautolu ke vahevahe ʻenau ngaahi fakakaukaú mo e kalasí. ʻI he ako ʻe he kau akó ʻa e Mātiu 13:24–30, 36–43, fakaafeʻi kinautolu ke kumi ha moʻoni ʻe lava ʻo tokoni kiate kinautolu ke maʻu ʻa e fiemālié lolotonga ʻenau feinga ke moʻui angatonu ʻi ha māmani faiangahala.

ʻĪmisi
wheat, tares

Fakaʻaliʻali e fakatātā ʻo e uité mo e teá, pe tā ia ʻi he palakipoé. Fakamatalaʻi ange ko e teá ko ha vao kona. ʻOku meimei faitatau pē ʻa e uité mo e teá ʻi heʻena tā huli haké, ka ʻe lava pē ke fakafaikehekeheʻi ʻi heʻena motuʻá.

Fakamatalaʻi ange naʻe akoʻi ʻe he Fakamoʻuí ʻa e talanoa fakatātā ʻo e uité mo e teá. Fakaafeʻi ha niʻihi ʻo e kau akó ke taufetongi ʻi he lau leʻolahi mei he Mātiu 13:24–30 pea mo e konga ʻo e Liliu ʻa Siosefa Sāmita, Mātiu 13:29, ʻa ia ʻokú ne liliu e konga ʻo e veesi 20 ke pehē “Gather ye together first the wheat into my barn; and the tares are found in bundles to be burned.” Kole ki he kalasí ke muimui ʻi hono laú, pea fekumi ki he meʻa ne hoko ki he uité mo e teá.

  • Ko e hā naʻe hoko ki he uité mo e teá? Naʻe tūtuuʻi [tō] kinautolu pea fakaʻatā ke nau tupu fakataha. Pea naʻe tānaki mai leva ʻa e uité ki he feleokó pea haʻi ʻa e teá ʻo tutu.)

  • ʻOkú ke pehē ko e hā naʻe talaange ai ʻe he ʻa tangata tūtuuʻí ki heʻene kau tamaioʻeikí ke fakaʻatā ʻa e uité mo e teá ke “tupu fakataha kae ʻoua ke hokosia ʻa e utu-taʻú”? (Kapau naʻe feinga ʻa e kau tangata tuʻusí ke taʻaki ʻa e teá kimuʻa pea motuʻa ʻa e uité mo e teá, ʻe ngalingali ke ne fakaʻauha foki ai e konga lahi ʻo e uité.)

  • Fakatatau ki he Liliu ʻa Siosefa Sāmita, Mātiu 13:29, ko fē naʻe ʻuluaki tānakí—ko e uité pe ko e teá?

Fakamatalaʻi ange hili hono fakahoko ʻe he Fakamoʻuí ʻa e talanoa fakatātā ʻo e uité mo e teá, naʻe kole ange ʻe Heʻene kau ākongá kiate Ia ke fakamatalaʻi hono ʻuhingá. Fakaafeʻi ha kau ako tokosiʻi pē ke taufetongi hono lau leʻolahi ʻa e Mātiu 13:36–43. Kole ki he kalasí ke muimui ki ai, ʻo fekumi fakamatala ʻa e Fakamoʻuí kau ki he talanoa fakatātaá.

  • Ko hai naʻá ne tūtuuʻí, pe tō, ʻa e tengaʻi ʻakau leleí? (Ko e Fakamoʻuí.)

  • Ko hai naʻá ne tūtuuʻi, pe tō, ʻa e teá? (Ko e tēvoló.)

  • Ko e hā ʻoku fakafofongaʻi ʻe he uité mo e teá? (Ko e kau māʻoniʻoní mo e kau faingahalá. Fakamatalaʻi ange ko e kau fai angahalá ʻa kinautolu ʻoku ʻikai fili ke fakatomalá [vakai Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 29:17].)

Fakamatalaʻi ange ʻoku fakamahinoʻi ʻe he Liliu ʻa Siosefa Sāmitá ko e “ututaʻú” pe “ko e ngataʻanga ʻo e māmaní” ʻoku hā ʻi he veesi 39 ʻoku ʻuhinga ia ki he fakaʻauha ʻo e kau fai angahalá ʻi he Hāʻele ʻAngaua Mai ʻa e Fakamoʻuí. ʻOku tokoni foki e Liliu ʻa Siosefa Sāmitá kiate kitautolu ke mahino ʻe fakauʻi mai ʻe he ʻEikí ha kau ʻāngelo mo ha kau talafekau ʻi he ngaahi ʻaho fakaʻosí ke tokoni ki hono vaheʻi ʻo e kau māʻoniʻoní mei he kau angahalá (vakai, Liliu ʻa Siosefa Sāmita, Mātiu 13:39–44

  • Fakatatau ki he talanoa fakatātā ko ʻení, ko e hā ʻe hoko ki he kau māʻoniʻoní mo e kau faiangahalá ʻi he ngaahi ʻaho fakaʻosí? (ʻE lava ke fakaʻaongaʻi ʻe he kau akó ha ngaahi lea kehe, kae fakapapauʻi ʻoku nau ʻiloʻi ʻa e tefitoʻi moʻoni ko ʻení: ʻE tānaki ʻe he ʻEikí ʻa e kau māʻoniʻoní lolotonga e ngaahi ʻaho fakaʻosí pea fakaʻauha leva e kau faiangahalá ʻi Heʻene hāʻele maí. ʻI hono fakaʻaongaʻi e ngaahi lea ʻa e kau akó, hiki ʻa e moʻoni ko ʻení ʻi he palakipoé.)

  • ʻE ʻomi fēfē ʻe he moʻoni ko ʻení ha fiemālie kiate kitautolu lolotonga ʻetau moʻuí ʻi ha māmani kovi? (ʻE faifai pē pea toʻo ʻe he ʻEikí ʻa e kau faiangahalá mei he māmaní pea fakapaleʻi ʻa e kau tui faivelengá.)

Fakamatalaʻi ange ki he kau akó koeʻuhí ko ʻetau tauʻatāina ke filí, ʻoku tau fakapapauʻi ʻi heʻetau ngaahi filí pē ʻe tānaki fakataha kitautolu mo e kau māʻoniʻoní pe te tau faingataʻaʻia mo e kau fai angahalá.

  • Ko e hā kuo pau ke tau fai ke tānaki fakataha kitautolu ʻe he ʻEikí?

Ke tokoni ke mahino ki he kau akó ʻa e meʻa kuo pau ke tau fai ke tānaki fakataha kitautolu ʻe he ʻEikí, fakaafeʻi ha tokotaha ako ke lau leʻolahi ʻa e lea ko ʻeni naʻe fai ʻe ʻEletā Tēvita A. Petinā ʻo e Kōlomu ʻo e Kau ʻAposetolo ʻe Toko Hongofulu Mā Uá:

ʻĪmisi
Elder David A. Bednar

ʻOku tānaki ʻe he ʻEikí Hono kakaí ʻi heʻenau tali Ia mo tauhi ʻEne ngaahi fekaú. …

“…ʻOku tānaki ʻe he ʻEikí ʻa Hono kakaí ke lotu, ke langa hake ʻa e Siasí, ko ha maluʻanga, pea ke maʻu ha faleʻi mo ha fakahinohino. …

“Naʻe fakahā ʻe he Palōfita ko Siosefa Sāmitá ʻoku ʻi he ngaahi kuonga kotoa pē ʻa e taumuʻa fakalangi ʻo e tānaki fakatahá ke langa ha ngaahi temipale ke lava ʻo maʻu e ngaahi ouau māʻolunga tahá ʻe he fānau ʻa e ʻEikí pea maʻu ai ʻa e moʻui taʻengatá [vakai, Ngaahi Akonaki ʻa e kau Palesiteni ʻo e Siasí: Joseph Smith [2007], 477–478]” (“The Spirit and Purposes of Gathering” [Brigham Young University–Idaho devotional, Oct. 31, 2006], byui.edu).

  • Fakatatau kia ʻEletā Petinā, ko e hā ʻoku fie maʻu ke tau fai ke tānaki fakataha kitautolu ʻe he ʻEikí?

  • Ko e hā ha ngaahi tāpuaki kuo hoko mai ki hoʻo moʻuí ʻi hono tānaki fakataha koe ʻe he ʻEikí?

ʻĪmisi
missionaries: elders
ʻĪmisi
missionaries: sisters
ʻĪmisi
Salt Lake Temple

Fakaʻaliʻali e fakatātā ko e Kau Faifekau: Kau ʻEletaá; mo e Kau Faifekau: Kau Sisitaá; pea mo e Temipale Sōlekí (Tohi Fakatātā ʻo e Ongoongoleleí [2009], fika. 109, 110, 119; vakai foki, LDS.org).

  • Ko e hā ha meʻa ʻe lava ke tau fai ke tokoni ki he Fakamoʻuí hono tānaki fakataha e fānau ʻa e Tamai Hēvaní?

  • Ko e hā ha ngaahi tāpuaki kuó ke aʻusia ʻi hoʻo tokoni ki he ʻEikí ke tānaki fakataha ʻa e kau māʻoniʻoní ʻi he ngāue fakafaifekaú pe ngāue ʻi he temipalé?

Fakapapauʻi ange ki he kau akó, koeʻuhí ʻoku tau fakahoko kotoa pē ha ngaahi fehalaaki, ʻoku fakaafeʻi mai kitautolu ʻe he Fakamoʻuí ke fakatomala koeʻuhí ke lava ʻo tānaki fakataha kitautolu mo e kau māʻoniʻoní. Fakaafeʻi e kau akó ke fakalaulauloto ki he meʻa te nau lava ʻo fai ke tānaki fakataha kinautolu, mo honau fāmilí, mo e niʻihi kehé ki he Fakamoʻuí mo Hono Siasí. Fakaafeʻi e kau akó ke ngāue ki ha faʻahinga ueʻi pē te nau maʻu.

Mātiu 13:31–35, 44–52

ʻOku ngāue ʻaki ʻe Sīsū ʻa e ngaahi talanoa fakatātaá ke akonaki fekauʻaki mo e puleʻanga ʻo e langí.

Fakaʻaliʻali ha ngaahi fakatātā ʻo e ngaahi meʻa ko ʻení pe tā kinautolu ʻi he palakipoé: ko ha tengaʻi mūsitá, lēvani pe ʻīsité (pe mā — fakamatalaʻi ange ʻoku fakaʻaongaʻi ʻa e meʻa fakatupú ki he feimeʻatokoní pea ʻoku tānaki atu ia ki he tou ʻo e maá ke fakatupu kimuʻa pea taʻó), ko ha mataʻi tofe, ko ha puha koloa siʻisiʻi, mo ha kupenga.

ʻĪmisi
mustard seed, yeast, pearl, treasure chest, net

Fakamatalaʻi ange ʻoku fakatauhoa ʻe he Fakamoʻuí ʻa e ngaahi meʻa ko ʻení takitaha ki he puleʻanga ʻo e langí ʻi he ngaahi talanoa fakatātā kehé. Fakamanatu ki he kau akó ʻoku fakafofongaʻi ʻe he puleʻanga ʻo e langí ʻa e Siasi ʻo e Fakamoʻuí pea mo e ongoongoleleí. Hiki ʻa e ngaahi fakamoʻoni fakafolofola ko ení ʻi he palakipoé: Mātiu 13:31–32; Mātiu 13:33; Mātiu 13:44; Mātiu 13:45–46; Mātiu 13:47–50. Vahevahe ʻa e kau akó ki ha ngaahi hoa, pea ʻoange ki he ngaahi hoa pe kulupu takitaha ʻa e ngaahi fakamoʻoni fakafolofola ʻi he palakipoé. Fakaafeʻi ʻa e ngaahi hoa pe kulupu takitaha ke fakakakato ʻa e ngaahi ʻekitivitī ko ʻení (mahalo te ke fie maʻu ke ʻoange ʻa e lisi ko ʻení ʻi ha laʻipepa tufa):

  1. Lau fakataha hoʻomou ngaahi veesi ne vaheʻi atú.

  2. Aleaʻi pe ko e [ngaahi] meʻa fē naʻe fakatatau ʻe he Fakamoʻuí ki Hono Siasí mo ʻEne ongoongoleleí.

  3. Aleaʻi pe ko e moʻoni fē ʻokú ke pehē naʻe akoʻi ʻe he Fakamoʻuí ʻi he talanoa fakatātā ko ʻení fekauʻaki mo Hono Siasí mo ʻEne ongoongoleleí. Hiki ʻa e moʻoni ko iá ʻi hoʻo pepa ki he kalasí pe tohinoa ako folofolá.

Hili ha taimi feʻunga, fakaafeʻi e tokotaha ako ne vaheʻi ki ai ʻa e talanoa fakatātā ʻo e meʻa fakatupí mo e tokotaha ako ne vaheʻi ki ai e talanoa fakatātā ʻo e tengaʻi mūsitá ke lau leʻolahi ʻena talanoa fakatātaá ki he kalasí.

Fakaafeʻi ha fānau ako tokosiʻi ke lau ki he kalasí ʻa e ngaahi moʻoni ne nau hikí. (ʻE ala fakaʻaongaʻi ʻe he kau akó ha ngaahi lea kehe, ka fakapapauʻi ʻoku au ʻiloʻi ha moʻoni ʻoku tatau mo ʻení: ʻE tupulaki ʻa e Siasi ʻo Sīsū Kalaisi kuo toe fakafoki maí mei ha tupuʻanga siʻisiʻi ke ne fakafonu ʻa e māmaní kotoa. Tohi ʻa e moʻoni ko ʻení ʻi he palakipoé.)

Fakaafeʻi ha tokotaha ako ke lau ʻa e lea ko ʻeni ʻa Palesiteni Siosefa F. Sāmitá, ʻa ia naʻá ne akoʻi e founga ʻe lava ai ke fakatatau ʻa e kau muimui ʻo Sīsū Kalaisí ki he meʻa fakatupú.

ʻĪmisi
President Joseph F. Smith

“Lolotonga hono lava ke pehē, pea ʻoku pehe ke moʻoni ia, ʻoku tau tokosiʻi pē ʻi hono fakafehoanaki ki hotau kāinga ʻi he māmaní, ka ʻe lava ke fakatatau kitautolu ʻe he meʻa fakatupu ko ia naʻe akonaki ʻaki ʻe he Fakamoʻuí, ʻa ia te ne iku ʻo fakatupu ʻa e māmani kotoa” (Gospel Doctrine, 5th ed. [1939], 74).

  • Ko e hā te tau lava ʻo fai ʻi heʻetau hoko ko e Kāingalotu ʻo e Ngaahi ʻAho Kimui Ní ke tokoni ki he tupulaki ʻa e Siasi ʻo e Fakamoʻuí?

Fakaafeʻi ʻa e tokotaha ako ne vaheʻi ki ai ʻa e talanoa fakatātā ʻo e koloa ʻi he ngoué, ʻa e tokotaha ako ke vaheʻi ki ai ʻa e talanoa fakatātā ʻo e mataʻitofe mahuʻinga lahí, mo e tokotaha ako ne vaheʻi ki ai ʻa e talanoa fakatātā ʻo e kupengá ke lau leʻolahi ʻenau talanoa fakatātaá ki he kalasí. Fakaafeʻi ha fānau ako tokosiʻi ke lau ki he kalasí ʻa e ngaahi moʻoni ne nau hikí. (ʻE ala fakaʻaongaʻi ʻe he kau akó ha ngaahi lea kehe, ka ʻoku totonu ke nau kumi ʻa e tefitoʻi moʻoni ʻoku tatau mo ʻení. Koeʻuhí ʻoku taʻengata hono mahuʻingá ʻo e ngaahi tāpuaki ʻo e ongoongoleleí, ʻoku taau kinautolu mo ha faʻahinga feilaulau pē. ʻI hono fakaʻaongaʻi e ngaahi lea ʻa e kau akó, hiki ʻa e moʻoni ko ʻení ʻi he palakipoé.)

Ke tokoni ki he kau ako ke mahino e tefitoʻi moʻoni ko ʻení, hiki ʻa e ngaahi ʻuluʻi fakamatala ko ʻení ʻi he palakipoé.

Ngaahi Tāpuaki ʻo e ongoongoleleí

Ko e ngaahi feilaulau ke maʻu ʻa e ngaahi tāpuakí

Kole ki he kau akó ke hiki ha niʻihi ʻo e ngaahi tāpuaki ʻo e ongoongoleleí (hangē ko e sīpinga ʻo e ʻilo mei he folofolá, fakahinohino mei he kau palōfita moʻuí, ngaahi ouau fakamoʻuí, mo e mali taʻengatá). Ki he ngaahi tāpuaki takitaha ne hikí, kole ki he kau akó ke fakamatalaʻi ʻa e ngaahi feilaulau ʻe fie maʻu ke nau fakahoko ke maʻu ʻa e ngaahi tāpuaki ko iá. Hiki e tali ʻa e kau akó ʻi he palakipoé.

Kole ki he kau akó ke fili ha tāpuaki ʻoku hiki atu ʻi he palakipoé pea fakamatalaʻi e ʻuhinga ʻoku taau ai hono fakahoko ha faʻahinga feilaulau pē ke maʻu ʻa e tāpuaki ko iá.

  • Ko e fē ha taimi kuó ke feilaulauʻi ai pe ko ha taha kehe ha meʻa koeʻuhí ke maʻu e tāpuaki ʻo e ongoongoleleí.

Hiki ʻa e ngaahi fehuʻi ko ʻení ʻi he palakipoé pea fakaafeʻi ʻa e kau akó ke nau tali ia ʻi heʻenau pepa akó pe tohinoa ako folofolá:

Ko e hā e ngaahi tāpuaki ʻo e ongoongoleleí ʻokú ke fie maʻu ke maʻú?

Ko e hā e ʻuhinga ʻokú ke fie maʻu ai ʻa e tāpuaki ko iá?

Ko e hā ʻe lava ke ke feilaulauʻi ke maʻu ʻa e tāpuaki ko iá?

Mātiu 13:53-58

ʻOku akonaki ʻa Sīsū ʻi Nāsaleti pea ʻoku fakafisingaʻi pē ia ʻe Hono kakaí.

Fakamatalaʻi fakanounou ʻa e Mātiu 1:53-58 ʻaki hano fakamatalaʻi ange naʻe fakafisingaʻi ʻe he kakai ʻo Nāsaletí ʻa e Fakamoʻuí mo ʻEne ngaahi akonakí. Koeʻuhi ko ʻenau taʻetuí, naʻe ʻikai ke fakahoko ʻe he Fakamoʻuí ha ngaahi mana lahi ʻi honau lotolotongá (vakai foki, Molonai 7:37).

Ngaahi Fakamatala Fakamahino mo e Puipuituʻá

Mātiu 13. Ko e tānaki ʻo ʻIsilelí

Naʻe fakamatalaʻi fakanounou ʻe Siosefa Sāmita ʻa e tefito ʻi he Mātiu 13 ʻi heʻene ʻakoʻi ʻa e ngaahi meʻá ni:

“Ko e folofola ʻa e Fakamoʻuí, ʻoku hiki ʻi he vahe 13 ʻo ʻEne Ongoongoleleí ʻo fakatatau ki he fakamatala ʻa Mātiú, … ʻi heʻeku fakakaukaú, ʻokú ne ʻomi ha ʻilo ʻoku fuʻu mahino fekauʻaki mo e kaveinga mahuʻinga ʻo e tānakí, ʻi ha toe meʻa ange ʻoku hiki ʻi he Tohi Tapú” (ʻi he History of the Church, 2:264).

Naʻe akonaki ʻa ʻEletā Lāsolo M. Nalesoni ʻo e Kōlomu ʻo e Kau ʻAposetolo ʻe Toko Hongofulu Mā Uá te tau lava ʻo tokoni ki hono tānaki fakataha ʻo ʻIsilelí ʻi he ongo tafaʻaki fakatouʻosi ʻo e veilí:

“Ko e tokāteline ko ʻeni ʻo e tānaki fakatahá ʻoku kau ia ʻi he ngaahi akonaki mahuʻinga ʻo e Siasi ʻo Siasi ʻo Sīsū Kalaisi ʻo e Kau Māʻoniʻoni ʻi he Ngaahi ʻAho Kimui Ní. … ʻOku ʻikai ngata pē ʻi heʻetau akoʻi ʻa e tokāteline ko ʻení, ka ʻoku tau kau foki ki ai. ʻOku tau fai ia ʻi heʻetau tokoni ki hono tānaki ʻo e kakai fili ʻa e ʻEikí ʻi he ongo tafaʻaki fakatouʻosi ʻo e veilí. …

“… ʻOku tau tānaki fakataha ʻa e ngaahi saati hohoko fakafāmilí, pea fakahoko ʻa e ngāue faka-temipalé ke tānaki fakataha ʻa e niʻihi fakafoʻituituí ki he ʻEikí pea ki honau fāmilí foki ” (“The Gathering of Scattered Israel,” Ensign or Liahona, Nov. 2006, 80–81).

ʻOku hā ʻi he saati ko ʻení ʻa e founga ʻoku akoʻi ai ʻe he talanoa fakatātā ʻo e Mātiu 13 ʻa e tānaki fakataha ʻo ʻIsilelí pea mo e tupulaki ʻa e Siasi ʻo e Fakamoʻuí mei he ngaahi ʻaho ʻo ʻEne ngāue fakamatelié ki Heʻene Hāʻele ʻAngaua Maí.

Ko e talanoa fakatātā ʻi he Mātiu 13

Ko e Tānakí

Tangata Tūtūʻí (veesi 3–23)

Naʻe tūtuuʻi ʻe Sīsū Kalaisi mo ʻEne Kau ʻAposetoló ʻa e ngaahi tengaʻi ʻakau ʻo e ongoongoleleí ʻi honau ngaahi ʻahó.

Uité mo e teá (veesi 24–30, 36– 43)

Naʻe tupu fakataha ʻa e kau māʻoniʻoní mo e kau faiangahalá ʻi he kuonga ʻo e Fuakava Foʻoú, faifai ʻo fakaiku ki he Hē Lahi mei he Moʻoní. ʻI he ngaahi ʻaho fakaʻosí, ʻe tānaki fakataha ʻa e kau māʻoniʻoní ki he Siasí pea ʻe fakaʻauha ʻa e kau angahalá.

Tengaʻi mūsita (veesi 31–32)

ʻE toe fakafoki mai ʻa e Siasi ʻo Sīsū Kalaisí. ʻE tupu, mo mafola mei ha ngaahi kamataʻanga siʻisiʻi, pea hoko ko ha Siasi fakamāmani lahi fakaʻeiʻeikí.

Ko e meʻa fakatupú (veesi 33)

ʻE mafola ʻa e Siasi ʻo e ngaahi ʻaho kimui ní ʻi he funga ʻo e māmaní, ʻi hono tokoniʻi ʻe he meʻa fakatupu ʻo e ngaahi fakamoʻoni ʻa e Kau Fakamoʻoni ʻe Toko Tolú pea mo e ngaahi folofola ʻo e ngaahi ʻaho kimui ní.

Koloa kuo fufū (veesi 44) mo e mataʻitofe mahuʻinga lahí (veesi 45–46)

ʻE tānaki fakataha ʻa e kau māʻoniʻoní ki he puleʻanga ʻo e ʻOtuá. ʻE feilaulauʻi mo ngāue ʻa e kau Māʻonoʻoni ʻi he Ngaahi ‘Aho Kimui Ní ke langa hake ʻa Saione.

Kupenga (veesi 47–50)

ʻE tānaki ʻa e faʻahinga kakai kotoa pē ki he Siasí. ʻI he fakaʻosinga ʻo e māmaní, ʻe kapusi ʻa e kau fai angahalá mo fakaʻauha.

(Maʻu mei he New Testament Student Manual [Church Educational System manual, 2014], [00]43–44.)

Mātiu 13:31-32. Ko e talanoa fakatātā ʻo e tengaʻi mūsitá mo e meʻa fakatupú

Naʻe fai ʻe he Palōfita ko Siosefa Sāmitá ʻa e fakamatala ko ʻeni ʻo e talanoa fakatātā ʻo e tengaʻi mūsitá mo e meʻa fakatupú:

“‘ʻOku tatau ʻa e Puleʻanga ʻo e Langí mo e foʻi tengaʻi mūsita. …’ [Mātiu 13:31.] Kuo tau lava ʻeni ke ʻiloʻi lelei naʻe ʻomi ʻa e tala fakatātaá ni ke ne fakafofongaʻi ʻa e Siasí ʻi haʻane hoko mai ʻi he ngaahi ʻaho fakaʻosí. …

“Tau toʻo mai ʻa e Tohi ʻa Molomoná, naʻe ʻave ʻe ha tangata ʻo fūfuuʻi ʻi heʻene ngoueʻangá, ʻo maluʻi ʻaki ʻia ʻene tuí, ke toki tupu hake ʻi he ngaahi ʻaho fakaʻosí, pe ʻi hono taimi totonú; tau vakai ki heʻene huli hake mei he kelekelé, ʻa ē ʻoku lau ko e tengaʻi ʻakau siʻisiʻi taha ʻi he tengaʻi ʻakau kotoa peé, ka ʻoku tupu mai hono ngaahi vaʻá, ʻio, ʻo māʻolunga hono ngaahi vaʻa opeopé mo fakaʻeiʻeiki hangē ko e ʻOtuá, ʻo tatau mo e tengaʻi mūsitá, ʻo hoko ko e lahi taha ʻi he ʻakau iiki kotoa pē. Pea ko e moʻoní ia, kuó ne tupu hake mei he kelekelé, pea kamata ke vakai hifo ʻa e māʻoniʻoní mei he langí [vakai, Saame 85:11; Moses 7:62], pea ʻoku tuku mai ʻe he ʻOtuá Hono ngaahi mālohí, ngaahi meʻafoakí, mo e kau ʻāngeló ke nau nofo ʻi hono ngaahi vaʻá. …

“‘… ʻOku tatau ʻa e Puleʻanga ʻo e Langí ki ha meʻa fakatupu. …’ [Mātiu 1:33.] ʻE lava pē ke mahino naʻe ʻalu hake ʻa e Siasi ʻo Sīsū Kalaisi ʻo e Kau Māʻoniʻoni ʻi he Ngaahi ʻAho Kimui Ní mei ha kihiʻi meʻa fakatupu naʻe tuku ki he kau fakamoʻoni ʻe toko tolú. Vakai ki hono lahi ʻo ʻene tatau mo e tala-fakatātaá! ʻOku vave ʻene fakatupu ʻa e mahoaʻá, pea ʻe vavé ni haʻane fakatupu kotoa.” (Ngaahi Akonaki ʻa e Kau Palesiteni ʻo e Siasí: Siosefa Sāmita [2007], 162–163).

Naʻe akonaki ʻa ʻEletā Tāleni H. ʻOakesi ʻo e Kōlomu ʻo e Kau ʻAposetolo ʻe Toko Hongofulu Mā Uá ʻo kau ki he founga ʻoku tatau ai ʻa e kau muimui ʻo e Fakamoʻuí ki he meʻa fakatupú:

“ʻOku fie maʻu ke tau nofo ʻi he māmaní kae ʻikai ʻo māmani. Kuo pau ke tau nofo ʻi he māmaní he naʻe akonaki ʻa Sīsū ʻi ha talanoa fakatātā, ko Hono puleʻangá ‘ʻoku tatau ia mo e meʻa fakatupú,’ ʻa ia ko hono fatongiá ke fakatupulaki e kakaí (vakai Luke 13:21; Mātiu 13:33; vakai foki 1 Kolinitō 5:6–8). He ʻikai lava ʻe Hono kau muimuí ʻo fakahoko ia kapau ʻoku nau feohi pē mo kinautolu ʻoku nau tui mo fakahoko ʻa e meʻa tataú.” (“Ko e ʻOfa mo Feohi mo e Niʻihi Kehé Neongo e Faikehekehé,” Ensign pe Liahona, Nōvema 2014, 25).

Paaki