Laipelí
Lēsoni 108: 1 Kolinitō 11


Lēsoni 108

1 Kolinitō 11

Talateú

Naʻe lea ʻa Paula kau ki he fakakikihi ʻi he lotolotonga ʻo e Kāingalotu Kolinitoó fekauʻaki mo e ngaahi anga fakafonuá fakalotu. Naʻá ne fakamamafaʻi ʻoku maʻu ʻe he kakai tangatá mo e kakai fefiné ha fatongia fakalangi pea ʻoku nau femahuʻingaʻaki ʻi he palani ʻa e ʻEikí. Naʻá ne akoʻi foki e kāingalotu ʻo e Siasí fekauʻaki mo e teuteu totonu ki hono maʻu ʻo e sakalamēnití.

Ngaahi Fokotuʻu ki hono Akoʻí

1 Kolinitō 11:1–16

ʻOku lea ʻa Paula ki he ngaahi fakakikihi fekauʻaki mo e ngaahi anga fakafonua ʻi hono kuongá

ʻĪmisi
bridal couple, Laie Hawaii Temple

Fakaʻaliʻali ha fakatātā ʻo ha ongomeʻa mali (hangē ko ʻení, “Ko Ha Ongomātuʻa ʻOkú na ʻAlu ki he Temipalé,”Tohi Fakatātā ʻo e Ongoongoleleí [2009], fika 120; vakai foki, LDS.org). Lau leʻolahi ʻa e ngaahi fakamatala ko ʻení ʻa ia ʻokú ne fakahaaʻi e ongo ʻa ha niʻihi fakafoʻituitui fekauʻaki mo e nofo-malí:

  1. “ʻOku mahuʻinga taha pe ʻa ʻeku lavameʻa ʻi heʻeku ngāue maʻuʻangamoʻuí ʻi ha toe meʻa. ʻOku ʻikai ke u loto ke vahevahe ʻeku tokangá ʻi he vahaʻa ʻo ʻeku ngaahi taumuʻa ngāue maʻuʻanga moʻuí mo ʻeku nofo-malí.”

  2. “ʻOku ʻikai ke u fie maʻu ha vā fetuʻutaki ʻe tuʻuloa. ʻOku ou hohaʻa ki hano fai ha fili te u fakaʻiseʻisa ai ʻamui.”

  3. “Te u pōpula ki he nofo-malí. He ʻikai ke u lava ʻo fai ʻa e meʻa ʻoku ou fie maʻú.”

  4. “ʻOku ou ʻilo ko e malí ʻa e fili mahuʻinga taha te u faí, pea ʻoku ou ʻamanaki atu ki ai.”

Fakaafeʻi e kau akó ke nau fakalaulauloto ki heʻenau ongo fekauʻaki mo e malí. Kole ange ke nau kumi ha foʻi moʻoni ʻi heʻenau ako ʻa e 1 Kolinitō 11:1–16 ʻe lava ke ne tokoniʻi kinautolu mo e niʻihi kehé ke mahino e mahuʻinga ʻo e nofo-malí.

Fakaafeʻi ha tokotaha ako ke lau leʻolahi ʻa e 1 Kolinitō 11:3. Kole ki he kalasí ke muimui ki ai, ʻo kumi e meʻa naʻe akoʻi ʻe Paula fekauʻaki mo e ngaahi fatongia ʻo e husepānití. ʻE lava ke ke fakamatalaʻi ange ʻe lava pē ke liliu ʻa e foʻi lea ʻoku liliu ʻi he veesí ni ko e “tangata” ki he “husepāniti” pea ʻe lava pē foki ke liliu ʻa e foʻi lea ʻoku liliu ko e “fefine” ki he “uaifi.”

  • Ko e hā e fatongia ʻo ha husepāniti? (Mahalo ʻe fie maʻu ke ke fakamatalaʻi ange ʻoku ʻuhinga ʻa e kupuʻi lea “ko e ʻulu ʻo e fefiné ʻa e tangatá” ki hono maʻu ʻe he husepānití ʻa e fatongia toputapu ke pule ʻi he ʻapí. ʻOku ʻuhinga ʻa e pulé ki hono tataki ʻi he māʻoniʻoni mo tauhi ʻa e niʻihi kehé ʻi he ngaahi meʻa fakalaumālié mo fakatuʻasinó.)

  • Ko hai ʻokú ne puleʻi mo tataki ʻa e husepāniti ʻi heʻene pule ʻi hono fāmilí?

Fakamatalaʻi fakanounou ʻa e 1 Kolinitō 11:4–16 ʻaki hano fakamatalaʻi ange naʻe fakahoko ʻe Paula ha ngaahi fehuʻi fekauʻaki mo e tōʻonga ʻo e houʻeiki tangatá mo fafiné ʻi he taimi ʻoku nau lotu mo kikite ai ʻi heʻenau ngaahi mōihuú.

Tokoni ke mahino ki he kau akó ʻoku faʻa maʻu hala ʻe he kau laukonga ʻo e Fuakava Foʻoú he taimi ʻe niʻihi ʻa e ngaahi akonaki ʻa Paulá ke pehē ʻoku mahuʻinga ange e fatongia ʻo e tangtá ʻi he fatongia ʻo e fefiné pe ʻoku māʻolunga ange ʻa e tangatá pe mahuʻinga ange he fefiné. Lau leʻolahi ʻa e lea ko ʻeni ʻa ʻEletā M. Lāsolo Pālati ʻo e Kōlomu ʻo e Kau ʻAposetolo ʻe Toko Hongofulu Mā Uá:

ʻĪmisi
Elder M. Russell Ballard

ʻOku tuʻunga tatau ʻa e kakai tangatá mo e fafiné ʻi he ʻao ʻo e ʻOtuá mo e Siasí, ka ʻoku ʻikai ʻuhinga ia ʻokú na tatau. ʻOku kehekehe e ngaahi fatongia mo e ngaahi meʻafoaki faka-ʻOtua ʻo e kakai tangata mo e fefiné ʻi honau natulá kae ʻikai ʻi honau mahuʻingá pe ivi takiekiná. ʻOku fokotuʻu ʻe he tokāteline hotau Siasí ʻa e houʻeiki fafiné ke tatau mo e houʻeiki tangatá kae kei kehekehe pē. ʻOku ʻikai pehē ʻe he ʻOtuá ʻoku lelei mo mahuʻinga ange ʻa e tangatá ʻi he fefiné” (“Men and Women in the Work of the Lord,” New Era, Apr. 2014, 4).

Kole ki ha tokotaha ako ke lau leʻolahi ʻa e 1 Kolinitō 11:11. Kole ki he kalasí ke muimui ki ai, ʻo kumi e meʻa naʻe akoʻi ʻe Paula fekauʻaki mo e vā fetuʻutaki ʻi he vahaʻa ʻo ha husepāniti mo ha uaifi.

  • Ko e hā naʻe akoʻi ʻe Paula fekauʻaki mo e vā fetuʻutaki ʻi he vahaʻa ʻo ha husepāniti mo ha uaifi?

Fakamahinoʻi ange ʻa e kupuʻi lea “ʻi he ʻEikí.” Fakamoʻoni ange ʻoku ʻuhinga ʻa e kupuʻi lea ko ʻení ki he palani ʻa e ʻEikí ke tokoniʻi kitautolu ke tau hangē pē ko Iá mo maʻu ʻa e moʻui taʻengatá.

  • Ko e hā e tokāteline ʻoku akoʻi mai ʻe he veesi ko ʻení fekauʻaki mo e tangatá mo e fefiné ʻi he palani ʻa e ʻEikí? (Fakaʻaongaʻi e ngaahi lea ʻa e kau akó ke hiki ʻa e foʻi moʻoni ko ʻení ʻi he palakipoé: He ʻikai lava ke maʻu ʻe he houʻeiki tangatá mo fafiné ʻa e moʻui taʻengatá taʻe te na kau fakataha. (Vakai, T&F 131:1–4.)

Ke tokoni ke mahino ki he kau akó e foʻi moʻoni ʻi ʻolungá, puke hake ha helekosi pea kamata ke kosi ha laʻipepa. Kole ki he kau akó ke nau fakakaukauloto kuo mavaeua ʻa e ongo konga ʻo e helekosí.

  • ʻE ola lelei fēfē nai ha feinga ʻa ha taha ke kosi ha laʻipepa ʻaki ha helekosi ʻoku konga taha pē? ʻOku tatau fēfē ʻa e helekosí mo e ngāue fakataha ʻa e husepānití mo e uaifí?

Fakaafeʻi ha tokotaha ako ke lau ʻa e lea ko ʻeni naʻe fai ʻe ʻEletā Tēvita A. Petinā ʻo e Kōlomu ʻo e Kau ʻAposetolo ʻe Toko Hongofulu Mā Uá:

ʻĪmisi
Elder David A. Bednar

“Fakatatau mo e palani faka-ʻOtuá, ʻoku fakataumuʻa ke fakalakalaka fakataha ʻa e tangatá mo e fefiné ki he haohaoá mo e nāunauʻia kakato. Koeʻuhí ko e mahino hona natulá mo e meʻa ʻokú na malavá, ʻoku ʻomi ai ʻe he tangata mo fefine takitaha ki he nofo malí ha ngaahi fakakaukau mo ha ngaahi taukei makehe. Neongo ʻoku kehekehe pē e tokoni ʻa e tangatá mo e fefiné, ka ʻoku faitatau ʻena tokoni ki he maʻumaʻulutá mo e uouangatahá, ʻa ia he ʻikai lava ke aʻusia ʻi ha toe founga kehe. ʻOku fakakakato mo fakahaohaoaʻi ʻe he tangatá ʻa e fefiné, pea fakakakato mo fakahaohaoaʻi ʻe he fefiné ʻa e tangatá, ʻi heʻena feakoʻaki mo fefakamālohiaʻakí mo fefaitāpuekinaʻaki” (“Marriage Is Essential to His Eternal Plan,” Ensign, June 2006, 83–84).

  • ʻOku fefakakakatoʻaki fēfē ʻe he ngaahi ʻulungaanga mo e ngaahi fatongia kehekehe ʻo e houʻeiki tangatá mo fafiné kinaua ʻi ha fāmilí?

Fakamanatu ki he kau akó e ngaahi tōʻonga fakakaukau kehekehe kau ki he nofo-malí naʻe ʻasi ʻi he ngaahi fakamatala naʻá ke lau ʻi he kamataʻanga ʻa e lēsoní. Fakaafeʻi ha kau ako tokosiʻi ke vahevahe ʻenau fakakaukau mo e fakamoʻoní kau ki he mahuʻinga ʻo e nofo-malí ʻi he palani ʻa e ʻEikí. Mahalo te ke loto ke vahevahe mo hoʻo fakamoʻoní foki.

1 Kolinitō 11:17–34

Ko e akoʻi ʻe Paula e Kāingalotu Kolinitoó ke ʻoua naʻa nau fakavaʻivaʻingaʻaki e sākalamēnití

Hiki ʻa e ngaahi kupuʻi lea ko ʻení ʻi he palakipoé: ko ha aʻusia fakalaumālie moʻoni, ko ha fakafoʻou maʻá e laumālié, ko e tumutumu ʻo ʻeku ʻaho Sāpaté.

Kole ki he kau akó ke nau fakalaulauloto ki heʻenau aʻusia fakamuimui taha ʻi heʻenau maʻu e sakalamēnití pea fakakaukau pe te nau fakaʻaongaʻi ha taha ʻo e ngaahi kupuʻi lea ʻi he palakipoé ke fakamatalaʻi ʻaki ʻenau aʻusiá. Fakaafeʻi e kau akó ke nau kumi ha ngaahi moʻoni ʻi heʻenau ako ʻa e 1 Kolinitō 11:17–34 te ne lava ʻo tokoniʻi kinautolu ke hoko ʻenau maʻu sakalamēnití ko ha aʻusia fakalaumālie mo mahuʻingamālie ange.

Fakamatalaʻi ange naʻe kei fakahoko ʻe he kāingalotu ʻo e Siasí ʻi he kuonga ʻo Paulá ha founga ne faitatau mo e ʻOhomohe Fakaʻosí. Te nau maʻu meʻatokoni fakataha pea maʻu leva e sakalamēnití. Fakamatalaʻi fakanounou ʻa e 1 Kolinitō 11:17–22 ʻaki hano fakamatalaʻi ange naʻe fakatokangaʻi ʻe Paula ha lipooti naʻá ne maʻu ʻoku pehē ʻi he taimi naʻe fakataha ai e Kāingalotu Kolinitoó ke maʻu e sakalamēnití, naʻe ʻi ai ha ngaahi fekīhiaki, pe fekeʻikeʻi, ʻi honau lotolotongá. Naʻe fakahalaiaʻi ʻe Paula e Kāingalotú ʻi hono fakafoki ʻo e ngaahi fakataha ko ʻení ki he ngaahi houakai angamahení kae ʻikai ke tauhi e toputapu ʻo e ouau sākalamēnití.

Fakaafeʻi ha tokotaha ako ke lau leʻolahi e 1 Kolinitō 11:23–26. Kole ki he kalasí ke muimui ki ai, ʻo kumi e meʻa naʻe poupouʻi ʻe Paula e kāingalotu ʻo e Siasí ke nau manatu ki ai fekauʻaki mo e sākalamēnití. (Mahalo te ke fie maʻu ke fakamatalaʻi ange ʻoku ʻuhinga ʻa e foʻi lea fakahā ʻi he veesi 26 ki hono fanongonongo, talaki, pe fakamoʻoniʻi. ).

Fakaʻaliʻali e fakatātā Ko e ʻOhomohe Fakaʻosí (Tohi Fakatātā ʻo e Ongoongoleleí [2009], fika 54; vakai foki LDS.org).

ʻĪmisi
The Last Supper
  • Ko e hā ne pehē ʻe Paula naʻe akoʻi ʻe he Fakamoʻuí ki Heʻene kau ākongá ke nau manatu ki ai ʻi heʻenau maʻu e sakalamēnití?

  • Naʻe tokoniʻi fēfē nai ʻa e kāingalotu ʻo e Siasí ne fefaʻuhi mo e fekeʻikeʻí ʻe he manatu ki he sino mo e taʻataʻa ʻo e Fakamoʻuí lolotonga e sakalamēnití?

Fakaafeʻi ha tokotaha ako ke ne lau leʻolahi ʻa e 1 Kolinitō 11:27–30. Kole ki he kalasí ke muimui ki ai, ʻo kumi e fakatokanga naʻe ʻoange ʻe Paula ki he Kāingalotu Kolinitoó fekauʻaki mo e sākalamēnití.

  • Fakatatau ki he veesi 27 mo e 29, ko e hā naʻe fakatokanga ki ai ʻa Paula ki he Kāingalotu Kolinitoo?

  • Ko e hā ha moʻoni te tau lava ʻo ako mei he ngaahi veesí ni fekauʻaki mo e meʻa ʻoku hoko ʻi he taimi ʻoku tau maʻu taʻe-taau ai ʻa e sakalamēnití? (Mahalo ʻe fakaʻaongaʻi ʻe he kau akó ha ngaahi lea kehekehe, kae fakapapauʻi ʻoku nau ʻilo ʻa e foʻi moʻoni ko ʻení: ʻOku ʻomi ʻe kinautolu ʻoku nau maʻu taʻe-taau ʻa e sakalamēnití ha fakahalaʻiaʻi mo e malaʻia kiate kinautolu pē.)

Fakamatalaʻi ange “‘oku ‘ikai fie maʻu ke ke haohaoa ka ke toki lava ʻo maʻu ‘a e sākalamēnití, ka ‘oku totonu [ke tau] maʻu ʻi [hotau] lotó ‘a e laumālie ‘o e loto-fakatōkilaló mo e fakatomalá” (Tuʻu Maʻu ʻI he Tui: Ko Ha Huluhulu ki he Ongoongoleleí [2004], 179). Kapau te tau maʻu ʻa e sākalamēnití ʻoku tau lolotonga tofanga ʻi ha angahala mamafa pe loto taʻe-fakatomala, ʻo ʻikai maʻu ha holi ke manatu mo muimui ki he Fakamoʻuí, ʻoku tau maʻu taʻe-taau ʻa e sakalamēnití. Poupouʻi e kau akó ke nau lotu ki heʻenau Tamai Hēvaní mo talanoa ki heʻenau kau pīsopé (vakai, 3 Nīfai 18:26–29) kapau ʻoku ʻi ai haʻanau ngaahi fehuʻi fekauʻaki mo ʻenau moʻui taau ke maʻu ʻa e sākalamēnití.

  • ʻOkú ke pehē ko e hā ʻoku ʻomi ai ʻe he maʻu taʻe-tatau ʻo e sakalamēnití ha fakamalaʻia ki hotau laumālié?

  • Fakatatau ki he 1 Kolinitō 11:28, ko e hā e faleʻi naʻe ʻoange ʻe Paula ki he kāingalotu ʻo e Siasí. (Fakaʻaongaʻi e ngaahi lea ʻa e kau akó ke hiki ʻa e foʻi moʻoni ko ʻení ʻi he palakipoé: ʻOku totonu ke tau vakavakaiʻi ʻetau moʻuí ʻi heʻetau maʻu ʻa e sākalamēnití.)

Fakamahinoʻi ange ʻoku ʻikai ko e taumuʻá pē ke vakavakaiʻi ʻetau moʻuí pe ʻoku tau taau ke maʻu ʻa e sakalamēnití ka ke tau fakakaukau ai pe ʻoku lelei fēfē ʻetau feinga ke tauhi ʻetau ngaahi fuakava mo e ʻEikí pea mo e founga ʻe lava ke tau fekumi ai ke fakatomala pea fakalakalaka.

Fakaafeʻi ha tokotaha ako ke lau leʻolahi ʻa e lea ko ʻeni naʻe fai ʻe Palesiteni Hauati W. Hanitā:

ʻĪmisi
President Howard W. Hunter

Naʻá ku fehuʻi hifo pē kiate au ʻa e fehuʻi ko ʻení: ‘ʻOku ou fakamuʻomuʻa nai ʻa e ʻOtuá ʻi he meʻa kotoa pē pea tauhi ʻEne ngaahi fekaú kotoa ?” Naʻá ku fakalaulauloto leva mo tukupā. Ko ha tufakanga mamafa ke fai ha fuakava mo e ʻEikí ke tauhi maʻu pē ʻEne ngaahi fekaú, pea ko hono fakafoʻou ʻo e fuakava ko iá ʻaki hono maʻu ʻo e sākalamēnití, ʻoku mamafa tatau pē. ʻOku mahuʻinga fau ʻa e ngaahi momeniti ʻo e fakakaukau he lolotonga hono tufa ʻo e sākalamēnití. Ko ha ngaahi momeniti ia ʻo e vakavakaiʻi kita, ʻo e fakakaukau loto, ʻiloʻi lelei kita—ko ha taimi ʻo e manatu pea tukupā” (“Thoughts on the Sacrament,” Ensign, May 1977, 25).

Ke tokoni ki he kau akó ke nau fakakaukau ki he founga te nau fakaʻaongaʻi ai ʻa e moʻoni ne nau ʻilo ʻi he 1 Kolinitō 11:28, fakaafeʻi kinautolu ke nau fakakaukau ki ha ngaahi fehuʻi te nau lava ‘o fakakaukau ki ai ʻi heʻenau teuteu ke maʻu ʻa e sākalamēnití. Hangē ko ʻení, mahalo te nau fehuʻi, “ʻE anga fēfē haʻaku hoko ko ha ākonga lelei ange ʻa Sīsū Kalaisi?” Kole ki he kau akó ke vahevahe e ngaahi fehuʻi ʻe lava ke nau fehuʻi kiate kinautolú. Te ke lava foki ʻo fokotuʻu ange ha ngaahi fehuʻi ʻa koe pē. Fakaafeʻi e kau akó ke lisi ʻi heʻenau pepa akó pe tohinoa ki he ako folofolá e ngaahi fehuʻi te nau lava ʻo fehuʻi kiate kinautolu lolotonga e sakalamēnití ʻi heʻenau vakavakaiʻi honau tuʻunga tāú.

Fakamoʻoni ange ʻi hono vakavakaiʻi ʻe he kau akó honau tuʻunga tāú kimuʻa mo e lolotonga ʻenau maʻu e sakalamēnití, ʻe lava ke tokoniʻi kinautolu ʻe he ʻEikí ke nau ʻilo e founga ʻe lava ke nau fakahoko lelei ange ai ʻenau ngaahi fuakavá pea taau ke maʻu e ngaahi tāpuaki ʻokú Ne finangalo ke foaki maʻanautolú. ʻOku kau ʻi he ngaahi tāpuaki ko ʻení hono fakamaʻa kinautolu mei heʻenau ngaahi angahalá pea maʻu lahi ange ʻo e mālohi ʻo e Laumālie Māʻoniʻoní ʻi heʻenau moʻuí. Fakaafeʻi e kau akó ke fokotuʻu ha taumuʻa fekauʻaki mo e founga te nau mateuteu lelei ange ai ki honau faingamālie hoko ke maʻu ʻa e sakalamēnití.

Fakamatalaʻi fakanounou ʻa e 1 Kolinitō 11:33–34 ʻaki hano fakamatalaʻi ange naʻe toe ʻoange ʻe Paula ha fakahinohino ki he Kāingalotu Kolinitoó fekauʻaki mo e meʻatokoni ne nau maʻu fakataha mo hono fakahoko ʻo e sakalamēnití.

Fakaʻosi e lēsoní ʻaki haʻo fakamoʻoni ki he ngaahi moʻoni naʻe aleaʻi ʻi he 1 Kolinitō 11.

Ngaahi Fakamatala Fakamahino mo e Puipuituʻá

1 Kolinitō 11:11. “ʻOku ʻikai ai ʻa e tangatá kae ʻi he fefiné, pea ʻoku ʻikai ai ʻa e fefiné kae ʻi he tangatá ʻi he ʻEikí”

Naʻe fakamahinoʻi mai ʻe ʻEletā M. Lāsolo Pālati ʻo e Kōlomu ʻo e Kau ʻAposetolo ʻe Toko Hongofulu Mā Uá ʻoku maʻu ʻe he tangatá mo e fefiné ha ngaahi fatongia mahuʻinga tatau kae kehekehe.

“ʻI he palani lahi ʻa ʻetau Tamai Hēvaní ʻokú ne ʻoange ʻa e mālohi ʻo e lakanga fakataulaʻeikí ki he kakai tangatá, ʻoku maʻu ai ʻe he kakai tangatá ha fatongia makehe ke ngāue ʻaki e lakanga fakataulaʻeikí, ka ʻoku ʻikai ko kinautolu ʻa e lakanga fakataulaʻeikí. ʻOku kehekehe e fatongia ʻo e kakai tangatá mo e fefiné ka ʻoku mahuʻinga tatau pē. Hangē pē ko e ʻikai lava ha fefine ʻo maʻu ha fānau taʻe kau ai ha tangatá, ʻoku pehē pē ʻa e ʻikai lava ʻe ha tangata ke ne ngāue kakato ʻaki e mālohi ʻo e lakanga fakataulaʻeikí ke fokotuʻu ha famili taʻengata, taʻe ʻi ai ha fefine. … ʻI he tuʻunga taʻengatá, ʻoku fevahevaheʻaki ʻe he husepānití mo e uaifí ʻa e mālohi ke fakatupú mo e mālohi ʻo e lakanga fakataulaʻeikí” (“Ko ʻEku Ngāué ʻEni mo Hoku Nāunaú,” Ensign pe Liahona, Mē 2013, 19).

ʻĪmisi
Ko e Fāmilí

ʻOku ʻoatu ʻi he “Ko e Fāmilí: Ko ha Fanongonongo ki Māmani” e ngaahi fatongia ʻo e husepānití mo e uaifí kuo foaki mai ʻe he ʻOtuá:

“Tuʻunga ʻi ha palani fakalangi, ʻoku ʻa e ngaahi tamaí ai, ke nau puleʻi honau fāmilí ʻi he ʻofa mo e māʻoniʻoni pea ko honau fatongiá ke tokonaki ʻa e ngaahi fie maʻu ʻo e moʻuí pea mo ha maluʻi maʻa honau ngaahi fāmilí. Ko e tefitoʻi fatongia ʻo e ngaahi faʻeé ke lehilehiʻi hake ʻa ʻenau fānaú. ʻI he ngaahi fatongia toputapú ni, ʻoku haʻisia ai ʻa e ngaahi tamaí mo e ngaahi faʻeé ke nau fetokoniʻaki ko ha kaungā ngāue tuʻunga tatau” (“Ko e Fāmilí: Ko ha Fanongonongo ki Māmani,” Ensign, Nōvema 2010, 129).

Naʻe akoʻi ʻe Palesiteni Hauati W. Hanitā ha lēsoni mahuʻinga fekauʻaki mo e vahevahe e fatongia ʻo e houʻeiki tangatá mo e fafiné ʻi hono puleʻi e fāmilí:

“ʻOku tali ʻe ha tangata ʻokú ne maʻu ʻa e lakanga fakataulaʻeikí ʻa hono uaifí ko e hoa ngāue ʻi he tuʻunga fakatakimuʻa ʻo e ʻapí mo e fāmilí ʻi he ʻiloʻi kakato mo kau kakato ʻi he ngaahi tuʻutuʻuni kotoa pē fekauʻaki mo iá. ʻOku fie maʻu pea kuo pau ke ʻi he Siasí pea mo e ʻapí ha ʻōfisa pule (vakai, T&F 107:21). ʻI he tuʻutuʻuni fakalangí, ko e fatongia ke pule ʻi he ʻapí ʻoku ʻi he taha maʻu lakanga fakataulaʻeikí (vakai, Mōsese 4:22). Naʻe fakataumuʻa ʻe he ʻEikí ke hoko ʻa e uaifí ko e tokoni ʻoku taau (helpmeet) ki he tangatá ( ʻoku ʻuhinga ʻa e tāú (meet) ko e tuʻunga tatau)—ʻa ia, ko ha hoa tuʻunga tatau pea mo kaungā ngāue kakato. Ko e pule ʻi he māʻoniʻoní ʻoku fie maʻu ai ke vahevahe ʻa e fatongiá ʻi he husepānití mo e uaifí, pea mo ngāue fakataha ʻi he ʻilo pea mo kau fakataha ʻi he ngaahi meʻa fakafāmili kotoa pē. Ke ngāue ha tangata ʻo tauʻatāina pe ʻikai tokanga ki he ngaahi ongo mo e faleʻi ʻa hono uaifí ʻi hono puleʻi ʻo e fāmilí, ko ha pule taʻe-māʻoniʻoni ia” (“Being a Righteous Husband and Father,” Ensign, Nov. 1994, 50–51.)

1 Kolinitō 11:27–29. Ko e hā hono ʻuhinga ke maʻu ʻi he taʻe-taau ʻa e sākalamēnití?

Naʻe akoʻi ʻe Palesiteni Sipenisā W. Kimipolo “ʻoku tau maumaufono ʻi he taimi ʻoku ʻikai ke tau moʻui ʻaki ai e ngaahi fekaú, ʻoku totonu ke tau fakakaukau fakamātoato pe ʻoku totonu ke tau maʻu ʻa e sakalamēnití ʻi he taimi ʻoku tau ʻita mo e tāufehiʻa mo loto kovi aí” (The Teachings of Spencer W. Kimball, ed. Edward L. Kimball [1982], 225).

Naʻe fakamatalaʻi ʻe ʻEletā Sione H. Kolipoki ʻo e Kau Fitungofulú ko ha konga mahuʻinga ʻo ʻetau moʻui taau ke maʻu ʻa e sākalamēnití ʻa ʻetau tōʻonga fakakaukaú :

“Kapau ʻoku tau fie fakalakalaka (ke fakatomala) pea ʻikai fakangatangata kitautolu ʻe he lakanga fakataulaʻeikí, ʻoku ou fakakaukau leva, ʻoku tau moʻui taau. Neongo ia, kapau ʻoku ʻikai ke tau fie fakalakalaka, ʻo ʻikai haʻatau fakakaukau ke muimui ʻi he fakahinohino ʻa e Laumālié, kuo pau leva ke tau fehuʻi: ʻOku tau moʻui taau nai ke maʻu ʻa e sākalamēnití, pe ʻoku tau manukiʻi ʻa e tefitoʻi taumuʻa ʻo e sākalamēnití, ʻa ia ko ʻetau ngāue ke fakavaveʻi ʻa e fakatomalá mo e fakalakalaka fakatāutahá? Kapau te tau manatu ki he Fakamoʻuí mo e meʻa kotoa pē kuó Ne fai pea te Ne fai maʻatautolú, te tau fakaleleiʻi leva ʻetau ngāué pea ofi ange kiate Ia, ʻo tau nofo ai he hala ki he moʻui taʻengatá.

“Kapau leva he ʻikai ke tau loto ke fakatomala mo fakalakalaka, kapau he ʻikai ke tau manatuʻi Ia mo tauhi ʻEne ngaahi fekaú, pea kuo tau fakangata leva ʻetau tupulakí, pea ko e malaʻia ia ki hotau ngaahi laumālié” (“The Beauty and Importance of the Sacrament,” Ensign, May 1989, 38).

1 Kolinitō 11:27–32. ʻOku ʻikai totonu ke teitei fakavaʻivaʻinga ʻaki ʻa e sakalamēnití

Ko e sakalamēnití ko ha ouau toputapu ia ʻoku ʻikai totonu ke teitei fakavaʻivaʻinga ʻaki. Naʻe pehē ʻe ʻEletā Taleni H. ʻOakesi ʻo e Kōlomu ʻo e Kau ʻAposetolo ʻe Toko Hongofulu Mā Uá, “ʻOku hanga ‘e he ouau ‘o e sākalamēnití ‘o ‘ai ke hoko ‘a e houalotu sākalamēnití ko e fakatahaʻanga toputapu mo mahuʻinga taha ia ‘i he Siasí” (“Houalotu Sakalamēnití mo e Sakalamēnití,” Ensign pe Liahona, Nōvema 2008, 17).

Naʻe pehē ʻe ʻEletā Lāsolo M. Nalesoni ʻo e Kōlomu ʻo e Kau ʻAposetolo ʻe Toko Hongofulu Mā Uá ko e sakalamēnití: “ko e tumutumu ia ʻo ʻetau tauhi e ʻaho-Sātapé” (“Worshiping at Sacrament Meeting,” Ensign, Aug. 2004, 26).

Naʻe akoʻi ʻe ʻEletā Melevini J. Pālati ʻo e Kōlomu ʻo e Kau ʻAposetolo ʻe Toko Hongofulu Mā Uá ʻe lava ke ʻomi ʻe he maʻu maʻu pē ʻo e sakalamēnití ha malu fakalaumālie:

“ʻOku mau fie maʻu ʻa e Kāingalotu ʻo e Siasí ke nau maʻu ʻa e sākalamēnití koeʻuhí ko e feituʻu ia ke vakavakaiʻi mo sivisiviʻi ai kita, pea ke tau ako ai ke fakatonutonu hotau halá pea ke fakatonutonu ʻetau moʻuí, ʻo ʻomi kitautolu ke fenāpasi mo e ngaahi akonaki ʻo e Siasí mo hotau ngaahi tokouá mo e tuofāfiné. Ko e feituʻu ʻeni ʻoku tau hoko ai ko ha kau fakamaau kiate kitautolu pē. …

“… Ko e meʻa ʻe taha ʻe malu ai ʻa e tangata mo e fefine kotoa pē ko e maʻu ʻo e sākalamēnití he ʻaho Sāpate kotoa pē. He ʻikai ke tau fuʻu mamaʻo ʻi he uike ʻe tahá— ʻikai ke fuʻu mamaʻo ʻo ʻikai ke tau lava ai ʻi he founga ʻo e vakavakaiʻi kitá, ʻo fakatonutonu ʻa e ngaahi fehalaaki kuo tau fakahokó. … Ko e hala ki hono maʻu ʻo e sākalamēnití, ko e hala ʻo e malu maʻá e Kāingalotu ʻo e Siasí” (Bryant S. Hinckley, Sermons and Missionary Services of Melvin Joseph Ballard [1949], 150–51).

Paaki